Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 14, 5 April 1879 — Page 4

KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina $1. Dala Kuike ka Rula.

APERILA 5, 1879.

Na Mi siona.
HELU 15.

                Inedia. Nui ka huli ana o na Pegana. Ma wa makahiki i hala, 9 000 a oi paha ka poe i bapetizo ia ma kauwahi. 1,300 ma kauwahi, 800 na huli e hoomakaukau ia'na no ka babetezoia.
            Ginevile ma Inedia, 23,000 pegana ka i huli mai mamua aku nei, a hookomo ia ka nui iloko o ka ekale sia. No ka hapa o ka ike, haule kekahi a hoi hope.
            A no ka hoopomaikai ole ia ma ia hoi hope ana, mihi no kekahi, a hoi hou mai i ka pono, e like me ko Hawaii nei poe.
            He mea mau ia ma na aina naaupo Uuku ka ike. He hapa ka ikaika. He wahi na palupalu paha oloko. Hiki mai ka hoao ana. Hiki ole ke kupaa. Haule kekahi. A mahope mihi kekahi, a ala hou mai.
            Mesiko, ma ka hema o Amerika Akau. Aia malaila na kahuna pule euanalio. He aina Katolika ia. Nui nae na Katolika i haalele i ka hoomana Ka tolika, a lilo i poe haipule euanalio. Ala mai ka hoomaau.
            Na kumu o ka hoomaau ana. 1. Ka mahuahua ana o ka poe hoole pope. 2. Ka hookonokono ana o na kahuna pope ma na awai e hoahewa ana i na hoole pope, e ninau ana, ahea oukou e ala a kipaku aku i na hoole pope? Nawai i pepehi i na hoole pope ma Farani, ma ka mak. 1572? Na ka anela a ke Akua. Nawai e hoopau ia lakou ma Mesiko? Na ka anela a ke Akua.
            3 He pepa Ka tolika i pai ia e hoahewa loa ana i na hoole pope, e kapa ana ia lakou he poe hoopunipuni loa, aole make e launa pu, e kuai pu me lakou e like me ka wanana ma Hoikeana 13; 17.
            Ma keia mau kumu i ala'i na Katolika i keia mau la aku nei a pepehi a make loa he 26 hoole pope i ka wa e halawai ana, a hana ino i ka hale pule.
            Ma Pue bela keia hoomaau ana. I ka lohe ana o ka Peresidena Diaza i keia hoomaau ana, hoahewa loa oia ia hana, a e imi ana oia i ka mea e pau ai i ole e hana hou ia. Wahi ana, o ka mea keakea nui, oia ka naaupo loa o na Katolika. Mamua aku, he haunaele nui ma Puebela, a hiki ole i na puali koa elua ke hoopau, no ka mea, e ku ana ka Bihopa Katolika ma ka lanai o kona hale, e paipai ana i na kanaka, e hoomau i ka hoohaunaele ana.
            Mana loa ka leo o keia Bihopa maluna o na kanaka. Nolaila, ua hopu ia oia e na luna koa, a lawe ia maluna o ka moku i kahi i noho pio ai oia no kekahi mau makahiki. He ake Bihopa oia i keia wa. No ka waha mai keia o Peresidena Diaza. He Perosidena oluolu ka ia i na hoole pope ma kona aupuni.
            Ke ano kupanaha o ka aoao Pope ma ka. makahiki 1463. He mau lua alama ka i loaa ma kekahi aina o ka Pope.
