Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 16, 19 ʻApelila 1879 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kapono Kapanui |
| This work is dedicated to: | Kapanui |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke au okoa
i huha
na ka makahiki $2 Eono mahina $1
Dala kuke ka rula
APERILA 19, 1879
Na Misiona
Helu 17
Kina aia no ia ma ka hikina akau o
Asia.
He aina nui loa keia, 4,500 mile ka loa,
2,300 mile ka laula
Elua lalani mauna nui, a mawaena he
alanui loihi mai Kanetona ma ka hema, o
Pekina ma ka akau 1,100 mile ka loihi, e
pii ana ma kau wahi 5,000 kapuai maluna
ae o ka ili o ka moana.
Elua muliwai nui, 3,000 mile ka loihi o
kekahi, a 2,000 mile ka loin o kekahi, me
na manamana he nui wale.
Eha haneri niuliwai i eli ia, 600 mile ka
loihi o kekahi, 2,000 makahiki mamoa aku
ka e@ ia ana o kekahi
He pa pohaku kaulana loa ma ka aoao
akau, mai ka 15 a ike 30 kapuai ke kiekie,
15 kapuai ka laula maluna, 1,500 mile ka
loihi, i hanaia 2,000 makahiki mamua aku.
He aina momona. Ua kipulu ia i na mea
e momona ai.
He aupuni kahiko loa o Kina. Ua ku
paha ia mamua. Uuku hoi na kanaka.
He aupuni nui loa nae i keia wa, me na kanaka
he 400,000,000 paha. He aupuni hou
loa Beritania, he wahi keiki uuku. Ua
hookumu ia ke aupuni o Kina 2,000 makahiki
mamua aku o ka hanau ana o Iesu;
ma hope iki iho ia o ka hookahuli ia ana o
ka olelo ma Kinohi. mok 11. He poe mamo
a Sema paha, kai auwana wale mai Babela
aku a i ka hikina akau a loaa kahi maikai
e hookumu ai i ko lakou aupuni. Liilii
no ma mua, a nui ae, a kea ae, a loihi ai, a
lua ole ka nui.
Nui ka waiwai oia aupuni, noloko mai o
na mea ulu he nui wale, na laau ti inu, laau
kameapora, mea aala, ho, ohe, mego, huluhulu,
rababa, laau wanika, ka laau kilika me
ona mau enube hana ropi silika.
Nui na ininerala, na lua gula, lua dala,
zineka ke pau, tini dala hehee, hoa keleawe,
palolo kiaha, na lua lanahu he nui wale
me na mea a pau e waiwai au, a e holo ai
Kina i aupuni waenakonu nui loa o ka honua nei.
He aupuni poohina ia mamua aku o ka
hookumu ia ana o Roma. Mai Taiu ka
mo@mua, o Iewana ka Moi e alii ana mamua
o ka ai waiu ana o Romulo, ke lii mua
o Roma, he 58 Moi i alii loihi pakahi ma Kina.
Nui na hana naauao ma Kina, ka eli ana
i na muliwai, na mea hoopulu i ka aina, na
mea lawe i na waa, na moku kalepa, ka hana
ana i ka lole kilika, lole nanekiki, ka hana
ana i na hua pai laau, me ke pai pu ana
i na palapala, i na buke. I ka wa i hoomoka
ia ai ke pai ana ma Europa, ua pai e ia
ma bike ma Kina, 500 makahiki mamua aku
I ka wa i puka ai na misionari i laila, ua
puke e ke panana, akaka hoi kona ano.
Ua hana kahiko ia ka pula malaila, me
na pahikaua, pu kaua. A malaila aku ka
lawe ana ia naauao i Europa.
Ma ke kenetu@a akahai mahope o ko Iesu
hanau ana, ua hana ia ka pepa ma Kina;
he buke hai ano kai pa@@@ ma ka olelo Kino
a he hale buke ala, he 8,000 buke maloko,
ua pai kahiko ia elua hapakolu oia mau
buke.
