Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 51, 20 December 1879 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ma ke Kauoha.

     Ua hookohuia iho @ G.W.C.J. @ ka Papa Hoonaauao i Luna Kula o ka apana Kau, Hawaii, ma kahi o Hon. W. Thos Mort@ W. JAS SMITH.

            Kakauolelo

Keena Koonaauao @ 17, 1879                       @

 

     O na hoomaka o ke kau Karisimaka o na Kula Aupuni a pau maloko o keia aupuni, e hoomaka aku no ia maka Poalima la 19 ae nei, a i ka Poak@ Ianuari la 5, 1880, mai ka manawa aku e hoomaka ai ka mua @ kau kula o ka makahiki e hiki mai ana. W JAS SMITH

            Kakauolelo

Keena Hoonaauao Dec 5, 1879          @

 

     O ke koho ana i na Luna makaainana no ke Kau Ahaolelo e hiki mai ana, e malamaia ana ma ka apana koho a pau o ke Aupuni ma ka Poakolu ka la @ o Feberuari e kuai mai ana. O na wahi maloko iho @ ke hooholo @ no ka malama ana i ke koho @.

 

HAWAII

Apana o H@- @ H@ ma Onomea

Apana o Hamakua-Hale @ ma Wa@-Hale kula ma Honokaa

Apana o Kohala- Hale @ ma WAimea-Hale hookolokolo ma Kohala Akau

Apana o Kona Akau-Hale kula ma Ka@

Apana o Kona Hema- Hale kula ma Hookena

Apana o Kau-Hale hookolokolo ma Wa@ou

Apana o Puna-Hale kula ma P@

MAUI

Apana o Lahaina- Hale hoo@ ma @

Apana o Kaanapali- Hale kula ma @

Apana o Wailuku-Hale kula @ ma Wailuku-Hale hookolokolo ma Ulupalakua

Apana o Makawao-Hale hookolokolo ma Makawao

Apana o Hana-Hale hoo@ ma Hana-Hale kula ma Keaanae

OAHU

Apana o Kona-A@ H@ Honolulu, ma ka puka komo mamua.

Apana o Ewa me Waianae- Hale kula ma Waiawa. Hale kula ma Waianae

Apana o Waialua-Hale kula ma Waialua

Apana o Koolauloa-Hale kula ma Laiewai

Apana o Koolauoko-Hale hookolokolo o Kaneohe

KAUAI

Apana o Waimea- Hale kula ma Waimea-hale kula ma Niihau

Apana o Puna-hale kula ma Lihue-Hale kula ma Kaloa.

Apana o Hanalei-Hale hookolokolo ma Hanalei-Hale kula ma Anahola.

            SAM’L G. WILDER Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina Dec. 10 1879           @

 

MAKANA A KA

" Nupepa Kuokoa,"

NO  1880.

 

Ke Kii Hanohano

o

KENELA KALANI

 

     He kii keia i aneane like kona nui me ke kii o ka Moiwahine o Enelani, aka ua oi aku mae kona maikai, a ua kiekie ae kona kumukuai. O ke kulana o na Alihikaua Kaulana nei iloko o keia Kii, he ihiihi a he ku i ka mahalo ia ma ka nana ana, e kau ana maluna o kona lio kaua. He kahiko waiwai loa keia no na Home Hawaii, a he kokoolua maikai no ke Kii makana i haawi ia iloko o 1879. E loaa ana keia makana waiwai me ka Alemanaka pu i k poe a pau e lawe ana i ka NUPEPA KUOKOA no 1880 me ka hookaa mua mai i na DALA ELUA o ka uku pepa ma KEIA KEENA mamua ae o ka la 31 o Maraki, 1880.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I   HUIIA.

No ka Makahiki, $2.  Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

 

POAONO,  DEKEMABA 20, 1879

Iloko o keia mau la ua kau ae na hiona o ke ano weli maluna o kahi poe no ka maumaua o ka mai a me ka pinapinai o ka make maloko mai o ka poai puni o ke kulanakauhale nei - he mau kumu io no hoi ia no ka hopohopo ana - a oiai me ka hoao nui o ka Papa Ola, na Kauka Naauao a me ka lehulehu e imi a loaa a e hoomaemae i na kumu, ua mau no nae ka uhoia ana o na eheu luuluu ulia kaniuhu, a ua ala nui mai na wawa nune ma na kaiaulu o kakou nei no ia mea. Ma ko makou ano, aole loa makou e ae aku i kekahi lono @ ike maka paha e kaalo ae ana imua o makou me ka ho@ke ole aku i ka lehulehu ina he pomai@ai ko lakou ilaila - he kauwa makou a@ua poni ia na hooikaika ana no lakou - a pela makou e haawi aku nei i neia wahi lono malalo iho i mahui iki mai io makou nei. O kekahi mau hoike a ka Peresidena o ka Papa Ola i hoomakaukauia i ka Poaha iho nei, penei no ia :

     No ka mahina o Novemaba, 1878 - Ka huina pau o na make he 58: 31 Kane a he 27 Wahine; he 12 i make i ka mai fiva: a o ka huina o na Hawaii he 54.

     No ka mahina o Novemaba, 1879 - Ka huina pau o na make he 57: 26@ Kane a he 31 Wahine; he 13 i make i ka mai fiva: a o ka huina o na Hawaii be 44.

     No ka mahina o Dekemaba, 1878 - Ka huina pa@ o na make he 75: 40 Kane a he 35 Wahine; he 14 i make i ka mai fiva: a o ka huina o na Hawaii he 62.

     No ka mahina o Dekemaba, a hiki i ka la 17 iho nei, 1879 - Ka huina pau o na make he 46; 27 Kane a he 10 Wahine; he 22 i make i ka mai fiva; a o ka huina o na Hawaii he 27.

     He nui aku na mea i koe, a na makou no ia e hoike ma keia hope. Maanei, he hiki no i na makamaka ke ike no lakou iho i ke kulana o na ulia poino mawaena o kakou iloko o na mahina hope o 1878 me ko 1879.

