Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 31, 31 Iulai 1880 — Page 2
| This text was transcribed by: | Puahau Cirino |
| This work is dedicated to: | Alma Puahau Cirino |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA Ke Kauoha
Ua @ i Luna @ no ka @
-@ K A A I @ Waiwai
@
@ 27 1880 972 @
@ ia lakou @no ka ho@ ana I na Pa@
@ Paa@ Oahu @ makahiki mai keia la
@ ika @ K@ o ke Kuhina K@
@ . . ia Pualani @ 2, ua @ hora 12 awakea
@ I . 6 WILDER Kuhina Kahaiaina
@ Iulai 27 , 1880 87.4 @
O Ka @paa: @ holoholona hele hewa no Hilo @
pa ana na @ ia mai keia ia aka !!@
akea o I Punahawa mauka iho o alawai Hale Hoopaa. @ ko
@ Paahao o Hilo
LIKELIKE. @ Hawaii
@ Kila@ o Hawaii @ Iu;la 20 1880
@
SAMI G. WILDER, Kuhina Kaiaiaina
HOOLAHA
I @ ka Pauke @ o ke Kanawai Kivila, ua hoo-
@ ia @ o J W Kea@ e malama a mana pono a na
ana a pau @ a me ka kaupaona ana. no ka moku-
pani Hawaii. LIKELIKE
Kiaaina o Hawaii
@Kiaaina o Hawaii. @ Inia 25, 1880 974 36
Ua @ ia ana I @ he @mina H Brown I Luna
Pa @ na @ hewa no Hilo a me @
@ ana.ma ka apana o Hilo@ o Hawaii , ma kahi
@ Waiwaiole I wai @ LIKELIKE
Kiaaina o Hawaii
@ o Hawaii , @ 20. 1880 974 31
O KA po@ malalo @o kai hoo@ I mau @ Luna
Keia no na pa apana. Auhea o ke Aupuni no makahiki 1880.
OAHU
Honolulu …………………………………………………………………C,H. Judd.
Ewa and Waianae ……………………………………………………..Frank Brown.
Waiialua................................................................................................D...Kamaiopili.
Koolauloa………………………………………………………………… W.C.Lane.
MAUI
Lahaina……………………………………………………………F...H. Hayseldin.
Wailuku. ………………………………………………………………….L. Aholo.
Makawao………………………………………………………………… K.B. Friel.
Hana……………………………………………………………………J.K. Hanuna.
Molokai & Lanai………………………………………………….S.. Kahoohalahala.
HAWAII
Hilo………………………………………………………………….. L. Severance.
Puna…………………………………………………………………….Awai Akau .
Kau……………………………………………………………………..R.C. Searle
Kona Hema…………………………………………………………….. D. Nahinu.
Kona Akau……………………………………………………………J. G. Hoapili.
Kohala Hema………………………………………………………...S, B. Mahuka.
Kohala Akau…………………………………………………….James Richardson.
Hamakua…………………………………………………………..Francis Spencer.
KAUAI
Koloa………………………………………………………………..A. Palekaluhi.
Waimea……………………………………………………………..A. W. Maioho.
Niihau………………………………………………………………. S.K. Kuapuu.
Hanalei……………………………………………………………………S. Kaio.
Kawaihau…………………………………………………………….John Kakina.
Lihue……………………………………………………………….Paul K. Kanoa..
SIMONA K. KAAI. Kuhina Waiwai.
Keena Waiwai. Iulai 1. 1880
O Ka uku Komisina o uku ia I na poe Luna Helu no ka
Makahiki 1880, penei no ia. no Honolulu nei. Elua me ka ha
pa koneia no Lahaina, Wailuku, Makawao, Hilo a me Kohala
Akau, ekolu keneta, a no na apana e ae i ko @ eha keneta .
SIMONA K. KAAI. Kuhina Waiwai
Keena Waiwai, Iulai 1, 1880 978 3t
I ka poe kukulu hale.
Ua makemake ia na poe kukulu hale no ke kukulu hale no ke kukulu ana i
Ka hale paahao o Oahu. E ike ia no ke kii a me na hoolala ana ma ke keena o ka Luna o na Hana
Aupuni mahope o ka
Poaha, ka ia la o @ o keia malama mawaena o na hora 10 kaka
hiaka, a me ke awakea. @ ,mai ka hora 2 hiki I ka hora @
anina ia.