            Pio II ka pope ia wa. He waiwai nui ka alama no ka poe hooluu lole. Mamua aku, hiki i na Ka tolika ke imi i ka alama ma kahi e loaa'i me ke keakea ole ia. Mahope iho nae. ua papa loa ia na Katolika, aole make e kii i ka alama ma kahi e, ma ia aina o ka Pope wale no. O ka poe kue i keia papa ana aole hiki ke kala ia ia hewa. E make mau ana lakou. Makau paha lakou i ka make mau loa ke kala ole ia ka hewa. Nolaila, ma na lua alama ma ka aina o ka Pope i eli ai ka nui i ka alama.
            Eia kekahi mea kupanaha loa, a hiki ke hoole loa aku i ka oiaio. O ka poe hoole pope mai ia Lutera mai, me Lutera Kalavina &c, he poe hewa loa ka lakou, he poe i hookuu ia e hele mamuli o ke kino, o ke kuko, o ka paumaele o ke kino. Pau ka poe makemake i ko ke kino i ka holo ilaila, wahi a Rev. John Perone ka Jesuita makahiki 1878! Ka haha! Kau na Hugeno ta o Farani, oia hoi ka poe hoole pope i kanawai hoopai i ka make i ka poe moekolohe, a hooko no ia kanawai. A ku kahaha Farani. A haalele kekahi poe i ka aoao hoole pope. He poe ae ka na kahuna hoole pope na ekalesia hoole pope i na hewa, a lilo hilahila ole i na hewa nui, me ka moekolohe ana, aihue! Peia anei na Misionari Amerika ma Hawaii nei, me na ekalesia a lakou i kukulu ai? No hea ua Rev. J. P. nei? He elele oia nohea mai? Owai hoi kona makua? Aole ma ka wahahee ana i kukulu ia'i ke aupuni maemae o Iesu.
            He mau mea hoohauoli no, no ka aoao pope. He Aha euanalio ma Farani. He Aha kokua i ka ekalesia hoole pope aupuni. Na ke aupuni Farani i hanai i na kahunapule, a kokua ma ke kukulu ana i na hale pule no ia poe. He poe Katolika no na lala oia mau ekalesia mamua, a huli mai ma ka aoao euanalio. A he poe euanalio kekahi no kahi e, a lilo i poe kamaaina ma Farani. A he poe euanelio kekahi ma ka hanau ana.
            Nui no na ekalekia euanalio a keia Aha i kukulu ai a hanai, a mahope haawi aku ia lakou i ke aupuni e malama, oia hoi, uku e na kahu. 37 ka nui oia mau ekale sia. Ua hoolako ia i na hale pule. 52 kula la oia Aha. Hookahi kula kahuna, 30 haumana. He hale pule i hoolaa ia ma ka makahiki 1877, ma kahi 1 nele i ka hale pule ole 200 makahiki paha, a oi paha, emi paha. Oluolu no na luna aupuni i ka poe euanelio ma Farani. Kokua i ka hoomalu i ka lakou mau hana, na halawai, ke kanu ana i ka poe make. Ae oluolu no i ka mare pu ana o na Katolika me ka poe euanalio. ae e lilo na keiki na na makua euanalio. Huli kekahi mau luna i poe euanelio. Ae kekahi poe makua Katolika e haawi i ka lakou mau keiki na na makua euanalio e ao. e hanai. E noi ana kekahi taona Katolika i keia Aha e hoouna i kahuna pule euanalio e hai i ka ke Akua olelo oiaio ia lakou. Makaukau lakou e hoolohe e huli, e kukulu i hale euanalio.
            E hoomaikai aku i ke Akua no keia holo pono ana o ka euanalio iwaena o na Ka tolika o Farani.
THE INEDEPENDEN T me CHRISTIAN WORLD.

