Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 17, 24 April 1880 — Page 1
This text was transcribed by: | Diana Pemstein |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XIX, HELU 17}
POAONO, APERILA 24, 1880
{NA HELU A PAU 960.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
NA OLELO HOOLAHA: - O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana; elua puka ana, be $1.50; no hookah mahina, be $2.00.
NA KANIKAU A ME NA MELE:-He 10 Kenela ka uku no ka lalani hookah, ua like me $1.00 no 10 lalani.
HOOLAHA MAU: - E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pula ae.
E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopuka i kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele ke ole a hookau mua ia mai ka uka.
E hoouna pololei mai i na lela i ka Nupepa Kuokoa.
MOOLELEO O NA LA
-O KA-
HAKU VISAKAUNA NELEKONA,
KEDUKE O BERONETI
KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA
BERITANIA, - A ME KO ENELANI
MAU PAPU LAAU, Ae
[Mamua o ko kakou hoomaka ana ma keia wahi, ke noi mua aku mei au i ka lokomaikai o na poe heluhelu, e hoomaopopo pona ia keia mau wahi, no ka mea, he ano lauwili iki ka heluhelu ana ma keia mau helu, aia hoi a hala ae keio mau helu pokole, alaila, e helel hou no kakou ma ke kuamoo polalei. No ka mea, he kaua ana keia ma kela a me kaia wahi, ma ke ano - he kaua huikau huliamahi.]
ILOKO o keia kaua ana a na puali kaua o ka Adimarala, aole i emi mai kona mau koa i make malalo o ka eono haneri; a o na puali kaua Farani hoi maloko o na Kakela, aole hoi i emi mai malalo o ka 2000. me ke Kakela hoi o Uovo i puhi ia e ka pauda.
Ma ke kakahiaka o ka la 3 o Maraki, 1799, ua lona mai la kekahi leta in Nelekona, i kakau pulima ponoi ia hoi e ka Moi Fadineda ma Paleme, a e hoi mai ana ua leto la penei:
Ma ke ahiahi o ka la 28 o Ianuari, ua loaa iho la ko'u mau ahi Mineva a me Puela, i ka hopu pio ia e na aumoku liilii Farani, oiai laua i hanlele aku ai i ke Kaikuono o Napela no Palemo nei. Ua ike ia aku e kekahi o ko'u ainu ukali ke alakai o keia mau moku liilii powa, oia no kekahi o ko'u mau ohena alii, ma ka inoa, ke Keiki Ahi Italia Kasarioli, a me kekahi o na Adimarala Farani i kapa ia o Peri, a nona hoi ka hae a ko'u ukali i ike aku ai. Oa kipoka ia mai la ko'u moku ahi Mineva, a ua make he 26 o ko'u mau koa a me na ukali eono. "
I ka ike ana o Nelekona i keia leta, ho mea kahaha loa ia i kona manao, no ka mea, ua haawi aku oia i ke kauoha i kona mau aumoku no ka heopuni ana ia Italiza me ke paniku ana i na Kaikuono nui. Ina ua puni ka anemoku o Italia, alaila, mahea la hoi kahi i puka mai ai o keia mau waaapa liilii powa Farani; nolaila, me keia wahi, ua hoolaii oe la oia i kona manao e huli hoi no kona mau aumoku, no ka mea, he kumu ia e hooloihi loa aku ai i ke kaua.
O ke Kakela o St. Elamo a me Uovo aia na puali kaua Farani iloko a ke kulana pilikia. Aohe e loaa hou ona kulana hou, no ka mea, aohe na pukaniahi ma ko lakou mau wahi. O ke Kakela o Nuoro, sole i kii ia aku ia Kakela e kaua, aku, ua haawi pio wale mai no lakou i ke manawa i noi ia aku ai ka lanakila.