O ka kau ia na noi. “Na poe kukulu hale , “ ma ka waiho ana
ae i ke Keena Kalaiana mamua ae o ka Poaono. ka la 2 ½ o
keia malama, ma ka hora 12 o ke awakea.
Aole ke Kuhina Kalalaina o hoohui iala iho i ka mea noi
haahaa SAM LG. WILDER Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina , Iulai 13, 1880
KA NUPEPA
KUOKOA ME KE AU OKOA
I HUIIA
No ka Makahiki , $ 2. Eono Mahina, $1.
Dala Kuike ka Rula
K O M I T E H O O P O N O P O N O
Sam ‘l Kaaikaula,
Hezekia Aea
POAONO, I UL A I 31. 1880
M A ka aoao eha o keia pepa e ike ia ai he
palapala na S. Namanuu o Hilo, e olelo ana
ua hoolaha ae kekahi kanaka e hoopau ana
ke alii Kiaaina wahine o Hawaii I ka lunaka-
nawai Naeole a e hookomo ana I ua kanaka
nei ma kona wahi. Ua kuhihewa o Na-
mauu, a i ole ua hoolaha hewa ua kanaka
nei; no ka mea, he alii naauao ke Kiaaina
o Hawaii I mea ole I ka lawelawe ana I ka
na mau hana no na kumu e like me ia i
hoike ia maloko o ka palapala a Namauu.
Aka, ua mea no kahi poe hoopunipuni ai I ka
Manao o ka mea a lakou I inaina ai. A me
He mea la pela no keia. He kanaka paha i
enemi ia Naeole.
Ua hoohalahala na Hoa o ka Ahaolelo
no ka hoike ana o na haole waiwai Hono-
lulu nei I ko lakou manao hilinai maluna o
ke Kuhina Kalaiaina, e like me ka mea i
hoolaha ia ma kekahi palapala iloko o na nu
pepa o keia kulanakauhale I ka Poaono i
hala iho nei. A ma ka Poakahi iho nei ua
hoopuka ka Kale i ka manao hoahewa I ka
poe nona ka palapala, ma kekahi olelo hoo-
holo. Ma ka, Poalua mai, ua noonoo hou
ia a ua kauoha lakou e hoopau loa ia ua
olelo hooholo nei, aole hoi e hoopaa ia ma
ka moolelo o ka Ahaolelo, ina ua ike lakou
ua kuhihewa ka lakou hooholo mua ana.
he mea kuhihewa no ke kanaka ma na wa-
hi a pau. O kekahi nae o na helehelena o
ka poe naaoao ma na aina malamalama a
pau. Oia no ka makaukau a me ka oluolu e
hoihoi hou a e hoopau I na mea @
mua ia, a I olelo moa ia paha, ke ike ia ua
kuhihewa lakou ma ia hana ana. O ka poe
naaupo wale no ke hoopaakiki kumu ole.
nolaila hauoli makea i ka loaa @ i na
makamaka o ka Ahaolelo ka noonoo i ku i ka
@, e like me ko lakou hooholo ana i ka
Poalua nei no ua olelo hooholo nei a lakou.
Me he mea la ua loaa io na haole kalepa
iwaena o Kakou kekahi mau kumu kupono
e manaoio ai lakou ua kue ia kekahi o na
kuhina e kahi poe, ua manao lakou e hoo
puka i ko lakou manao a pili ana nona, aole
nae me ka manao he hoahewa ana ia i kona
poe hoa, aka, he hooikaika ana ia ia lakou a pau.
Ma ka Poakolu iho nei i hooholo ai ka
@ I ka haawina he $24,000 no ka
laina mokuahi mawaena o kakou nei a me
Kina. E nana ia mai ana keia hana e ko
na aina e. a me ka poe noonoo i waena o ka
kou iho ma kea no me he mea ia e kueana
i ke Kuikahi Panailike mawaena o Hawaii
a me Amerika Hui. No ka pono o ke Au-
puni Hawaii makou e olelo nei, he mea po-
no ke noonoo akahele loa ia na hana e like
me keia ke ano mamua o ka hooholo loa
a na. He oialo no he nui ka waiwai o ki-
na, aka ua oi aku ke ea o ka aina mamua
o ka waiwai.
