Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 32, 7 ʻAukake 1880 — Page 3
| This text was transcribed by: | Theresa Ambler |
| This work is dedicated to: | My Great Grandmother, Harriet Kauiokamo'onohu McCabe Wond |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
OLELO HOOLAHA.
J. W. M. POOHEA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
No na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena no ka Mokupuni o Molokai; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookoia no koi-a a ka makemake me ka eleu loa. E loaa no au ma ko'u home ponoi oia o "Kalauonaona," ma Wawaia, a i ole ia, ma ka Halehookolokolo ma Pukoo.
895 ly Jan 25
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.Helu 8, Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A. 2y.
JNO. LOTA KAULUKOU.LOIO A HE KOKUA.
UA makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o kela a m keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili au i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolau poko, a ma Honolulu no hoi i kekahi manawa. 901 tf
JAMES M. MONSARRAT.
(MAUNAKEA.)
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU o keia Aupuni. E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na palapala Sila Aina, ka haha ana i na Palapala Kuai. Hoolimalima a me ka hoaie dala ana. Keena hana maluna ae o ka halekuai buke o Wini me Robikana, Alanui Kalepa, Honolulu
Jan. 3, 1880 944 ly
ASA KAULIA,
Loio a Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau a keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu I kekahi wa Hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe.
RICHRDA F. BICKERTON,(PEKETONA.)
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI! E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makaukau mau oia i ka hana ana i ua Palapala pili kanawai o kela a me keia ano. Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka akupanee haahaa loa.
E hanaia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa. Keena hana, Helu 28 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole. 840 1y
BENJ H. AUSTIN,
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.
Aalanui Kaahumanu, Helu 13. 970 tf.
KAKELA a me HAKI.
O KAKELA OPIO A ME F. M. HATCH, ua hui laua ma ka lawelawe ana i ka oihana Loio Ua hiki ia laua ke ku imua o na Aha a pau, mai ka Aha Hoomalu a hele iluna. A e lawelawe no hoi ma na hana pili i na hooponopono waiwai, me ka imi ana i na Palapala Sila Aina. ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima, a me ka Hoaie Dala ana.
W. R. CASTLE, Luna Hooiaio Kope.
Keena Hana, maluna ae o ka Halekuai o Dillingham & Co.
Helu 37, Alanui Papu. 3 6 ms
DR. RODGERS,
---OIA O---
KAUKA LOKEKE.
UA hoonee ae nei kona keena oihana mai ka hale ae o Ailuene ma Monikahaae a iloko o ka Hale Mu, helu 54 Alanui Papu.
Ma keia hope e hoomakaukau ana ke Kauka i kona mau Laau ponoi a puunaue aku i ka poe kii mai.
O kona hale noho, aia no ma ka pa o ka Hotele Hawaii, ma kahi i noho mua ai.
881 tf
HOMEPATICA
DR. E. STEVENSON,
LALA O KE KULA KAUKA
Ma Onaterio Canada, 1860.
KEENA OIHANA A ME KAHI NOHO
Ma ke kihi o na Alanui Hotele a me Alakea.
Honolulu, Mar 22, 1880. 936 tf
KAUKA BERODI.
(O KE KULA NUI O KANADA)
Ua makaukau au i ka lapaau ana i na kauaka Hawaii no na ano mai a pau. Ke kahea aku nei au i na poe i loohia i ka mai e hele mai ia'u
KEENA OIHANA
Aia ma Monikahaae maluna ae o ka Hale Kuai o Mellis a me Fishel, mai ka hora 8 a me 10 o kakahiaka a mai 2 me 4 a mai 7 me 8 ahiahi.
3-m 969
E. Cook Webb, M. D.
HOMEOPATIKA.
(Kauka o ka Halemai Homeopatika, ma ka Mokupuni Ward's. N. Y.)
KEENA OIHANA.--Helu 60, Alanui papu. Makaukau mau e lawelawe i na pilikia mai o na wahine a me na kamalii.
HORA HANA.--Mai kakahiaka a hora 10 a m.--2 a i ka 4 pm. 967 4m
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
—O KA—
MOKUMAHU HAWAII
“LIKELIKE,”
KAPENA KING.