O ka lanakila i nui ia aku ai, ua ae ia mai ia e na mana Farani maloko o ke Kakela o St. Elamo, no ka mea, aole e hiki ia lakou ke hoomau aku i ke kaua no na la hou elima. O ka pololi o na puali kaua Farani ka mea nana i Kumukaia aku ia lakou, a e lawa ai no na popo palaoa uuku a me na kulina no na koa he kanakolu. Aole wahi e loaa ai ia lakou o ke ai, no ka mea, na hoopuni ia o Italia holookoa e ua aumoku Beritania, a ma ko lakou mana ikaika ua paniku ia na kahakai o Genoa, aole maka e hiki ke puka mai iwaho no na kahakai o Italia. Ua kau mai la ko lakou makau no na aumoku Beriania, a na la mea i hoohauhau loa aku i ke aupuni o Genoa, ma ke ano he aupuni repubalika.
O na kahakai o Legabone, ua paniku ia no ia e na aumoku a me ke kipoka ia ana o na alahele e noe ana i Napela a me ke kulanakauhale nui o Roma; a holopuni ae la ka wi nui iloko o Italia, a he pilikia nui hoi keia no na puali kaua Farani ma na kiekiena o Rome; a iloko o keia mau mahina o ke paniku ana a na aumoku, aole i emi mai ka make o na kanaka malalo o ke kanawalu iloko o ka la hookahi.
He mea mau iloko o Europa, aole e hiki i kekahi puali kaua e hele i ke kahua hookahe koko, a i ole e paa i kahi i haawi ia aku ai o ke kauoha, ke ole oia i lako i na lako ai. Ua olelo ia i kekahi manawa, he hiki loa i na puali kaua uuku i lako i na mea kaua ke lanakila maluna o na puali kaua oui i lako ole i na mea kaua; nolaila, i na o ka mea oi hookahi ia o ka ikaika o ka pauda, alaila, he mea hiki ole i ka ikaika o ka pauda ke ku aku imua o na lako ai. No ka mea, he mea keia ua ike ia. A i mea e hooiaio ai i kela, e wehewehe iki aku noe ka mea e kakau nei ma keia wahi no na leko ai.
"O ka noho polali ana o na puali kaua Farani iloko o ltalia, oia hookahi ka mea nona i hoohaahaa iho i ka ikaika o ke aupuni Emepera. uo lilo mai ke kulanakauhale nui o Roma ma ka mana a me ka ikaika o na puali kaua Farani, malalo o ke alakai ana a ke Kenerala Napoliona Bonebati, ua nele aku lona lanakila nui a hiki i ka lilo ana o Italia holookoa malalo o na mana Farani, a ua waiwai hoi ko lakou mau koko i hookahe ia ai. Ua lilo hou mai o Roma no ka manawa elua, malalo o ke alakai ana a ka Adimarala Beritania Nelekona, mamuli o ka pololi o na puali ka ua Farani a me ka wi o ka aina. Iloko keia mau makahiki ehiku o ke kaua huliamahi ana o ke aupuni Farani, ala na aina a pau o Europa ma ka hoomakaukau kauo ona. Ua haalele ia na oihana kalepa, na oihana mahiai, a ua haolele pu aku kela a me kaia i kona ohana ma kona home e noho me ka weliweli nui no ke kaua. A i na o keia wale iho la no ka hana, olaila, e hua anei na hua o ka aina? Aole! E loaa auanei ia aina ka wi a me ka ilihune. Nolaila, o ka lilo ana o ke kulanakauhale o Roma malalo o ka mana o na aumoku Beritania, o kekahi ia o na moolelo kaulana loa o ke ao nei; a ma keia wahi hoi e hapai ne ai kakou i ka inoa o Nelekona, a e olelo iho, owai la ka Adimarala hookahi o ke ao nei i komo iloko o ka enaena ahi, a i lawe i kekahi o na kulanakauhale nui a kaulana hoi o Europa me ka hookahe ole ia o ke koko, a pela iho la i hooko ia ai ka wanana a kanaka Irelani kaulana Farenasikana i hai ai ma na alanui o Napela-He hiki ia Nelekona ke lawe mai i ke kulanakauhale nui o Roma, ma ka mana wale iho no o kona mau aumoku kaua".