O ka hooholo ana o ka Ahaolelo i ka
Poalua o keia pule e hoopii aku i ka aku
makahiki o ka oihana Kuhina a i ka eono
tausani dala o ka makahiki, he hana ia i
hiki ole ke hoapono ia e ka lehulehu. O na
kanaka e noho nei ma na oihana Kuhina i
keia wa. he poe ie kamaaina loa iwaena o ka
lahui a he lehulehu wale ko lakou poe ma-
kamaka aole oia ke kuleana kahi e ana po-
no ia ka uku o ka mea lawelawe iloko
o ka oihana. Ma keia me e loaa ana he
hookahi wale no leo puana mai ka waha
mai o na makaainana noonoo pono a pau, a
oia keia e aho no ka hoopaa ia ma ka haa-
wina mua.
Leta na Rev. S C. Damon
Iloko o keia mau pule iho nei ua loaa
Mai ia makou he leta na Rev. S.C. Damon,
ke kahu o ka ekalesia ma Polelewa, I kakau
ia ma Ladana, Mei 15, 1880. Ke lawe
mai nei makou I kahi hapa no pomaikai
o na makamaka heluhelu. Wahi ana, “ Ina
he mea hiki ia’u ke kakau ma ka olelo Ha-
waii, ina ua hauoli au I ka haawi au i kou
poe heluhelu he leta mai loko aku o keia
kulana kauhale nui nona ka heluna kanaka
he 4,000 a oi. Aole au I hoomaopopo
mamua i ke ano nui launa ole o keia kula-
nakauhale e like me keia wa. Eia no o
Frank (ka laua keiki) me maua e noho nei,
a ua loaa ia makou ka hale oluolu loa kahi
e noho ai. Ina aole ke kauo ia o ko’u mau
manao io ko’u hana la ma Honolulu, ina ua
hauoli ka manao ke hoohala he makahiki
ma Ladana nei. Ua loaa ia’u na hoalauna
makai he lehulehu wale ma keia wahi. E
holo ana maua i Geremania i hoohala ai he
mau pule, a hoi mai no Enelani iloko o na
la mua o Augate. E hai aku I ke aloha i
na makamaka a pau.
O ka palapala a A. L. e puka aku nei ma
keia pepa, a e pili ana no ka hehi ia o ka la
Sabati ma Kohalak ua pili no aole ia Kohala
wale no, aka i na apana a pau o Kakou, a o
ka oi nae paha ma Honolulu nei. O ka
malu kahiko o ka la Sabati, e like me ke au
o na makua misionari, ua hala, ua lilo loa,
aole e hou mai ana. E hana ana no kela a
me keia mea e like me kona makemake iho
me ke keakea ole ia e ke kanawai, koe wale
no na hana e keakea ana i ko hai maluhia
ma ka la Sabati, malaila e kokua ana ke
kanawai; no ka mea, o ka pomaikai o ka Sa-
bati, ua haawi ia e ke kanawai no mea a
pau, a e hana no keia a me keia i kona iho,
koe nae ke keakea ana i ko hai pomaikai,
O ka mea e malu pono ai ka la Sabati,
oia no ka ikaika o na hana pono . O ka
apana ikaika, o na hana pono i keia wa, oia
no o Kohala, a me he mea la aia no ma ia
apana i ike ia ka emi mai o na hana hehi la
Sabati, aole hoi oi loa aku e like me kahi
mau apana e ae. Ina e pau loa ana ka ma-
luhia o ka Sabati iwaena o kakou aohe po-
no e koe ma ia hope iho no Hawaii. O ka
maluhia o ka la o ka Haku a me na oihana
o ia la oia ke kahua e mau ai na pomaikai
kino. O ka mahuahua o ka poe pono, oia
ka mea e malu ai ka la Sabati, a oia no ke
ola o ka aina.
He Ake e Kipe
ILOKO o kekahi o na la i hala ae nei e ka-
maiho ana kekahi o na loio o Honoluu nei
me kekahi o kona poe hoike no kekahi hi-
hia e hana ia ana imua o ka poe kiure. Aia
a pau ko laua kamailio ana, a hoomaka aku
ia ua hoike nei e hoi, huli hoa mai la oia a
pane mai la i ka loio, “eia no hoi keia ma-
nao.” Ninau aku la keia, heaha? I mai
la ka hoike. “he mea keia I maa ia makou,
aole nae au i ike ia oukou; e pono ana paha
ia oe aole paha. Ninau hou ka loio, “ hea-
ha ia manao?” I aku la ka hoike, “ eia
ua manao la o ka uku o ka poe Kiure.”
Heaha ka ka poe Kiure? Wahi a ua loio nei.
I mai la ka hoike, “elua dala pakahi.” Ku-
paianaha no hoi keia hana iwaena o kakou!