Trus ting Jesus.
Gospel Hymns. No. 2. H ymn 33.

1 Pili pono ia Iesu—
Pili me ka oli pu—
Pili ma na wa a pau ;
Pili ia ia, pili mau.

Cho—Pili pono ia Iesu.
Pili a hauoli pu ;
Ma ka po, a ma ke ao,
Pili ia ia, pili mau.

2 lesu no ka lama o'u;
Auhee aku no ka po.
Ma o na la kupaa au;
Pili ia ia, pili mau.

Cho.—Pili pono ia Iesu, &c.

3 Mele au la ke laelae.
Pule nae ke pouli mai.
Pau ia lesu kuu makau—
Pili ia ia, pili mau.

Cho.—Pili pono ia Iesu, &c.

4 Pili pono ia Iesu;
Pili a pau ke ola o'u.
A pii ae la i ke ao,
Pili ia ia, pili mau.

Cho.—Pili pono ia Iesu, &c.
HAWAII.

Haawina Kula Sabati.
HELU 3. SABATI APER. 20, 1879.
KUMUHANA.
Esetera ka Moiwahine. Pauku Baibala. Esete ra 4; 10—17.

                10 Olelo hou ae la o Esetera ia Ha taka, a ma o na la oia i kauoha'i ia Moredekai;
            11 Ua ike no na kanaka a pau o ke alii, a me na lahuikanaka o na aina o ke alii, o ka mea hele i ke alii la, ma ka pahale oloko, o ke kane a me ka wahine, me ke kii ole ia mai, hookahi kanawai nona, e make ia ke o ole mai ke alii i ke kookooalii gula ia ia, i mea e ola'i. Aole hoi au i kiina mai e hele i ke alii la, i keia mau la he kanakolu.
            12 Hai mai la lakou ia Moredekai i na olelo a Esetera.
            13 Alaila, kauoha ae la o Moredekai, e olelo aku ia Esetera, Mai manao oe iloko o kou naau, e pakele oe iloko o ka hale o ke alii, a e ole na Iudaio e a pau.
            14 No ka mea, ina e hamau oe i kau olelo i keia manawa, alaila, loaa no i na Iu daio ka hoakeaia, a me ke ola, mai kahi e mai; a e make no oe, a me ko ka hale o kou makuakane. Malia paha o kou mea ia i hiki ai i ke aupuni no ka manawa e like me neia ?
            15 Alaila, kauoha ae la o Esetera, e olelo aku lakou ia Moredekai.
            16 O hele, a e hoakoakoa mai i na Iu daio a pau i loaa ma Susana nei, a e hookeai oukou no'u, mai ai, mai inu hoi, i na la ekolu, aole i ka po, aole i ke ao ; a owau no kekahi e hookeai, a me ko'u poe wahine, a pela wau e komo aku ai i ke alii la: aole ia i kupono i ke kanawai; aka, ina e make au, make no.
            17 Alaila, hele aku la o Moredekai, a hana iho la e like me na mea a pau a Esetera i kauoha mai ai ia ia.
            Pauku Gula. "E hookaa aku i kou aoao ia Iehova : e hilinai aku hoi ia ia, a nana hoi e hana." Hal. 37; 5.
            Mele. Him. 49. "Kuu alakai! manao maikai p 1, 3, 4.
            Pule i kokua mai ke Akua i ka wa pilikia. Ka Wehewehe me ka Ninau ana.
            He buke hou keia; akahi kakou a kula ma Esetera. Eha mea nui iloko o keia buke, Ahasuero, Esetera, Moredekai, Hamana.
            Ahasuero, Zazeke (Xerxe 3) kekahi inoa, ke lii ia o Peresia 127 kiaaina malalo iho ona mai Inedia a Aitiopa ke alii ana. Ka makua oia o Aretesata ke lii i ka wa i hele ae Ezera i Ierusalema. Ua make Ahasuero, Zazeke, a lilo ke aupuni i kaua keiki ia Aseterata. Alii oia 7 mak, a hele Ezera i Ierusalema. Nolaila, aia kahi kupono no Esetera mawaena o ka mokuna 6 a me ka 7 o Ezera.
            E setera, he kaikamahine Iudaio oia na kekahi makua Iudaio i noho pio ma Peresia
                Moredekai, he makua hanai Iudaio oia no Esetera. No ka hookuli ana o Vaseti ka wahine a Ahasuero, ua oki aku oia ia ia. Mahope iho, ua imi na luna aupuni i pani no Vaseti. Ma ke kokua ana o Moredekai, ua lilo Esetera i pani, oia hoi i Moiwahine. He kiai puka o ka pa o ke lii o Moredekai. Aloha oia i ka moi. Mai make ke lii i kekahi inau luna ona. Lohe Moredekai, a hai aku ia Esetera, a nana i hai aku i ke lii. O ka hookolokolo ana ia o ke lii ia laua, a hoahewa, a li ia laua maluna o ka laau, a kakau ia hana ma ka buke aupuni. A lilo ia aloha o Moredekai i mea i hookiekie ia'i oia i kuhina nui no ke alii.
            Ma o Moredekai la hoi i pakele ai na Iudaio i ka make ia Hamana.
            Hamana; he luna aupuni nui oia me he kuhina nui la. He Ameleka ia, he enemi o na Iudaio. A ua hoomahuahua ia kona enemi ana me kona huhu loa ma ka hoole ana o Moredekai, aole loa oia e kukuli mahalo imua o Hamani, e like me na kanaka e ae. No ia huhu loa, imi Hamana i mea e make ai na Iudaio a pau ma ke aupuni o Ahasuero, Ua hooholo ia. a hoolaha ia ma na wahi a pau oia aupuni ka malama, ka la e ala'i na kanaka a pepehi i na Iudaio a pau. A ua kakau naaupo ke lii i kona inoa, me kona Sila nui e hoapono ana i keia hana.
