Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 12, 20 March 1880 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MEA

HANA

WATI.

ALANUI KAAHUMANU.

938 Honolulu. ly

 

PAPA ! PAPA !

-NO-

ALLEN & ROBINSON

 

UA WEUE AE NEI MAUA I

PA KUAI PAPA

-MA-

KA UWAPO O PAKAKA

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

            Na Pili Hale Ulaula.

            Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

 

Na Pena a me na Aila Pena !

 

NA KUI O NA ANO A PAU.

 

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

            NA PANI PUKA a me

            NA OLEPELEPE

 

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU !

E KUAHA MA KE

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke.

 

            ALLEN & ROBINSON

Honolulu, a@n. 1. 187g 853 tf

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike.

E LOA A NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

-E LAA NA-

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo,

Pena, Aila, Aniani,

KA MEA PIULA !

KOPA, AILA HONUA.

AILA HOOMALOO

Kui Kakin, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulumi.

-A ME-

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

Lainakini-nao,

Lainakini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa, Kilika,

 

Na lole kupono i ka wawae,

Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu,

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipini, Lihilihi, &c.

 

LIPINE, LIHILIHI, &c.

-A ME NA-

Mikini Humuhumu MakeponoLoa !

-A HE-

MAU MEA AI KAHI

Ka Palaoa, Kopaa,

Kaiki, Pia, Hoohu,

Paakai, Huaala,

Pia Kulina, &c.

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A. DR. JAYNES.

Laau Kunu,

Laau Hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Penikila,Huaale,

A ME NA LAAU HAMO, A PELE’KU!

S40 tf

 

KAUKA MAINA.

KEENA HANA MA KA HALE KAUKA O Hopemana, Alanui Kalepa, e pili la me ka Baneko o Bihopa.

WAHI NOHO, ma Alanui Hotele, makai iho o ka puka komo o ka pa o ka Hotele Hawaii.

no15 937 6m

 

KE AHI-KOE KILAUEA !

 

KE AHI-KOE HAWAII 8 PAPAA,

A ME KE

AHI-KOE HAWAII HUINAHA !

-O-

Ke Ano Maikai Loa.

            Ua owili ia iloko o na wa-hi he 36, a he 3600 o ka pahu hookahi. E malama mau ia ana no ke kuai ia aku.

E. O. Hall & Son.

E loaa no keia ano ahi ma na halekuai a pau maloko o kela Aupuni, no ke kumukuai haahaa loa. E ninau no

KE AHI-KOE KILAUEA ‘

 

KO BIHOPA MA

BANAKO MALAMA DALA !

 

E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka banako, penei :

            Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $300 a emi mai paha, alaila,k e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama.

            Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee.

            Ina i manoa ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu ia mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ka la mua o Sepatemeba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.

            Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo.

            E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau.

            851tf BISHOP & Co.

 

ANO NO I LOAA MAI NEI !

Na Kaa Lio

Holo Lealea !

Na Kaa Lawe Ohua a me na kaa holo palua, mau mea hoikeike aku, mai ka Hale Hana Kaa mai o ka Hui o Cortland ma Nu Ioka.

DILLINGHAM & Co.

            876 tf Na Agena kuai ma Hawaii nei.

 

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

-O KA-

MOKUMAHU HAWAII

“LIKELIKE,”

KAPENA KING.

Poalua, Mar 16, hora 5 pm      Hilo

Poalua, Mar 23, hora 5 pm      Kaapuni ia Hawaii

Poalua, Mar 30, hora 5 pm      Hilo

AOLE AIE NO NA UKU OHUA ?

            Ke hoole ia aku nei ka aie no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoailona ia me ka moakaka pono; aohe no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a me puolo i hoailona ole ia ke ole e kakau ia ka loaa ana mai.

HE KUIKE KA UKU UKANA.

            Ma na ukana a pau a na makamaka, e pono e uku mua ia . A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemakeia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.

E hoailona ia me ka moakaka na Pahu

Rama a me Waina.

            O ka poe no lakou na ukana o keia ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.

            O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.

            Aole e ae ia na hookele kaa, na keiki a me na mea like, e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pau oa ohua eepakeke i ka lele.

