Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 14, 5 ʻApelila 1879 — Na Misiona. [ARTICLE]
Na Misiona.
Helu 15. lne<iia. Nut ka huli ana ona P6gana. Ma Wa mak'ihiki t haia, 9 000 ao» paha ka poe i bapetizo ia u«a kauwahi. 1,300 ma kauwahi, SOO na huli e hoomakaukau U'oa no ka babet zoia. Gineri!e ma loedia, 2"J,000 pegaoa ka i huli mai mamua aku nei, a hookomo ia ka nui iloko o k* eka!esia. No ka haps o ka ike, hauie kekahi a hoi hope. A no ka hoopomaikai oie īa ma ia hoi hope ana, mihi no kekahi, a hoi hou mai i ka pono, e iike me ko Hawaii nei poe. He mea mau ia ma na aina naaupo Uuku ka ike. He hapa ka ikaika. He wihi w palupaiu paha oioko. Hiki mai ka hoio ana. Hiki oie ke kupaa. Haule kekahi. A mahope nnhi kek'ahi, a ala hou mai. Mesiko, ma ka hema o Amerika Akau. Aia malaiia na kahuna puie euanaiio. He nina Katoiika ia. i\ui nae na Katoiika i haaiele ika hoomana Katolika, a iiio i poe haipuie euanalio. Ala mai ka iioomaau. Na kumu oka hoomaau ana. 1. Ka mahuahua ana o ka poe hooie pope. 2. Ka hookonokono ana o na kahuna pope ma na awai e hoahewa ana i na hoole pope, e ninau ana, ahea oukou e ala a kipaku aku i na hoole pope ? Nawai i pepehi i na hooie pope ma Farani, ma ka mak. 1572? Na ka anela a , ke Akua. Nawai e hoopau ia iakou ma j Mesiko ? Na ka aneia a ke Akua. 3 He pepa Katolika i pai ia e hoahewa ioa ana i na hoole pope, e kapa ana ia lakou he poe hoopunipuni loa, aoie make e launa
pu, e kuai pu me lakou e like me ka wanana ma Hoikeana 13; 17. Ma keia mau kumu i ala'i na Katolika i keia mau la aku nei a pepehi a make loa he 26 hoole pope i ka wa e halawai ana, a hana ino i ka haie pule. Ma Puebela keia hoomaau oua. 1 ka iohe ana o ka Peresidena Diaza i keia hooinaau ana, hoahewn loa oia ia hana, n e iir.i aqa oia ika mea e pau ai i ole e hana hou ia. Wahi ann, o ka mea keakea nui,oia ka naaupo ioa o na K:itolika. Mamua nku, he haunaele nui ma Puehela, a hiki ole ina puali koa elua ke hoopau, no ka mea, e ku anā ka Bihopa Katolika ma ka lanai o kona hale, e paipai ana i na kanaka, e hoomau i ka hoohaunaele ana. Mnna lo.i ka leo o keia Bihopa inaluna o na kanaka. Nolaila, ua hopu ia oia ena iuna koa, a iawe ia maiuna o ka moku i ka-
hi i nolio pio ai oia no kekahi mi\u makahiki. Ile ake Bihopa oia i keia wa. No ka wuhu mai keia o Peresidena Dioza. He Peresiden& oluolu ka ia i ua hoole pope ma kona uupuni. Ke nno kupauahu o ka aoao Pope ma ka makahiki 1463. He muu lua alama ka i loaa ma kekuhi aiua o ku Pope. Pio II ka pope iu wa. Ho waiwai uui ka nlnma no ku poe hooluu lole. Mamua aku, hiki i 11 a Katulika ke imi i ka alumu ma ka hi e loau'i me ke keakea ole ia. Mahope iho jiae. ua papa loa ia na Katolika, aole make e kii i kn alamn ma Inhi e, ma iu uinn o kn Pope wale no. O ka poe kue i keia papa ana nole hiki ke kala ia ia hewa. E make mau nnn lakou. Makuu pnhu lakou i ka make rnau loa ke kala ole ia ka hewa. Nolaila, mn na lua aiumi ma ka nina o ka Pope i eii ai ka nui i ka alama. Eio kekulii mea kupanaha loa, a hiki ke hoole loa aku i ka oiaio. O ka poe hoole pope mai ia Lutera mai, me Lutera Kalavina &c, he poe hewa loa ka lakou, he poe i hookuu ia e hele mamuii o ke kino, o ke kuko, o ka paumael» o ke kino. Pau ka poe makemake i ko ke kino i ka holo ilaila, wa* hi a Hev. John Perone ka Jesuita makahiki IS7S! Ka haha ! Kau na Hugenota o Farani, oia hoi ka poe hoole pope i kanawai hoopai i ka make i ka poe moekolohe, a hooko no ia kanawai. A ku kahaha Fariuu. A hn*lele kekahi poe i ka aoao hoole pope. He poe ae ka na kahuna hoole pope na ekalesia hoole pope i na hewa,a lilo hilahila ole i na hewa nui, me kn moekolohe ana, aihue ! Pela anei na Misionari Amerika ma Hawaii nei, me na eka!esia a lakou i kukulu ai ? * No hea ua Kev. J. P. neiHe elele oia uohea mai ? Owai hoi kona makua? Aole ma ka wahahee ana i kukulu ia'i ke aupuni maeinae o lesu. He mau inea hoohauoli no, no ka aoao pope. He Aha euanalio ma Farani. He Aha kokua i ka ckalesia hoole pope aupuni. Na ke aupuni Farani i hanai i na kahunapule, a kokua ma ke kukulu una i na hale pule no ia poe. He poe Katolika no na lala oia mau ekalesia mamua, a huli mai ma ka aoao euanalio. A he poe euanulio kekahi no kahi e, a lilo i poe kamaaiua ma Farani. A he poe euanelio kekahi ma ka hanau ana. Nui no na ekalesia euanalio a keia Aha i kukulu ni a hanai, a mahope haawi aku ia iakou i ke aupuni e malama, oia hoi, uku e na kahu. 37 ka nui oia mau ekalesia. Ua hoolako ia i na hale pule. 52 kula la oia Aha. Hookahi kula kahuna, 30 haumana. He hale pule i hpolaa ia ma ka makahiki 1877, ma kahi I neie i ka hale pule ole 200 makahiki paha, a oi paha, emi paha. Oluolu no na luna aupuni i ka poe euanelio ma Farani. Kokua i ka hoomalu i ka lakou mau hana, na halawai, ke kanu ana i ka poe make. Ae oluolu no i ka mare j>u ana o m
KatolrVa me k'3 euinaho. ae e lilo Ri keik: na r»a raakas euaoa>io. Hu'.i k?kabi maa luna i p&e euaneīio. Ae k&kahi pae makua Kalenka e hs*ar; īka lakou mia keīki oa oa makua euaniuo e ao. e hanai. E noi aoa kekahi uoea Kalehki i keia Aha ' e hoouna i kahuna prL euanaiio e hai i ka . .ke Akaa olelo o;a:o ia lakou. Makaokau !a--j koa e hoolehe e hali, e kokuia i bale eaa- i naiio. £ booma:kai aka i ke Akaa no keia ho!o pono ana o ka eoanahe iwaena o na Katolij ka o Panani. , The J>edepe?»d£;<7 me Ck?.;s7:a:* World,