            I ka lohe ana o Moredekai i keia hana a Hamana, haehae oia i kona aahu, a komo i ka lole inoino, a me ka lehu, a holo iwaho ma ke alanui me ka uwe ehaeha loa. Nui hoi ke kanikau ana o na Iudaio. ka hookeai ana, ka uwe ana, ke kumukena ana, ka moe ana me ka lole inoino a me ka lehu, ma na wahi i lohe ia'i keia kanawai.
            Pohihihi keia hana a Moredekai ia Esetera. Hoouna aku oia i kekahi luna e ninau ia Moredekai i ke ano o keia hana ana. Wehewehe no Moredekai i ke ano oia hana, i ka hana a Hamana, i ke kanawai i hooholo ia, a hoapono ia e ke lii, a i kukala ia, e make na Iudaio a pau ma ke aupuni o Peresia. O hoi oe, a hai aku pela ia Esetera, a e kauoha aku ia ia e hele imua o ke lii e noi aku ia ia no kona poe kanaka.
            Mok. 4; Pauku 10-11. Kauoha E setera ia luna e hoi a hai aku ia Moredekai pehea? Ae anei Esetera e hele koke i kahi o ke lii e noi ia ia e uwao no kona poe kanaka? No keaha kona makau i ka hele koke aku? Heaha ke kanawai ke hele wale kekahi io ke lii la me ka hea ole ia? Ina hele aku, heaha ka hoailona no ka oluolu e ae e komo iloko o kona keena? Iloko o na la ehia i hea ole ia'i Esetera e komo i kahi o ke lii? 300 wahine a ke lii. Aole pau koke i ke kahea pakahi ia e hele e launa pu me ia.
            P 12—14. A lohe Moredekai i keia hoole ana, aole e hele koke e noi i ke 'lii no kona lahuikanaka, heaha kana olelo pane ana i kauoha e hoihoi aku io Esetera la? Mai manao pehea nou iho ? Pakele anei oia i ka make? A hamau a hana ole oia pehea ? Loaa ole anei kahi e pakele ai na Iudaio?
            O oe nae me ko kou hale pehea? Malia paha, nolaila kou hiki ana i ke aupuni no ka manawa hea?
            P 15 —17. I ko Esete ra lohe ana i keia mau olelo hooweliweli a Moredekai, heaha kana kauoha ma o kona luna ia Moredekai? Heaha kana olelo hope i ku i ka mahalo nui ia ? Ua hana anei Moredekai e like me ia kauoha.
            Mele. Him. 331 E ku, e kuu uhane nei, 1, 2, 3, 6.
            Na Ninau Hoi Hope.
            Owai mamua? Esetera anei? Io ba paha?
            I ka manawa hea ko Esetera ola ana ? Owai ke'lii? Ehia Ahasuero ? Ahasuero hea keia ? Maihea a ihea kona aupuni ? Ehia ona mau Kiaaina ? Aia mahea ka hale alii ? Owai ka Moiwahine mua? No ke aha oia i oki ia ai ? Hewa anei oia ma ia hana ana ? Heaha ke kanawai o Peresia ke hookuli na wahine, na wahine alii i ka na kane? Owai ke pani no Vaseti? Owai Esetera ? Nawai i kokua i lilo oia i wahine na ka Moi ? Owai Moredekai ? Heaha kana hana aloha i ka Moi ?
            Owai kai huhu loa ia Moredekai? No ke aha? A imi oia e hoomaalili ia ai kona inaina ma ke aha? Hookahi ka mea i hewa, e pau loa nae ka lahuikanaka okoa i ka make. Ke ano ia o ka huhu, he pepehi kanaka. Owai kai pepehi i na keiki he nui wale, i make ke keiki hookahi ? Heaha ka hana a Hamana i hana ai i make na Iudaio ? Ua hooko ia anei kona manao ? Heaha na hana i hana ia i hoohoka ia ai ka manao o Hamana, a lilo ia i mea e make ai oia ? He aha ka hope o Hamana ? Heaha ka hope maikai o Moredekai ? Ma ke aha i lilo ai Moredekai i kuhina nui no ke alii?
            Heaha ka ahaaina makahiki i kukuluia e na Iudaio i mea e hoomanao ai i ko lakou pakele ana i ka make ia Hamana ?
            Ina he pilikia nui e hiki mai ana maluna o ko ke Akua poe kanaka, heaha kana e hoomakaukau e ai ? Nolaila anei ka lilo e ana o Esetera i Moiwahine, i pakele na Iu daio i ka make ? A ike ke Akua, e pau ana kanaka i ka make ma o Satana la, owai kana i hoomakaukau e ai i mea e kinai ia ai ka mana o Satana.
            Pehea e hiki ai ia kakou ke hoohalike me Eseter ra a me Moredekai ? Heaha ka hope o ka poe e hoohalike ana me Hamana ?
            Mele. He koa anei au ? Him 340 p 1 3, 4.
            Pule i auhee na enemi, i lanakila na haipule.
            Haawina no Aperila 27, I saia 42:1—10.