Nui na kula ma Kina. Ma ka hele ana i
na kula, a loaa ka naauao e lilo ai kekahi i
mea nui ma ke aupuni. Ike ka nui o na
kane i ka heluhelu, i ke kakaulma, i ka
helu. Hiki no i ka poe mahiai ke malama
i na buke kakau kuai, ke ka@@@@ leta, ke
heluhelu i na olelo kukala a na luna aupuni
Ma na aina ma ka hema, nui na kula
keiki. Na na makua no i uku i na kumu.
Aole i naauao loa ka hana ana ma na kula,
walaaw no na haumana, e luliluli ana
imua, ihope, e pualu ana i no haawina me
ka leo nui. Aia a paa ka haawina, hele
pakahi na haumana a kulou imua o ke kumu,
a huli ke kua i ke kumu, a hai paanaau
i ka haawina iaia. Na haawina nae i
hoopaanaau i pela, he mau olelo naauao ia
a ka poe naauao kahiko. Ua hoopaanaau
wale ia me ka maopopo ole o ke ano, (e like
me na keiki Hawaii i heluhelu a hoopaanaau
i ka olelo haole me ka ike ole nae i ke
ano.)
He aupuni i noho kaawale o Kina mamua
loa aku. Ua hoopaaia e na mauna o
Tibeta ma ke komohana me na papu inoino,
nahelehele ma ka akau me ka moana Pakipika
ma ka hikina. Nona wale iho no kona
noho ana. Na lahui nawaliwali, a naaupo
kai ike ia e ko Kina mamua. Nolaila
ua kuhi lakou, o ko lakou aupini ke aupuni
nui, ko lakou Moi, ke keiki ia a ka la, e
noho ana ma ka nohoalii o Deragona, e kakau
ana i kona inoa i na kanawai i hooholona
me ka peni lani, a o kona aupuni, ke
aupuni waenakona, ka aina ma loko, ka aina
pua.
Ma ko lakou palapala honua, no Kina na
hapaumi eiwa o na aina, no Enelani, he
wahi aina, o kona nui ua like ia me ka maiao
o ka manamana lima nui. A o Amerika, he ole oia.
Ua kapa ia na haole a pau, he poe naaupo
e na luna aupuni, a he hoe haole daibolo
e na makaainana.
Okoa loa kekahi ma mea ma Kina.
Kakau a heluhelu lakou mai luna a lalo,
mai ka akau a i ka hema. Kau lakou i na
papale ke ku mahalo imua o ka poe nui.
Balaka eleele kakou i na kamaa, hookeokeo
lakou i na kamaa. Aiama ka lima
hema kahi hanohano a lakou. Kuhikuhi
ke kui panana i ka hema aole i ka akau me
ia ia kakou.
Lulu lima kakou ko kekahi i ko kekahi
Lakou nae, lulu lakou i ko lakou mau lima
iho.
Aia iloko o ka lolo poo ke kumu o ka
manao ia kakou; ia lakou nae, aia ia iloko
o ka opu.
Malalo iho ko kakou kakau ana i na mea
hoakaka, ia lakou malona iho.
Ke kukulu nei kakou i na buke iluna, lakou
nae, he hoomoe i na buke i@lo
Hana kakou i ka @@@@ me ka lole me ka
manu, lakou nae me ka lima.
Aole pau Kina ma keia helu
Sweet Rest.
Colonial Singer. No 81, p 70
1
Mai lohi, e na hoa
E ku a naue e
Ke panee no na hora
A me ke ola nei
Ke mea nei no na pua
A helelei na lau
Pela na Kino nani
Ke mea pu nei lakou
Cho. Maha maikai ma o
Maha maikai ma o
Maha maikai
Maha maikai
Maha maikai ma o,
2
Ua hala e na kini
Ke mele lai lakou
Ma na papu oluna
A pomaikai mau no
Ke kali nei kakou la;
A pau ka paio nei
E hui me lakou la
Ma kahi e mahai
Cho. Maha maikai ma o, &c.
3
O Iesu ka Pailaka
Ke hele imua'e
E paipai oli ana
E pili a hahai
Alai, onou Satana,
Me ko ke ao a pau
Kokua nae ka Haku,
A lanakila no.
Cho. Maha maikai ma o, &c.
Hawaii
Haawina Kula Sabati
Helu 5. Sabati Mei 4, 1879
Kumuhana.