Poalua, Iulai 6, hora 5 pm Hilo,
Poalua, Iulai 13, hora 3 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Iulai 30, hora 3 pm Hilo,
Poalua, Iulai 27, hora 3 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Aug. 3, hora 5 pm Hilo,
Poalua, Aug 10, hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Aug. 17, hora 3 pm Hilo,
Poalua, Aug 30, hora 6 pm Kaapunia ia Hawaii
Poalua, Aug 31, hora 3 pm Hilo,
Poalua, Sept. 7. hora 6 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Sept. 14 hora 3 pm Hilo,
Poalua, Sept. 21, hora 4 pm Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Sept. 28, hora 5 pm Hilo,
AOLE AIE NO NA UKU OHUA?
Ke hoole ia aku nei ka aie no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoailona ia me ka moakaka pono; aohe no e ae la ka lawe ana i na ukana, paiki a me puolo i hoailona ole la ke ole e kakau ia ka loaa ana mai.
HE KUIKE KA UKU UKANA.
Ma na ukana a pau a na makamaka, e pono e uku mea a. A e hookuia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemakeia. A e malama la no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki
E hoailona ia me ka moakaka na Paku Rama a me Waina.
O ka poe no lakou oa ukana o kela ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakaula me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.
O na koana ao na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.
Aole e ae ia na hookele kaa, na keiki a me na mea like, e pii Huna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uwapo, aia wale no a pau na ohua eepakeke i ka lale.
No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kaahele, ua hoololi no nei na ona a Likelike i ka Papa Hoike Manawa o ia Mokuahi e like me maluna.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palapaala.
Aole koena o hope e lilo, aia wale no a kaa mea mai ka uku moke. Aole e ili ka hewa no na paki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hoookaaia ka uku ukana ka wa i noiia aku ai.
OLELO HOOLAHA.
Ke hoike ia aku nei na kanaka a pau e hele wale ana maluna o na Aina o Kawailoa a me Lauhulu, ma Waialua, Mokupuni o Oahu, me ka loaa ole o ka ae mai ka mea nona ka inoa malalo iho; a o na ilio a pau e loaa ana maluna o keia mau aina, e ki ia no i ka po; a o ka poe he mau holoholona ko lakou maluna o keia mau aina, e pono ke hoike ae ia lakou @ me nona ka inoa malalo iho. GASPER SILVA.
Waialua, Iulai 13, 1880. 972 1m*
UA MAKEMAKE IA
NA ILI BIPI,
NA KIWI BIPI,
NA IWI BIPI,
E haawi ia no ke kumukuai kiekie o ko kakou makeke nei e H. Hackfeld & Co.
Honolulu, Mei 22, 1880. 964 1y
NU HOU! NU HOU!
MAHOPE AKU O KA LA I O IANUARI, 1880, E HOOmaka ana makou malalo o na rula
DALA KUIKE,
I ka Loaa ana aku o ka Waiwai i
ka Mea Kuai.
E hookahua ana makou i ka makou oihana
malalo o ke DALA KUIKE, e
kuai ia aku ana na lako wai-
wai a pau no ke Kumukuai malalo iho o ka
MEA I IKE IA MAMUA E LIKE ME KA LILO.
He Huina nui ko makou o na Oo, Kopala,
Ho, &c., &c. i kuai ia mamua ae o ka
hoopii ia ana o ka auhau o ka poe
nana i hana.
HE MAU LAKO NUI KO MAKOU
—O NA—
PALAU
A makou e kuai aku ai no ka $7 a hiki ka $7.50 Malalo iho o ke kumukuai mua no kela a me keia PALAU.
Ano ko oukou manawa kupono e looa ai na waiwai makepono loa.
E hele mai Hookahi. E hele mai a pau loa.
Dilinahama Ma.
942 tf 37 Alanui Papu.
PAPA, PAPA
AIA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON!
(O LUI MA.)
MA KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Moi
E LOAA AI NA
Papa Nouaiki
o kela a me keia ano.
Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu
ana i na Hale!
Na Pani Puka, Na Puka Aniani,
Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,
Na Papa Hele, Na Papa Ku,
A me na Papa Moe nui loa
NA PILI O KA HALE
O NA ANO A PAU.
a Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau,
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,
Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani.
Na Ami o na ano a pau,
Na Aila Pena, o kela me keia ano.
Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale.
Na Aila e ae o na ano a pau.
NA WAI VANIKI
—A ME NA—
WAI HOOHINUHINU NANI!
o na ano a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WALE
A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a
pau, ua makaukau keia mau makamaka
o oukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na Makamaka!!
A e lawa no hoi ko oukou makemake
me ka oluolu a me ka maikai!