 

     AOHE nui o na mea hou e pili ana no ka poe holo balo@a @ keia apa@a il@ko o ka pule i hala ae nei. Me he mea la, he oia mau no ka hel@na o ka poe holo balo@, he kanah@ a keu, aohe i lohe ia mai kekahi poe hou. Ke nana aku nae i @a hoomakaukau ana no ka la koho e wawa ia nei, me he mea la, he holo ana keia no ke ola - he he@hei lio no Kapiolani Paka, a ua ae ia na lio a pau e holo. He wahi lo@o iki nae kai pahola ae iwaena o ke kaona nei, me he aheah@ makani la, ua aneane maule ka puuwai o kekahi poe makamaka no na ouli e kau mai ana mamu@. Ua p@uliuli ka pahu @op@, a aole i akaka @a kah@ a ka manaoi@a e @ aku ai a hookahua paa iho.

     He mea maopopo loa, ina aole e hoaui ia ae ka noon@o o na makaainana o keia apana i@oko o keia m@u la aku, e komo oluolu ana o A@ber@ Kunuiakea iloko o ka Aha@lelo o keia k@u ae, no ka mea, oia ka mea i olelo nui ia mawaena o n@ makaainana i wa@aolelo no lakou. Ua kau ka maoao o @a lehuiehu o keia apana mal@na o K@uiakea no ka Aheolelo aole no keke@ mau h@na i i@e ia ma ona @a, no ka mea, he akahiakahi @a, aka, ua makemake ia oia no kona pili i ke A@ahine E@m@, oia paha ke kumu nui o ka ho@paa ana o na makaai@n@ o keia ap@ i ka inoa o K@nui@kea i wahaole@o lak@u. Na ka manawa e hoike mai @ ka @o o ka@a @au hana. O na mea ekolu @ koe e piha @l na noho o Honolulu, aole @ ma@popo i kei@ wa. A ina e ike makou e ha@ aku no. O ka halawai nui o na makaaina@a, aole i kahe@ ia a hiki i keia la, a ke h@na ma@apo nei kekahi poe.

 

     I KEIA mau ia iho nei ka hoea ana mai o @a malihiai kanaka o na Paemoku o ka Hema Komohana aku nei o kakou, malalo o ka hoopae ana mai a ka Papa Hoopae Lima Hana. Ehoomahuahua ia ana ka heluna o n@ kanaka o kakou nei ma keia mea, i ka eono ha@eri ka oi aku, a e mahuahua hou aku ana m@ keia hope aku e like me ka hiki no ke @ii a@a aku. He mea hauoli ka ike ana aku i na kane, na wahine a me na keiki, me n@ ki@ m@ikai a hiona oluolu, @ he mea mai@ai no hoi no ka m@n@o, ka hoomaopopo ana i ka holomua o na hana ma ka hookomo ana m@i i lahui ane like me ko kakou mawaena o keia Paemoku, a ua oi eku ko makou hauoli i ka ike ana'ku i na Hawaii e lalau aku ana i keia mau malihini o ka ili hookahi me na lima pumehana o ke aloha, e haawi aku ana ia lakou i na hookin@ oluolu ana. He oiaio, iloko o ko lakou kulana ano kainalii - oiaio he mau hiona no koe o lakou iloko o ka naaupo - he mea nui a he kumu hoike nani keia no Hawaii imua o ko lakou kulana, a oia kekahi o na koo l@aika nana e hoeueu i ka loaa ana mai o n@ h@pena pomaikai malalo o na kumu hoohu@ ana ia mau lahui me ko kakou nei.

     Ma ko lakou ano he paahana, aole @o paha elike me ko @a lahui e ae ka ikaika, he me@ hiki ole no ke manao ia no lakou i keia wa, eia aku a ma@maa iho, uka, he poe akahai lakou, he poe hoolohe, a he makaukau e hooko i na hana e kauoha ia aku ana. He poe lakou a na haku hana e makau ole ai no ke kipi ana mai me na oo a me na kipik ua, elike me @ahi lahui e mawaena o ka kou, aka, he oluolu a he malie ko lakou mau ano.

     Ano, oiai lakou e komo mai ana malalo o ne@a niau ano, he mea pono i kela a me keia na haku hana a me ka lehulehu pu, e malama aku ia lakou, e kokua ma na pono o ke ola ame ke kino, a e hanai pu aku ia lakou i ka ai i ke ola, na ao ana hoi i ke ano o ke kahua o ka pono, a na kauwa a ka Haku e l@ mai la ma ko lakou mau home; no ka mea, he oiaio, e lilo ana lakou no kakou, a e hooulu hou i na ko@i ana ona hiona mae o Hawaii.

 

Ka La Karisimasa.

     MAMUA ae o ko makou hoea hou ana aku, e halawai ana ko makou poe makamaka heluhelu me ka la i hookaa wale ia e kekahi hapa nui o ko ka honua nei poe hooman@ i la hoomanao no ka hanau ana o ko kakou Huku, ka Hoola o ke ao nei. A ke pahola mua aku nei makou ano i na hoomaikai ana o ka la Karisimasa maluna o ko makou poe heluhelu a pau. Aloha wale ka Haku, ka mea nana i haawi mai na pono he lehulehu wale, a me kona kino ponoi kekahi, i pono a i mea e ola@i kakou nei. Ma na lawelawe ana a pau o ka la i olelo ia he la hanau Nona, he pono e lawelawe kakou me ka uhauha ole. E hauoli me ka maemae. E olioli me akahai. I pono na hana a pau oia la,oiai he la hoomanao no ka mea Nana i hoowahawaha i na hana hewa a pau, ka mea hoi i make hala @ole i kalahala no ka poe hewa.

     Ua lohe mua ia mai e hoomakaukau ia na he mau ahaaina no ka la. Ma Ewa kekahi ahaaina Kula Sabati. Ma Honolulu nei e hui ana na keiki Kula Sabati ma ka pahale o Kauka Hai, ma Kulaokahua, no ka ahaaina a meka paani ana.

     O ka la Karisimasa no ka la nui hookahi o ka makahiki no na kamalii, la e haawi ai na makana. E pono i ko makou poe ma kua heluhelu ke hoomakaukau mua i keia mau la i mau wahi makana liilii no na ka maiki o ka hale, no lakou pakahi no a pau, i piha hauoli @a keiki liilii no ka la hanau o ka Haku nana i puana ae @ "e ae ia na keiki uuku e hele mai lo@u nei no ka mea, eli@e me ia ko ke aupuni o ka lani."

