Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 39, 27 September 1879 — Page 2
| This text was transcribed by: | Marti Steele |
| This work is dedicated to: | R. Dwayne Nakila Steele |
Ka Nupepa KuokoaKE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.Ma ke Kauoha.
NO ka hoop@ e mau e ka @ kele ana i na kee kikane na na aianei me ka hoopili a i ke ola, a me ka hoiae i na alanui ua konoia ke Kahina Kalaiaina e hookahi i na @ela i kau ia maluna o @ kaa la@ a pau i hoo@ i Aug. 12, 1878. RULA----Aole kekahi ina @ me kekahi kaa hana i laikini ia, ka@ ukana a kaa kak@ paha e ka hoolikiliki ana i na ukana, e ae ia e b@ waw@ aku i ka hele maoli ana maloko mai e ka @ @@@ ka Hale lima ka SAM'L G. WILDER, Kahina Kakauaina Keena Kalaiaina Sept. 22, 1876 833 3t
Kuai o na Aina Aupuni.
MA ka Poakahi Okatoba 27, 1878, i ka hora 12 awakea, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea me ke ala iho o Aliiolani Hale, ae apana aina a upana, malalo iho nei. 1. WAINAKU, Hilo, Hawaii, hookahi apana e waiho la ma Wainaku, Hilo, Hawaii, i ka@ no ka maki ana a i wahi noho paha, nona na 3 3.16 eka Kumukuai ke $50 a maluna aku no ka eka 2. Honolulu, Oahu, ia kela apana a@, hoomaopopoia o KALIU, e pii ana ma ka aoao hema a me komohana i ko Hon. J W Moana@ wahi noho ka alanui Moi, ma ka aoao mauka o ke a'a a kela ana i ka Halepea@, nona ka huina ke hookahi eka, kumukuai ke $200 a maluna aku 3. Hana, Maui Hookahi apana aina ma NIUMALU, Hana, Maui, a pe@ ana i ka mahiku o A Uona Esq. nona ka huina he 95-100 eka Kumukuai ke $10 a maluna aku no ka eka Dala koike. SAM'L G. WILDER Kuhina Kalaiaina Honolulu, Sept. 23, 1879 930 3t
Kuai i ka Hoolimalima o kekahiAina Aupuni ma Hamakua, Hawaii.
MA ka Poakahi Okatoba 27, 1879, mamua iho o Aliiolani Hale. I ka hora 12 Awakea, e kuai ia aku ana ka hoolimalima no umi makahiki o kela apana aina aupuni e waiho ia ma WAIKALULU, Hamakua, Hawaii, mawaena o Kaapahu a me Papalele, makai a ke alanui aupuni a e pili ana i ka aina o Henry Cooper, nona ka huna he 50 eka. Kumukuai he 75 a maluna aku keneta no ka eka no ka makahiki e uku mua ia. SAM'L. G. WILDER, Kuhina Kalaiaina. Honolulu, Sept 13, 1879 930 3t
Na Rula o ka Papa Ola.
1. Na ka Papa Ola, a i ole ia na kona Agena paha, e makaikai i na makeke kuai ia, mea ai a me io holoholona, a wahi e ae paha kahi o na mea kuai e waiho ai, ma ka manawa a lakou i manao ai he kupono, a kauoha i na makeke kuai ia a wahi e ae paha e hoo@ @ kupono, a o na io holoholona a me na mea ai polopolona e lawe kekeia mai ia wahi aku.
2. Aole loa e kukulu ia kekahi hale pepehi holoholona e hookokoke mai maloko o na palena o ke Kulanakauhale o Honolulu, a i ole ia ma na alanui hele paha, a i ole ia, ma na kae kahawai paha, kahi e kahe ana o ka wai no ka inu ana a no ka noho hale ana, a i ole ia, ma kahi paha i ae mua ole ia e ka Papa Ola.
3. Aole loa kekahi mea i ae ia e kaulai a kapi paha i na ili holoholona maloko o na palena o Honolulu nei, a ma kahi kokoke mai paha, a ma ka aoao makani paha o ke Kulanakauhale, a i ole ia, ma kahi paha i ae mua ole ia e ka Papa Ola.
4. O na lua liilii a pau, na lua opala, na loko a i ole ia na wahi e ae paha o hookio ana ka wai pilau, lepo a pelapela i loaa aku ma ke kulana e hoopilikia ai i ke ola o ka lehulehu, a ehoomaemae ia no e ka Papa Ola a o kona Agena paha, malalo o na lilo o ka mea a mau mea paha nona lakou, ina aole i hoomaemaeia maloko o na hora he kanahakumamawalu mahope o ka hoolaha ia ana aku e ka Papa o ka Ona a o ka mea paha e noho ana, e like me ke kauoha ma ka Pauku 10, Mokuna 53 o ke Kanawai Karaima.
5. Ua hiki no i ka Papa Ola, a i kona Agena paha, ke makaikai i na hale a pau a lakou i haohao ai no ka lawa kupono ole o ka ea no ka malama ana i ke ola o ka poe e noho ana, ina paha no ka hookomo kupono ole ia o ka ea, ka piha loa paha i ka poe noho, a kumu e ae paha, e kauoha aku ia mau hale e hookomo pono ia ka ea, a hapai paha i kekahi mau kumu a lakou o manao ai he kupono.