Ka hoola e hoeha iana. Pau ku Baibala
Isana 53; 1-12
O wai ka mea i manaoio i ka makou hoike
ana?
Lawai la hoi i hoikeiaku ai ka lima o
Iehova?
2 E ulu mai no oia imua on a me he
oha la,
E like hoi me ka aa kupu mai loko mai o ka lepo maloo,
Aole on a maikai o ke kino, aole ona
hanohano;
A ia kakou e ike aku ai ia ia, aole on a
helehelena maikai i makemake au ai
kakou ia ia.
3 Ua hoowahawahaia oia, a ua haaleleia
hoi ia e na kanaka;
He kanaka eha, a ua ike hoi oia i ka
popilikia;
E like hoi me ka huna ana o na maka
mai o kakou aku
Pela no ia i hoowahawahaia'i, a manao
ole hoi kakou ia ia
4 He oiaio no, ua kaikai no oia i ko
kakou popilikia
Ua halihali no oia i ko kakou eha:
Aka, manao aku kakou ia ia, ua paipaiia,
Ua hahauia hoi a ua hookaumaha ia e ke
Akua.
5 Aka, ua hou ia oia no ko kakou hewa
Ua paopao ia oia no ko kakou hala
Maluna on a ka hoopai ana e in@@ ai
kakou,
Ma kona mau palapu, ua hoola ia mai kakou
6 Ua hele hewa kakou a pau e like me na hipa;
Ua huli kela mea keia mea o kakou i kona
aoao iho;
A ua kau no o Iehova maluna on a i ka hewa o kakou a pau.
7 Ua hookaumaha ia oia, ua hoopilikia
ia hoi,
Aole nae i ekemu ae kona waha.
E like me ke keikihipa, ua alakai ia oia i
ka make,
E like hoi me ka hipa i nane ole imua o
ka mea nana ia e ako,
Pela no oia nole i ekemu ae kona waha
8 Ua laweiaku la oia, mai ka paa ana, a
mai ka hookolokolo ana hoi;
A owai la ka mea e hai i kona hanauna?
No ka mea, ua kipakuia oia mai ka aina
ka põe loa aku;
No ka hewa o ko'u poe kanaka ia i
hahauia'i
9 Haawi ae la oia i kona lua me ka poe
hewa,
Me ka põe mea waiwai hoi iloko o kona
make;
Aole nae ia i hana i ka mea hewa.
Aohe hoopunipuni ma kona waha.
10 Aka, manao no o Iehova e paopao
ia ia,
Ua hoeha oia ia ia:
A i ka wa e haawi aku ai oe i kona uhane
i mohai hala,
E ike no oia i kana mau keiki, a e
hooloihi no hoi i kona mau la,
A e pomaikai auanei ka makemake o
Iehova ma kona mau lima.
11 E ike aku no oia i ka hope o ka luhi
ana o kona uhane,
A e oluolu oia;
Ma ka ike ana ia ia, e hoapono ko ka'u
kauwa hemolele i na mea he nui.
No ka mea, nana no e amo i ko lakou
hewa.
12 Nolaila, e mahele aku au nana, me
ka poe koikoi,
A nana no e mahele i ka waiwai pio me
ka põe ikaika;
Ua ninini aku oia i kona uhane i ka make;
A ua heu pu ia oia me ka poe lawehala;
A halihali no oia i ka hewa o na mea he
nui,
A e nonoi aku la oia no ka poe i lawehala.
Pauku Gula. 1 Pet. 2; 24.
Manao waena. Iesu ma ke kea ka mea
e ola'i
Pauku heluhelu ma na la 7
Poakahi, Isa. 52; 1-15. Poalua, Isa.
53; 1-12. Poakolu Mat. 8; 16-7
Poaha, Oih. 8; 26-40. Poalima, Io.
12: 23-41 Poaono. Heb. I; 1-14
Saba@ Heb. 9: 1-25
Ka manawa B.C. 710, a mahope iki
iho paha.
Kahi i kakau ia'i. Ma Ioda paba.
Kahi pili ma ka moolelo Baibala. 2 Na
Lii mok. 15;21
Nalii. Hezekia o Ioda. Saregona o
Asuria.