     A ia oe hoi, e ka makua mea keiki ole, oiai ua ako e ia kau pua, a ua lawe ia iloko o ka poli o ua Haku nei, a ua pae maalahi aku la ma kela aoao, e hauoli oe no kou waiwai aia ma ka lani.

     Ma keia mau manao hoomaikai i@ na hoa heluhelu no ka la e hiki mai ana, ke pu@ na ae nei makou i kekahi mau lalani mele a ka Haku mele o Hawaii, ke Kahuli leo lea o ke kuahiwi @

" Hakanu ! na leo kani,

   Ka@i lea mai ke ao @

   Oli na puali lani !

   Haalelu pu kakou."

 

   He aloha mai ka lani,

   Maluhia ma ke ao @

   Eia no ke ola nani,

   E hookani kamahao."

 

     Ua ku mai i nehinei ka manuwa Amerika R@ger, mai Kina mai.

 

E NOHO HALIE OE.

     MR. L@N@E@PONOPO@ - Heaha @a ka m@nao o ka mea @ana @ela mau olelo ma ka H.P.A. o kela pule iho nei? E olelo mai ana e koho ia A. K@iakea. B. W. Kawa@nui. @. M@i opio, a me J. Ka@ui @ He oia o @ kau ka manao o @a makaa@n@n@ ma@na o ke Ke@ki Alii, a he mea hi@i ole pa@ ke k@ui ae, a@a, aole ia he kumu e manaoio ia'i ua k@pono iakou! O ka olelo mai a kahi mea e koho aku i kahi poe ana i manao wale i@o ai no me ka ike ole, he ano hupo kona. Aia i ka manao o ka mea koho, aole iaia ke kauoha mai. Ua ike ia oia, he wahi waha wai ma ua nupepa. Kai noa o ka hoakaka mai kana i ko lakou mau kulana maikai a me ka maikai ole. Hupo @o hoi na kamailio ana a ka mea hupo! Ina e komo @o ana ke Keiki Alii mamuli o ka p@a o ka manao o na makaainana e hookomo iaia, alaila, he mea pono kakou e wae i poe maikai nana e kokua, a e hoohanohano kona kulana he Alii Lunamakaainana no ka lahui, ao@e paha o ka hapuku wale ana. Ina he lili ko ke kak@aka i na Alii, he pono iaia e lili me ka makee i ko lakou ihiihi, aole o ka hookomo ana i ka inoa Alii me ka poe aole wahi kohu iki ma ia kulana. E noho malie @, na ka makaainana no e koho n@na iho.  Owau. o    BALOTA.

 

     NA PAAHANA HOOLAUKANAKA.-Ma ka la 30 o Iulai i hala, ua haalele iho ka moku kiapa Hawaii Capt.Wood, ia Hawaii nei, a holo aku la ma @a Paemoku o ka Hema Komohana o kakou. I ke Sabati iho nei kona hu@i hoi ana mai, @e 30 la mai Jalui@ m@i, me 288 poe kanaka o ia mau mokupuni-115 kane, 99 wahine, a he 74 keiki-me na ola maikai. Ua ku mai ka moku Storm Bird i ka Poaha nei me 115 poe kane, wahine a keiki. I ka malama ae nei o Feberuari e ku mai ai ka moku Nicolaus me 200 kanaka. Ua lohe mai makou e holo hou aku ana o Hawaii ma keia ano huakai, malalo o Capt. Benj. Whitney.

 

     NA HANA A KA MAI.-I keia mau la e naue nei, aole no i ano akakuu mai ka ma@ ma keia kaona, a ua lawe ia aku la he lehulehu o na kamaaina me kahi mau malihini e ka ma@e. Ua hookaumaha ia keia kaona, i ka make ana i ka la 15 iho nei o John D. Brewer Esq. (Burua Opio) o ka hale kalepa kahiko o Burua ma. He kanaka oia i minamina nui ia, no ka mea, oia kekahi o na koo no ka malama ana i ka hanohano o Hawaii nei ma ka@a mau ano hana i lawelawe ai. He lala oia no ka poai o ka poe maikai o keia kaona @ ake kaumaha pu nei makou me ka lehulehu a me kona ohana, ma keia hoonele ia an@ mai me kona ola opio. Pela no hoi me Mr. James Dwight, he keiki Hawaii opio i minaminaia @ o ka moopuna kekahi a Aneru, ke keiki a Mr. me Mrs. S. Nott, a me kahi poe e ae he lehulehu. He mau la luuluu keia oiai, ma kahi o ka maalili ana mai o ka mai, me he la, ke ninau mua aku nei @ aka, me ka manaolana ana e lanakila ai.

 

Hoolaha Hooko Moraki.

 Ke hoolaha ia aku nei ma keia, oiai mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i kakau ia ma ka la 22 o Sepat@maba, 1877, i hana ia e Keano R Eldridge j@r., a me D P Eldridge ia Stephen Spencer, a i kakau kope ia ma ka buke hoopaa helu 52, ma na aoao 317, 318 a me 319, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike maloko o ua palapala moraki nei, o na aina, na kuleana a me na pono a pau i olelo ia maloko o ua pal@pala moraki nei, e kuai ia, mahoe o ka hala ana o ka manawa i ae ia e ke kanawai, ma ke kudala akea, no ka uhai ia ana o na kumu aelike e like me ka mea i ha@ mua ia ae la. O ka waiwai i @oike ia maloko o ua moraki la, ke waiho la ma Kula, mokapuni o Maui, a i ho maopopoia o ke Ahupuaa o Kaonoulu, nona na huina eka he 20,000 a oi aku a emi mai paha.   STEPHEN SPENCER,

Ma o kona hope oiaio   H A WIDEMANN.  CECIL BROWN, Loio no ka mea moraki.

Dec 1@ 1879.    @42  4t

 

Olelo Hoolaha.