6. O na io miko kupono ole a me na mea e ae i ku i ka pilau, ka maea a me na ano like, e hoonee koke ia no ma kahi e ma ka lilo o ka mea nona ia, mai kahi aku i loaa ai e ahu ana me ka hoike mua ia aku e ka Papa Ola a e kona Agena paha.
7. Aole loa e ae ia kekahi mea e malama i ka puaa maloko o na palena o ke Kulanakauhale o Honolulu.
8. Aole loa e ae ia kekahi kanaka e kiola i na holoholona make ma kekahi o na alanui hele a wahi hele mau ia paha.
9. Aole e kanuia kekahi kino kupapau maloko o ke Kulanakauhale o Honolulu, aole hoi ma kahi e kokoke ana, ke ole i loaa mua ka palapala ae o ka Agena o ka Papa Ola, nana no e hoopuka i na palapala ae o ia ano ke noi ia ma kona keena oihana. E hoakakaia nae ka nui o na makahiki o ka mea make elua he kane a he wahine paha, a me ka mai i make ai.
10. Ua hookaawaleia he wahi ma Ainahou no ka hoolei ana a me ka waiho ana i na mea pelapela mai ke Kulanakauhale aku.
11. Ke papa ikaika loa ia aku nei na mea a pau, aole e huna a eli i kekahi mau lua opala ma kekahi alanui, aia ololi, uwapo a wahi waiho wale paha, maloko o ka palena o Honolulu nei.
12. O na mea hale a aina paha ka e hoahewaia no ka hookomo pono ole ia o ka ea ma na hale i noho pupupu loa ia e na Pake.
13. O na ili holoholona miko a hou loa, aole loa e ae ia ka hoahu ana maloko o na palena o ke kulanakauhale nei.
14. O ka mea e uhaki ana i kekahi o na rula maluna ae, e hoopaiia oia i ka uku aole e oi aku i ka akahi haneri dala e like me ka hoakaka ana a ka Pauku 285 o ke Kanawai Kivila.
Hoaponoia e ka Papa Ola, i keia la 30 o Augate, 1876.
930 1t HNO. A. HASSINGER, Kakauolelo.
UA hookohuia o Lorrin A. Thurston i keia ia i agena no ka Oihana Kakau Kope o na Palapala Hoolilo, a no ka hooiaio ana i na Palapala Hoolilo no a apana o Wailuku, mokupuni o Maui. THOMAS BROWN,
Aponoia: Luna Kakau Kope.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Sept. 5, 1879 928 3t
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.
Dala Kuike ka Rula.
POAONO, SEPATEMABA 27, 1879.
MAMULI o na ulia i loohia maluna o kahi poe o keia kulanakauhale mamuli o ka puiwa mau a me na holo nui ana a na kaa ukana a me na kaa e ae, ua hana ia a ua hoolaha ia kekahi Rula e pili ana ia mau kaa e ke Kuhina Kalaiaina, a no ka pomaikai o na makamaka, ke mahele nei makou malalo iho penei:
"Aole kekahi lio i hoopaa ia me kekahi kaa hana i laikini ia, kaa ukana a kaa kikane paha no ka hoohikihiki ana i na ukana, e ae ia e holo mawaho aku o ka hele maoli ana maloko mai o ka poai o hookahi mile mai ka Hale Leta aku."
Ko manao nei makou he Rula kupono loa keia, aole no ka pomaikai wale o ke ola o ka lehulehu e hoopoino mau ia nei, aka, no ka pomaikai kahi o na holoholona a kakou e ike mau nei me na kaa kaumaha he mau tona ke koikoi i piha ino loa me na ukana, e noke ana i ka pepe malalo o ka hili maha ole a ke kahu lio.
Aole anei he mea pono e kaupaleia ka nui o ka holo e ae ia no na kaa holo lawe ohua? a e kapu ia hoi ka hookele ana o na kamalii a me ka poe i ona i ka rama? Mai kali kakou a loaa ka pilikia alaila kaupale ae.
ILOKO o ka pule i hala iho nei, ua hoolaha aku makou i kekahi ulia poino i kau aku maluna o kekahi haole, oia hoi, kona hou ia ana i ka pahi e kekahi o kona mau hoa, oiai laua e ona ana i ka waena o ka po. I ka loaa ana o keia pilikia, ua kii koke ia'ku la o Dr. Tisdale e hele mai; aka, ua hoole mai la ua kauka nei, malalo no nae o kekahi kumu kupono; oiai hoi ua pilikia loa ia kekahi mea mai, a e kali ana ia o kii ia aku, no ka mea ua paa mua ke kauoha.
No keia hele ole ana nae o ua kauka nei i kona kii @a ana mai no keia pilikia kuikawa, (a aole no hoi he wahi pilikia uuku) ua hoopii ia iho la oia, me ka manaoia e lawe i kona laikini. I ka manawa i hookolokolo ia'u, ua hoike ke kauka no kona pono iho, i ua mea a makou i hai ae la, a ua hookuu ka Aha; aka, oiai nae ia manawa, ua loaa iho la kekahi wahi mea kupanaha, a ke manao nei makou he mea nui no ka noonoo ana o ka lehulehu.