            No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kaahele, ua hoololi ae nei na ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa o ia Mokuahi e like me maluna.

Ma ka Hale Oihana e loaa’i na Palapala.

            Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e lii ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana ka wa e noiia aku ai.

 

O ka poe a pau i aie ina ka halekuai White House e ka nei ma ke alanui Nuuanu, malalo o ka malama ana a S L Lewis i make iho nei, e oluolu lakou e hookaa koke mai ma ke keena hana o M Phillips & Co., ma ke alanui Kaahumano, Helu 11, a o na aie i uku ole ia mai iloko o na ia kanakolu, e waiho ia aku no ma ka lima o ko makou lalo nana e ohi mai ia mau mea. M PHILLIPS & Co.

juS 944 tf

 

KAKELA a me HAKI.

O KAKELA OPIO A ME F. M. HATCH, ua hei laua ma ka lawelawe ame i ka oihana Loio Ua hiki ia laua ke ko imua o na Aha a pau, mai ka Aha Hoomalu a hele iluna. A e lawelawe no hoi ma na kana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na Palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kaai, Hoolimalima, a me ka Hoaie Dala ana.

W.R. CASTLE, Luna Hooiaio Kope.

Keena Hana, maluna ae o ka Halekuai o Dillingham & Co.

Helu 3l, Alanui Papu. 3 6ms

 

JNO. LOTA KAULUKOU.

LOIO A HE KOKUA.

UA makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o kela a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hei ka hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolaupoko, a me Honolulu no hoi i kekahi manawa. @ tf

 

Halawai Makaainana me Kaumakapili.

 

            Kaumakapili, Mar. 13, hora 7 ½

            Halawai na makaainana o Honolulu, @

ka noonoo ana i na mea pono e hana aku

no ka hookipa ana mai ia Kenerala U@

Kalani ka Peresidena moa iho nei o Amerika

Huipuia, i pau.

            Kohoia M Kuaea i Lunahoomalu a @

W Naukana i Kakauolelo, hoakaka mai@

Kuhina o ko na aina e i keia mau olelo, @

loaa mai i keia aupuni, mai ko kakou Ku@

no noho mai Wasinetona he elua mau p@

pala pili aupuni e hoike ana e kipa mai @

o Generala U S Kalani ma Hawaii nei, @

kona huakai makaikai honua. Heaha la@

kakou e hana’i? no ka mea no kakou ka h@

            Ma ke noi a B W Kawainui, ua hooho@

e kohoia i komite umikumamakolu o @

makaainana o Honolulu nei, na lakou e @

iho aku i kekahi haiolelo hookipa i ka w@

Generala U S Kalani e ku mai ai.

            Koho ka Hale i keia mau Komite: @

M. Kuaea, Hon. J. Mo@nauli, Hon. J. Ke@

Hon. D. Kahanu, B. W. Kawainui, Hon@

L. Kaulukou, John Kalama, J. W. Mo@

uli, S. Paniani, G. Pahia, Hon. W. P@

hasa Wood, J. Hapai, J. Kanui.

            Ma ke noi, e kohoia @ Komite no na @

hookupu i elima Lala. Koho ka Hal@

Hon. J. Moanauli, J. Wahineaua, J. K@

ma, F. Pahia, a me B. W. Beka. Ma@

noi, ua hooholo ia e hoopuka i ka moolel@

keia halawai ma na nupepa. Heluhelu@

ka moolelo, a aponoia. Hoopanee ka h@

wai, a halawai hou ma ke ahiahi Poaka@

Maraki 22. JNO. W. NAUKANA.

Kakauolelo@

 

            Ma ka hui ana iho nei o na poe kalep@

keia kulanakauhale no ka noonoe ana i@

mea e pono ai no ka hookipa ana ma@

Kenela Kalani, ua hoahu iho nei lakou@

$3,000, a mailoko mai o keia puu dal@

e hoolilo ia aku ana no ka hoolako ana i@

mea a pau no ka hoohiwahiwa ana ia ia @

e pahola pu ia aku ana he haiolelo hook@

 

            OHUOHU.-Ma ka holo ana aku nei o@

moku mahu “Australia” no Kapalak@

ma ke kakahiaka Poalua iho nei, ua @

aku heluna nui o na ohua o na haole ka@

aina o Honolulu nei maluna ona, a ke @

pu ia mai me no ohua o ka hema mai, h@

kela a lehau oluna. Ua kau pu aku nei @

hoi o Kekela a me ke keiki no Kapalaki@

a malaila oia e hoi loa ae ai i Nuuhiwa.