Na Wepa Wanana Ehiku.
HELU 4.

                Ka wepa eha, ka lio lenalena. Ua akaa ia ka wepa eha a wehe ia ka owili pepa, a hoea mai he lio lenalena, a o ka mea maluna iho o Make kona inoa. Ka helehelena o ka mea make, he haikea ia. Nolaila, ua hoohalike ia ke ano o keia lio me ko ka mea i make, he lenalena, he haikea, me ko ka meu maluna iho. O make ua haawi ia i ua luna nei ka mana e luku ai me ka pahikaua, me ka wi, me ka make, a me na ilio hihiu o ka honua. Ma ka hihio i ike ai o Ioane i keia lio me ka mea maluna iho ona. He wanana keia i hooko ia mahope o ka hooko ia ana o na mea e pili ana i ka wa ekolu i wehewehe ia ma ka helu ekolu.
            I mea e maopopo ai ke ano me ke ko ana o keia wepa wanana eha, e nana hou i ka moolelo o Roma i kakau ia e Gibona.
            O keia wa, no na makahiki A. D. 243 me 268 ia, a mahope iho paha kekahi. Dekiu, Galusa, Emilianu, Valeriana, me Galienu, oia na Emeposi o Roma ma ia wa.
            He wa kaua. a hooweliweli kaua ia. Na puaii koa hihia naaupo ka i neenee mai a hoouka kaua, a hoonaueue i ke aupuni o Roma, me he la e hookahuli koke ia'na ia. E nana i na mea make eha.
            1 Ka pahikaua. Ma ka makahiki 250, o Dekiu ka Emepe sa hoea mai na koa Gula ma ka muliwai o Danube. Ka hoea mua keia oia poe ma Europa. Aia kekahi kaua ma Pilipoli, he kulanakauhale nui ia ma Tureke o Europa. Ma ia kaua, ua make he 100,000 kanaka. Nui hoi ka make no na kaua e ae, haunaele, na kipi.
            2. Ka wi. Ka hope paha ia o na kaua. Ua hooneoneo ia na aina, na kula, na makana ai, na mala. Ua pau ka weuweu. me ia lala laauhua'i na lio koa. Ua pau na mea ulu, na hua ai, na mea ai i na koa. Heaha ka i koe, ke ole ka wi? Ikaika loa paha ka wi. Nai na tausani i make ilaila.
            3 Ka make. Ka mai ahulau paha ia. Wahi a Gibona, weliweli na mai make mai ka makahiki A. D. 250—265 ma na aina, ma na kulanakauhale, ma na ohana o ke aupuni o Roma. Ma kekahi manawa, 5000 kanaka i make i keia la a i keia la ma Roma. A ma kauwahi, ane pui loa kanaka i ka make i ka mai ahulau.
            4 Na ilio hihiu. No ka nui o ka poe make, ua hapa ka poe malama i na aina. Nui na aina i hooneoneo ia, nolaila, mahuahua na holoholona hihiu, a lele mai a ai i ke koena ai, a pepehi no i na kanaka, a ai no i ko lakou io.
            Mahope o ka make ana o ka Emepo sa Galienu. A. D. 300, mahuahua weliweli na holoholona hihiu, a hoopilikia loa ia na kanaka. Aole i pau.