Aia ma ka lima o ua kauka nei, he laikini i paiia a i apono ia e ka Papa Ola o ke aupuni, i hooiaio ia hoi ma ke kau ana o ka Sila, e ae ana iaia e lapaau maloko nei o keia aupuni. Eia nae kahi mea kupanaha a kahaha, o keia laikini, ua haawi ia e ka Papa Ola malalo o kekahi kanawai i hoopau ia e ka Ahaolelo mamua aku o ka manawa i haawi ia'i ka laikini.
Ma keia mea, e ike iho ai na makamaka i ka hemahema o kekahi mau mea i hanaia no ke aupuni. Aole i hemahema wale ma ka haawi ia ana o keia palapala ae e lapaau, aka, ua hai ia mai ia makou, ua hemahema pu me kekahi mau palapala ae lapaau o kekahi poe kauka e ae a me na kahuna Hawaii he lehulehu.
Aole makou e kamailio ana ma keia mea me ka manao e hoahewa wale aku, aka, ua kamailio makou me ka makemake e hoike aku i keia mau mea imua o ko makou poe heluhelu, oiai, he kuleana ko lakou e lohe a hoomaopopo i na mea o keia ano. Me he 'ia, aole paha e hiki i ka ahewa ke ahewa aku i ka poe lapaau, oiai, aole ia lakou ka haawi, aka aia i ka poe nana ka mana o ka haawi ana ia mau palapala, aia maluna o lakou ka hemahema. Me he la, he kuhikuhi keia e nana pono ia keia mau mea ma keia mua aku, a e hoopololei ia hoi na kina i hanaia.
NU HOU KULOKO.
I ke kakahiaka Poakolu nei a ku mai ai ka moku kaua Amerika Alert mai Kapalakiko mai.
HOOPOLOLEI.----Ma ka pepa o ka pule i hala. ua hoopuka ia ua lilo ka aina ma Kalihi i ke kudala ia no $3000. O ka pololei no na $300.
MAKE HIKIWAWE.----Ma ka Poakahi iho nei, ma Kapuukolo, ua make hikiwawe loa kekahi wahine o Pakaha ka inoa, mahope o kona hoi ana mai ka lawaia mai.
UA HOLO aku ke Alii Liliu iuka o na lau palai o Manoa i nehinei (Poalima,) e hoohala ai i ka wela ikiiki paupauaho o ke Kulanakauhale nei. Pela ka lono a ke aheahe i lawe mai.
KANU OLA IA.----Ua lohe wale ia mai, oiai kekahi poe haole ekolu ma Wailuku e ona nui ana, ua kanu ola ia iho la kekahi o lakou, a e ole e ike ia pakele ai.
MAKE MA KA MOANA.----Ma ka moana, oiai ke kuna "Joseph Wooley" e hoi mai ana mai ka aina lepo manu mai, ua make iho la o Hola, no Kau, Hawaii, a ua hoolei ia kona kino lepo ma ka moana.
MAI PUNA MAI.----He leta mai a Z. M. Naahumakua mai o Puna, malaila i lohe ia mai ai ka Huakai makaikai a W. L. Kaholokahiki no Kilauea a me kekahi poe e ae i ukali ia e ko lakou Kuhikuhi puuone J. M. Naeole.
HE HALE HOU.----Iloko o keia mau la, ke kukulu ia nei kekahi hale nui ma kahi o ka mea hanohano Keliiokalani ma kona wahi noho ma alanui Ema, a me he mea la iloko o na la pokole i koe e ike ia'ku no kona kulana hiehie a e hoopau loa ia'i kona hemahema.
KAA KAHULI.----Ma ke ahiahi o ka Poalima o ka pule i hala aku nei, ma alanui Papu ma Kaakopua ua kahuli iho la ke kaa o Kimo, (James Campbell.) I ka huli ana o ka kaa ua holo aku la ka lio me ke kaa a ua hoopoino ia ke kaa.
UA HALA.----Ma ke kakahiaka Poakolu Sept. 24 iho nei, ma Lahaina, ua kuu mai o Mrs Sarah Kailiokalani Keohokii i kona luhi ma keia ola ana, a aua hoi aku la ma ka aoao mau o ka honua me ka waiho iho ma keia aoao he kane, he mau makua a me na makamaka he nui e paiauma aku ana me ka minamina nona.
MAI LAHAINALUNA MAI.----Ma ka Poalima iho nei, Sept. 19 ua haule nui mai la na paka ua maluna oia kula panoa, ke hele la ia o na Kahawai a "Ohuohu Halemano i ka lau Lehua."
----He oluolu maikai ka noho ana o na haumana i keia manawa, me ka honi ana i na ea oluolu i lawea ia mai e ka makani Maaa malalo o na lau kukui.
----Ke pau mai ia ka hapa nui o na haumana i ka hui mai e luakaha hou ai ma ko lakou Home mahope iho o ka mao ana ae o na hoopoluluhi ana a ka mai Ulalii. Pela mai nei ka leta a J. Kahaulelio.