E ike auanei na mea a pau ke nan@ mai i keia. Ke hai aku nei au, eia ma kuu pa aina kekahi lio kane ulaula kiko keokeo ike m@ l@e, a u@ ku@i ia ma ka uha hope akaa. @  Ke kauoha ia aku nei ka mea n@na ia lio e kii ae ma Ha@ka@ p@, Koloa, K uai, me na dala he umi, a i kii ole mai a hala na la he 15 mai ka la e puka aku ai ma ka nupepa, alaila e lilo loa ana ia'u, a e kuni no au me k@'u ha@ ponoi.  G KAIOIKI.

     Hanakaape, Koloa, Dec. 11,1879.     942  2t@

 

KUAI A KA ILAMUKU.

A ha hookolokolo Kiekie ma ke kaulike. J. Mott Smith, ka mea hoopii, kue ia Edward Strehz. S. B Dole a me W. L. Wilcox, na Lunahooponopono waiwai ma ke poho o E. Strehz i olelo ia a me Charles Wali, na mea kue. Ma ka mana o kekahi kauoha o ka Ahahookolokolo Kiekie kau kanawai a kaulike o ka Pae Aina Hawaii, ma kekahi hana e waiho ana imoa o ua Aha nei, maia mea hoi o J. Mott Smith ka mea hoopii, a o Edward Strehz. S B. Dole a me W.L. Wilcox na Lunahooponopono waiwai ma ke poho o E Strehz a me Charles Wall, na mea kue. Ua kauohaia, o na kuleana, mana a pono a pau o Edward Strehz i oleloia maloko o ka aina i moraki ia i hoike ia maloko o ka palapala hoopii a ka mea hoopii, a i hoikeia me keia malalo iho; O kela mau apana aina a pau e waiho la ma Kalohi, mokupuni o Oahu, a i loaa aku i ua Edward Strehz mai a Henry J. Nott, ma ka palapala kuai i kakauia ma ka la 30 July A D 1865, a ua hoopaaia ua palapala kuai la ma ke keena kakau kope o ke aupuni, ma ka Buke hoopaa Helu 19, ma na aoao 451 a me 452, a o kela apana a na kekahi a pau e waiho la ma Kalihi i oleloia. I loaa aku i na Edward Strehz la mai a William Adams, ma kekahi palapala kuai i kakauia ma ka la 29 o Iune, A D 1867. a oia palapala kuai ua hoopaaia ma ke keena kakau kope i olelo mua ia ma ka Buke hoopaa Helu 24, ma na aoao 114 a me 115.

     A mamuli oia kauoha, e kuai kudala akea aku ana au ma Kalihi, maluna o ka waiwai la, ma ka Poaoon ka la 17 o Ianuari, A D 1880, i ka hora 12 awakea, i na kuleana, wana a pono a pau o Edward Strehz i oleloia, iloko o na waiwai i hoike ia malalo iho, i hooko ai i na koi a J Mott Smith, ka mea moraki maluna o ua mau waiwai nei, malalo o kekahi moraki i kakauia i ka la 31 o Augate, A D 1872, a ua hoomaopopoia ia koi e John E. Barnard, kekahi o na Luna o ka Aha i oleloia nona ka huina i hiki aku i ka $2,168.20 O ua mau waiwai la penei na palena a me na hoakaka ana;

     E hoomaka ana mai kekahi pou laau ulaula o ka o ka pa ma ke kihi komohana ma ka aoao o ke alanui aupuni, o ua pou nei, he 57 kp A H o ka pohaku mile alua a mai ia pou aku ke kukulu ana a ka mea ana aupuni, e kau ana o Loko Paakai A 42º11’ K oiaio, e holo ana A 54º55’ H oiaio, 66kp e holo ana ma ka aina o Meek; Hema 31º25’ H oiaio, 45.6 kp ma ka aina o Meek; A 47º48’ H oiaio, 143.9 kp ma ka aina o Meek; A 43º18’ K oiaio, 50.1 kp ma ka aina o Meek; H. 53º12’ K oiaio, 32.3 kp ma ka aina o Meek; A 41º10’ K oiaio, 22.3 kp ma ka aina o Meek; A 43º57’ K oiaio, 168 kp ma ka aina o Meek; H 44º46’ H oiaio, 92.8 kp ma R P 675 ap 1; A 50º23’ H oiaio, 72.2 kp ma R P 675 ap 1, (ua palapala kuai ia keia apana na Kahele ia Serehz) A 7º25’ K oiaio, 28.8 kp ma R P 675 apana 1; a 84º28’ H oiaio, 60.7 kp ma ko ke konohiki, (Peapa), A 2º35’ H oiaio, 81.8 kp ma ko ke konohiki (Peapa) A 75º48’ H oiaio, 162.4 kp ma ko Niau a hiki i ke kihi o ka papa pohaku; A 8º53’ H oiaio, 18 kp ma ka pa pohaku a ko Kaohimauna; A 34º18’ H oiaio, 274.6 kp ma ka pa pohaku ma ko Kaohimauna; A 54º52’ H oiaio 115.5 kp ma ka pa pohaku ma ko Kaohimauna a hiki i ke kihi o ka pa pohaku, mailaila aku holo H 35º35’ H oiaio, 454.1 kp ma ka pa pohaku ma ke ala hele a hiki i ke kihi o ka pohaku; H 57º2’ K oiaio, 492 kp ma ka pa pohaku ma ko Kauhimanu a me Halai; malaila aku A 15º12’ K oiaio, 206 kp ma Kuloa, RP 673 ap 2 a hiki i ke kihi o ka pa pohaku; ma laila aku H 65º25’ K oiaio, 65 kp ma ka pa pohaku; ma ka RP maluna ae H 12º18’ H oiaio 77.9 kp ma ka RP maluna ae H 68º4’ K oiaio 131.8 kp ma ka RP maluna ae; H 14º6’ H oiaio, 95 kp ma ka RP maluna ae,  A 65º25’ H oiaio, 102.3 kp ma ka RP maluna ae; H 27º45’ H oiaio. 51.5 kp ma ka R P maluna ae a hiki i ke kihi o ka pa pohaku; H 55º20’ K oiaio, 15 kp ma ko Halai a i ke kihi o ka pa pohaku H 28º35’ H oiaio, 9@.5 kp ma ko Halai a i ke kihi o ka pa pohaku; H 51º1@’ K oiaio 165.8 kp ma ka pa pohaku a i ke kihi; A 28º47’ K oiaio, 79.5 kp ma ko Wilkinson a hiki i ka pa pohaku; ma laila aku H 63º45’ K oiaio 85 kp ma ka Wilikinson; A 37º50’ K oiaio 163 kp ma ka R P 673 ap 1 H 30º12’ K oiaio 116.2 kp ma ka R P 673 ap 1 H 35º27’ H oiaio 23 1 kp ma ka R P 673 ap 1 H 37º@ K oiaio, 59.9 kp kp ma ka R P 673 ap 1 H 33º10’ H oiaio, 262.5 kp ma ka RP 673 ap. 1 a me ko Wilkinson a i ke kihi o ka pa pohaku; H 36º13’ K oiaio 93.7 kp pa laau a i kihi hema o keia apana aina ama ke alanui aupuni, alaila A 30º8’ K oiaio 463.3 kp ma ke alanui aupuni a hiki i kahi i hoomaka ai.