Ke Ano o ka Hana ia'na o na Mea
i ike maka ia ina keia ao, a ma na ao e ae i ike maka ia.
HELU 3.
NA KINO O NA MEA ULU.

                I na e nana kakou i na kino, i na ano o na mea ulu, e ike ana kakou i ka noonoo, i ka noeau, i ka lokomaikai, i ka mana o ka mea nana i hana.
            Na hua. E like me na pi, na papapa. He mau aoao elua me he mau lehelehe la ko ka hua papapa e pili pu ana. Ua kapa ia laua, he mau hua lo be, he mau hua lau.
            Kotiledona ma ka waha o ka poe noeau. Aia mawaena o ia mau lobe ka makamua o ke kumu, o ke kino a o na lau.
            Ma ka hua ota, hui ta, kulina, hookahi wale no kotiledona ka i ike ia. Monokotiledona ka inoa o ia mau mea ulu.
            Ma ke kupu ana, pii kekahi hapa iluna, a iho kekahi hapa ilalo i ka lepo. Ka hapa mua, aia ke kumu, ke kino, ke kano, ka lolokila. Ka hapa elua, oia ka mole, ke aa.
            Ma ka hapa maluna, elua mau mea i ike ia, na lau, me na muo, e hoomuo mau ana me ka hoolau mau ana. He mea keia i ike makaia, ka lau ka mea nui, a hiki ke nana ia.
            He uhi ko waho o ka lau me he ili la, he mau aa ko loko e hoolala ana i o a ia nei i mea e pono ai, e paa ai, e hoomalu ai.
            E kau like ana na aa ma kekahi mau lau; e kau huina kupono ana ma kekahi, a e kau upena ana ma kekahi.
            Okoa hoi na io o na kino. He mau kaei poepoe ko kekahi. He mau pua kikokiko ko kekahi. Hiki ke okioki ia na kino i akaka.
            Nui hoi na mea liilii e pili ana i na lau, ano kiaha, ano hulu, unahi, mea hoomaneo, mea oioi, hoeha ke pa aku; ano iwi kuamoo, ano kaula makalii loa; he mau mea malama a hoonani i na lau me ona mau kino. A hoike mai i ke akamai o ke Akua.
            Na oregana e hooulu ai, a e pono ai. Na petala, mea ano lau, aia mawaena o na lau maoli a me na pua. He wahi pua ko lakou mawaena o ka petala a me ke kino. Ma kekahi mau mea ulu, ane like loa lakou me na lau. Ma kekahi ua like ka wai hooluu, a ua like ole nae ma kekahi mau mea. Ua like ka nani o na pua me me ko na pua maoli, a oi ka nani o kekahi.
            Ke kau ana o na pua ma na lala, ma na kumu, na lolokia. No ke kumu like no na pua me na lau.
            Na pua me na lala ona. O ka pua piha, e 4 ona mau oregana, na apana, oia hoi na kalika, na korola, na kamena, me na pisetihi.
            Ke kalika, oia ka uhi lau omaomao malalo ae o ka pua, e hoopuni ana i ka pua, he mau ano lau kona i kapa ia na sepala.
            Ke korola, oia no ka pua io, mohala nani ana. Ua kapa ia na lau ona, na petala.
            Na kamena, oia na koo ano kaula liilii e ku poai ana maloko o na lau petala o ka pua. Elua apana o ke kamena, ka filamena, oia ke kia liilii kupono rne he kaula liilii la, a o ka anetara, oia ke poo o ke kamena, ka mea melemele. Aia malaila ka polena, mea ano heu i puhi ia i ka makani, ne mea hoohua, hoolaha hua.
            Ka pisetila, he lala kia ia iwaena konu o ka pua. He mau apana kona, ke kia, a me a me ke poo maluna iho. No na pua wahine na pisetila. Aia a hoopili ia ka polena o na pua kane i ke poo o na pisetila o na pua wahine, alaila, e hoohua ia'na na hua. Nani ka hana a ke Akua.
Aole i pau.