INUA A LANAKILA.----Ua piha a hu wale aku makou i ka olioli. Ke huki nei makou i ka Hae o ke KILOHANA iluna. Ua kupono ke kapa ia aku i keia mau hua olelo, "Ka Eleu o ka Pakipika." Aole oe i kukala leo nui mai he kukini mama, eia nae, ua ike makou ia oe i ka Poaono nei, a o ka lakou nei ae hoi, ua neo ia ke ume nei i ka ihu; aia no ka ike i ka Poaha o kele pule maluna mai o ka "Likelike." O keia hoi i ke ahiahi Poalima no ke pai ana i Honolulu, Poaono ae no hiki ana ia nei. Ke lohe aku nei nae au ia lakou nei ae, e i nui ae ana, kai noa ka wawalo o ka leo o ka hale kipa o "Ko Hawaii Pae Aina," (Geo. W. Kalohai,) he oiaio; eia ka uanei he hoohoihoi makuahonowai. Aloha auanei.
K. P. WAIOLI
REV. E. W. KALAKA.----E nana na makamaka i ka haiolelo o Paleka e pili ana no Kalaka makua, a makou e hoopuka aku nei ma ka aoao eha o keia pepa.
HUINA KULA SABATI.----E malama ia na ka huina ha paha o Kawaiahao i ka la apopo Sept. 28, ma Kawaiahao hora 10 a.m. E makaala ae na kumu me a haumana mamua o ka manawa, me na makua kekahi.
HE MAU WAIWAI HOU.----Mai poina ua makamaka puni nani, a puni maemae ma na pono kino, ke maue ae ma kahi o S. Magnin ma Kahikinanui, oiai ua hiki mai nei malaila na waiwai hou me ko lakou mau kumukuai waipahe. A e wehe hou ana ia he Halekuai ma Wailuku ke hiki aku i ka la 30 o keia mahina, nolaila, e naue nui ae na makamaka malaila.
MAKE MA KA LUA O PELE.----Ma ke kakahiaka nui Poakolu iho nei, i ku mai ai ka moku kuna Haleakala mai Hilo mai, a maluna ona i hoihoi ia mai nei ke kino make o Mr. Holder kekahi haole i hele aku ma ke ano makaikai i ka lua o Pele. Mahope iho o kona hoi ana mai lalo o ka lua, ua make e iho la oia, a na kana keiki oia i hoihoi loa mai nei i Honolulu nei maluna mai o ka moku kuna Haleakala. Ua lohe mai makou, oia kekahi o na haole i komo nui iloko o na Hui Kalepa nui ma Ladana a me Livapula, a he nui kona waiwai, a oia kekahi o na ona o na Aina Lepo Manu.
PAKELE.----Ma ke ahiahi Sabati iho nei ma Pauoa ua pakele ka Hale halawai ma ia wahi mai pau i ke ahi. Ua loaa i kekahi keiki uuku he ahi koe, a ua ho-a oia i kekahi puu opala wahie ma kahi kokoke i ua i ua hale la, a ma ka ike ia ana e kekahi poe, ua pakele ae la. He mea pono ke malama loa ia ke ahi i na keiki liilii, aole pono ke hoohemahema wale o lilo ia i mea e poino ai.
HOOHUI IA.----Ma ka hora 1 o ka auina la o ka Poaono i hala iho nei, ua hoohui ia ma ka berita o ka mare, ma Maemae, na ka makua Rev. Kamika, o Mrs, Emelia Kahele, ka wahine a Kalanikahua i make, me Mr. John Paahao. Ua malama ia he ahaaina nui a ku i ka hanohano, a ua olelo ia ua hiki aku i ka elima haneri na kanaka i kipa ae a aole i pau iho na mea ai. O ka mea i mahalo loa ia ma keia ahaaina mare, oia no ka maluhia loa o na mea a pau; he kulana hoi i maa mau ka ike ole ia ma na aha o keia ano mawaena o kakou Hawaii nei. E hoomau ia ko laua malama ana i ka maluhia.
HE MAU HAPAUEA HOOIKAIKA PALUPALU.----Eia ma ka apana o Kaumakapili nei kekahi mau hapauea palupalu, e hooikaika nei i imi pono lo laua iho. He wahi luahine, a me ka elemakule----aohe a laua kama. A ke kanu nei laua me na kino palupalu i ka laiki. He nui na kanaka lima kaulai iluna i ka La, a ikaika kupono na kino, a me na lala i hele aku io laoa la, aia i keia mau elemakule ke ola o keia poe ui kino ikaika. Nolaila, e na palaualelo lima lewalewa malala o ka La, u'oki ko oukou hele ana ilaila e ai wale ai i ka ai a keia mau elemakule palupalu i hana'i, E! e na makai, ea ae ka poe aea haukae, hopu ia iho, malia o hilahila ka naau, hele i ka hana.