845 tf
HOOPANEE KE KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO I KA WAIWAI PAA.
UA hoopanee ia ke kuai ana o ka waiwai o Charles Kanaina i make i hoolaha ia ae no ka Poaono, Aperila 3, 1880, e hoolaha ia aku no ma ke akea ka manawa e kuai ai.
W.C. PARKE,
Lunahooponopono ma ka waiwai o C. Kanaina. 857tf
OLELO HOOLAHA.
UA mahuka aku o Keahi ka’u wahine mare me Malatiali ka mea nana i hoomahuka, ka lima keia o ka pule o kona nalowale ana, aole au i ike iki iaia mai kona la i nalowale ai a hiki i keia la a’u e hoolaha nei; ma ko’u lohe wale mai, eia no oia ke huna ia nei e kona poe makamaka maloko o ke ana ma Weliweli, e kekahi elemakule i kapa ia kona inoa o Kupele, a ua hui pu aku no kona mau makua ma ka huna ana. Nolaila, ke hoolaha nei au ma kea kea a ke papa aku nei, aole kekahi mea e malama a e hookipa ia Keahi kuu wahine mare. Ina e ike ia ka mea nana i malama a huna i kuu wahine, e hoopii no au iaia ma ke kanawai. Ua waiho aku au i ka imi ana a me ka hopu ana ma ka lima o ka lunakanawai apana, a aole no i imi iki na makai i kuu wahine a hiki i keia la a’u e hoolah nei. A no ko lakou imi ole, nolaila, ke kauoha aku nei au in a mea a pau e hopu aku lakou i ke kino o Keahi kuu wahine mare i ko lakou manawa e ike ai iaia ma kela a me keia wahi e lawe koke ae ma kahi a ka lunakanawai no ka hookolokolo ana. Ke lohe hou nei no au, eia oia ma Kamoo oa, ma ka hale o Kea kona makemake, a he hele no ua makua ilaila e ike ai iaia. O na makua no o kuu wahine ke kumu o keia hihia, no ka mea, no laua no i malama a hoopunahele loa ia Malatiali ma ko laua hale, a ma keia ano ka launa nui ana o ka’u wahine me keia Malatiali ka mea naha i hoomahuka. Ke kauoha ia aku nein a mea a pau, aole e hoaie ma ii kuu wahine mare, o poho auanei lakou, no ka mea, aole au e hookaa ana i kona aie.
PETER PANIOLO.
Koloa, Iulai 5, 1880. 972 4t*
He Nui Anei Kou Makemake i na
Mekini Humuhumu Lole?
Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai
—:o:—
KAKELA A ME KUKE.
A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ana MEKINI a WHEELER a me WILSON, mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi.
Ka MEKINI a SINGER, ma ke $50 pakahi, a me ke ano MEKINI a WILCOX me GIBBS, ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai.
I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou hoi. 862 tf
I NA KANAKA O HAWAII NEI!
INA I MAKEMAKE
—OUKOU E KUAI I—
GITA, AKODIANA,
BANJO, OHE, VIOLINA,
PAHU Hookani Nunui a Liilii,
HE PONO LOA IA OUKOU KE
HELE MAI I KA HALEKUAI O
GEO. F. WELLS,
HELU 66 me 68 ALANUI PAPU.
Ke malama nei no au i na Lako Hale o na ano a pau.
Na Noho no $1.00
Na Moe Laau no $7.00
Na Punee nani loa no $15.
A me na ka lako hale piha no ke $45.
Ina i makemake oukou i na Mekini Humuhumu lole, e loaa no ia oukou ka
MEKINI HUMUHUMU AMERIKA
No ke kumukuai makepono, me ka makana he pila Gita maikai a he kii nui paha.
Ua pai iho nei o Mr. Wells he Buke kuhikuhi no ka Huila Humuhumu ma ka olelo Hawaii. A i keia wa, o ka poe e noho ana ma na wahi kuaaina, ua hiki ia lakou ke kuai i ka Huila Humuhumu me ka haawi manawalea ia aku o ka Buke kuhikuhi, a mailoko aku o keia buke e ike ai i na loina o ka humuhumu ana.
O na kumukuai o ko makou mau Mekini Humuhumu, mai ke 40, 45, 50, a hiki i ke $55.
I na i makemake oukou i ka Mekini maikai loa me ke pakaukau akea a me ka huila kala, ua hiki no ia oukou ke hoouna mai ma ka leta ia
GEO. F. WELLS ma HONOLULU.