 

            HALAWAI MAKAAINANA.- Ma ka po P@

kahi iho nei, ua malama ia he halawai @

kaainana ma Kaumakapili no ka noon@

ana i na mea kupono e hana aku ai ma @

hookipa ana mai i ka Makaainana Moi @

nela Kalani i kona wa e hiki mai ai io @

kou nei, ua koho ia elua komite nana e no@

noo ia mau mea, a na lakou e hoike mai @

kekahi halawai hou ana. Malaila pu ae @

mea hanohano kuhina o e Kaa aina e.

 

Olelo Hoolaha.

UA kapu na aina oia o Lualualei, Waianae-uka, Po@auka, Kalena a me Waikakalaua, aole e hele keka@anaka, aole no hoi na holoholona o na ano a pau. O keia@u aina, aia ma ka apana o Ewa a me Waianae. Ua haa@ i ka mana hooponopono no keia mau aina ia George Gal@h, (Keoki) e hoouku ia na holoholona e loaa ana i ka auh@upono, no ka hele ana i ka aina. A ke kauoha ia aku @a mea a pau, e kii mai ia Geo Galbraith i na holoholona, @ku iaia a lawe aku.

KIMO PELEKA@

            Honolulu, Jan. 1880. 947tf

 

Amara.

OWAU o Akamu pake, ua makaukau e hana ma na mea hao a pau loa Na Mekini Humuhumu, na Laka Pahu i @ke, na Pu, na Kepa Bele a me na kapuai me ka uku oluolu loa. He 75 keneta ka uku no na wawae @ a he $1.50 no na wawae a pau. E hana no au me ka ele@me ka mikioi loa, a he oluolu loa no hoi ka uku hana. E l@no ko’u hale hana ma alanui Maunakea, helu 10, makai ih@ka uapo a Kamika ma ka aoao ma Ewa. 933 6m 9@

 

J. W. M. POOHEA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanaw@

No na kanaka a pau imua o ka Aha Ap@ a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke @na no ka Mokupuni o Molokai; a he Agena @oiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E@okoia na koi-i a ka makemake me ka eleu loa@ E loaa no au ma ko’u home ponoi oia o “K@uonaona, “ ma Wawaia, a i ole ia, ma ka @lehookolokolo ma Pukoo.

            895 ly Jan 25.

 

CECIL BROWN

LOIO A HE KOKUA MA KE KANA@AI

A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapaia@o ka Mokupuni o Oahu.

Hel@ S. Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A.

 

OLELO HOOLAHA.

MAI ka la i aku o Ianuari. 1880, he

ELUA DALA

ka uku o na ohua oneki maluna o ka mokuahi JAMES@MAKEK mawaena o na awa o Oahu a me na awa o Kauai.

941 tf T. R. FOSTER & CO. (Poka @)

 

ASA KAULIA,

Loio a Kokua ma ke Kanaw@i.

UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau @eia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu i ke@a Hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni@ ka eleu a me ka hikiwawe.

 

DR. RODGERS,

-OIA O-

KAUKA LOKEKE.

UA hoonee ae nei i koua keena oihana mai ka @ ae o Ailu@ ma Monikahaae a iloko o ka ilaie Mu, @ Alanui Papu.

            Ma keia hope e hoomakaukau a@ ke Kauka i kona mua Laau ponoi a puu@ aku i ka poe kii mai.

            O kona hale noho, aia no ma ka pa o ka Hotele Haw@i, ma kahi i noho mua ai. @tf

 

Kauka O.S. Cummings, M D.

HOMEOPATIKA.

Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa,

“ KULU WAI LIILII “

Ua hoi mai nei oia, a e pahola hou mai ana oia i kona akamai lapaau ia kakou. Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia wa ma kahi o Mr. Wm. G. Irwin, ma ke kihi o na alanui Papu a me Beretania, ma keia aoao aku o ka luakini o Kaukeano. 888tf

 

Nuhou o ko na Aina e.

 

Na hoomakaukau kaua.

            Iloko o keia mau la, he mea e hoopihoihoi ia ai na manao o ka lehulehu i ka lohe ana a me ka ike ana i ke ano o ke aupuni o Iapana a me Kina, eia laua iloko o na hoopoluluhi kaua, a ke hoomakaukau nei laua kekahi i kekahi no ka hiki mai o ka manawa e ulele ai na ai a ka ui. Eia ma na hale hana o na mea kaua ma ke aupuni o lapana ua ike ia aku e hana mau ana i ka po me ke ao. A pela ou no hoi ka Emepire nui o Kina, aia no iloko o na hoomakaukau nui a he nui na kauoha a keia aupuni i ko Europa no ma mea e lako ai ka lakou mau hoomakaukau kaua ana.

            Ma na hiona i hoomaopopo ia no ka hiki ana mai o keia mau halialia kaua, ua olelo ia , no ka hoole ana o ke aupuni o Rusia aole e hoouna aku i kekahi mau puali koa ma kekahi mau wahi o Siberia. O kekahi puali koa ikaika i hookuu ia aku mahope o ka hana ia ana o kekahi kuikahi ma Berelina ua kauoha ia lakou e akoakoa hou ma Valadivotoka, a ua hooholo like na Kuhina o ke aupuni Imiperiala e hoopanee i ka nee ana ae o ke kahua hoolulu o na moku kaua o ka Pakipika mai Voladivotoka a i Ologa.

Hoao e lawe i ke ola o ka Ohana Alii

o Rusia.

            Ua hoohikilele ia na manao lana malie o na pauwai o ka poe Rusia mamuli o ka po pahola ia ana ae o kekahi nuhou kaumaha ma o ka pakele ana la o ke Czar o Rusia a me kona ohana alii mai ka mea make mai a ka poe opu manaoino; a penei na lono i pu-a ae:

            Aia ma ka Hale Alii ma Winter, ua eli ia kekahi lua malalo pono ae o ka haleaina, nona ka nui he umi kapuai loa a he 6 kapuai laula. Aia iloko o keia lua, ua hoahu ia kekahi mau mea pa-hu. Ua hana ia keia mea me ka akamai, i pahu ai ua mea ia i ka manawa a ke Czar a me kona ohana e noho ai ma ka papaaina, oia ka hora 6 o ka ahiahi. Mamuli o ka ulia poimaikai i loaa ia laua, ua hoohala ia ua hora poino la ma kekahi wahi o ke Kapitala a ua hoopanee ia ko lakou aina ahiahi he hapalua hora mahope i hoo ka manawa maa mau. I ka manawa i hiki pono ai no ka aina ahiahi, ua pahu ae la ua mea nei a ua make he elima mau koa a ua hoeha ia he 35. I na aole i hoopanee ia ka paina ahiahi o keia ohana alii, i na o ko lakou hora hope loa paha ia. Ma ka pahola ana aku o keia nuhou kaumaha ma na wahi a pau, ua lehulehu wale na hoomaikai i pahola ia mai maluna o keia poe pakele no ko lakou pakele ana mai keia poino nui mai.

Poino Ulia ma ke Kaa Mahu.

            Ma ka po o ka la 19 o Feb, ua hala hu aku ia ka holo ana o kekahi kaa mahu mawaho o ke alanui hao a haule aku la ma kahi he 35 kapuai ka mamao mai ke ala hao aku, a ua hoopoino weliweli nui ia he 20 o na ohua i poino a eha; a he 13o lakou i manaonao ma ka nana aku.

            Ma ka papa hoike o ke kulanakauhale o Parisa no ka nui o na hale nui e ku nei malaila, ua hiki aku i ke 74,740, a aia iloko o keia mau hale nui he 337,587 mau keena kahi e lawelawe ia nei na oihana o kela a me keia ano, a he 684,952 mau keena no ka noho ana. O na uku hoolimalima no na keena mua ae la, ua hiki i ka 248,000,000 dala Farani; a o ka lua, he 32,000,000.