Na aupuni Ioda. Asuna Roma.
Na kaula, Isaia, Mika, Nahuma.
Ka Wehewehe me ka Ninau ana.
Ekolu mahele o keia Haawina.
1. Ea hoohaahaa ia o ka Meria p. 1-3
P. 1. Me he la ua ike Isaia ma ka hihio
paha i na mea e hiki mai ana; me he la
hoi, ua hiki mai. Heaha kana ninau? Me
he la, ua hoike ia kekahi mau mea no ka
Mesia, a no ka lima, no ka mana o Iehova
iloko o ka Mesia. A ua ninau ia, Owai la
e manaoio ana? O wai ka iwaena o na
Iudaio, a o na aina e e manaoio ana i na mea
i hoike ia? Kakaikahi paba.
P.2. No keaha ka hapa o ka poe e
manaoio ana? E ulu ana ia me he aha la?
oha la, he mea uuku, palupalu. Me he aha
la mai loko o ke lepo maloo? He mea ano
ole paha, hiki ole ke ulu. He kino aha
kona? hanohano ole, aole ke kino alii. A ike
ia kona helehelena, e aha ia?
P.3 Me he la, ua hiki mai ka Mesia,
a ua aha ia oia? A ua aha ia e na kanaka?
He kanaka aha oia? A ua ike hoi i keaha?
Ua aha ia na maka? Aole nana na kanaka
ia ia me ka mahalo; aole ike, o ka Mesia ia,
ke Lii o na Iudaio, ka mea e ola'i. Pela
no ia i aha ia'i? A manao aha ia ia?
Manao ole; Ua hooko ia anei keia mau mea
mahope? Nana Io. 7:5, 52.. 12; 37-38
Luka 4; 24. Mat. 13; 55-57. Ua akaka
ma na Euanalio ma Na Oihana, ma Roma,
ma na Korineto, ka hoomaloka o na Iudaio
o ko na aina e ke hoowahawaha ana ia
Iesu. A pehea ma keia wa? Aole anei
maanei kekahi põe kane, wahine, kamalii i
i hoowahawaha ia Iesu, makemake ole, mahalo
ole, ike ole, he maikai oia, he mea
hanohano, he mea e ola'i?
11 Ka Lilo ana o ka Mesia i mea e
Ola'i. P. 4-9
P.4 Heaha ka ka Mesia i kaikai ai?
Heaha ko kakou mau popilikia? Ma keaha
ko Iesu kaikai ana ia? Mat. 8; 16, 17.
Heb. 9;2 1 Pet. 2; 23,24, Heaha kana
i halihali ai? Kona mau eha, luhi, pilikia,
no kakou ka halihali ana. He aha ke
kuhi hewa o na kanaka? Pehea ke kuhihewa
ana o na makamaka o Ioba no kona
mau pilikia? Ehia mea e pili ana i ka mea
hoola? Heb. 4;15.
P. 5. Ua hou ia oia no ko wai hewa?
Ua paopao ia oia no ko wai hala? Heaha
maluna on a? mea e aha'i? Ma keaha e
hoola ia'i kakou? Nana Rom. 4;24. 1 Kor.
15;3 1 Pet. 3;18. 1 Pet 2; 24
P.6 Ua aha kakou me na hipa? A
huli i hea? Hal. 119; 176. 1 Pet. 2; 25
Heaha ka iehova i kau ai maluna ona?
P. 7. Ua aha ia oia me kona ekemu
ole? E like me keaha? Mahea i hooko ia'i?
Mat. 26; 63. 27; 12. 14. 1 Pet. 2 23. Oih.
8; 32
P. 8. Mai hea i lawe iaku ai oia?
Mai kahi hookolokolo o Pilato a i ke kea
khi i make ai. Nawai e hai i keaha? i ke
ano hewa loa oia hanauna Iudaio i kau ia
ka Mesia ma ke kea. nana i pepehi i ke keiki
hala ole a ke Akua. He hewa lua ole
ia. Ua kipaku ia oia mai heaku? Ma ka
pepehi ia'@@, a kanu iana iloko o ka lua!