He oiaio anei ua maa kekahi poe Kiure i wa-
ena o kakou i ke kuai aku i ka lakou mana
hooholo ana ma na hihia kanawai no ka elua
dala aku anei Kakou ilalo loa a iloko o keia
dala pakahi? Ea, hehea kakou, e Hawaii, ua
iho aku anei Kakou ilalo loa a iloko o keia
lapuwale o ka haawi ana aku a me ka lawe
ana mai i ka uku kipe? Elua dala pakahi!
He ole loa no hoi ke kumu kuai o keia poe
Kiure. Poho ka inoa a me ke kulaua kana-
ka i ka elua wale no dala pakahi. Ina hoi
i hoopii ia aku iluna; i elima miliona dala
ke kumukuai o ke Kiure hookahi, e aho ia
Makepono iki hoi paha ke kumukuai o kou
kulana kanaka. Poho loa hoi ke kumukuai
o ke Kiure Hawaii ! Malia paha o ka wai-
wai io ia (elua dala) o kona ike a me kona
noonoo a me kona ano kanaka ka i hui ia loko
o ka puolo hookahi !
Ma kekahi wa i hale, ua hele mai kekahi
kanaka a imua ekahi Kahunapule o keia
kulanakauhale a noi aku la iaia e hoo loli i
ka manawa i paa ai kekahi paa mare ma ko-
na buke, me ka haawi pu ana ‘ku i ke dala;
a i ka wa i hoole ia aku ai, i mai ia ua kana-
ka nei, “ina oe a e hoololi e uku no au ia
oe e like me kou make make. “Ua olelo wa-
le ia no hoi, aole i maopopo ka oiaio he loaa
wale no ke dale i na lonamakaa mana i kela a
me keia kau I oi ae mamua o ka oku a ke
Aupuni e haawi ai ia lakou, ke makemake
kahi poe o lakou e lawe i ke dala kipe . He
mea hilahila loa keia no kakou Aole o ka
ana, ina e hana ia keia mau mea. Ina ua
hoao e hana pela, he pono ke hoike ia ma
ke akea, a e hoopai ia
HOIKE A NA KOMITE O NA KULA
AUPUNI HAWAII
La Hon. W. J. Kamika
Lunakula o Honolulu
Me ka Mahalo: ___
Ua hike ia na kula ia aupuni o ka apana
Honolulu nei e like me na hoolaha ia ana.
Ma ka ia mua , Poakahi Iulai 19, he 119
ka huina nui o kkkna haumana i hiki mai; oia
he 64 keikikane, 55 kaikamahine.
Ma ka la elua, Poalua Iula 20, he 93 ka
huina nui o na haumana oia 53 keiki-
kane 40 kaikamahine.
Ma ka ia ekolu Poakolu Iulai 21, he 197
ka huina ona o na haumana; 123 kekikane 64
kaikamahine
Huina pau loa o na kaumana i na la
ke ekolu 399, oia 240 keikikane 159 kai-
kamahine.
I ka makaikai ana i ke ano o na kula ke
hoike akaka aku nei makou i ka pii ana ne
o na kula i keia makahiki.
Ua nee papa ke ao ia ana o na kula mai
ka A, a hiki i ka Aramatika.
Ke hauoli nei makou i ka hoike aku i ka
pii ana’e o kekahi mau kula i ikeia ka haa-
haa i ka makahiki i hala; a koe wale no ko
makou minamina no ka haule hope loa ana
ikeia makahiki o ke kula o Manoa . E ike
no oe i ke kulana o na kula ma ka makou
papa hoonohonoho no ka helu o na kula, i
na kula i mahalo ole ia ma ko lakou mau
kulana.
Ke hauoli nei makou i ka aku i ka
mahalo i na haumea liilii i ko lakou ike
pono i na hua mua o ka ike a me ko lakou
makaukau hookai ana i na puana leo o na
hua palapala.
Ma na papa heluhelu Kumuamua a me ke
Ao Heluhelu, ua ikeia ka makaukau pono
ia mea o ka haawi wale aku no i ka mahalo
i na kula.
Ua makaikai pono ia ka hoike ana o na
keiki ma ka Helenaau, a ua maopopo ko la-
kou makaukau.