Mamua o ko Nelekona haulele ana i na Kenerala Italia a me ko lakou mau puali kaua, ua kakau mua iho la oia i keia Kuikahi no na Kakela ekolu, a hoouna aku la oia i kekahi o na Keiki Ahi Italia me ka hae o ka lanakila imua o na mana Farani moloko o ke Kakela o St. Elamo, a e heluhelu ia keia mau pauku e like me keia:
"Pauku 1 - O na Kakela o St Elamo a me Uovo, e haewi pio ia aku ia i kealakai o na puali kaua Beritaoia, ma ka hapa o ko ka Moi Fadineda o na mokupuni Sisilia, a me na aupuni i komo pu iloko o ka hookahe koko, ka Moi o Enelani, ka Emepera o na Rukini a me ka Olomana Pope, e haawi ia aku na lako kaua o na ano a pau maloko o na Kakela.
"Pauku 2 - O na koa e paa ana i ka maluhia o na Kakela, e noho no lakou maloko o laila, a hiki i ka manawa e hai ia aku ai, ina a makaukau na moku i ka lawe ana ia lakou ma Toulana, kekahi o na awa ma na kahakai hema o Farani.
"Pauku 3 - E puka mai na puali kaua me ka hanohano o ka oihana kaua,- na pu kau poohiwa me na ekeeke, na pahu e kani ana, na hae o na regimana e welo ana, e waiho iho lakou i na mea kaua i ka honua, i ka manawa e hiki aku ai ma na kahakai o Napela.
"Pauku 4 - E noho keia mau puali kaua ina ke ano he pio, a e hoolawa ia lakou me oa lako ai mai na aumoku Beritania mai."
I ka manawa i hiki aku ai o keia leta i oa mana Farani, ua kakau inoa iho la ou alakai Farani i ko lakou mau inoa e like me keia - D. Cerillo, F. Pizelli, Moliterao, Della Torella, a me R. Romanoa.
Ma ke kakahiaka o ke la 7 o Maraki, ua makaukau ae la o Nelekona no ka huli hoi ana maluna o kona mau moku ma ke kaikuono o Napele, me kona manao paa, e hoopau aku i na hana powa hao wale a na waapa liilii Farani. No ka mea, he mea hiki ole iaia ke hooloihi aku i ka manawa no keia mau hana, oiai o ka hilinai o na kaoaka o Italia, aia wale no maluna ana.
Aole i pau.
HE MOOLELO KAAO
-NO-
VONA KA WIWO OLE
-A ME-
FINITI KA UI
-O-
NOREWAI.
------
MAHELE VI
A i kona komo ana mai, ua oi loa ae ka hoohikilele ia o ko ka hale a pau. Ua ninau ae la kela mea keia mea, owai la ka lede ma keia wahi e hiki ke hana ia e like me keia? O keia anei ke Duke wahine o Noremana? a i ole, o ka Moiwahine paha o Farani?
I ka ike ana mai o ke kuene, ka makai a me ka lunakoa, ua mae iho lakou. Ua haulolu ae la ke kuane; ua mae iho la ka makai; a o ka luna koa hoi ua hele mai la a ola na paplina me na manao paweo. O ka noho mumule ana o keia mau kanaka, oia ka mea nona i hoomahuahua loa aku i ke ano eehia o ko ka hale a pau.
Ua haka pono ae la na maka o na mea a pau maluna o Finiti me na manao pahaohao oiai o Finiti e noho ana me na manao aloha a ano lili hoi i kona ike ana aku i kana aloha (Vona) e noho pu mai ana ma ka aoao akau o ka barona; aka, ua kaomi malu iho la no oia i kona hoike lea ana aku ia mau mea a pau iloko o kona houpo me ka pana malie ana a kona puuwai. O Vona hoi keia, oia nana mai no ia Finiti, aohe nae he maopopo, owai la keia.
E aloalo mau ana oia maluna o Finiti, a hawanawana aku la i kana lede lauoho nani oiai oia e nana mai ana me na helehelena waipahe.