            O ka huina pau nona ka nui he 8.25 eka; ua komo keia apana maluna ae ma ka palapala Alodio 29.22 ia H. @ No@ Apana 11 o RP 604 ia A Adams a me ap 1 o R P 1247 ia Kahunahuna, kaawale mai na kulana ae. O ka ap 1 o R P 1247 kekahi, he mooaina iloko o Ilikau i Haunapo e hoomaka ma ke kihi akau a e holo ana 35ºK 1.29 kaulahao ma ko ke konohiki alaila 37º 179 kaulahao ma ko Waimahui; alaila A@º67 pauku; alaila A 19º K 1.20 Kal ma ko konohiki, A 36º K 88 Kal i hoomaka ai 25-100 Acre.

            Maluna o ka waiwai i olelo ia elua mau hale noho maikai me na hale liilii o ka noho ana, a he kuleana wai no ekolu la o ka pule, he uku hui poho maluna o ua mau hale nei i uku pau ia a hiki i ka la 25 o Jan. M.H. 1880. He kulana maikai keia wahi, aia ma ke alanui aupuni, ekolu mile mai ke kaona aku. He hiki ke kanu ia ke Kalo, ua hana ia na loi, a ua kanu ia kekahi. E ike ia no keia mau wahi ma ka nianau ana aku i ka mea nona ka inoa malalo iho, a e ike ia ke kii ma kona keena.

            Aia a hooko mua ia na kauoha, na koina a me na lilo e pili ana i keia mea.

            Na palapala a pau me ke mea kuai na lilo.

                                    W.C. PARKE, Pamuku

Honolulu, Dec 11, 1879.

 

 

Hoolaha Hooko Moraki

Ke hoolaha ia aku nei ma keia @k@ ma @ m@ i @aa@ m@a k@a ma@ p@pa@ m@ i ka@a@ ia ma ka @a @ Ap@ K@a@ K @a @ D@ a @a @a @a @ a m@ a @ ke@h@ m@a @a K@ E@ a @ E @ a @ i @ ka @a@ a @ k@pe @a ma @a @e@ ma @a @ a m@ 1@ a m@ a@a @ a@ m@a @ p@p@ a @a @a@a a @a @ a p@a @ m@ p@a@ k@ai i@ ma@aia a@ ka m@ i @a ma ke k@i@ea @ ka @a@ ia @a o @ k@ a@ke @a m@ i @ ia ae @a. O k@a@w@ keia ma@a m@ak@ i@a@ ia @a Keia m@k@i @ M@ h@popo ia @ k@ap@aa @ Ka@i@a eka @0,@00 @k@ p@.  H A WIDEMANN.

     CECIL BROWN.  L@ no ka mea moraki.

Dec 18 1879. @

 

A k@k@i@ K@i@ Pa@ A@ ma @p@p@.  Ma @ w@i @ K@ ka@ o@  K@ kumu ma ke @ ah@p@p@ k@ a@a @ kekahi @a@a@. M@ ka @e@e@a @a @ ka w@ a@a @ J L K@a@a@ m@ Pa@a @P@p@ L Ke@p@ i @a @ ke k@a @ waiw@ p@ o k@ mea @ m@k@a@ a @a @ ma ana @ keka@i @a@ k@ k@i @ kek@

@k@ wa@a@ pa@  K@a@a @a@ ka m@a i ma@ a @ m@ a pau @a@a@a @ h@l@ mai @m@a o @a a@a i @ Po@ ka @ P@, @ o 18@, m@ k@ 10 kakah@ k@k@l@ o ke @ aha ma @ m@ m@u@ ma@ mai ai i @e mau @a@a @a@a@   A @ ka@ha  h@ a @a @ mamu@ ae @ a@ nupepa K@k@ H@p@p@ L@a @

     Kak@ ia m@ Ha@a@ P@ A@, @ D 1@9.       C. C. HARR@S.

     Ikea       L@ ka A@ K@

     A Ko@a K@     @  @

 

A HA L@k@k@ k@ Hawa@ Pa@ A@ ma @p@p@ wai@a@.  Ma ka @ana o ka @a @ A@ N@ Ho@ i@, Oahu, H P @ m@ ma ke k@ m@a nakawa@ K@ o H@  K@u @a @ i @ ap@ i na papa @, h@uu a@ a @ m@ a wa@.  Ma @luh@lu a @ ka wa@o ana mai o @i@a@ i a m@ k@ a Alexander C@h@. Lu@ k@a o k@a@ Ak@g @ H@n@l@ Oahu. H P A @, @ a@ ia na @o l@ $1@4@2@, a e @ o na mea @a ma@ iaia he $19,@1@ 100, a e @ ana e na@a a ap@ ke@a maa mea, a e kau@ha ia e m@a @a@ai e @ a@ k@ na lima i o a mea i k@an@ ma@a@, @ e h@o@ a@ iaia a @ kona mau hope mai kko ak@ a@a an@a @ko kauoh@. Ua kauo@a ia o ka Po@, ka l@ 1@an@ M H 1@70, ma ka hora 10 o kak@iaka, imua @ l@wai la, ma k@a ma ka ha@e @k@k@ a H@ u@ oia kahi a me ka ma@ i @o@ ia @ ka h@ ana i @ noi la, a me @a papa hoike i @lo ia, a o ka p@ a p@ malaila e h@ mai a e h@i@ ke kumu, @a he @ kou, e ae ole ia ai @a n@i la, a m@la@la e @ ma@ a@ na @ o na mea i kul@ana ma@k@ o ka wa@ ia. A @ k@u@ha ma ka ole@ Ha@i, e pai ia mak@ o ka nupepa K@koa he nupepa i pa@ a @ah@ ma H@lulu. @ e@ p@ mamua a e o ka ma @wa @lel@ ia @ ka h@h@ ana.

     Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 8 Dekemaba, M H 1879.   CHAS. C HARRIS.  Ikea:  Lunakanawai o ka Aha Kiekie

     d13 941 3t A. Rosa. Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie

 

 A ha hookolokolo kiekie o ko Hawaii Pae Aina ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KIMO HAUNA o Honolulu i make ma ke keena imua o ka lunakanawai Mccully  Kauoha e hhoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoikke a W C Parke, lunahooponopono o ka waiwai o Kimo Hauna, no Honolulu i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $167 36, a e hoike ana o na mea i kuleana ma iaia he 424.00, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na mea e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauoha ia o ka Poakolu, ka la 14 o Ianuari, M H 1880, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke Kuokoa, he nupepa i pai ia a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.

     Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 10 o Dekemaba, M H 1879.

LAWRENCE McCULLY,  Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie

     A Rosa, Hope Kakaulelo     de13 941  3t

 

 A ha hookolokolo o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o C H Rose, o Honolulu, i make kauoha ole. Imua o na lunakanawai nui Harris Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono wai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Mary A Rose wahine kane make a C H Rose i make e hoike mai ana o C H Rose no Honolulu, ua ake kauoha ole ma Honolulu, ma ka la 1 o Dekemaba, M H 1879, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia S G Wilder, a e koho ia o S G Wilder i olelo ia, i kahu no na kino a me a waiwai o na keiki oo ole a C H Rose i olelo ia i make. Ua kauoha a ia o ka Poakahi, ka la 29 o Dekemaba, M H. 1879, ma ka hora 10 a m, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ma ke kumu @ lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Beritania a me ka o olelo Hawaii @ pule ma ka Commercial Advertiser a me ke Kuokoa he mau nupepa ma Honolulu.

     Kakau ia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 5, M H 1879

     Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie

     A Rosa, Hope Kakau olelo de13@

 

A ha hookolokolo kiekie ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana e pili ana i kahu malama o Lono Naone k. Uli Naone w. a me Kahouka Naone w, he mau keia i malalo o na makahiki @. He kauoha e hoike i na kumu malalo o ke noi a ke kahu i kauoha e @ i kekahi waiwai paa. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Mary Naone Stevens, kahu o na kino a me na waiwai o na keiki i oleloia, e noi ana i kauoha no ke kuai ana aku i kekahi waiwai paa no na opio ana e malama @ a e hoike mai ana i kekahi mau kumu kuai i ke kananawai no ke kuai ana aku i ua waiwai paa la. Ua kauoha ia o na pilikoko o na opio i oleloia, a me ka poe a pau i pili i ka waiwai i olelo ia e hele mai imua o keia aha ma ka Poakahi ka la 29 o Dekemaba, A D 1879,i ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ke keena hookolokolo ma Honolulu, ia manawa a malalo e hele mai ina he mau kumu e hoopuka ole ia ai ke kauoha e ae @ i ke kuai aku o ua waiwai paa la. A ua kauoha ia no hoi, e pai ia ke kope o keia kauoha i ekolu pule mamoa ae o ka la i oleloia no ka hoolohe ana, maloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa i hoolaha ia ma Honolulu.

     Kakau ia ma Honolulu, Hawaii Pae Aina, Dekemaba 11 A D 1879  C.C.HARRIS

     Ikea @  Lunakanawai o ka Aha Kiekie. A Rosa Hope Kakau@le@o.  941  3t

 

( KOPE.)

AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA.

(Ma ka hoolaio Palapala Hooilina.)

Ma na mea e pili ana i ka waiwai o Chas. Kanaina i make.

I Ka Mea Hanohano Chas. C. Harris,

Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

O ke noi a William C Parke, ke waiho aku nei imua o kou hanohano, aia ma ka ia, a o ka la elima paha o Aperila, 1877, ua hookohu pono ia oia i lunahooponopono no ka waiwai o C Kanaina i olelo ia, a oiai ua kupono oia ma ia ano lunahooponopono e like me ka hoaakaka a ke kanawai, a malalo o ke kauoha a keia aha hanohano, a o na aie a pau o na waiwai nei i oleloia, ua uku pono ia nae na @oap@o ana, a ke koe nei he koena no ua waiwai nei, a aia malalo o ka mana o ka mea e noi aku nei, he mau aina e waiho la a aia ma na mokupuni o Hawaii, Maui, Molokai, Oahu a me Kauai, e like me ka mea i hoike ia ma ka Palapala Hoike e waiho ia aku nei a e pili pu nei hoi me keia noi, a ua hooko ia malalo o ke kanawai ma ke ano he mau ho@ lina no ua Chas Kanaina nei, ma mea nona na inoa malalo iho nei Ed Lilikalani, Hana Lilikalani, Naihe k. Pamahoa w. A W @aah@ k. L Haal@. Kahuaka@a k. Pahau w. Kaaua k.na hooilina o K@ah@ i make, H K H Keelikolani me Mrs Bernice Pauahi Bishop. a oiai ka mea e noi ’ku nei ua hai ia mai a ke manao nei he oiaio, ua hiki ole i ua mau hooilina la ke hooholo like no ka ma@ie ana i @ waiwai ia, a ua makemake ka hapa nui o na p@ h@ ia e kaui kudala akea ia na waiwai aina e k@ ana o ua Chas Kanaina nei a e puunaue ia na loaa o ia mawaena o na hooilina i apono ia e ke kanawai o ua Chas Kanaina nei, nolaila, ke koi nei ka mea noi, e hoopuka ia kekahi olelo hoomana e kauoha ana ia ia, ka lunahooponopono i oleloia, e kuai ma ke kudala akea i na waiwai paa pakahi a pau e waiho nei o Chas Kanaina i olelo ia, a o na l@aa o ia e waiho ia me keia aha hookolokolo hanohano, a e puunaue ae ia mawaena o E Lilikalani, H Lilikalani, Naihe. Pamahoa w. A. W. H@k. L@lia@ k. Kahuakaio@a k. Pah@u w. Kaa@a k. na hooilina o K@ahe i make, H.R.H.Ke@lani a me Mrs. Bernice Pauahi Bishop, @a hooilina ma ke kanawai o Chas Kanaina i olelo ia e like me ko lakou mau mahele a haawina. A ke koi aku @ ka mea @ pai ia ka hoolaha o keia noi ma na olelo Beritania me ka Hawaii maloko o ke “Commercial Advertise@ a me ke K@ he mau nupepa elua i pai ia ma Honolulu, e koi aku ana i na mea a pau i pili e hele mai a e hoike i na kumu e hiki ole ke hooko ia ke koi a ka mea noi, a ke koi aku nei hoi ka mea noi i na kauoha a pau e hoea mai ana i ike ia he pono no @ ku@ a me ka mahele a @ i ka waiwai i olelo ia e like me ka ike ana a keia Aha Hanohano h@ k@  (Kakau @ ia) W.C. Parke