            O ka moku mahu e holoholo nei mawaena o Melebona a me Fuji e holo loa aku ana oia ma Auckland no ka lawe ana i na ohua me na ukana; ma ia mea e hoopomaikai ia ana ka pee-kalepa o Auckland ma keia mua aku a e holo pono ana ka lakou mau lawelawe kalepa ana.

            Ua waiho ia aku kekahi bila imua o ka Ahaolelo o Auseteralia no ka hooponopono ana i ka hoopuipui ana mai i na Pake ma ia wahi, a me he mea la e waiho loa ia aku ana ia bila imua o Enelani no ka apono ana mai a ka Moiwahine.

            Ua hoohikilele ia ae na kamaaina o ka Panalaau o Auckland mamuli o ka lele ana aku o kekahi poe Farani mauka o ka aina mai Nu Kalekonia mai, a ua manao ia , e mahuahua loa mai ana na poe o ia ano e hiki hou ae ana malaila.

            O ka huina o na waiwai kuwaho o ke aupuni Repubalika o Amerika Hui iloko o ka makahiki 1879 iho nei, ua hiki aku i ke $513,745,748; i ka makahiki 1878 aku, he $431,813,483. E mahuahua mau ana. O ka huina o na waiwai kuloko i hoopuka ia aku iwaho mai ka aina aku, iloko o ka makahiki 1878 aku nei. ua hiki i ke $729,023,238. O ka oi o na waiwai i puka aku mai ka aina aku mamua o ka waiwai o na aina e i komo mai he $297,209,755. He mea e ka holo mua ma ka waiwai !

            Aia ma Cleveland, Ohio kekahi hale hana aila, ua haule aku kekahi huna ahi maluna o ka aila, a ua puoho ae la ke ahi me ka weliweli, a ua hoohikilele ia ko ke kulanakauhale ma keia ulia poino Ua hookomo ia ma ka hoopakele ana i na waiwai e ae he mau haneri kanaka a na lakou i ali kekahi wahi auwai e hookahe i ka aila, a pela i pakele ai na waiwai e ae.

            O ka nui o na poino maluna o na mea paahana o ka hale, ua like me $40,000, a he $4,000, ke poho maluna o ka aila.

 

PAUAHI MA LAHAINALUNA.-He mea e mokumoku@hua’i ka manao o na hoa i kuilima pu me na hoemanao ana i ke kulana o ka Home kahi i hoopuuana ia ai ka ike no keiki Hawaii ka lohe ana i ka nuhou walohia, oia “ ka pau ana o ka Halekulanui o Lahainaluna i ke ahi. “ O kona kulana i ku ai i na makahiki loihi i hala aku la, ua nalo, a he puulehu ka mea e ike ia i keia manawa. Aloha wale ia Home !

 

E ala ! E ala ! E Koolau e ! ! !

 

E KA NUPEPA KUOKOA. Aloha oe: -

            Ma ka la 25 o Ianuari, ua hoomaka e holala hou ia ka hana a ka Haku ma keia apana mamuli o ka lawelawe akahele ana a T. Kalaeone a me Mr. J. N. Ku. He makahiki ko’u noho ana ma keia apana, aole au i ike he anaina Kula Sabati, a i ole ia he anaina pule hoi; he ole loa no. Aka, makeia mau la e naue nei, ke ike nei au ua kuilima pu mai na kane, na wahine, a me na kamalii. Aka, o ka nui o ko’u hauoli@ aia ma ka aoao o na Peru a me na Tarawa, oiai ke mikiala mai nei lakou la i ka hana maikai, he hoike ana mai ia ia oe e Hawaii, i kou pulaleha maopopo. Nolaila, ke noi ae nei au i na Mana Lani, e kokua mau mai i keia hana maikai a ka Haku.

            H.S. Hooni.

            Kahoiwai, Kauai, Maraki 8, 1880.

 

HE MEA HOU.