No keaha oia i hahau ia'i pela?
P.9. Me way kona make me kona lua?
Mat. 27; 38, 57-60. Aole nae oia i aha?
Aole hoi he aha ma kona waha? 1 Pet. 2;
22. 1 Io. 3; 5. Ua hana i keia mau mea
maluna o Iesu no keaha? A i aha hoi kakou?
1111. Na hua o ke kea. P. 10-12
P. 10 Heaha ko ke Akua manao i ka
paopoa ana, a hoeha ana ia Iesu, a i ka haawi
ana ia ia i mohai hala? E hoala hou ia ia,
a hooloihi i kona ola a mau loa aku, i loaa
na keiki, na haumana he nui loa; a pela e
ko ai ka makemake o ke Akua ma o Iesu la.
P. 11 E ike oia i ka hope o ka luhi aha?
Ka luhi i ka make no ka hewa. Heaha ia
hope? Ke ola on a mea he nui wale. A
aha oia? Oluolu. Owai ke kauwa hemolele?
Iesu. Nana e aha? E hoapono i na
mea he nui. Ma keaha? Ma ke amo ana
i ko lakou hewa, malaila e kala ia'i a ola ka
põe e manao io ana.
P. 12. Heaha ke ano nui o keia mahele
ana me ka poe koikoi a me ka poe ikaika?
E haawin ana ke Akua ia Iesu i na aupuni
o eia ao i waiwai pio i waiwai hooilina nona.
E huli ana ka poe koikoi, na lii, ka poe
waiwai, ka põe hanohano ka põe ikaka nona.
No keaha? Ua aha ia kona uhane?
Ua hele pu ia me wai? Me na powa, &c.
Ua halihali i keaha? E nonoi ana, e uwao
ana no wai?
Na Ninau Hoi Hope
Heaha keia Haawina? He wanana maopopo
lea no Iesu ka Mesia. Ua kakau ia i
ehia maka hiki mamua o ka hooko iana?
Nawai i hai pololei ia Isaia i a mau mea
nui e hiki mai ana? Ma ka hooko iana ua ao
ia kakou e aha? E hoomaikai aku i ke
Akua no kona aloha mai, a e paulele ia Iesu
i ka mea i haawi ia mai i Hoola no kakou.
A e pule nui i lohe a huli kona aina e ia
Iesu i ola nui lakou.
Haawina no Mei 11, Isaia 55; 1-11.
Na Wepa Wanana Ehiku
Helu 5.
Ua pau na wepa eha i ka akaaia. Ua
wehewehe ia ke ano o na lio eha. He mau
wa eha ia, wa lanakila, wa kaua, wa wi,
wa make. Mai ka makahiki 96 is a i ka
makahiki 285. 189 makahiki ka loihi.
Ka wepa wanana elima. I ka wehe ia
ana o ka wepa elima. ua hoike ia ma ka hihio
o Ioane he kuaho, a malalo ae on a, na
uhane o ka poe i pepehi ia no ka hai ana, a
no ka malama ana i ka ke Akua olelo. A
he mea, me he leo la e ninau mai ana. E
ka Haku hoano, pehea ia ka loihi? Ahea
la oe e hookolokolo ai a e hoopai ai i ko
makou koko maluna o ka poe e noho la ma
ka honua? A pane ia mai, e kali iki a
hiki i ka manawa e pau ai na hoa i ka
pepehi ia e like me lakou.
Ke ano o keia wepa, he wahoomaau ia e
pili ana i ka wa i hala, a i ka wa e hiki
mai ana.
No ka mea, ua ike ia malalo ae o ke
kuahu na uhane i pepehi ia mamua no ka
olelo a ke Akua.
Ua like ka hua olelo uhane ma keia
pauku me ka hua, kanaka, oia hoi ka
thane o ka mea make me kona kina hou,
he Kino uhane. Aohe he inea i ike maka
ia ka uhane, ke ole ke kino. He kino
honoa, a he kino @@@ kekahi.
Ke kuahu. Oia paha kahi i pepehi ia a
ia poe haipule. He hoailona no ia wahi.