Me ka hookomo pu iho i ke $55. a nana no e heouna aku me ka buke kuhikuhi a me ka makana i hai ia. Na oukou no e hai mai i ka makaua a oukou e makemake ai.
E loaa no na WATI maikai no ka $7.
Na WATI kau hale mai $2.50, $3. $4. a hiki i ka $5.
Na KAULA WATI no ka $1.00 wale no
Eia no hoi ma kei@ hale na Laau kii emi loa o ke kumukuai.
GEO. F. WELLS,
Helu 66 me 68 Alauni Papu. 972 3m
PAPA! PAPA!
—NO—
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I
PA KUAI PAPA
—MA—
KA UWAPO O PAKAKA
Na Papa Ulaula o na ano a pau.
Na Papa Paina o na ano a pau.
Na Pili Hale Ulaula.
Na Pili Hale Keokeo.
Na Pepa Hoonani Hale,
Na Pepa Molina.
Na Pena a me na Aila Pena!
NA KUI O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA a me
NA PANI PUKA ANIANI.
NA PANI PUKA a me
NA OLEPELEPE.
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU!
E KUAIIA MA KE
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O keia Makeke.
ALLEN & ROBINSON
Honolulu, an. 1.157g 853 tf
KA MAKEPONO!
—A ME—
KA OLUOLU!
Na Pila Umeume maikai,
Na Pila Hamonica.
Na Violina me na kaula Gita,
Na Kopa Aala,
Na waiwai nani o kela me keia ano.
Na Pale Ili oluna,
Na Pale Ili Wawae,
Na Uhi Moe,
Na Mamalu Liilii.
O keia wale no ka hale emi a makepono. Ua lawe pololei ia mai na waiwai.
PICKERING & CO.
Helu 96 Alanui Alii. H. I. Hookahi ipuka mai ke Alanui Papu mai.
MOOLELO
—O KA—
Ahaolelo Kau Kanawai o 1880.
LA HANA 71, Poaha Iulai 29, 1880.
Halawai ka Hale e like me ka mau.
NA HANA O KA LA.
Noi o Kalua e kapae ia na rula a heluhelu mai oia i ka hoike a ka hapa uuku o ke komite wae no ka noonoo ana i ka palapala hoopii a na mai lepera. Waihoia a noonoo pu me ka ka hapa nui.
Kapae hou ia na rula a heluhelu mai o Hanuna i ka hoike a ka hapa uuku o ke komite wae no ka noonoo ana i ke kanawai Aie Miliona. Waihoia me ka Bila a me ka hoike a ka hapa nui.
Hapai ka Hale e noonoo ma ka heluhelu pakahi ana i na Pauku o ke kanawai e hooponopono ai i ke kua i ana o na waiona hoomaka ma ka Pauku 1.
Waiho mai o Hoapili he hoololi ma ia Pauku e pili ana no ka ikaika o ka Alakohola 1 oi ole i ka 27° haule.
Hoomaha hora 12 hoomaka hora 1.
Hapai hou ia ka noonoo ana o na Pauku aku i koe. E hoomaka ana mai ka Pauku 2 aku. Ua kapae ia na Pauku 25 me 34. A o ke koena aku ua apono ia me na hooponopono. Kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu akolu ma ka Poalua.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 72, Poalima, Iulai 30, 1880.
Halawai ka Hale e like me ka mau.
Ma ke kapaeia ana o na rula ua heluhelu mua mai ke Kuhina Kalaiaina he bila e hoololi ana i na pauku 55 331 333 337 me 339 o ke Kanawai Kivila e pili ana i ka oihana kinaiahi o Honolulu.
NA HANA O KA LA.
Ma ke kapae ia ana o na Rula, ua heluhelu akoluia ka bila haawina ma ke poo a ua hooholoia.
Heluhelu akoluia ka bila e ae aku ana i ka hookomo a me ke kuai ana i ka opiuma a hooholoia.
Ma ke kapaeia ana o na Rula, ua hoike mai la ke Kuhina Kalaiaina, uc kakau inoa ka Moi i ka bila e hoopau ana i ke kanawai e pili ana no ka hookui ana o na moku ma ka moana.
Heluhelu akoluia ka bila e pili ana no ka poe e hoohui ana ia lakou maloko o na Hui. Hooholoia.
