Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 14, 5 ʻApelila 1879 — Page 2

ʻaoʻao PDF (2.02 MB)

Ma Ke Kauoha.

HOOLAHA A KA LUNA KULA.

                Ma keia e ike ia ai, i ke Koho Balota o na makua a kahu mea keiki, e hele ana i na kula la aupuni ma ka olelo Hawaii, I malama ia ma ke Keena o ka Papa Hoonaauao i ka Poakahi la 31 o Maraki i hala hope ae nei; ua koho lokahi hou ia o Rev. Heremano Kockman i HOA EKOLU no ka Papa Kula Apana o Honolulu, mokupuni o Oahu, no keia makahiki e hele nei.
W. JAS. KAMIKA, Luna Kula o Honolulu.
Oihana Hoonaauao, Apr. 1, 1879. 905 2t

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi e hookohu aku ia ka Mea Kiekie ke Alii Likelike i Kiaaina no ka mokupuni o Hawaii, ma kahi o ka mea hanohano S. Kipi i make.
Halealii Iolani, Mar. 29, 1879. 905 3t

            Ua hookohu ia aku o Mr. James M. Gibson i keia la i Agena no ka hooiaio ana no na palapala kepa ma ka apana o Hanalei, Kauai, ma kahi o Z. Seta i make.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 27, 1879. 905 3t

            Ua hookohu ia aku o Mr. Henry Marden i keia la i Komisina no na Pa Aina ma ka Apana o Waialua, mokupuni o Oahu ma kahi o C. W. Collins i waiho mai.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 11, 1879. 902 tf

            Ua hookohu ia aku o Thomas Mills i keia la i luna Pa Aupuni no ka Apana o Kaupo, ma ka mokupuni o Maui.
JNO. O. DOMINIS, Kiaaina o Maui.
Lahaina, Jan. 30, 1879. 902 tf

            Ua hookohuia aku o Mr. Godfrey Brown i keia la, i Hope Luna Kakau Kope no ke Aupuni Hawaii, a he Luna Hooiaio no hoi ma kahi o Chas T. Gulick i waiho mai.
THOMAS BROWN, Luna Hooiaio Palapala.
Keena Hooiaio, Honolulu, Feb. 1, 1879.
Aponoia: SAM'L G. WILDER,
898 tf Kuhina Kalaiaina.

            Ke papa ia aku nei ka hele ana o na pipi a me na lio he lehulehu ma na kula o Kulaokahua, a ke hoike pu ia aku nei hoi ma- hope iho o ka ia 30 o Ma raki, o na holoholona e hele hewa ana maluna o na Aina Aupuni e hopu ia a hoopaa ia ma ka pa Aupuni.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina. Ma raki 13, 1879. 903 3t

            E IKE auanei na kanaka a pau ke nana ma! ma keia ; owau o Sam'l G. Wilder ke kuhina Kalaiaina o ko Hawaii Pae Aina, mamuli o ka mana i loaa mai ia'u ma kekahi kanawai o ka ahaolelo, i apono ia mai ka la 18, o Augate 1860 i kapa ia. " He kanawai e haawai ana i ka mana i he Kuhina Kalaiaina e lawe i na aina a me ka wai no ka pono o ka oihana wai o Honolulu," a i hoololi ia hoi ma kekahi mau kanawai elua i apono ia ma ka la 18 o Iulai, 1874, a me ka la 3 o Augate, 1878, a o na mana e ae a e kauoha ana hoi ia'u ma ia kumu i hoakaka ia, a mamuli oia ua hookohu aku au ia Curtis J. Lyons Esquire, ka Hon. Charles R. Bishop a me ka Hon Archibald Scott Cleghorn, no ka lawelawe ana ma ke ano he mau komisina no ka hooholo ana i na uku kupono no na ona a mau ona paha, kanaka a mau kanaka paha no ka lawe ana i ka aina a me ka wai, a i ole ia o kekahi mau waiwai paa e ae e manao la ana e lawe paha no ka pono o ka oihana wai i olelo ia, malalo o na kanawai i olelo ia a i ole o kekahi paha
o lakou. Haawi ia e ko'u lima a me ke Sila o ke Keena Kalaiaina i keia la 12, o Maraki A. D. 1879.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina Maraki 18, 1879 903 3t

KA NUPEPA
Kuokoa a me ke Au Okoa '
I huiia.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.
Dala Kuike ka Rula.

APERILA 5, 1879.