 

E KA NUPEPA KUOKOA. Aloha oe.

            He wahi mea hou ka’u e hoouna aku nei, oia keia: O ka Lunakanawai apana o Puna, oia o J. M. Naeole Esq, aia no oia i Hilo kahi i noho ai oiai, ua loaa mai kona hookohu ma ka la 1 o Jan. 1880 nei, no ka apana o Puna, aole nae he noho ma kahi o ka hana, eia no keia i Hilo kahi i noho ai, eia ka mea hilu loa; i na paha e loaa ana ka hihia, e hele no paha auanei i Hilo ka makai e hoaa’i, i hoi mai ka hana. ua lilo ka hihia i Puna i ke au a ka hewahewa, ua oki oe e koka ana.

            Oiai no hoi, aole he halepaahao o keia apana e pono ai la hoi. E nana pono na poo oia oihana i ka hana a keia L K, aole pela ka L K mua i pau iho nei, o keia makua hou, no keia apana nei no kona wahi paa, o Panau ko laua one hanau, me kona kaikaina J. K. Naeole Esq. e noho L K mai la no Hilo Akau. Ua hoi oia a noho ma kahi o ka hana, oia nei, oia lewa wale iho la no. Ua lono wale ia mai, e hoi ana i Naue ma Hilo i ke ana-aina, pela no ka apana e waiho ai. O na hihia kokoke e like me ka ona, i ka hele no o ka makai a hiki i Hilo, hoi mai ka pau ae la no ia o na la eono, ua oki oe e hoka ana.

            Owau no o

            K.P. Namanu.

            Koae, Puna, H. Mar. 1, 1880.

 

He Kaoo Haole Kolohe,

 

            Ma ka po Sabati iho nei, mawaena o ka hora 11 a me ka 12, ua komo ae la kekahi kaoo haole kolohe maloko o ka hale noho o Popoki w., ma Kawaiahao, oiai oia a me kana mau keiki liilii e moe ana ma kahi moe me ka manao ole e hiki mai ana na poino o keia ana. Ua ka-ia ia oia e ka hiamoe nui iloko o ka po, aia hoi, ua hikilele ae la oia i kona lohe ana aku i ka pa-e ana mai o ka leo i malihini i kona pepeiao, a puoho ae la oia mailoko mai o kona hiamoe nui, aia imua o kona alo he 6 mau haole malihini – hookahi o lakou i ninau mai i kana kane, a ua hai aku keia wahine, ua hele aku kana kane ilalo a hoi mai; aka, aole pela ka oiaio, ua hala oia i Hilo ; a no ia mea, ua hapa mai ka huli ana a keia poe i na wahi mea oloko. Oiai keia wahine iloko o na manao pihoihoi no ka makau, ua hiki ole iaia ke kahea ae i mau kokua, ua manao kela o hana ino mai kela poe iaia, ia manawa, ke huli mai nei keia mau haole ma na wahi a pau o ka hale, aka, aole he wahi dala i loaa ia lakou. A no ko lakou manao, o hoi koke mai ke kane a keia wahine, nolaila, ua haalele koke iho la lakou i keia hale me ka papa ana aole e hai aku i kekahi poe e ae. Ma ia mea, ua mao ea la ka lulumi ana iho o na manao pihoihoi iaia a hoi mai la na manao maikai. Ma keia hana, ua ku i ka hooweliweli a me ka makau i na ohana o keia poe i ke kaawale ana aku o ke poo o ka ohana ma kahi e ; ua pono no ke malama pono i na puka o komo wale mai ka poe kolohe e like me keia ano. Ina paha i pepehi ia iho oia, o ka make iho la no ia. D. MANUIA.

 

NU HOU KULOKO.

 

UA loaa mai nei kekahi mau hana huna a kahi poe e makemake ana e powa i ke ola o ka Suletana o Tureke.

 

            UA HALA.-Ma ka po Sabati iho nei, ua haalele mai la o Kailiwela i keia noho ana, a ua waiho iho oia he mau makamaka e kanikau aku ana nona ma keia aoao.