Lunahooponopono 

     Kakau inoa ia a hooiaio ia imua o'u i keia la 4 o Dekemaba 1879.

     Kakau inoa ia Jno. E. Barnard. Kakauolelo.

 

Aha kiekie o ko Hawaii Pae Aina ma ka hooponopono waiwai. Ma na mea e pili ana i ka waiwai o Chas Kanaina i make. He kauoha ma o ke noi a ka lunahooponopono imua o ka lunakanawai kiekie. Ma ka heluhelu ana a ma ka ike ia ana o ke noi a W C Parke e waiho la aku nei, lunahooponopono o ka waiwai o Chas Kanaina i make, e koi ana i kauoha no ke kuai ia ana aku o na waiwai paa a pau i pili no ka waiwai i olelo ia ma kekahi mau wahi e like me ka mea i hoike ia ma ka olelo Hoike. Nolaila ke kauoha ia nei e hoolaha ia ka hoike ana aku no na mea e pili ana i ke noi i olelo ia ma ka olelo Enelani a me ka olelo Hawaii no na pule eha maloko o ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa, he mau pepa elua i pai ia ma Honolulu, e koi ana maluna o na poe he lehulehu, i pili i @ a mau mea e hele mai a e hoike mai ina he mau kumu io, i ka Poalua, ka la 6 o Ianuari, 1880 ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ia la ma Aliiolani Hale maloko o ke kulanakauhale o Honolulu, @ kumu e hoole ia’u ke noi o ka mea nana ke ko a me na kauoha a pau i pili i ka hooko ana a ka Aha.

Haawi ia malalo o ko’u lima a me ka silla o ka Aha Kiekie i keia la 4 o Dekemaba. M H 1879     CHAS C. HARRIS.

     Ikea :  Lunakanawai Nui o ka Ana Kiekie. 

     Jno E. Barnard, Kakauolelo     de@ 940

 

MEA  HANA  WATI,

ALANUI KAAHUMANU.

@  Honolulu    ly

 

WATI,  WATI,  WATI,  WATI !

HE EMI A ME KA MAKEPONO LOA

 

SILVER WALTHAM WATCHES.

He Waihona nui o naWati Waltham i hiki mai

A e Kuai ia aku ana no ke Kumukuai Haahaa Loa i Emi iho malalo o ke Kumukuai o na Hale e ae a pau o keia Kulanakauhale a me na Kulamakauhale e ae a pau o keia Aupuni.

 

Eia no hoi na Wati Gula me na Wati Dala o na Ano a pau,

Na Wati Nui me na Wati Lede, no na Lede a me na Keonimana a me na Kamalu. Owau wale no ka Agena no keia mau Wati no keia Aupuni. He hiki ia'u ke Kuai no ka Hapalua o na Kumukuai ma na Hale, e ae.

 

Mai Hele i na Hale e ae,

KAHI E APUHI IA MAI AI OUKOU ME NA OLELO PAHEE.

E Ninau no na Wati Dala maikai a me na Wati Gula Nani Loa, i loaa o'e ko lakou like ma keia mau Pae oku o Hawaii nei. E nana pono oukou i ka loaa o ka Hui nana i Hana. a i kuni ia maloko o keia mau Wati.

E Kuai ia aku no ia oukou e na Kanaka Hawaii me ke emi lau i ike ole ia mamua.

E NAUE MAIOUKOU I IKE MAKA.

EIA ME A'U KO OUKOU MAI IINI KAHI I MALAMA AI.

E LOAA NO AU IA OUKOU MA KA HUINA O NA ALANUI PAPU ME KALEPA

M.McINERNY,  931 3m 913       AGENA NO KEIA AUPUNI.

 

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.

No ka mea na koho ia mana na mea nona na inoa malalo i mau lunahooponopono i ka waiwai o Makoliku k. no Kipahulu, Maui, i make, e ka lunakanawai Kaapuni o ka apana elua ko H P A i ka la 30 Novemaba, 1879 ; nolaila, ke kahea ia aku nei na poe a pau i aie i ka mea i make e hookaa koke mai ia maua, a o na poe a ka mea make i aie aku ai e hoouna mai i ko lakou mau bila i hoohikiia, iloko o na malama eono mai keia la aku. Na maua no     KAPEHE, w.     A. UNNA.

     Na lunahooponopono o ka waiwai o Makoliku k. i make

     Wananalua, Hana. Nov. 3, 1879.            no@5 907 2ma

MAKENA WAIWAI HOU

- AIA IHEA ? -

AIA NO HOI MA KAHI O

GOO KIM! MA ALANUI NUUANU.

