Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 18, 1 May 1880 — Na Misiona. [ARTICLE]

Na Misiona.

Helu 36. Aixataba. He kaianakauhale keia ma Tureke Waen», 100 mile ma ka nkau aku o Anetiokn. 30,000 Mahomeda malaila. 60 moreka, (luakio< Mahomeda) me ko iakou mau minazeta (poaoa) kiekie, kahi e ku ai na kahuna lftahomeda, a kahea i kanaka e hele mai ī k« pale. Eiimi no wa pule ma ka la hoolahi. He poe punī pule lakou. Oke Akua ao ko lakou Akua, a o Mahomeda ke kaula. O Icsu, aole oia he Akua, he kanaka nui "le no, e like me Mose. Aole oia he puukalahala, wahi a lakou. Ua like ne lakou me na Pegana, a pono ke aioha ia, a e ao īa īka euanelio e ola'i, He poe Kristiano kekahi ma A;nataba. He 10,000 Kristiano Aremenia, me ko lakou luakini i kukuluia ma ka wa kahiko loa. He baibala no, he hooinana no, ma ka olelo nae a nn kupunu i ole]o ai, he 100 uiakahiki mamua aku. Peoei km hoomana he 30 makaliiki mamua *ko. Ua akoakoa ae 1000 paha haumana ma ka luakini. Komo ke kahuna, a ku imua o ke kaahe. a heluhelu ma ka Buke pule ma ka olelo kahiko, a inaopopo ole i ka nui o ka poe hoomana, a maopopo ole hoi paha i ke kahuna. He paahaau WBle iho no me ka inaopopo ole o ke ano, e like me na pule K«tolika ma ka olelo Latina. [Ja hoopuka paa naau īa me ka hoomaopopo ole ana īke ano. Akaka ika poe hoomana uahi e kunou ai, e kukuli ai, a e knhakea ai. Pau ka hoomana, hele na kane e honi i na kea, ine ka baibaln nui i hiki ole ke heluheluia, a kahakea ia lakou iho imua ona kii oka poe haipule i kahaia ma na paia. Alaila, huli lakou i ko lakou mau paa kamaa he 1,000, a lakou i waiho e ai ma ka pnka, a hookomo, a hoi aku i ko lakou mau home. Auhen nae na wahine, me na kaikamahine? Aole i ae ia e komo lakou iloko o ke kino o ka luakini. Uhi lakou ia lakou iho me ka lole keokeo mni ke poo a i ka wawae, a pii ma na anuu pohaku i kekahi wahi maluna, a noho īmua o kahi i pakuia me ka hiki ole ke nana a ke lohe i mea a na kane e hana ana. A iilo lakou ike kamailio waie ana mawaena o lakou -iho. He poe Kristiano aha keia ? He ano like me ko na Pegana. Kakaikahi loa na mea hoomana me ka oiaio. Ua aloha ia lakou e na haipule Amenka. Ua hele na misionari i laila ma ka makahiki 1850 paha. Oka misionan mua, ua hnilukuia i ka pohaku, a hookukeia iwaho oke kulanakauhale. Na ke kahunnpule Aremenia i hookonokono i kanaka e hana peln. Ua hoolohe nae kekahi hapa uuku i ke ao ana a na misiona;i. Aua kukulu in lakou i ekalesia euanelio, Mahope īho, ua hoala ia na Kula Sabati, na halawai haipule, na kula ln, me na hana e ae. Huli mai kekahi poe, n lilo lakou i poe kii a hoohuli ina hoa. Ua hala nn makahiki he 30. Nui ka hana. ka lulu hua ana ana misionari. Heaha la ka hua ? 2,000 ka i heluia ma ke ano Kristiano oiaio. Elua ekalesia euanelio, 600 hoahanau. Elua Kula Sabati, 800 h>umanama kela a ma keia Kula Sabati. Nui na kula Ia no na kamalii, me na kula nui kekahi. Ma ka puka ana o na misionari i Ainataba, hookahi wale no wnhine i īke 1 ka heluhelu. 1 keia wa nae, ane pau loa na wahine i ka ike ī ka heluheiu baibala. Na wahine Protesetani nae keia. A o keia mau ekalesia elua, he mau kahu maoii no ko laua, no na makahiki he 12. Aua hnnai pono ia laua e na hoahanau. E nana iloko o kekahi Kula Sabati ma Ainataba. Aia ilaila 800 haumnna ke hui ia na kane, na wahine a me na kamalii, e ao like ana i ka ke Akua oieio i paiia ma ka oleio i maopopo ia lakou. Oka poe ma ka halawai, ua pau loa lakou ina ke Kula bati. Aole pela ma ka nui ona Kula Sabati Hawaii. Nui ka poe ma ka halawai. Hapa nae ka poe ma ke Kula Sabati. Pono ke hoohalike me ko Ainataba poe. Ikaika na kumu i ke ao ana ina haumana. ikaika hoi na haumana ī ka huli ana i ka baihala. Nui na haumnna i hiki ke hai paanaau mai i ka mooielo biibala mai Kinohi a Hoikeana. A o kekahi hana maikai keia, o ka hui ana o ke anaina a pau ma ka himeni ana. Ua like no na himeni me na Himeni maloko o na Buke Himeni Hawaii Ua unuhiia nae ma ka olelo Tureke, o ia no kekahi olelo a lakou. Aia me na hoahanau kekehi kanaka i kokua i ka hailuku ana i na pohaku ika misionari mua. Ua ano ( bou nae oia, he diakona oia i keia wa. He i lilo i hoahanau. He«naina hou, 200 lakou, e aia mai ana jz» 4onJwahi e Ainataba.

He kula kekahi no na wahine ui. . He Uuln hoouKikaukau i na wahine ui no ka i Oihnna kumu. 16 mnkahiki ke ku ana oia 1 kula. Nui na huumana i puka iwaho, alilo j i poe kumu no na kaikamahine Aremenia. | Peh e hoohalike ai na kaikamahme ma na Kula Hanai Hawaii ke puka iwaho ona kula. E buve ika oihana kumu, aeao i na kaikaihahine Hawaii. Ehiku makahiki mamua aku, haawi na Protesetani nia Ainataba, 8000 daia, he haawi mua ia no ke kukulu ana i Kula hui (College) rna ko lakou kulanakauhale. He haawina nui «a ke nana'ku. Oka uku ona paahana, he hapa no ka la. Heaha ke koena no na hana kokua ? He dala okoa nae ko oukou me ke ola kino pu no ka la hana hookahi. A pehea ke koena ? nui paha, ea. Nolaila, e kokim nui, i ole e hoahawa ka Ainatabt poe la oukou. Ua kokua pu o Amenka Hui no keia Kula nui. Ua pna ka hale Kula maikai, aua piha i na haumnna, me na kumu naauao, n*na lakou e hoonaauao.

Hiamoe wale na kanaka Aremenia mamua, a noho nanea wale. Oiuolu no ika noho'na kahiko, e like me na kupuna Nui na hemahema, ka nele, a me kn naaupo. Aole ala e irni ina mea hou, ina mea hoonaauao. Aka, i ka puka ana oka malamalnma o ka ke Akua olelo iwaem o lakou, o ke ala no ia, a imi i na mea hou, i na wati, i na buke, i na puka aniani, i na hale haole, ina ho, kope, na pe, na mikini humuhuniu, na mea hana kamana, na piano, na ogana, me na mea hoonaauao e ae, e hoohalike ana ī nn nina Kristiano oiaio. Mana ka olelo a ke Akua. E hoolaha nui ia'ku ia, a puni ka honua. Aole i pau.