Iloko o na manao lana poho, lalau iho la o Finiti i kana puupuu gula hope loa a unuhi ae la mailoko ae o kana wahi eke. Oiai oia e kamailio ana me ka barona, lulu malie ae la oia i ua puupuu gula nei iloko o kona lima a hawanawana ae la oia me na huaolelo kalokalo:
"E ka puupuu gula, he waiwai makamae, E hoopakele mai ia'u, i na oia kou mea e olu ai." Aia hoi ia manawa, ua mahuahua ka pii ana'e o kona (puupuu gula) nui a hiki i kona lilo ana i kiaha gula nani, a oia ke kiaha helu ekahi o ka nani i ike ia maluna o ka papaaina a ka barona.
Ninini iho la o Finiti i ka waina iloko o ua kiaha nei, a kahea aku la i ka lunakoa oiai oia e haalulu mai nei mahope ona; a pane aku la me na huaolelo waipahe; "E kuu luna koa maikai; ke noi aku nei au ia oe e hauwi aku oe i kaia kiaha i ka Haku Vone, e inu oia i mea e oluolu maikai ai, a ke manao nei au aole no oia e hoole mai ana ia'u no keia makana oluolu."
Lalau mai la o Vona i ke kiaha, i ko ka luna koa haawi ana aku maluna o kekahi pa gula nani, konou mai la imua o ka malihini, a mu ae la i ka waina a waiho iho la i ke kiaha manua o kona alo, huli ae la a nana aku la i ka lede lauoho nani oiai oia e noho mai ana me na manao a pau i paulele maluna o na manao o Vona.
O na hiona o ka lede nani la manawa me he la ua piha me na manao ukiuki a lili hoi Hawanawana aku la o Vona i kekahi mau huaolelo pokole i kona pepeiao i mea e hoolulu aku ai ia ia eiai, ua hele mai la kona mau maka a hulili pono ole, a hookuu hou iho la ua lede lauoho nani la i kona lima maluna o ko Vona.
La manawa, kulou hou iho la ko Finiti poo ilalo a haloiloi mai la Kona mau waimaka no ke aloha i kona hoa pili o ke kai loa, a ua pau ae la no pae.
E na kamalii, wahi a ka barona i kahea aku ai e ka leo nui me he hekili la ka halulu, e hoopiha i ka oukou mau kiaha me ka waina, E inu kakou a pau, a e haawi i na hoohanohano ana i ka lede malihini ka mea nana na hoohanohano ana i hiki mai nei imua o ko kakou alo oia hoi ka lede hanohano o ka hale gula.
Ia manawa, hoomaka ae la ne mea a pau e inu me ka hooho ana no ka hanoli. Oiai ka hapa nui o lakou e awala nei i ko lakou mau kiaha, ua hapai ae la o Vona i kona kiaha a iliwai like me kona make me ka manao e inu ae, aia hoi ua loaa koke iho la ia ia kekahi halialia ano eehia.
Hamama ae la kona waha, haka pono aku la kona mau maka i ke kiaha me he kanaka la e hihio ana. He hihio io anei? Oiai oia e uana popo nei i ke kiaha, ike aku la oia iloko o ka hihio i oa la i hala o kona ola ana, me he mea la he aniaoi oana. Ike aku la eia i ke kanaka nui e uhai mai ana ia ia; aia hoi o Finiti e alako ana ie ia: e holo ana laua maluna o la moku; ko laua kau ana aku maluna o ka aioa o Beritania; kona haulele ana ia Finiti no kekahi manawa pokole; ko Finiti uwe ana i ka wa a Vona i hele ai. O na mea a pau a Vona a me Finiti i hana'i mahope iho o ko laua haulele ana ia Kahekili, ua hoiki ia mai la a pau imua o Vona mailoko mai o kela kiaha ana e haka pono nei. Auhea o Finiti ia manawa? Eia no oia ke pili nei ma ka aoao hema o ka barona me na maka e haloiloi nei i ka waimaka.
Owai ae kekahi wahine ma ko Vona aoao. O ka lede lauoho nani. Huli ae la o Vona i ona la, a kahea aku la ia ia me he mea la ua loohia ia oia me na umii walania a ka moonihoawa, a hikaka aku me he mea ona rama la, a ala mai la iluna a nana ae la mao a maanei me na helehelena li-o.