Abela ka haipule i pepehi mua ia. Malaila
mai a hiki i na kaula i pepehi ia no ka
malama i ke Akua.
Mai na kaula a hiki ia Ioane Babetote, a
Iesu, a Setepano, a Iakobo, a Paulo, a
Petero, ma ka poe i pepehi ia no ka malama
i ka ke Akua olelo.
He mau hoomaau mai aiwa o na haipule
malalo oe o na Emepera o Roma mai ia
Nero, mak. 67 a Diokelesiana, mak, 287.
Nui wale ka poe i pepehi ino ia iloko o
ia mau makahiki, na hoahanau, na kahu-
napule, na bihopa, na koa haipule, na keiki.
Ma ka hoomau aiwa malalo ae o Make-
miniana, a ma kana kauoha. Ua pepehi
ia i ka pahi kaua 6,666 koa haipule no ko
lakou hoole ana, aole e kokua ia ia i ka
huli a hoopau loa ana i na karistiano a pau
ma ke aupuni o Roma.
O ka hoomaau umi, oia ka hoomaau
ana malalo ae o Diokelesiana ma mai ka
makahiki 303, a hiki i ka makahiki 312 i
ke au ia Konesetina, ka Emepera karistiano
mua o Roma.
Ua lilo ke aupuni o Roma ia Diokelesiana
ma ka makahiki 284. Ua hoohui oia ia
Gateriu me Makemiana me ia ma ke alii ana.
Ma ka hookonokono iana o Diokelesiana
e Galeriu me kona makuahine, ua hoomaka
ia keia hoomaau ana. Ua mahuahua lea
na haipule ma ke aupuni o Roma. Ua piha
kela wahi, keia wahi ia lakou. Ua loaa ka
waiwai, ka hanohano, na luakini maikai ia
lakou. Ua hoowahawaha ia na akua o Roma.
E pau ana paha na kanaka i ka huli i
põe karistiano. E pono ke pau na haipule i
ka pepehiia.
Ma ka la 23 o Febuari 303, hoomaka
ka hoomaau ana, ma Nikomedia, Tureke.
Hele ka luna nui oia kulanakauhale, me ona
mau kokua i ka luakini o na karistiano.
Wawahi i ka puka, komo wale, lalau i na
buke Karistiano a puhi ia i ke ahi. Pau hoi
ka luakini i ka wawahi ia. Ke kauoha koke
no ia o ka Emepora e wawahi i na luakini
karisitiano a pau loa ma kona aupuni, a e
puhi i na buke Karistiano a pau i ke ahi, a
e hoonele i na Karistiano i na pono aupuni,
a i ka hoomaluia e ke aupuni.
Haehae nae kekahi Karistiano i keia palapala
kauoha, a hoahewa i ka Moi no ke kauoha
ana pela. Ke ala no ia o ka huhu o ke
lii, a kena e hopu ia ua kanaka haipule nei
a hoeha loa ia, a puhi ia i ke ahi.
Pau hoi na kahunapule i ka hopu ia, a
hoopaa ia iloko o ka halepaahao. Kena
Galeriu, e hoaaia ka hale alii i ke ahi, a kau i
ka hewa malua o na Karistiano, i mea e
hoopoino loa iai lakou. Koala ia kekahi
ma ka lauahu ahi, a puhi ia i ke ahi a make.
Oki ia ke poo o kekahi. Hoopau ia na hale i ke ahi,
a pau pu na ohana i ka lapalapa
ahí. Wela loa keia hoomaau ana no na
makahiki he umi, ma na wahi a pau a puni
ke aupuni o Roma.
Ma ka Hikina nae ka nui. Oki ia na poo
o na haipule ma Arabia; koala ia na haipule
o Soria ma na haowela enaena, haehae ia
na kina haipule o Poinikia e na holoholona
hiuhiul haiha ia na iwi o na haipule ma
Kapadokia, a ma Mesopotamia, ua kaulia na
haipule ma na laau me na poo e lewa ana
ilalo, a hoaia ke ahi malalo iho i mea e make
liilii ai lakou. Ma Ponetuo, hooia na pine
oi malalo ae o na maiao o na haipule ninini
ia ka piula wela loa maluna o lakou i
mea e make ion ai.