Ma ka Helunaau me Arimatika ua hoike
lea mai na haumana i ka ikaika o ko lakou
noonoo ma ia mau buke, aoe a makou hoo-
halahala no lakou; koe nae ka like ole o ka
noonoo o kikahi mau kula no kekahi mau
pauku Helunaau; aka, aole ia he mea nui;
ua ala mai ia mau noonoo like ole no ke
a no hookelakela akamai o na haumana
Ma ke kakau lima ke mahalo nei makou
pono i na mahele olelo; a ke haawi nei nae
makou i ka mahalo kiekie loa no na kula
o Roma kane, roma wahine a me Kauma-
kapili no ko lakou lawe ana mai a hoike
ana mai imua o makou i ka lakou mau bu-
ke kakau lima; a ke manao nei makou e
hahai aku ana na kula e ae e like me ia
mau kula ma keia mua aku ma ka hoomaa
ana e kakau ma na Kanana-kakau.
Ma ka Palapala-Aina me na mea pili i ka
ike o ka haumana i ka honua, na pae aina
Hawaii, na mea pili i na pono kuloko a ku-
waho ua hiki i na haumana ke hooikeike
mai imua o makou.
Ma na Haiolelo, ua mahalo ia na keiki no
ka ikaika o ka noonoo ia ka hoopaanaau ana
a he manaolana ko makou e hoao aku ana
na hauana ma keia mua aku e haku i na
manao ponoi no lakou iho haiolelo ima o
ke akea.
Ma na mea a pau a makou e mahalo ai,
ua komohia pu makou i ka mahalo ana i ka
lohe ana i na hopuna olelo Beritania roai na
haumana mai i ko lakou wa e heluhelu ai;
ua ike lakou i na huaolelo Beritania i oko-
mo ia iloke o ka lakou mau mea e heluhelu
ai. He mau kakele ana ia no ka wa e hiki
mai ana.
Ma na Himeni, ke mahalo nei no makou
i ke Kumu ma ia hana no kona ao ana i na
keiki ma na kanawai mele a ke mahele pu
nei hoi ia Kiritina kumu o Roma wahine no
kona hoohauoli i ke anaina me kana mau
himeni mai kana mau humana mai.
Malalo nei e ike oe i ka helu o na kula a
malaila e maopopo ai na kula kiekie me haa-
haa a e hoomaopopo ia hoi he okoa loa ke
kulana o na helu o bna kula Roma mai na
helu ekahi e ae o kekahi mau kula; oia hoi
aia na kula o Roma maluna ae o na kula a
pau.
Roma kane me Roma wahine, aia malu-
na loa ko laua helu.
Wailupe, Palolo, Kamoiliili , Waikiki-kai,
Kawaiahao, Kaumakapile Maemae na helu 1.
Kalihi-uka, Kalihi=kai. Moanalua I a me
Moanalua 2 na helu 2.
Pauoa a me Kamakela na helu 3 Manoa
helu 1.
Na kula kolua. ___Roma kane a me Roma
wahine, na helu 1. Kalihi –kai helu 2. Kumu
helu 2.
O ma kou no me ka haahaa,
D. Malo
KOMITE Josia Kua
Sam’l Kaaikaula
Honolulu, Iulai 23, 1880
Ua lilo ae nei ia Goo Kim ka halekuai
pohaku ma Monikehaae, i noho kuai ia iho
nei e Grant me Robertson, a malalo o ka
ka ona hou e lawelawe ia ai ka oihana ma
keia mua aku; e ike no na makamaka ke na-
na ae i kona hoolaha e puka nei i kena la,
a ua kono pa ia oukou e naue ae ilaila e
wae ai i ko oukou mau iini a pau.
OLELO HOOLAHA
KE KOLU ONA
AHA MELE NUI
MELE KUKE
MA KAWALAHAO, IULAI 31 1880
E kokua ia’na ola e ka Leo Tenora
Kaulana o Chas. H. Turner
A ME KAHI POE E AE
E hoomaka ana ke Mele ma ka hora 8
ponoi.
E loaa no na Palapala Komo ma ka Hale
Kuai Buke o WINI a me LOPIKANA.
KEAKA HAWAII
HALE HOOLE WAIONA
__MA KEIA PO___
POAONA, IULAI 31 1880.
E hoike ia ana ka Moolelo Kaulan o
HIIAKAIKAPOLIOPELE
a me Lohiau ma keia po, e like me keia malalo iho:
PAPA KUHIKUHI.
Hula Muumuu. Mokoi. Kilu, Pahu Ka-laau,
Pili, Alaapapa, Keawenuiaumi, Himeni, Uli-
uli a me ka Hula Kii.