Apo ae la oia i kona mau lima imua o ke alo o Finiti, a alako aku la ia ia iho imua o Finiti, a haule iho la kona mau kuli ilalo, a kokuli aku la imua e Finiti a pane aku la me na huaolelo ano mihi. E kala mai oe ia'u O ke kola ana i ko hela, oia ka piko o ka hauoli a me ka oluolu.
Mamua o ka nalo ana aku o na kukuna malamalama o ka La, aia o Finiti e noho pu ana me kana aloha Vona mahope iho o ke kaawale ani no kekahi manawa; aka, i keia manawa, ua hoi hou ae nei laua a pili hou, e ume ana me na olelo hoalohaloha.
A pehea iho la ka lede lauoho nani? Aohe mea i ike ioia ia manawa pokole. I ka wa a Vona i kahea'i, o kona manawa koke no ia i nalowale ai. Aka, ua olelo ia ua ike ia oia e lele ana maluna o ka hale Kakela maluna o kekahi wahi burumi kahiko a e alualu ia ana e na ilio.
O ka manao o ka poe o Kereva, o keia lede lauoho nani, oia no ka wahine kupua, ka makuahine hookama o Kahekili. Aka, he mau mea wale no ia i manao wale ia aole i maopopo ka oiaio.
I ke kakahiaka o kekahi la ae, ua naue aku la o Vona me Finiti i ke halepule a mare iho la laua. Ua inu, hauoli a lealea lakou iloko o na hora he kanakolukumamaono mamua o ko laua mare ana.
Ua kaumaha na lima o ke kuene nui, ua hualulu ka makai nui, a ua ano kaumaha ka lunakoa nui a o lakou a pau, ua hookaumaha ia ko lakou mau lunaikehala mahope iho o ko lakou ike pono a me na hoomanao ana i ka mea a lakou i hana i mua o ko Finiti alo; a ua ike lea ae nei lakou ua kau pono ae la o Finiti i ke aki, oia kona mare ana ia Vona ke keiki a ke barona hanohano o Kereva, a me kana mau hana kupanaha e ae i ike maka ia e ka lehulehu. Aka, oia mau mea aole i nana iho o Finiti ia lakou oiai ua lilo loa kona mau noonoo ana ma na mea e hauoli oia i kana Vona.
O keia ka pau ana o ka moolelo o Vona me Finiti, a mahope iho o kei, ua hana ia ke kii hoomanao no Finiti oia hoi he kii mahala me na puupuu gula elima me kona lima, a ua lilo keia i mea hoomanao ia iwaena o ko Beritanin poe i na la mahope iho o ko Finiti a me ko Vona ola ana. Ka Hopena.
Ka Hoowaiwai ana
----
HELU 4
I loko o ka hoonui waiwai ana, he ekolu wale no mea nui e pono'i i ke kanaka ke loaa. Akahi-Ka Naauao. Elua-Ka hana mau. Ekolu-Ka malama pono i ka waiwai loaa. O na mea nui loa keia e hiki ai i ke kanaka ke hoonui waiwai, ina aole e @ kekahi o keia mau mea i ke kanaka, aole e hiki iaia ke holomua ma ka hoonui waiwai ana.
No ka mea, ina naauao kekahi kanaka ma ka hana, ma ka hooponopono aupunio paha a ma na hana e ae paha e waiwai ai oia, he makaala mau paha oia ma kana hana i na manawa a pau, a loaa ole nae iaia ke "malama pono i kona waiwai loaa." uhauha wale paha, a hoolilo wale i kela mea keia mea keia mea waiwai ole paha, ua like ia me ka puka liu nan e ume i kona waiwai loaa a hakahaka. Ina ua like oa mea i lilo aku me na mea i loaa mai, alaila, aohe mea i koe; aka, ina ua emi na loaa mai na lilo aku, alaila, ua komo ke kanaka iloko o ka aie; ina ua emi na lili i na loaa mai, alaila, ua hoomahuahua ia ka waihona o ke kaoaka; e like me ka napa o na lilo, pela ka mahuahua o ka waiwai.