Heluhelu muaia ka bila e hoololi ana i na pauku 1286 a me 1287 o ke Kanawai Kivila. Ma ke kapaeia ana o na Rula, ua heluhelu aluaia ka bila a waihoia i ka lima o ke komite wae. Kalua, Kamika, Kaulukou, Preston, Nahaku.
Heluhelu akolu ia ka bila e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e haawi i mau leikini kuai i na laau make ma ke poo a hooholoia.
Heluhelu akoluia ka bila e laikini ana i na hale holoi lole, ma ke poo a hooholoia.
Heluhelu akoluia ka bila e hoakaka ana i ka uku o na Pailaka ma na awa o Kahului a me Hilo, me ke poo a ua hooholoia.
Heluhelu akoluia ka bila e hoololi ana i ka pauku 237 o ke Kanawai Kivila a ua hooholoia.
Heluhelu akolu ia ka bila e kauoha ana no ka malama ponoia ana o na palapala kauoha a me na palapala ano nui a pau, a ua hooholoia.
Ma ke kapaeia ana o na Rula, ua heluhelu akoluia ma ke poo ka bila e hooponopono ana i na auhau kuloko a ua hooholoia.
Ma ke kapaeia ana o na Rula, ua hoike mai ke Kuhina Kalaiaina, ua kakauinoa ka Moi i ka bila haawina, a me ka bila e pili ana no ka Oihana Kaua.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 73, Poaono Iulai 31, 1880.
Hialawai ka Hale e like me ka mea mau.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Waiho mai o Kaanaana he olelo hooholo e kauoha ana e hoala ia ka noonoo ana o ka hoike a ke komite o na Palapala Hoopii a na mai lepera ma ka Poakahi. Ma ke noi ua hapaiia na hana o ka La.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu akolu ana o ke kanawai e hoopuka i na Palapala Sila Nui no na kahua Halekula a me na aina kula, hooholo loa ia.
Heluhelu akolu ana o ke kanawai e pili ana i na mookuaohau alii, hooholo ia.
Kapae ia na rula a heluhelu mai o Kakela he hoike u ka hapa nui o ke komite no ka noonoo ana i ke kanawai e kau ana i dute maluna o ka raiki Hawaii e hoounaia nei i Kapalakiko. Na Kapena Roke he hoike a ka hapauuku. Waihoia a noonoo pu me ka bila ma ka Poalua.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 74, Poakahi, Augate 2, 1880.
Halawai ka hale e like me ka mau.
Noi mai o Kakina e hookuu ka hale iaia no ka manawa.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Heluhelu mai o Kalua he olelo hooholo no ka hilinai ole o ka hale Ahaolelo maluna o na Kuhina.
Noi ke Kuhina Kalaiaina e haawi ia i hookahi kope o keia olelo hooholo i na Kuhina, a e lilo ia i hana no ka Poakolu; aponoia. Hoololi o Hanuna imua o ke komite o ka hale ma ka Poakolu; a pono ia.
Noi mai o Kalua e hapai ia i keia la imua o ke komite o’ka hale; haule.
Na Kapena Loke he olelo hooholo e kauoha ana i na hoike a me na bila a pau o ke Kanawai e kau ana i ke dute maluna o ka raiki e kauoha ia e pai; aponoia.
Na R Wilikoki he olelo hooholo e kauoha ana i ka bila Kanawai a Hoapili Baker e pili ana i ka Aie Umi Miliona e lilo i hana no ka Poalua. Noi mai ka Loio Kuhina a Poaha; aponoia.
Ma ke noi ua hapai ia na hana o ka la.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu akolu ana o ke Kanawai e hoololi ai i ka pauku 1 mokuna 5 o ae Kanawai o 1870 e pili ana i ka pili waiwai; hooholo ia.
Heluhelu alua ana o ke Kanawai e hoopau ai i ka pauku 1331 o ke Kanawai Kivila e pili ana i na mare e oki ia ana; haawi ia i ke Komite Kanawai.
Heluhelu alua ana i ka hoololi i manao ia o ka pauku 61 o ke Kumukanawai, me ka hoike p@@ ke komite ua kauohaia e kakao poepoe a heluhelu akolu ma ka Poaha.
Heluhelu alua ana i ke Kanawai hoohoihoi kaa mahu me ka hoike pu a ke Komite; waihoia a Poaha.