E hamama ana na puka i ka hora 7, a hoomaka
i ka hora 8 ponoi.
UKU KOMO
Na Noho Mua $1.50
“ “ Mahope $1.00
974 1 t,
H A I NA KA I N O A O K E K A M A!
HALEALOHA NO HE INOA
Ua noa ae nei ka mana o Grant & Robertson ma, makoko o ka
Halekuai Pohaku Hou ma
M O N I K A H A A E,
a ua lilo ae nei ia’u i keia wa.
A ke makemake nei au e lawelawe i ka oihina maloko o ia
Halekuai mai keia la aku. a e kua aku ana o au me ke Ku-
mokuai Oluolu Loa i na poe a pau e kipa mai ana iloko o
HALEALOHA
a malaila no Kakou e hui aloha ai, a e wae ai hoi oukou a ka
mea e ku ana i ko oukou iini, ewaena o na Waiwai Nani a na
Ona mua, a me ko’u mau Waiwai Hou i hoopiha iho nei, i mea
e lako mau ai o
HALEALOHA NO HE INO
GOO KIM
Monikahaae, Iulai 31, 1550 974 3m __935
HOOLAHA A KA LUNAHOONONOPONO
WAIWAI
E IKE, auanei na mea a pau, o ka mea nona ka inoa ma-
@ Chas O Harris, Lunakanawai nui o ka Aha Kiekie, i
Lunahooponopono ma ka waiwai o Manuwa Puhi ko Ewa i
koina ko lakou iloko o ka waiwai i olelo a e hoike koke mai
iloko o na malama eono mai keia ia aku, a i ole peia, e hoole
mau loa ia no. a ke kauoha pu ia aku nei hoi na poe a pau e
paa ana i na waiwai o ka mea make i oleloia, e hoihoi koke
mai ia u. J L KAULUKOU
Lunahooponopono Waiwai o Manuwa Puhi
Iulai 28, 1880
PAKA LAU PAKA
LAU
UA LOAA mainei na Lau Paka ikaika a maikai mai Kona
Hawaii mai, a i makau au e kuai ia aku no ke kumukuai
makepono ma ke kaau, lau a me ka mano, e
M.H. GRINBAUM & CO.
Ala nui Moiwahine, Honolulu, Iuali 31, 1880 924 2t
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana 2 o ko
Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Timoteo Keawei-
wi opio @Lahaina, Maui, i make. Ua heluhelu ia a ua
waiho ia ka palapala nei a Kekahuna @ o ka waiwai
a me o ke kino o ke keiki @ole o Timoteo Keaweiwi opio k,
no Lahaina, Maui i make, e noi ana e hoopono ia kona moo-
waiwai a e hookuu ia ia mai ka oihana. Notalia ke kauoha
ia’ku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 14
o Auguste 1880, ma ka hor 10 a.m. ma ka hale hookolokolo ma
Lahaina, o a ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i na
nonoi ia a me na mea koe ke hoike ia.
ABE FORNANDER
LUNAKANAWAI Kaapuni Apana 2 H P A.
Iulai 19, 1850 974 34
E KUAI kodala ia ana 2 Lio ke hiki aku i ka
Poakola, Aupate 11, 1880, hora 12 awakea, ma
ko Pa Aupuni o Koholaloa, Honolulu, @
lokia , 2 kamaa hao mamua , laekea, @ ano
e. hema hao ano e. @ kalakoa laekea, 3 wawae keokeo, @
NG. A B K AA U R U U, Luna Pa Aupuni 974 @
HOOLAHA a KA LUNAHOOPONO.
PONO a KAHU MALAMA WAIWAI
O ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hookohu ia mai i
lunahooponopono, a i kahu malama waiwai, no ka wai-
wai o Isabaela no Kuiaha, @, Maui, i make, e Hon.
Abr. Fornander, ma keia, a o ka poe ana i ale aku ai, a me
ka poe i aie iaia e hoike ae imua o’u me na bila kupono ikoko o
na malama eono, i na e hala ia Manawa, e hoole mau ia aku
no, o ka poe a pau paa nei i ka waiwai of ka mea i make ma
ko lakou lima e pono iakou hoihoi mai ia’u i keta wa, e
loaa no au ma Papohaku, Wailuku, Maui.
H O KEALAWAI
Lunahooponopono Waiwai o Isalaeta
Wailuku, Maui, Iulai 22, 1880 974 4t.