 

            MA Koloa, Kauai, ua hanau mai he lio wahine i ke keiki hoi ma ka la 13 aku nei o Feb. a i ka la 3 iho nei o keia mahina, hanu hou mai la he keiki hoki hou no.

 

            UA hiki mai na pake ehiku mai Kau mai, i manao ia na lakou i pepehi o Hulihale, ma Waiohinu, a ke kali nei maloko o kawa i ke kau hookolokolo iloko ae nei o Mei.

 

            UA ili mai nei ma kekahi mokupuni e kokoke ana i Tahiti kekahi moku kiapa i piha i ka nanahu no Waila ma. E holo mai ana i Honolulu nei mai Nu Kakela mai.

            MA na kauhale o kahi poe o ke kaona nei, he humuhumu eke kopea ka hana nui huliamahi mai kupuna a na moopuna.

 

            HE ONA.-Ma ke ahiahi Sabati iho nei wa ulele iho la kekahi mau haole i uluhia ia e ka ona rama ma Kaopuaua , a he ku i ka manaonao ka hopena o na hana i ka nana aku. Oia ka hua awaawa o ka rama.

 

            HE KOE LOIHI.-Ma ka po Poalima o kela pule aku nei, ua puka mai la kekahi koe loihi mailoko mai o ka waha o Wailuku w, e noho la ma kai ae o Kawaiahao nona ka loihi he 1 kapuai me 2 iniha. Ua ku i ka manaonao i ka nana aku.

 

            WAIHO wale oluna o na kuahiwi o Hawaii, kalae i ka make, a ike ia aku la ko laua aahu nani o ke kukulu akau he hau keokeo. Maeele aku la ka iniki a ua kupua nei o ka wekiu.

 

            HE NAHEKA. –I ka Poakahi iho nei, ua ike iho makou i kekahi naheka opio, nona ka loa i aneane e hookahi anana, maloko o ka halekuai buke o Wini me Robikana. Ua loaa aku kona kino ua make iloko o kekahi pena mauu ai a ka lio mai Kaleponi mai, a he weliweli ke ike aku.

 

            HE 4,500 a oi leta me na nupepa lehulehu kai houna ia aku mai ko kakou hale leta aku, maluna o ka mokuahi i ka Poalua iho nei, no Kaleponi. O ka eke leta oi keia o ka nui. Owai ke hoole, aole hana o keia keena o ke aupuni ?

 

            HOOKELE AKAMAI-Ma ka Poaono aku nei i hala, ua ku mai ma Honolulu nei kekahi waapa i piha i ka ia mai Molokai mai iloko o na hora holo 9. Makau ole maoli no ko Molokai poe.

 

            UA HOOPAI IA.-Ma ka Poaha o ka pule i hala aku nei ua hookolokolo ia kekahi haole o J. Lyons, ma ka aha hoomalu o keia kulanakauhale no kona kuai ana i kekahi mau waiwai me ka laikini ole, a ua hoopai ia oia no na dala 100.

 

            Ua hopu ia mai nei kekahi pake ma Hilo no ka hoao ana e hoopae malu i ka opiuma, he 30 tini, mailuna aku o ka moku Glaus Spreckles, mai Kapalakiko mai. Oiai nae oia iloko o ka halepaahao, ua li ae la iaia ho ma ka wili ana i kona lauoho a pua kona a-i a hoopaa aku la i na hao o ka puka anaiani, a loaa aku ua make.

 

            HE MAU PAKE HOU.-Ma ke ku ana mai o ka moku kuna “Spreckles” ma Hilo mai Kapalakiko mai iloko o na la holo he 10, ua loaa mai maluna ona na waiwai o ka poe kalepa o Hilo a me na mea paahana o ka mahiko o Hakalau ; a ua kau mai no hoi maluna ona he mau ee pakeke haole ekolu a me 58 mau pake paahana o na mahiko o Hakalau a me Papaikou.

 

            UA make loa kekahi pake ma Kahului, Maui, i kahi la o kela pule aku nei, i haule mai luna iho o ke kaa mahu a pepe loa. Ua ike ia ma na hoomaopopo ana, aole hewa o ka poe ia lakou ka malama ana i ke kaa ahi, aka, no ka hemahema a me ka pioo no o ka mea i pilikia.