Ina hoi ua paa mau ka lima o ke kanaka i ka hana, a he malama pono i kona waiwai loaa, a he naaupo nae, alaila, ua lilo kaoa mau hana mau i mea ole, ua hiki i kekahi mea naauao ke haolilo i kona mikiala haua i mea hoopomaikai ia hai, aole iaia iho.
Penei: He mau kanaka mikiala hana kekahi hapa o kakou na kanaka hawaii, he hana mau, aka, hiki mai la ke kanaka @, a olelo mai la: "E kepa oe me a'u a e haawi no au ia oe i na dale uku mua maikai he 80, he oluolu ka'u hana, hoakahi ao la, loaa ia oe keia mau dale maopopo, loaa na paa lole nani i keia manawa pokole, a e haawi no au ia oe he $10.00 no ka mahios." O ka puai aku la no ia o ua kanaka Hawaii nei, a o ka ae aku la ao ia. Ina hookahi makahili ke kepa ana, alaila, he $10 wale no koe a ka haku hana e uku mai ai; i ka hana ana nae, ua pomaikai launa ole ka haku hana. E hana mau ana i kela la keia la, a ina o kela hana ana a nona ponoi iho, ua kuonoono maoli kela kanaka; aka, o kona hana ana no hai, ua pau wale ka ikaika no ko hai pomaikai. No ke aha keia? Eia, no ka @. Nolaila, he mea nui no ka naauao, mai minamina i ka kakou mau keiki i ka hoolei ana ia lakou i kahi e loaa'i ke naauao. Aole o keia wale no ke ano e hoolilo ia ai no hana mau a ke kanaka i mea hoemi waiwai, he nui aku no.
Ina hoi e malama oia i kona waiwai loaa, a he naaupo oia, aole i ike i ke ano e hoohana aku ai i mea e hoopuipui ia'i kona waihona, aohe no e hiki ia ia ke hoonui waiwai.
Ina hoi ha naauao ke kanaka me ka malama ana i kona waiwai loaa, koe kona mikiala hana, alaila, he lohi no kona hoonuiwaiwai ana; no ka mea, ina e loaa i ke kanaka naauao ke ano palaualelo a molowa, alaila, ua hoohana ole ia ka naauao i loaa iaia, alaila, aohe no e mahuahua ana kona waiwai loaa.
Nolaila, me keia mau hoakaka pokole ana, ua maopopo, aia a hui ia keia mau mea ekolu, alaila, ua holo ka hana ma ka hoonui waiwai ana.
Aole au e hoole loa ana, aole e hiki i ke kanaka ke hoonui waiwai ke ole a loaa kekahi o keia mau mea ekolu; aka, o ku manaoio maoli, oia ka holomua ma ka hoonui waiwai, aole o ka hele a ka elemakule, o ke kupaoi i ke ala.
Ke kilohi ae kakou iwaena o ka poe kuonoono e noho mai nei iwaena o ka aina, ua malama lakou i keia mau mea ekolu.
Ma ke lawelawe ana i na hana, he ano annuao. He pakiko ma ka hoolilo ana. O ka hoopono ma ka lawelawe ana, oia kekahi mea mui loa e pono ai i ke kanaka ke loaa; ua apo mai oia i na mea nui ekolu i hoakaka mua io aku nei; no ka mea, ina aole e loaa ia, alaila, ua nele ka noonoo ana i kekahi o kela mau mea ekolu. Ina aole e lawelawe ke kanaka i kana mau hana me ka hoopono, aole e hilinai nui ka poe nana e hoowaiwai aku iaia me ke kii ana mai i kana mau mea i hana'i. Na ka pono o kana mau hana e kauo aku iaia iloko o ka nui o na hane a lilo kona inoa i mea aala
iwaena o ka lehulehu.
KE AKAMAI MA NA HANA
O ke akanoi ma na hana, oia no ke ano @ o ke kanaka ma na hana e waiwai ai. he hui a he lehulehu wale na hana e waiwai ai ke kanaka. Ka Oihana Mahiai, ke Oihana Kalepa, hooholo moku, na Oihan hanalima, na Oihana Hoonaauao, na Oihana Hooponopono Aupuni, na Oihana Akeakamai, no Oibana Hanai holoholona, a he nui wale aku na hana e hiki ai i ke kauaka ke hoonui waiwai, noiaila, he mea pono i ke kanaka ke akamai ma kekahi o keia mau oihana.