S. K. LANIAWE.
WALOHIA MA KE KAHUA KAUA.----Aia kekahi Alihikaua Beritania kaulana nona ka inoa o Weatherly maluna o ke kahua kaua. imua hoi o ke alo o na enemi Zulu. e paio ana me ka hahana a me ka wela nui. laia e hooikaika ana e hoolanakila i ka hae a me ka mana o kona aupuni, aia hoi. ua kahaha iho la ia i ka huli ana iho a ike iho la i kana wahi keiki opio e ku ana ma kona aoao, iloko o keia kulana poino. I ka hoomaopopo koke ana o ka makua i ke ano kau mai o na ulia o ka poino, huli ae la ia a pane aku la i ka mea aloha he keiki. "E kuu keiki, e kau aku maluna o kuu lio, a e holo awiwi aku no kou ola," e ku koke ana no ua lio nei ma ko laua aoao. Huli ne la ua wahi keiki nei a uhau aku la i ka lio me ka ikaika a holo aku la ua lio nei me kona kau ole aku, a huli hou ae la a pane aku la; "E Papa, e make pu no au me oe." Walohia wale ko laua apo ana he makua a he keiki maluna oia kahua weliweli imua o na Zulu.
HOLO KA HOOLAHA.----Iloko o ka makahiki 1878, ua hooili mai kekahi makamaka Hawaii o Kaleponi he pahu waiwai no kona Kaikaina ma Oahu nei. Eia nae, ua nalowale ua pahu nei mahope iho o ka hoopae ia ana iuka nei mai luna mai o ka mokuahi. A iloko nae o keia mau pule iho nei, ua loaa ua pahu nei iloko o ka Hale Dute kahi malama pono ia'i; ua hookomo ia ilaila mai ka uapo ae, no ka ike ole ia o ka mea nona ka waiwai, wahi a ka mea nana i olelo mai. Ma kela Poaono i hala aku nei, ua hoopuka i kekahi hoolaha ma ke KUOKOA, e kahea ana i ke kaikaina o ke kanaka ma Kaleponi e hele mai no ka hoomaopopo ana i kona waiwai, me ka ike ole ia o kona wahi e noho nei. I ke awakea o ka la i puka ai ka hoolaha, ku mai ana ma ke Keena o keia pepa ka mea nona ka waiwai me kona mau palapala hooiaio; mai lalo loa mai o Koolau kona hele ana mai a ma ke alanui oia i ike ai i ka hoolaha. A ua lawe aku oia i kana me ka pomaikai a me ka maluhia. He hoike keia no ka pomaikai o ka poe nana i na kolamu o ke KUOKOA, a no ka holo hakalia ole no hoi o na olelo hoolaha o keia pepa. O Harry Kailikole ka makamaka ma Kaleponi, a o Kaaiahua o Kualoa, Oahu, kona kaikaina. O keia ka hoike oiaio, he mea waiwai ka hoolaha ana ma na pupepa, a he pono e hoo laha koke i an he mea i makemake ia.
Manao Pane ia D. Alawa.
Ua heluhelu au i na manao kamalii i hoopuka ia ma ka nupepa "Ko Hawaii Pae Aina," me ka ike ole no i ka hopena oia manao. E olelo ana, he hoopunipuni o H. H. Paleka ma kona haawi ana i kona lokomaikai i na Kii Makana o ka "Nupepa Kuokoa," i ka poe e haawi mua mai i na dala elua, a ua olelo mai nei oia ma ia manao hookahi, no ka nui o kona huhu, ua haalele ka i kana kii makana; hu no hoi ka aka ia oe e D. Alawa, kohu kamaili no hoi oe, aka, pela iho la no ke ano o na kamalii a pau loa, he hikiwawe loa ka hapala aku i ka mea ekaeka iluna o ka mea i oi ae mamua ou, nolaila, e akahele ma ka olelo ana, e lohi hoi ma ka huhu hikiwawe ana malia paha, aole oe i ninau aku ia Paleka i ke kumu i lohi loa ai o na kii makana a kakou. malia paha, no ka poe nana e pai ka lohi, nolaila, ua hala e ka wa i hoolaha ia'i, he mea mau no ia i kekahi manawa, he nui na kumu keakea i ka kakou @au hana i na wa a pau, ina no o oe ma ia kulana o oe kahi e haule pu ana ma ia auwai hookahi, aka, hookahi wale no a'u mea ehaeha loa i ike ai, o kau hapala ana i kau olelo ino iluna o ka mea i hoouna ia mai e ao i ka Pono, he mea ino loa ia i ko'u manao aele i kupono kau olelo ana i ke ano o ke kanaka i ao ia i Lahainaluna, me he mea ia, ua pauhia oe i ka hiamoe nui a puoho ae, olelo hewa ae ka waha. Kai no, ua ao ia oe i kahi o ka ike i oi ae, alaila hele aku na hana imua, eia ka, ke ao nei oe i ko kaua lahui e iho ilalo.
Nolaila, e kuu hoa aloha, he mea ole wale no ke Kii au e hoohalahala kohu kamalii ai, a no ka hupo launa ole, aka, o ka inoa maikai o ke kanaka oia ka mea nui, a oia hoi ko'u mea i makee nui ai, no ka mea, i na makee au i ko'u inoa maikai, aole anei au e pono ke makee i ko hai inoa maikai kekahi? Oia no, nolaila, ma keia kamakamailio ana, ke ao aku nei au ia oe e D. Alawa, a me ka poe e ae i like pu ua manao. Ua oki loa ia manao ana pela. E hana mau kakou i na hana maikai a pau, mai hoohui oe ia oe iho me ka poe e kue ana i ka pono, ka mea hoi i kuapapanui @ ka aina; nolaila, ina e pane ia mai ana au, aole au e aa hou e paio hou aku, ua lawa au maanei. No ka Luna Hoopuka ke aloha. Owau iho no. JAMES MINAMINA.