Heluhelu alua ana i ke Kanawai e hoomalu ai i ke komohewia o na ai@a aupuni mai ka aoao komohane o ke awawa o Kalihi a hiki i ka aoao hikina aku o Palolo ma ka laina pololei mauka o ke alanui Beritania; kauohaia e kakau poepoe a heluhelu akolu ma ka Poaha.
Heluhelu alua ana o ke Kanawai a haawi ana i na Laikini ku kaawale no ke kuai ana i na kamano; haawiia i ke Komite wae.
Heluhelu alua ana o ke Kanawai e hoololi ai i ka pauku 57 o ke Kanawai Kivila, me ka hoike pu a ke komite, haule.
Hoopanee a apopo, hora 10.
LA HANA 75, Poalua. Augate 3, 1880.
Halawai ka hale e like me ka mau.
Kauoha mai ka Peresidena e hoomakaukau na komite i na hoike a me na bila kanawai e waiho loihi nei ma ka lima o ia mau komite e waiho koke mai ma ka papa o ke Kakauolelo.
HOIKE KOMITE.
Hoike mai o Nahaku he hoike o kekahi bila kanawai e waiho ana ma kona lima aole i hui mai na lala ao ke kakau inoa ana
Hoike mai o Kaulukou aia ma kona lima kekahi bila Kanawai aole no i hui ke komite e noonoo.
Hoike mai ke Komite Pai aole i paiia he kanawai dute maluna o ka raiki no ka pokole o ka manawa, a nui hou mai la i manawa hou; aponoia.
Na kunuiakea he hoike o ka bila kanawai e pili ana i ka makeke kuai ia; ua noi mai e hooholo loa: waihoia a noonoo pu me ka bila.
NA OLELO HOOHOLO A ME NA BILA.
Na Kuhina Kalaiaina he hoolaha kanawai e kau ana i $50 no la Laikini kaa lealea me na lio hoolimalima. Ua heluheluia ka bila no ka wa mua. Kapae ia na rula a heluhelu alua ia ka bila; kauohaia e kakau poepoe a heluhelu akolu ma ka Poalima.
Hoolaha hou mai ke Kuhina Kalaiaina he bila kanawai e hooponopono hou ai i ka malama maikai ana me ka maluhia i na poe a pau ma Honolulu Ua heluhelu ia ka bila no ka wa mua; heluhelu alua ia ma ke poo. a kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu akolo ma ka Poalima.
Hooleha hou mai ke Kuhina Kalaiaina he kanawai e hoololi i ka mokuna 27 o ke Kanawai i apono ia i 1868 e pili ana i ka lawe ohua a ukana ma na kaa lio, kea kikane, a pela aku. Heluhelu alua ia ka bila ma ke poo, a kauohaia e kakau poepoe a heluhelu akolu ma ka Poalima.
Hoomaha ma ka hora 12, a hoomaka ma ka hora 1.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu akolu ana o ke Kanawai e hooponopono ai i ke kuai ana o ka waiona.
Noi o R Wilikoki e hoopanee loa. Noi o Keau e hooholo loa. Kahea ia na ae a me na hoole no ka hoopanee loa. Ma ka hoopanee loa, 6; a ma ka hooholo loa, 24; ua hooholo loa ia.
Heluhelu alua ana o ke kanawai e pili ana i ka lapaau ana me na laau a na kauka Pake, me ka koike pu a ke komite. Haawi ia i ka Loio Kuhina ma kona ano komite; hoopanee.
LA HANA 76, Poakolu. Aug. 4. 1880.
Halawai ka Hale e like me ka mea mau.
HOIKE KOMITE.
Hoike mai ke Komite Pai, ua pau i ke pai ia na hoike elua a ke Komite Wae e pili ana no na dute maluna o ka raiki, a me kekahi mau Bila Kanawai elua a ke Komite i waiho mai ai.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Noi mai o Kalua, he lunahoomalu n o kekahi Komite Wae, e pili ana i ka hoololi o na Pauku 1217 1218 o ke Kivila, e haawiia aku i manawa hou ia Komite e noonoo hou ai, aponoia.
Kapaeia na rula a heluhelu mai o Hoapili ke Komite Wae, no ka noonoo ana i ka Bila Kuai Kamano. Noi mai ke Komite e hooholo loa, aponoia ka hoike;ua kauoha ia ka Bila e kakau poepoe a heluhelu akolu i ka Poaono.
NA HANA O KA LA.
Komite ka hale, Hanuna ma ka noho. Hapaiia ka noonoo ana o ka Olelo Hoohoolo e hilinai ole ana i na Kuhina o ka Moi.