KE KOHO ANA I KA OIHANA
I waena o keia lahui, aole i malama ia ke koho ana o ke keiki I ka oihana ana e makemake ai e lawelawe; aka, ma na aina @ ua koho mua ke keiki i kana oihana i makemake loa'i oiai oia me ke kula, alaila, e hooikaika loa auanei oia e hoopaa pono i na haawina e pili ana ilaila a lilo oia ke pookela ma ia haawina, ua lewa na mea a pau e pili ana ilaila; i kona hemo ana mai ke kula aku, hoomaka koke a lawelawe ma ia hana, alaila, aole oia e hemahema loa, ua mae, a hooholo koke i na hana imua.
Aka, ina aole e koho ana ke keiki i kaua oihana oia oia ma ke kola, alaile, ua hoopapau like oia i ka huli ana ma kela a me kei heawina, a kauliilii kona manawa ma kela a me keia haawina a hope ka mea i loaa iaia, aole e lilo oia ke pookela ma kekahi haawioa. I kona hemo aoa aku, a lawelawe me ke hana i loaa iaia, he ano hakalia iki. Nolaila, he mea pono ke koho mua ke keiki i ka oihana oiai oia a noho ana me ke kula, pela na aina nauao i hana'i.
Aole i pau.
SILA AINA VS KAAHOWALU - Ma ka po Poaono Aperila 10, ma Kaumakapili, oiai e waiho ana o Pohaku i ka hopena o kona ola ana, ua hala ka uhane mai kona kino aku, ua homo aku la o Kaahuwalu iloko o ke keena o ka mea i make pani mai la i ka puka o ke keena a pau, alaila, wawahi aku la ia i ka pahu o ka mea i make, a lawe mai la he mau Sila Aina a me kekahi mau dala; ma ka lohe ana o na pake i ka nakeke, ua hookolo ia a loaa aku la ke kolohe, a lawe ia i ka hale kakela o Kewiki a mai laila loa aku i ka Hotele de Fyle. O keia kanaka, he kakauolelo oia na la mea i make.
MAIKAI KA HOI KA PAPA!
-A ME-
KA LAAU O KOU HALE!
NO HEA LA?
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA NA!
Nana aku no hoi ia la
Ohi ka Io o ka Laau O Makawao
I ka ua mea hoi o ka nani o
NA PAPA! NA PAPA!!
-A ME-
NA PONO KUKULU HALE
O NA ANO NO A PAC.
-----
Aia ma ke kihi o na
ALANUI PAPU me MOIWAHINE
HONOLULU
MALAILA E LOAA AI
E LIKE me ka MAKEMAKE
-NO KE-
KUMUKUAI MAKEPONO LOA!
----
PAPA, PAPA, PAPA,
Na Pap Huluhulu,
Na Papa Manoanoa,
Na Papa I kahiia,
Na Papa Kepa,
Papa Hole Keokeo,
Papa Hole Ulaula.
---
NA LAAU, NA LAAU
Na Kua,
Na Kaola,
Na Aaho,
Na Molina
Na Peapea,
Pine Huluhulu,
Pine i kahua
NA Papa a me na Laau Ulaula
Pili ulaula,
Pili Keokeo,
Pani Puka,
Pani Poke Aniani
Ipuka Aniani
Puka Olepelepe
---
PENA O NA ANO A PAU
Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,
Aila Pena,
Aila Hoomaloo,
Waniti, Pate,
NA LAKO O KELA A ME KEIA ANOI
Na Ami Puka Hale,
Na Ami Puka Pa,
ANIANI!
Pepa Hale a me na Lihilihi
E LOAA NO MALAILA.
PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA
No ke Dale Kuike, e loaa no na mea a
pau i hai ia ae la, no ke Kumukuai Emi
loa. O na kauoha mai Hawaii a Niihau a
loaa aku ano ia lakou, e hooko keke ia no
ia me ka lawa pono. E kipa nui ilaila, I
ike i ka oiaio. 905 tf