Kaka Wahie ! Kaka Wahie !

                I wahi hana na'u. Aole au i hilahila ke hana i na hana haahaa loa. Hilahila nae au i ka makilo ana i mea e ola'i kuu kino. Ho mai i hana na'u, he kaka wahie e waele, e eli ma na mala, e hana pa pohaku, e amo ukana.
            Pi ta Pono ka inoa o ua kanaka noi hana nei. He kanaka i hoole loa i ka inu rama, i ke puhi baka, i ka nau baka, i ka hakaka me na hoa, i ka noho aie i ka hai, i ka hana kapulu. Ina he wahi hana ka i haawi ia nana, hana ikaika oia, a paa pono i ka wa kupono. Ua kii pinepine ia oia e hana no ka poe e makemake ana e hana ia kekahi hana.
            Ma ka hana mau ana, loaa ke dala ia ia a nui, a hoolilo ia i mea e pono ai oia. Mau no kona hele ana i ka luakini. Ua ike mau ia no oia ma kona noho malaila i kela a i keia Sabati. He kanaka ike ole oia i ka heluhelu a loaa he 50 makahiki ia ia. Ia manawa, hoomaka oia e hele i ke kula e aoia i ike. A ua loaa no ko ike, a mau no kona heluhelu ana i ka Baibala me ka noonoo i ke ano, a me ka olioli ma ka naau.
            I nui ka poe hoohalike me Pita Kaka Wahie. Ii.

OLELO HOOLAHA.

A. McWAYNE,

                Hale kuai laau lapaau. A me na Waiala o na ano a pau, me na SOPA ALA o na ano he nui wale. Ma ka kihi o Alanui Papu me Kalepa. 840 1y

DR. RODGERS,
oia o
KAUKA LOKEKE.

                Ua hoonee ae nei i kona keena oihana mai ka hale ae o Ailuene ma Monikahaae a iloko o ka Hale Mu, helu 54 Alanui Papu. Ma keia hope e hoomakaukau ana ke Kauka i kona mau Laau ponoi a puunaue aku i ka poe kii mai. O kona hale noho, aia no ma ka pa o ka Hotele Hawaii, ma kahi i noho mua ai. 881 tf

E. STREHZ.
(AILUENE.)

                Malaila e loaa ai na ano laau a pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae. (845 ly)

E. O. HALL & SON.
(E.O. HOLO MA.)

                Na mea kuai i na mea mahiai, Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale. 846 Kihi o Alanui Papu me Moi. ly

LOLE MAKEPONO
Ke Kuike.
E LOAA NO IA MA KAHI o
KAKELA ME KUKE!