Lilo ka papa ia R Wilikoki ma ka haiolelo ana.
Noi mai ke’lii Kakela me ke Kuhina o na Aina e, e hoopanee loa. A kamailio mai ke Kuhina, aohe like o ka olelo Hawaii me Enelani.
Haiolelo mai la o Kalua no ka pono o kana olelo hooholo.
Kamailio mai ke Kuhina Waiwai, ua hala keia olelo mawaho o keia Hale.
Kamailio mai o Kipikona no ka pono o ka olelo hooholo, a noi mai e hooholo, me ka haiolelo loihi.
Hoomaha hora 12, hoomaka hora 1.
Kamailio hou o Kipikona e like me iu i hoopanee ia’i, ua hele aku la kona mau olelo i ka loa a me ka laula.
Mahope iho o ko Kipikona haiolelo ana no na hora 2 me na huaolelo i hiki ole ke pa ni ia mai kona waha.
Ua haiolelo mai o Nawahi ma ka aoao kue ikaika i ka olelo hooholo, henui a lehulehu wale aku na mamala e kaohi ana i ka Papa Kuhina. A e pale loa ana i ka hooholo loa ana i ka olelo hooholo. Ua hoopuka mai la oia: “O keia olelo hooholo, ua like ia me na mea hoopahupahu a kamalii ma ke alanui e hoopuiwa wale ana. Aohe he eha e loaa ana mai ua mea hoopahupahu paani le,” a pela wale aku.
Ua kakele ike Baibala mai no hoi ua Hon. la ma na mea e pili ana ia Hamana, no ko Hamana ake nui e hanohano me ka loli noi ana ia Morodekai. A ua li ia o Hamana maluna o ka amana ana i hana ai. Mala o @ a pela ka luna helu I o Lahaina e apo aku nei ia kulana. A ua kapalulu loa aku ia ke au o ke kekele olelo ana a aneane no e puka pilikino ma ka hoea pu ana mai o keia mau mamala olelo “Ina e hookuku a hoohalikelike ua mea hanohano ia o Lahaina me kela mau Kuhina ana e hoino nei ma ka kakou mau mau hana ma na makahiki ne nui i hala ae. Owai la ke aloha aina? a owai la ke aloha lahui? Oia la anei? (Kipikona) a o ne Kuhina paha? E hoike mai auanei na moolelo oia mau la i ka oiaio ana o ka’u.” Ma keia wahi, ua aneane e hoopuka ia mai ua wahi mea kahiko la a laua e pili ane ia Kipikona me na Moremona o Lanai.
I ka hooki ana iho o Nawahi i kana. Ua okalakala koke mai la ka Loio Kuhina a haalei mai la i kona mau mapuna leo oolea ilona o ua luna la o Lahaina. Ua ikaika ka oni ana, a me kona kupaka ana me na mamala olelo ano nui oolea. A ua kuu pa u mai hoi i kona ike haiolelo a pa u maluna o ka oneki o ua rumi kau kanawai la. Ua pili ae la kekahi mau mamala olelo ikaika i ke ‘lii Kapena Loke me Kalua.
Me he la i ka nana i ka Loio Kuhina, he keu ka maika: oia no oe o keia wahi lalani a ka poe kahiko.
“E kokohi ana ka paka o ka ua i ka lani E aumeume ana me na opua i ka lewa, Ka mahalo i ka ikaika o ka Loio Kuhina.”
I ka hookuu ana mai o ka Loio Kuhina i ka papa, ua pale mikioi ia mai la me ka eleu nui na mamala olelo oolea a ka olohe o ke kanawai e ua Luna la o Lahaina. A me ia mea ua ano haule pu wale ia makani Kona i ke kaomi ia e ka “Kakehau o Lanai.” A ua hehihehi nui ka Hale a me ko hope aku.
I ka meha ana o ka Hale. ua heluhelu mai la ke ‘lii Kakela i kana haiolelo i kakau ia maluna o na apana pepa e kue ana i ka olelo hooholo a ka Luna o Wailuku. A mailoko ae oia haiolelo a ua Alii maikai la, he mau poa kui ke-pa kekahi e houhou ae ana i ka Luna nana ka Olelo Hooholo. A ua kakiwi koke mai la ka Luna o Wailuku i ka welau o kana mamala olelo maluna o ke ‘lii maikai me ka ikaika.