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na kanaka a pau, haole, pake, paniolo, paki-
ki, a me na kanaka maoli, ke nana mai i keia olelo @
ia ha, ua loaa ia’u malona o ka aina o Kalahuipuaa, Kohala
Hema, Hawaii, kekahi @ keokeo, i kuni ia i ka hao pepe:
K@ ana hope @k a me M Z, aha hope @, ma ka ia 1% o
Mei, 1880, ke malama nei au i keia lio a hiki i keia ia, noia la,
ke hoolaha aku nei au, me ke kahooha aku i ka mea hoona ke-
ia ho , e ku @ mai, a me ka uku pu mai no ko’u malama
ana a me na @ a ka hooaha ana, a i na e kii ole ia mai ke-
ia @, a hala na @ kolu mai keia a aku, alaila, e @
loa keia lio ia’u. Owau no. AUWAE.
Kalahuipuaa, Kohala Hema, Hawaii, Iulai 20, 1880.
974 @
Ka Manawa Hope Loa !
NO 60 LA WALE NO
Ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau, e
makaukau ana au e haalele i keia au
puni , nolaila he
60 LA WALE NO,
ka Manawa no oukou e hele mai ai e hooluu i na @, Komo
@, Puna, O, a me na mea like i ka wai @ a dala
paha. E hana ia no me ka haahaa loa o ka uku, aole loa hoi
e kah@ ma @ no umi makahiki a oi aku. E loaa no
au ma ke akamai Kalepa. H@ 34. Mahope @ a ka Hale
Kauka @ @
CHAS. M. TRIPP.
Mea Hooluu Wai @ a Dala
Honolulu, Iulai 22, 1880 973 lm
UA MAO KA IKUWA ANA
Ke pii mau nei i keia a me keia @ ke kumukuai o
NA LOLE HOU, NA LOLE NA KANE,
NA LOLE MAIKAI, NA PAPALE KANE ME NA PAPALE KAPU
A ME NA
LAKO I HUMU LIMA IA
Ua pau @ ka @maua i hooko @ka @@
wi @ ia ka pomaikai i na mea a pau
mau waiwai pakahi, i @ ai oukou i ka Make@
10 Iwilei kaleko makai………………………..$1.00
10 Iwilei keokeo o na kane…………………….1.00
10 Iwilei kepo @.........................................1.00
1 apa @ makika…………………………...1 .00
Aia no i koiu @ ka hele ana mai a makaikai i ko maua mau Waiwai Hou 1
mai nei ma keia Mokuahi
Na lipine kuika maikai, mai ka S @ a pili aku
Pale ili keokeo o na kane………………………$ .50 .
Papale kapu o na kane ---------------------------- .25
Kaaini kane ----------------------------------------- 1@
Kakini wahine Bal@-------------------------- .25
@ kakini keokeo maikai---------------------- .50
@kiniilima o na @, kaikamahine a me na ka-
malu 121/2 @ keneta, a pili aku
Papale malumalu ia o na @---------------------- . 25
Palule kalekoa o na kane--------------------------------- .50
Paalole @ lane ------------------------------------ 3.00
Hulu milo ia 20 keneta o ka @
Lekeke kamalii ------------------------------------------ .50
@. mai ka ---------------------------------------- .20
Na wai hooluu like ole a pay o na @ i kioohi-
@ no ka iwi lei----------------------------- .15
Na lei a i kilika wahine--------------------------------- .25
E panai aku no mana ma keia hoike, iina ua makemake @ io
maua la, no ka mea ua maopopo ia @, o ka @CALIFORNIA
970
_________________________________________________________________
UA HALA KA HOOIL0
________________________________
O KE KUPULAU KEIA O
HIKIKIIKAUOENA !!
Ua ikela na Lau, na Mohaha na Pua, na Paoa ka Nahele i ke Ala
o ka Wai rose, Vahine, Lukini, Iliahi,
Managolia, Falanatipano me ka
Pikake.
MOANI ONAONA O KE AHI AHI!
Na papale wahine nani o kela me keia ano, kaei ia me na Lipine nani,
a i haku pu i
hoi me na Pua ulaula, keokeo, kaiina, olena@, omaomao hinahina
a me ka akala; a i omau ia hoi me na
HULU NANI !