                E LAA NA Ahinahina, Kalakoa, Keokeo, Leponalo, Pena, Aila, Aniani, NA MEA PIULA! KOPA, AILA HONUA, AILA HOOMALOO Kui Kakia, Pakeke, Tabu, Kaula, Noho Lio, Hulu Palaki, na Pulumi. A HE AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA Lainakininao, Lainakini Maoli, Palule Kalakoa, Alapia, Kelepa, Kilika, Na lole kupono i ka wawae Palule Huluhulu, Na Lole Huluhulu, Na Lole no ka hoohehelo ana Likini, Lihilihi, &c. LIPINE, LIHILIHI, &c. A ME NA Mikini Humuhumu MakeponoLoa! A HE MAU MEA AI KAHI Ka Palaoa, Kopaa, Raiki, Pia, Hoohu, Paakai, Huaala, Pia Kulina, &c. A he Laau Lapaau Kaulana Loa A DR. JAYNES. Laau Kunu, Laau Hoomaemae Koko, Laau Hoopau Naio, Penikila, Huaale, A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU ! 827 3m 839

PAPA! PAPA!
NO
ALLEN & ROBINSON

                UA WEHE AE NEI MAUA I PA KUAI PAPA MA KA UWAPO O PAKAKA Na Papa Ulaula o na ano a pau. Na Papa Paina o na ano a pau. Na Pili Hale Ulaula. Na Pili Hale Keokeo. Na Pepa Hoonani Hale, Na Pepa Molina. Na Pena a me na Aila Pena! NA KUI O NA ANO A PAU. NA PANI PUKA a me NA PANI PUKA ANIANI. NA PANI PUKA ame NA OLEPELEPE. NA LAKO KUKULU HALE O NA ANO A PAU! E KUAIIA MA KE KE KUMUKUAI HAAHAA LOA O keia Makeke.
ALLEN & ROBINSON
Honolulu,Ian l,1878. 840 3m

PAPA, PAPA
AIA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON!
(O LUI MA.) MA KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Moi!

                E LOAA AI NA Papa Nouaiki! o kela a me keia ano. Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu ana i na Hale! Na Pani Puka. Na Puka Aniani, Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a, Na Papa. Hele, Na Papa Ku, A me na Papa Moe nui loa. NA PILI O KA HALE O NA ANO A PAU. Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau. Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami o na ano a pau, Na Aila Pena, o kela me keia ano, Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale, Na Aila e ae o na ano a pau. NA WAI VANIKI A ME NA WAI HOOHINUHINU NANI! o na ano a pau loa. NA BALAKI ANO NUI WALE! A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana NO KA UKU HAAHAA LOA! E like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI. E hele mai! E na Makamaka !! A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu a me ka maikai! 845 tf

KOPA KUKAEPELE
A
GLENN?
AOLE LUA NO EA HOOMAEMAE I KA ILI!

                He mea hoopau i na eha, Na Ili Puupuu, A he hoomaemae i na mea ino, A he hoopau Lumatika, A he kopa auau no hoi O keia kopa ka oi aku o ka mea maikai 1 waihoia mai imua o kanaka. Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue, Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me na mea e ae o ka ili; A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu kekahi i ka Ili, a keia Laau Hoomaemae lua ole e hana ai. O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o ke pale aku i ka mai mai na lole e na Mai Lele, oia kekehi. O na ohana ame na poe makaikai, ina e hoolako lakou i keia KOPA HOOMAEMAE LUA OLE! ALAILA, UA LANAKILA LAKOU. He hoopau i ka lehu o ke poo, A he Kopa no hoi e kaohi mai ai I ka lauoho mai ka hina ana. Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai o keia Kopa! E loaa no ma kahi o M. McInerny. Kihi o na Alanui Papu me Kalepa