Wailuku, Sept. 15, 1879
MA KA PUU O PAUPAU.----Mai ka peni mai a Joseph Livai o Lahaninaluna i lohe ia mai ai iloko o keia mau la iho kei, na hoohala ae o Wm Alexander (mea ana aina) i kekahi hapa o kona manawa ma kona hale lole ma ka puu o Paupau no ke ana ana ina uhakee o ka malu ulu o Lele, a e hala loa aku ana oia no Lanai iloko o keia mau la ina kana ano hana mau.
Ua pahola ae ka mai ulalii maluna o ka poe Kilibati ma Lahaina, a na oluolu i ko lakou haku ka hookuu ana ia lakou mai na hana mai no kekahi mau la. Ua hookaawale ia ka Hale halawai o Palalaua i wahi e hoomana ai lakou i ke Akua.
Olelo Hoolaha.
E IKE auanei na kanaka a pau, owau o Kawanui w no Iwilei, Honolulu, Oahu, ua hoolaha ae nei o Paele k no ia wahi hookahi no, e hoole loa ana aole maua i hana me ia i kekahi palapala kuai no kona aina ia'u me ka ike ole, ke hai nei au imua o ke akea he oiaio ole ia hoole ana; ua hana ia keia palapala imua o maua me na hoike e ae, i ka la 25 o Augate 1875, a hooiaioia ma ka buke 42 o ke aupuni ma na aoao 456 a me 457 i ka la 26 o Augate 1875. O keia ka'u i lohe oukou. KAWANUI w.
Iwilei, Sept. 22. 1879 930 4t
LIO NALOWALE.
UA nalowale kuu lio nona na makahiki 3 1/2 me keia kuni ( ) ma kona a-i, a he manoanoa kona hulu aia ma ka huelo. O ka mea nana e hoihoi mai ma kuu wahi ma Alanui Moi, na'u no e uku aku ia ia. A. KERR, mea pena.
Honolulu, Sept. 22, 1879 930 1t
Hoolaha Hoopau Moraki.
MA keia ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai i ike ia iloko o kekahi palapala. Moraki i kakauia i Nov. 25, 1876, i hanaia e Albert Sunter me Sarah E. Sunter 94 a me 95. a i hoolelo ia hoi e J. L. Richardson ia Steven Spencer ma kekahi palapala i kakauia i Mar 20, 1878, a i kope ia ma ka Buke 53 ma ka aoao 426; a no ka uhaiia o na olelo aelike iloko o ka Moraki i oleloia, nolaila, o na aina a pau, na hale me na pono e pili ana iloko o ka Moraki i oleloia mahope iho o ka pau ana o ka manawa i hoakaka ia e ke kanawai, e kuai ia ana ma ke kudala ikea no ka uhaiia o na olelo aelike i hoakaka mua ia. O ka waiwai iloko o ka Moraki i oleloia, ke waiho la ma Punahou, a oia no kekahi hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui helu 1945 i haawiia ia E. M. Rogers.
CECIL BROWN.
Loio o ka mea nona ka Moraki
kakauia ma Honolulu Sept. 1879 928 3t
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
MA ka waiwai o P@iwaa k no Puueo, Hilo, Hawaii i make. O na mea a pau he kuleana ko lakou e koi ai i ka waiwai i hoike ia maluna, he kauoha ia aku nei lakou e waiho mai ia mau mea imua o ka lunahooponopono waiwai ma Hilo, Hawaii, no ka hooponopono ana ia mau mea iloko o na mahina eha mai keia la aku, a i oe e nele no lakou; a o ka poe a pau i aie i keia waiwai e hookaa koke mai lakou ia'u.
S. KAULUPALI.
Lunahooponopono Waiwai o Piiwaa i make.
Hilo, Hawaii, Sept. 1, 1879 928 4t
HOOLAHA HOOKAPU AINA.
E IKE auanei na kanaka a pau ma keia olelo hoolaha, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i ka poe mea holoholona o kela a me keia ana, mai hookuu wale e hele a komohewa maluna o kuu apana aina e waiho ana ma Koae, Puna, Hawaii. O ka mea a mau mea e kue ana i keia, e hoopii koke ia no e like me ke kanawai; nolaila, i mea e pilikia ole ai, he mea pono ke hoolohe i keia.
S. K. MAHOE.
Koae, Puna, Hawaii, Sept. 5, 1879 928 4t
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai ma ka hana o ka waiwai o KALAMA k o Honolulu i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai Judd. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o Nika k lunahooponopono o ka waiwai o Kalama k no Honolulu i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $195, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $150, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano lunahooponopoo. Ua kauoha ia o ka Poakela ka la 23 o Okatoba 1879, ma ka hora 10 o kakahiaka imua o ua Lunakanawai ia, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu loa he kumu ia ko lakou e ae ole ia ai ua noi ia, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke Kuokoa he nupepa i poi a hooloha ia ma Honolulu i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoike @e ana.
Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina i keia la 13 o Sept. 1879
LAWRENCE MCCULLY,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
@20 929 3t A. Roma, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
OKI MARE.
AUHEA oukou e ko'u mau Deka@ mai Kohala a Hamakua, mai Kona Akau a Kau k hele ana na ma ke Kau J@re o Waimea iloko o Novemaba @ ko oukou, a ina ua makemake oukou e loaa ka palapala Oki Mare, e palapala mai ia'u, e ninau ia'u i ka uku me ae @ a pau e pili pu ana, no ka mea, ua haahaa ka uku i keia manawa.
D. H. HITCHCOCK
Hilo, Iune 12, 1879 916 4m 981
WATI, WATI, WATI, WATI!
HE EMI A ME KA MAKEPONO LOA!
SILVER
WALTHAN WATCHES.
He Waihona Nui o na Wati Waihana i hiki mai,
A e Kuni ia aku ana no ke Kumukuai Haahaa Loa i Eini iho
malalo ke Kumukuai o na Holo e no a pau o keia Kulanakau
hale a me na Kulanakauhale e ae a pau o kona Aupuni.
EIA NO HOI EA WATI GULA ME KA WATI DALA O NA ANO A PAU
Na Wati Nui me na Wati Liilii, no na @ a me na Keo@
na a me ka Kamalii. Owau wale no ka Aupuni no keia mau Wati
no keia Aupuni. He hiki ia'u ke Kuai @ H@ ka Kumukuai ma na Hale e ae.
Mai Hele i na Hale e ae,
KAHI E APUHI IA MAI AI OUKOU ME NA OLELO PAHEE.
E ninau no na Wati Dala
maikai a me na Wati Gula Nani
Loa, i loaa ole ko lakou like ma
keia mau Pae Moku o Hawaii nei.
E nana pono oukou i ka Inoa o ka
Hui nana i Hana, a i kani ia ma@ke o keia mau Wati.
E Kuai ia aku no ia oukou e
na Kanaka Hawaii me ke emi
loa i ike ole ia mamua.
E NAUE MAI OUKOU I IKE MAKA.
EIA ME A'U KO OUKOU MAU IINI KAHI I MALAMA AI.
E LOAA NO AU IA OUKOU MA KA HUINA O NA ALANUI PAPU ME KALEPA
M. MCINERNY,
919 3m 930 AGENA NO KEIA AUPUNI.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai ma ka waiwai o NIKA k o Honolulu i make kauoha ole, imua o ka Lunakanawai Judd Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Hooikaika k o Honolulu, @ hoike mai ana o NIKA k no Honolulu, ua make kauoha ole ma Honolulu i uku o ka M H 1869, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Kailianu k. Ua kauoha ia o ka Poalua ka la 30 o Sepatemaba 1879, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o na Lunakanawai ia, ma ke keena hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoi ke mai i ke kumu i @a he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia a ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pale ma ka Nupepa Kuokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Sepatemaba 6, 1879.
A. FRANCIS JUDD,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo 928 3:
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina ma ka waiwai o Noihao w no Kau, Hawaii Pae Aina i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala a Paakuko k, e noi ana e hooiaio ia ka palapala kauoha hope loa o Noihao w no Kau, Hawaii i make. Nolaila, ua kauoha ia i na mea a pau ke pili, o ka Poaono oia ka la umikumakahi 11: o Okatoba 1879, ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka manawa me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu
Hilo, Hawaii, Sept. 5, 1879. 925 3t
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o S. Hookano k no Kau, Hawaii i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Wm. B. Irwin e noi ina e hoonoho ia o C. N. Spencer, no Kau, Hawaii, i lunahooponopono no ia waiwai o S Hookano k no Kau, Hawaii i make. Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau ke pili, o ka Poaono oia ka la @1 o Okatoba, 1879, ma ka hale hookolokolo ma Waiohi@u, Kau, oia ka manawa me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i na noi ia a me na mea kue ke hoike ia. F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.
Hilo, Hawaii, Sept. 5, 1879 929 3t
PAPA! PAPA!
NO
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I
PA KUAI PAPA
MA
KA UWAPO O PAKAKA
Na Papa Ulaula o na ano a pau.
Na Papa Paina o na ano a pau.
Na Pili Hale Ulaula,
Na Pili Hale Keokeo.
Na Pepa Hoonani Hale,
Na Pepa Molina.
Na Pena a me na Aila Pena!
NA KUI O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA a me
NA PANI PUKA ANIANI.
NA PANI PUKA a me
NA OLEPELEPE
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU!
E KUAIIA MA KE
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O keia Makeke.
ALLEN & ROBINSON
Honolulu, Ian 1, 1879 463 tf
LIO KEA! LIO KEA!
PATCHEN VERNON.
E KU ANA KEIA LIO KEA KAULANA no na Lio Wahine, no ka $20 o ke K@ na i $30 no ka hooiaio loa ana.