Mahope o keia wa, ua haiolelo mai ke ‘lii Kapena Loke no ke kokua loa i ko olelo hooholo. A he nui wale na ukana a kona noonoo i ume mai ai mai ka pahu ume o kona punio.
Ua haiolelo koke mai la ka Hon Pilipo me ka ikaika nui ma ka aoao kue loa i ka olelo hooholo. a hoopuka pu mai la oia no na mea e pili ana i na Poai. He nui wale aku na mamala olelo ono e hauoli ai ko Kona Akau poe no ka ikaika a me ka eleu o ko lakou elele, ke lohe aku, a ia no ko lakou luna ma ka aoao makee i ka pono a me ka maluhia o ko ke aupuni Papa Kuhina. A wahi ana he hana kamalii wale no keia, aohe keia he olelo hooholo, he giana pauda. aka, he mea hoopahupahu oiaio keia na kamalii he hiki ia’u ke ku maluna o kekahi puu hoopahupahu a hiki i kona pio ana, aole au e eha ana. a aole no he waiwai a ia mea e manaolana aku ai e pale ana ia i kekahi enemi, aka, ina he giana pauda, alaila e olelo ae oukou he ikaika io kona e lele ai ke aa. ka lepo, ka paakea, aka. o keia mea kamalii wale aohe ona ano.
Mahope iho, ua kamailio mai la ka luna elua o Lahaina Aholo ma ke kokua i ka ole lo hooholo. a paipai mai la i oa hoa e hana kanaka makua lakou no ke koho ana i ka olelo hooholo aole make hana kamalii e like me ka luna o Hilo a me ko Kona Akau, ke olelo maopopo nei au, ua hiki i na Kuhina ke haalele mai malalo o na kumu ekolu, 1 Ka like o ko lakou manao ma nahana. 2 Na keia olelo hooholo e kono aku ia lakou e waiho i ka hana. 3 Na ka Moi e kauoha mai i na Hookohu o lakou. Nolaila e na hoa e koho kakou ma ke ano kanaka makua, no ka mea, ma keia la e kaawale aku ai ko kakou mau hoaaloha, a he la hana nui keia aohe he la hana kamalii, o kap@ mau ia mai no kakou e na nupepa he Ahaolelo hana kamalii wale no keia, e hana kakou me ka hooko pono i keia, aole me ke ano kanalua a kamalii, a laua la e kapa mai nei, malia paha o ka palena piha iho la ia o ko laua ike kau kanawai ma keia Hale.
A i ke oki ana o ka Aholo ua kamailio pokole mai la ke Kuhina o na Aina e no ka pono o ka Papa Kuhina a waiho mai la he mau ninau.
Pehea la i ike ai ka Luna o Lahaina i ka like ole o ko ka Moi manao me ko na Kuhina? A pehea la i hiki ai i ka Luna o Lahaina ke hoopuka ae i kela mea? Oia anei kakahi me makou i ike ai oia? Oia anei ka makou Kakauolelo iloko o ka Aba Kuka i ike ai oia ia mau mea? Aole; aohe mea okoa e ae me makou. Pehea la ia i aa ai e olelo e like me keia imua o keia Hale. A mai ia wai mai la hoi i hoea mai ai keia lono?
A i kona hooki ana. ua kamailio moi ke Kuhina Kalaiaina no ka pono o ka Papa Kuhina. Malona wale no o ka Luna o Lahaina ka lakou mau kakele olelo ana a pau aka. aole i paa iki ka waha o Kipikona a hiki wale i ke noi ana a R Wilikoki e kakau ia na ae me na hoole i ka hoopanee loa o ka olelo hooholo Ka poe ae hoopanee loa i ka olelo hooholo e hilinai ole i na Kuhina: Kuhina Kalaiaina, Kuhina o na aina e, Kuhina Waiwai. Loio Kuhina, Dominis, Kanoe, Bihope, Kahanu, Ake, Kuihelani, Dowsett, Moanauli, Kakela, Kale Kauka, Kunuiakea, Keau, Kalama, Kaalukou, Kahulu, Kaanaana Glendon, Nawahi, Wahine, Kaunamano, Woods, S W Kaai, Pilipo, Kapahu, G N Wilikoki. Kakina, Beekley, a me Kupihea—32. Ka poe hoole i ka hoopanee: Bush, Rhodes, Lilikalani, Aholo, Kipikona, Nahaku, Kalua, R W Wilcox, Mahoe, a me Kuapuu—10.
Hoopanee ka Hale.