O keia me keia ano; he kilakila a kapukapu inaoli no ke nana aku. Na Aukala
@i ka wahine, me na Lei ai Silika o keia me
keia ano. Na Hainaka holoi hou o kala me keia ano. Na Hainaka Silika @
o kela @ keia ano. Na ILIWAI a me na
KALEPA O KELA a ME KEIA ANO. Na KANIKAU , no LIHILIHI e hoonani ai ia wa@ na KAHIKO o na LEILE, a keia a me keia ano. Na KAMAA wwhine nani puu kiekie, @ ai kela i ka @
H I K I K I I K A U O E N A
ENAENA KA UELE ANA UA
Ua@
@Manuia, o
@ ka moku e like ai
NA KAHIKO O NA KEO NIMANA
Papae, Kuka, Puliki, Palule, L. lewa@, @ Buti a me @, e hele ai kela a kuku ke au, a e lai ai ka hele ana o ke alahele. Hele mai, eia o
H U K I K I I K A U O E N A !
Ua makaukau ;meau e hoolawa aku i na iini koi@ a ka manao o ka lehulehu, a e @ no oukou iho , a e loaa no hoi me ke
Kumukuai Haahaa loa Me ka mahalo
Kihi Ewa o ua Alanui Moi me Nuuanau, Honolulu Iune 14, 1880.
______________________________________________________________________
M A K E MA K E I A. KALE KULIKA
UA MAKEMAKE @ NA LUNA HOOIAIO PALA KUAI
I BIBI MIKO HOU Mo@, a me na palapala oia ano
I L I K A O LUNA HOOIAIO PALAPALA
AMENA
E haawiia ke kumukuai kiekie ma ke Alike ma.waena o na Haku me na Kauwa.
dala @ Luna Haawi Palapala a e Mare Luna Haawi Palapala Ae Mare
HUGH MACKAY Ma ke kihi o ke alanui Moiwahine me Kaai
Luna o ka Hale Hana Ilima ma Kaholaloa @. @mana, kuiankauhale o
Honolulu ma ke kumukuai madepona no ke dala Honolulu, ke Hawai Pae Aina
906 tf
Honolulu, Feb. 19, 1980 951=tf
KALE NILEKONA
KAUKA LAPAAU
Keena ma ke kihi o o @, Papa ma
Honolulu L.C.
O na mai o ka Maka
C.C. COLEMAN Pepeiao a me ka Puu
Amara a e Mea Hana Mekini UA MAKAUKAU OIA MA @LAWE
Kapili Kapuai Hao Lio &Co/ LAWE ANA
A ME KA
KO BIHOPA MA
Hana ana i na Kaa Lio, & Co/. BANAKO MALAMA DALA!
Hale Hana @ Alanui Alii e kokoke la i E MALAMA NO MAUA I KE DALA O
905 ke Alanui Papa tf na kanaka maloko o ka Banako penei:
ina @ kanaka hookahi i nadala@
OLELO Hoolaha ma paha @ @eono@uku@
Mai ka ia i aku o Ianuari, 1880, @ kal@ki, mai ka ia o ka lawe ana mai a hiki i ka
la o kona ohi
ana, ke@e kolu malama a keu paha
ana, ke @matama a keu paha
Aole @kina o ke dala hookahi, aole
ELUA DALA no hoi no ka @
mokuahi JAMES MA, KKK mawaena Ina ohi koke oia i kana dala,aole i hala na malama aole @
KKK mawaena o na awa o Oahu a me Ina i @ ke kanaka e oh i kana dala
e pono ke hoike
na awa o Kauai mai oia maka @ @msnso ohi , i kana-
kolu la ma
moa o kona ohi ana @kekahi ke
laweia mai
ka huke kekahi ke @mai
Ma ka ia moa o @ i kela makahiki a i
a i keia
oluolu ai i ked ala @ me ke kumu-
paa
o @2i @ @no na malama ekolu a keu
a ma mahuahua
ke kumupaa e @ i ka akapanee
Ina oi aku ked ala hoomoe ina mua $300
alaila , hooholo paka olelo
@ ka Hale Banako i na ia hana a pau
851 tf BISHOP & Co
7 vO
941 tf T.M/ Foster & Co (@)
__________________________________________________________________
Ke hoike ia aku nei ka @ i na kanaka a pau @ e ki a
hope i na @ a me na@ @a aina o Kau
pikuea. Makahanaloa a me Pepeekeo, ma ke apana o Hilo.
mokupuni o Hawaii mai keia ia ake a mahope aka o @ ma-
nawa. C. AFong
Hilo, Hawaii, Mei 7, 1880 965 @
Sorry I think I’m missing some text. and I took
so long. Alma Cirino