 

            NA OPIUMA.-Iloko o keia mau la, ke hoomalolo mai nei hoi ke komo pinepine ana mai o na opiuma ma Honolulu nei, ke hoomaka mai nei nae ma Hilo ; nolaila, he mea pono i na lima lalawe o ke aupuni e noho ana ma Hilo e eleu me ka makaala.

 

            POINO.-Oiai kekahi kanaka e hele ana ma Kau ma kahi e kokoke ana i ka hui mahiko ma Punaluu, ua pakika aku la oia a haule ma kahi auwai a hai pu ae la kekahi o kona mau wawae, a ma ke Sabati iho nei, ua lawe loa ia mai ma Honolulu nei maluna mai o ka “Likelike” a eia oia ma ka Halemai Moiwahine kahi i noho ai.

 

            MANAONAO.-Ma ke kakahiaka Poakahi iho nei, oiai ia Ani pake i lele aku ai mai kekahi hale ma alanui Hotele, ua haule poo iho la oia mai luna iho o ka lanai hale a i ka lepo honua olalo, ua mainoino kona mau helehelena ka nana aku. Eia oia malalo o ka lawelawe ana a na kauka o ka Halemai Moiwahine.

 

            KA EMEPERA WILIAMA.-O ka Poakahi ae nei, Maraki 22, ka piha ana o na makahiki he 83. Ua hanau ia oia i ka M. H. 1797, a oia ke alii poo aupnei kahiko loa e ola nei ma Europa. E haawi ia ana e na kupa o ka aina o ua Moi luaui la, ma ko lakou hale hui, makai mai o ka Halemai Moiwahine, ke hiki aku ia la, he mau hana lealea i ke ahiahi a me ka po ana iho. E puhi ana ka poe puhi ohe mawaena o na hora 4 me 6, a ua ae ia ka lehulehu e hele ae.

 

            HU KA AKA.-Ua loaa mai nei kekahi leta ia makou mai Hawaii mai; i ko makou wehe ana ae eia ka mea kupanaha, e kauoha mai ana i mau pai ai-i 25 pai; e hoike mai ana i ka pii loa o ka makou mau pai, oiai, he ekolu hapaha wale no ka ka kekahi poe e ae. Kupanaha maoli ka poe e kakau mai nei i keia ano leta; oiai, aole he hale kahu pai ai ko makou, ua ike no ka lehulehu, he nupepa ka hana ma ko makou keena, aka kakau mai nae i na leta kupanaha o keia ano.

 

            HE MANAWALEA.-Ma ka lokomaikai o keia mau puuwaii aloha Henry Waterhouse, J. T. Waterhouse a me Henry Daimond, ua haawi manawalea aku nei lakou he mau pono aahu no na mai lepera o Kalawao i hiki aku ko lakou waiwai oiaio i ka $200 a oi aku ; ua hoolawa ia ke olohelohe o kekahi mau makamaka mai me keia mau pono aahu, a he mau dala maoli kekahi, Ua pahola mai nei na makamaka i hoopomaikai ia me keia mau pono aahu ma o ko lakou komite la i ka poe nana keia mau kokua manawalea i hoike ia ae nei.

 

            KE KUOKOA MA NA AINA E.-Ma ka Poalua iho nei, ma ka meila i hooili ia aku ma ka mokuahi no Kaleponi, ua hooili pu ia’ku kekahi mau kope o ko kakou NUPEPA KUOKOA no kahi mau kulanakauhale o Kina, Amerika Hui a me Europa. A i ka wa e ike ai ko laila poe, heaha la auanei ko lakou manao ? Pomaikai ke loaa i ka poe i ike lihi ia kakou, a nana e wehewehe aku: “He nupepa keia o ka lahui o Owaihi, i hoopuka ia ma Onoruru ma ka mokupuni o Wahu. E hai mai ana ua hulih@e o Haleakala, ua o-o ka moa maluna o Maunakea, ua pahu ka pele ma Puoina a ua ai ia ke Kapitala, a ua ku he pa kaua maluna o Leahi,” oia wale no.