Hewa no hoi ka Maka ke Nana aku a Emi no hoi ke Kumukuai !

Ona K@ hapa Lilina haloa lau. Kalakoa polu o na waihooluu like ole. Na Makalena  keokeo, ulaula, uliuli, huluhipa a aohe maikai o kela a me keia ano i na Hainaka Kilika maika loa o na waihooluu like ole, nunui a @; na Palule o na kane me na Kamalii o na ano hou loa, na Mamalu o na lede ka@ weluwelu a me na kama@ na Kuka, na Wawae Ma@, na Palule Lilina, na Palule Huluhulu manoanoa no ke kumukuai oluolu loa, na Lole Kamalii, na Kamaa Kane, Wahine a me Kamalii, no ke kumukuai emi loa. Na Kihe, Kiliki Pake, Kihei Moe, @ Moe, na Wati Gula, me na Kaula Gula, na Wati Dala me na Kaula Dala, a me na Kaula Wati o na ano a pau; na mea hoonani o na lede, na Gula Pepeiao, na Komo Lima, Apo Lima, Piine Omau, Pine Palule a me na ano Lilina. Na holoku Kilika maole a me na hapa kilika o na wahine o na waihooluu like ole. E kuai ia aku no lakou ma ke kumukuai haahaa a oluolu loa.

            He nui aku no na waiwai i koe aole i kuai pau ia aku, aka, na oukoue wae ke kipa mai ma ko’u halekuai ma alanui Nuuanu. He mea mau ma na Poakahi a me na Poaono, he kuai hoopaki ko ia mau la me ka manuahi, nolaila, auhea oukou, e naue mai a ike i ka makepono.  234-3m

 

Hoolaha Hooko Moraki.

Ke hoolaha la aku nei mamua o kekahi mana kuai iloko o kekahi Palapala Moraki i kakauia ma ka la 19 o Augate A D 1879, i hanaia mawaena o Hanaloa (w) a me Paulo (k), kana kane o ka aoao mua a me A J Cartwright o ka aoao elua, a i kakau kope ia ma ka Buke, ma na aoao 194 me 195 ma ke keena o ka luna kakau kope ma Honolulu, i mea e hoopaa ai no ka hookaa ana i hookahi haneri me kanalima dala iloko o na makahiki elua mai ka la i kakau ia i me ka uku panee, hookahi keneta no ka malama. O A.J. Cartwight oleloia, ke manao nei e hoopau ia moraki i oleloia, a mahope iho o ka paa ana o ka mauawa i hoakaka ia e ke Kanawai, e kuai kudala ia’ku no ka waiwai i oleloia ma ke akea ma Honolulu no ka uhai ia o na olelo aelike i hoikeia iloko o ka Palapala Maraki i oleloia. O na waiwai i oleloia iloko oia Palapala Moraki, ola no kela mau apana aina ekolu e waiho la ma Waikiki a i hoakaka ia ke ano iloko o ka Palapala Sila nui helu 5953, Kuleana helu 1426.  A.J. CARTWRIGHT.

     Ka mea nona ka Moraki. R.F. Bickerton Lolo, ka mea nona ka Moraki.

939-4t

 

Hoolaha Hooko Moraki.

Ma keia ke hoolaha ia aku nei mamuli o kekahi mana kuai iloko o kekahi Palapala Moraki i kakauia ma ka la 29 o Aperila, A D 1879, mawaena o Kaaikauna (k) Lukimila (w), Ioane Malia ka aoao mua, a me A. J. Cartwright ka aoao elua, a i kakau kope ia maka Buke55, ma na aoao 51 me 52 iloko o ke keena o ka luna kakau kope ma Honolulu, i mea hoopaa no ka hookaa ana i hookahi haneri me kanalima kala iloko o na makahiki elua mai ka la i kakauia'i me ka uku panee i hookahi keneta no ka mahina. O A. J. Cartwright i olelo i ke manao nei e hoopau i ka moraki i oleloia, a mahope o ka pau ana o ka manawa i hoakakaia e e Kanawai, e kuai kudala aku i ka waiwai i moraki ia ma Honolulu no ka uhai ia o na olelo aelike iloko o ka palapala i oleloia. O ka waiwai i olelo ia, oia no kela mau apana aina elua e waiho la ma Piliamoo, Waikiki, Oahu, ola no ka aina i hoakakaia iloko o kekahi palapala mahele ma ka mahele o Kaakau i kakau kope ia ma ka Buke 13 ma na aoao 365. 366 me 367, a aia no kekahi hapa o ka aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila nui, helu 4932.

A. J. CARTWRIGHT.  K mea nona ka Moraki R. F. Bickerton, Loio o ka mea nona ka Moraki.

      Kakau ia i keia la 22 o Novemba, 1879       939-4t

 

OLELO HOOLAHA.

E MANAO ana o MR. CLAUS SPRECKLES o Kaleponi, e hana i auwai nui maka mokupuni o Maui; no ka hookahekahe wai maluna o na mea kanu. O ka mea a mau mea paha e makemake ana e eli i elima haneri kapuai a oi aku paha o keia auwai ma ka olelo aelike, a e uku ia aku no hoi no ka hana ma ka heluna o na kapuai kubita, a i ole ia ma ka heluna o na kapuai loa o ka auwai i eliia; ke noi ia ‘ku nei lakou e ninau ia H. Schussler ma Haiku, Maui, a i ole ia William G. Irwin & Co. ma Honolulu, a e loaa ia lakou na hoakaka kupono.

     CLAUS SPRECKLES,         @  tf         H. SCHUSSLER.

 

KE AHI-KOE KILAUEA!

 

KE AHI-KOE HAWAII 8 PAPAA!

A ME KE

AHI-KOE HAWAII HUINAHA!

-O-

Ke Ano Maikai Loa.

Ua owilii ia iloko o na wa-hi he 36 a he 3600 0 ka pahu hookahi. E malamamau ia ana no ke kuai ia aku.

E. O. Hall & Son.

E loaa no keia ano ahi ma na halekuai a pau maloko o keia Anpuni, no ke kumukuai haahaa loa. E ninau no

KE AHI-KOE KILAUEA