Ma Aigupitu, make na haipule ma ke
kanuola ia ma ka lepo; ma ka hooleia i loko o
ka muliwai o Nile, ma ke kaulia i luna a
make, a ma ka hooleiia iloko o na ahi nui.
Nui na mea i make ai na haipule, ka hoeha
loa ia, ka hahau ino ia, ka laau make, ka
wi, &c. Perugia, he kulanakauhale Karistiano
ia. Ua hoopaa ia e na koa Pegana o
Roma, a hoaaia i ke ahi, a pau ke kulanakauhale
a pau me na kanaka pu i ke ahi.
Eha, a pilikia loa na kino o na haipule.
Kupaa nae lakou, a maluhia ko loko.
Mahope iho, luhi na luna aupuni i ka pepehi
ana i na haipule, a noi aku na Kiaaina
i ka Moi e hooki i keia pepehi nui ana i na
kanaka o Roma. Ka hooemi ia iho la no ia
o ka pepehi ana. Ua hoailona ino ia nae na
Kino o na haipule. Ua oki ia na pepeiao.
Ua mahele ia na ihu. Ua poalo ia na maka
akau; ua hahai ia na iwi i lilo i mea ole, i
mea e hana ole ai. Ua kuni ia na kina i na
hao wela enaena.
Na uhane o keia poe i pepehi ino ia ka
Ioane i ike ai ma ka hihio malalo iho o ke
kuahu, e ninau ana, pehea la ka loihi? Aole
anei oe e hookolokolo, a e hoopai hoi i ko
makou koko maluna o ka poe e noho la ma
ka honua?
A pane ia; alia, e kakali iki. Aole pau
ka hoomaau ana. Me he la, he mau hoomaau
ikaika loa mahole. Aia a hala ia alaila
ka hoopai ana. Pau ka wepa elima i ka
i ka wehewehe ia. Aole i pau
ELUA!
Elua alanui.; Alanui palahalaha, alanui
haiki, e alakai ana kekahi i ka make,
a o kekahi hoi i ke ola. Nui ka poe e hele
ana ma kekahi, uuku nae ma kekahi.
Ma ke alanui hea kou hele ana?
Elua papa kanaka.; Ka papa pono, ka
papa hewa, ka palaoa, ka opala, ka papa
ola, ka papa make. No ka papa hea oe?
Elua make.; Ka make o ka poe pono,
ka make p ka poe hew. Ka make hea
kou? Ka make owai kou e makemake
nei? Ka make owai kou, ke make oe ano?
Elua aoao. Ma ka hookolokolo, ka aoao
akau, ka aoao hema. O laua wale no, ka
põe ma ka aoao akau, ka hoomaikai ia ana,
e hele mai oukou e ka poe i hoomaikai ia.
Ka põe ma ka aoao hema ka ahewa ia ani;
e haele aku oukou, mai o'u aku nei, lakou
nei e hevee aku lakou i ke ahi make mau
loa, aka o ka poe maikai, i loko o ke ola
mau loa.
Ma ka aoao hea oe e ike ia ana, e ka
mea e heluhelu ana i keia mau loa?
American Messenger
OLELO HOOLAHA.
A. McWayne,
Hale kuai laau pau a me na
waiala o na @@@ a pua me na @@@@ ALA o na
@@@ he @@@ wahe. @@ ke kihi o Alanui @@@@ me Kalepa
840 ly
DR. RODGERS,
OIA O
KAUKA LOKEKE
Ua @@@@@ nei i kona @@@@ oihana mai ka @@@@@
@@@@ ma @@@@@ @@@@ ka like @@ kela 54
Alanui @@@.
Ma key hope e hoomakaukau ana ke
Kauka i kona mau Laau ponoi a puunane
aku i ka poe kii mai.
O @@@@ hale noho, @@ @@ @@ ka pa. ka @@@@ Hawaii ma
kahi i noho maka ai.
E. STREHZ
(AILUENE.)
MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A
pau a me na wai hoomaemae o kela a me
keia ano. E homama mau ana ka ipuka ma na
po Poaono a pau. Ma ke kili o alanui Papu
a me Ii@@@@, ma Monikabaae. ($45 ly)
E. O. HALL & SON.
(E. O. HOLO MAA)
NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI
Na Lole. Na Pena.Na Aila, a me
Na aao Lako e ae a pau he lehulehu wale.
846 Kihi o Alanui Papa me Moi. ly
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike.
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE!
E LAA NA
Ahinahina, Kalakoa,
Keokeo, Leponalo,
Pena, Aila, Aniani,
KA MEA PIULA!
KOPA, AILA HONUA,
AILA HOOMALOO
Kui Kakia, Pakeke,
Tabu, Kaula, Noho Lio,
Hulu Palaki, na Pulumi.
A HE
AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O
HAWAII NEI NO NA
Lainakini-nao,
Lainakini Maoli,
Palule Kalakoa,
Alapia, Kelepa, Kilika,
Na lole kupono i ka wawae,
Palule Huluhulu
Na Lole Huluhulu
Na Lole no ka hoohehelu ana
Lipini, Lihilihi, &c.
LIPINE. LIHILIHI. &c.
A ME NA
Mikiai Humuhumu Makeponoloa!
A HE
MAU MEA AI KAHI
Ka Palioa Kopaa
Baiki, Pia, Hoohu,
Paakai, Huaala,
Pia Kulina, &c
A he Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNES
Laau Kunu,
Laau Hoomaemae Koko,
Laau Hoopau Naio,
Penikila, Huaale,
A ME NA LAAU HAMO, A PELAKU!
827 3M 839
PAPA! PAPA!
NO
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I
PA KUAI PAPA
MA
KA UWAPO O PAKAKA
Na Papa Ulaula o na ano a pau.
Na Papa Paina o na ano a pau
Na Pili Hale Ulaula.
Na Pile Hale Keokeo.
Na Pepa Hoonani Hale,
Na Pepa Molina.
Na Pena a me na Aila Pena!
NA KUI O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA a me
NA PANI PUKA ANIANI.
NA PANI PUKA âme
NA OLEPELEPE.
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU!
E KUAHA MA KE
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O keia Makeke
Allen & Robinson
PAPA, PAPA
MA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON!
(O LUI MA.)
MA KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Moi!
E LOAA AI NA
Papa Nouaiki!
o kela a me keia ano.
Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu
ana i na Hale!
Na Pani Puka. Na Puka Aniani.
Na Olepelepe, Na Pau, Na O@a
Na Pape Hele, Na Papa Ku.
A me na Papa Moe nui loa.
NA PILI O KA HALE
O NA ANO A PAU.
NA Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau.
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,
Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani
Na Ami o na ano a pau,
Na Aila Pena, o kela me keia ano.
Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale.
Na Aila e ae o na ano a pau.
NA WAIVANIKI
A ME NA
WAI HOOHINUHINU NANI!
o na ano a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WALE!
A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a
pau, ua makaukau keia mau makamaka
o ooukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
NO KA
UKU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI
E hele mai! E na Makamaka!!
A e lawa no hoi ko oukou makemake
me ka oluolu a me ka maikai!
$45tf
KOPA KUKAEPELE
GLENN!
AOLE LUA NO KA HOOMAEMAE
I KA ILI!
He mea hoopau i na eha,
Na ili Puupuu,
A he hoomaemae i na mea ino,
A he hoopau Lumatika
A he koppa auau no ho
O keia Kopa ka oi aku o ka mea maikai
I waiholu mai imua o kanaka.
Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue
Hi Poha, Wela la, Luluama, a me
na mea e ae o ka Ili;
A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu ke
kahi i ka Ili, a keia
Laau Hoomaemae lua ole e hana ai.
O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o
ke pale aku i ka mai mai na lole e na
Mai Lele, oia kekahi. O na ohana
âme na poe makaikai, in a
e hoolako lakou
i keia
KOPA HOOMAEMAE LUA OLE!
ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.
He hoopau i ka lehu o ke poo,
A he Kopa no hoi e kaohi mai ai
I ka lauoho mai ka hinu ana.
Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikaa o
keia Kopa!
E loaa no ma kahi o
M. McINERTY
Kihi o na Alanui tapu me Kalepa