He moolelo kuolana @ ko keia Lio @waena ana lio holo o ka honua nei. O koa i makuakane, ma i @ o GEORGE M PATCHEN po, no kona makua o CASSIUS M CLAY @ o kona makua o HENRY CLAY. O ka makuahine o ATCHEN VERNON, ma ke ka koa k@ kaulana no ka holo kiau, o kona in@ o LADY VERNON, a o kona makuakane o ENGINEER, o@ ka moopuna kane o ka lio kaulana MESSENGER m@ kupuna m@. Ka holo oia he hookahi @ iloao o 2 minute me 29 1/2 sekona ko hou iloko o 2 minute me 32 1/2 sekona, a holo hoi no i ke kelu i na holo ana 2 minute ma 28 1/2 sekona a ka @, @ @ 2 minute me 32 sekona O PATCHEN VERNON he h@ @au ia no OAKLAND MAID i lilo i ke k@ ia no ke $26,000, a he hoahanau no hoi ia no SAM PURDY i l@le @ @ ma ke kudala no ka $21,500.
O PATCHEN VERNON he makuakane ia no na lio m@a he nui wale e noho nui ma Kaleponi i keia wa. Ua @u oia nui na lio wahine malaila no ke $@0 no ke Kikina, a he $75 no ka ho iaio ana, aka ke makemake nei kona ona i keia wa, e hoohaahaa iho i ka eku i loaa ka pomaikai i na mea a pau.
Ma ka nana ana i ka moolelo a me na lawelawe ana o ka ohana o keia lio, he mea hiki ke hilinaiia e ili mai ana maluna o kaua io keiki ke kaulana @ me ka hana Pa@ o kana welo. No na mea i kue, e ninau i ka ua ona.
226 3m 936 H J AGNEW ma Ku@okahua
C. C. Coleman.
Amara a he Mea Hana Mekini,
Kapili Kapuai Hao Lio
A ME KA
Hana ana i na Kaa Lio, &c.,
Hule Hana ma Alanuui Alii, e kokoke la i
905 ke Alanui Papu. tf
OLELO HOOLAHA.
E MANAO ana o MR. CLAUS SPRECKLES o Kaleponi, e hana i auwai nui ma ka mokupuni o Maui, no ka hookahekahe wai maluna o na mea kanu. O ka mea a mau mea paha e makemake ana e oli i elima haneri kapuai a oi aku paha o keia auwai na ka olelo aulike, a e uku ia aku no hoi no ka hana ma ka heluna o na kapuai kuhila, a lole ia ma ka heluna o na kapuai loa o ka auwai i eli:a; ke noi ia'ku nei lakou e ninau ia H. Schussler ma Haiku, Maui, a i ole ia William G. Irwin & Co., ma Honolulu, a e loaa ia lakou na hoakaka kupono. CLAUS SPRECKLES,
888 tf H. SCHUSSLER.
AHA MELE NUI
MA
WAIALUA, OAHU!
E WEHE ia ana he AHA MELE NUI ma Waialua i ka po POAONO, la 4 o OKATOBA, e hiki mai ana, a o na pomaikai e loaa mai ana, e hoolilo ia ana no ka hoomaemae ana i ka inakini. Ke kono ia aku nei a poe a pau e aku ana e lohe i na leo hone o ke Kahuli e naue ae. 929 2t
OLELO HOOLAHA.
OWAU o ka mea nona ka mea malalo nei, ke papa aku nei au i ka poe mea halekuai a pau iloko o keia aupuni a me na ano waiwai e ae, mai hoa e i kuu wahine mare o Na huina Aiona kona inoa, oiai ua haalele mai nei ia'u ke kane mare me ka akaka ole o ke kumu, nolaila, mai hookipa kekahi iaia. AIONA pake.
Honokaa, Sept 7 1879 929 3t
OLELO HOOLAHA.
NO ka mea, ua hoonohoia ka mea nona ka inoa malalo iho nei, e ka mea hanohano Abr. Fornander ka Lunakanawai Kaapuni o Ma i ko Hawaii Pae Aina, i lunahooponopono waiwai a i Kawelu k o Lahaina, Maui i make aku nei. Nolaila, o ka poe a pau a ka mea make i aie aku ai, a me ka poe i aie mai ina, e hoike koke mai ia'u i na bila aie iloko o na malama eono, a hoole mau loa ia, a e hookaa koke mai hoi ka poe i aie iaia. KAHALEVAI L. TILTON,
Lunahooponopono Waiwai o Kawela k
Lahaina, Maui, Sept. 1. 1879 927 4t
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
O KA mea nona ka luna malalo nei, ua hookohula i lunahooponopono waiwai no ka waiwai o Kapule k o Anahola Kauai i make. Ma keia ke hoolaha ia aku nei i ka poe a pau no lakou na kuina i'oko o keia waiwai, e hoike mai iloko o na mahina aoao mai keia ia aku, a i ole ia, e hoohele mau loa ia aku lakou. A o ka poe a pau i aie i keia waiwai e hookaa koke mai la. DAVID MAKALIU.
Lunahooponopono Waiwai o Kapule k
Hanalei, Kauai, Sept. 4, 1879 928 4t