                MA ke ku ana mai a ka mokuahi Likelike i ke kakahiaka o ka la Sabiti i hala, ua huli hoi mai ka Moiwahine mai kana huakai aku nei i ke kai malino o Kona.
            Ua hiki pinepine mai ia kakou na lono no ka wi ma Inia, a me ka nui loa o ka pue i make ma ia aina iloko o kela a me keia makahiki no ka wi, a me ka nui loa o na dala i hoolilo ia e ka poe lokomaikai ma Enelani a me na wahi e ae no ke kokua ana i ka poe pilikia i ka wi. Ua imi ia iloko iho nei o keia mau makahiki e kekahi poe noonoo ke kumu o ka laha pinepine ana o ka wi a me na poino e ukali ana mahope o ka wi mu ia aina nui, a ke manao nei kekahi poe ua loaa ia kumu. He panalaau o Inia no ke aupuni o Enelani, aole nae oia ke kumu o ka wi, aka, ua hoolilo ia kekahi mau apa-na nui o luia i wahi e kanu ai ka opiuma, i meu kuai aku ma Kina. O na apana i hoolilo ia uo ke kunu opiuma, he nui a he aina momona loa, e kupono ana paha i ka hoola i kekahi mau hane ri tausani kanaka ke ka- nu ia me na mea ai kupono. He haneri a oi makahiki i hala ae nei ku hoomaka ana o kekahi Ahahui Kalepa nui e lawe i ka opiuma mai Inia aku no ka makekeo Kina. Malalo o ua hooikaika ana o ia aha ua hoo-lilo nui ia na aina no ke kanu ana i ka opiuma, a ua nele kanaka i na mea ai kupono. A o Inia i keia wa, he aina i piha me ka la- hui ilihune, pololi a omaimai hoi, na poino ia e ukali ana mahope o ka wi.
            He pono e lawe mai na makamaka o ke-kahi mau apana o kakou e uwe mau nei no ku wi, e like me na apana o Kona Hawaii, a e ninau iho lakou i ke kumu o ko lakou pololi ana. Ua hai mai kekahi kanaka mea aina ma Kona ia makou, ma keia hope aku aole oia e hopo iki ana no ka wi, e lako mau ana oia i ka ai. Ua ninau aku makou i ke kumu o kona hopo ole, a ua olelo mai oia no kona mahi mau i ka ai mauka ma ke kuahiwi. Wahi ana, " o ke kumu o ka wi, oia ka palaualelo; a o ke kumu o ka palau-alelo, oia ka ona a me na hana lapuwale e ae." O ke puhi opiuma, ka ona, ka puni lealea, ka pili waiwai, he mau kumu hoo-laha ia i ka palaualelo, a na ka palaualelo mai ka ilihune, pololi, ka mai a me ka make. O ka laau lapaau hookahi i oi ae i na laau a pau e ola ai ke kino o ke kanaka a me ka lahui, oia ka hana maikai, ka hana mau a me ka hana pono i na wa a pau.

Ka Lapaau ana.

E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe:—
            He olelo kaulana keia. " Na ke Akua mai ka make a nana mai no ke ola. " He oiaio no keia olelo, aka, eia hou mai kekahi mau olelo i like me ia ka oiaio ; Penei (1.) Hiki no i ke kanaka, mamuli o kona hana naaupo, ke hoohikiwawe mai i kona make, a (2.) Hiki no i ke kanaka, mamuli o kona hana naauao, ke hooloihi aku i kona ola.
            O ka malama ana o ke kanaka i kona kino oia kekahi haawina nui loa a ke Akua i haawi oiai ai.
            No na aina e mai ka nui o ko Hawaii nei naauao. No waho mai ka ike na ke Akua, a me na mea e pili i kona hoomana ana. Pela no ka ike e pili ana i ke kanawai, ka hana kalepa, kukulu hale ana, aahu lole, a pela aku. No waho mai kekahi o na mea ai a kanaka Hawaii. No waho mai ka hapanui o na laau ulu o keia wa.
            Na Kamehameha I i hoomaka i ka hopu ana o na manao o ka haole a me kona naau-ao. Mamuli o ke kokua ana mai o na haole i me na moku a me pu i lanakila ai oia maluna o na ailana a pau o keia Paemoku. A ua hahai aku keia lahui i keia alakai ana, koe nae ka ike o waho mai e pili ana i ka malama ana i ke kino o kanaka.
            Ma keia ike hohonu o ka oihana lapaau aole i hilinai na kanaku Hawaii. I ka hoomaka ana o ka mai o kekahi kanaka Hawaii, hele paha lakou i ke kauka Haole, a mahope mai, Lolo mai kekahi luahine a elemakule paha a hawanawana aku iaia a i kona ohana paha, penei. " Aole e ola ana kou mai i keia kauka ; e kii oe ia mea, a ia mea paha. no ka mea he mai Hawaii kou. "
            I na e olelo keia luahine a keia elemakule paha, i kekahi mea e pili ana i ke kanawai, i ka hana kalepa, a i kekahi mea e ae paha, aole e hilinai ia, aka o na olelo a pau e pili ana i ka lapaau, hoolohe koke ia a lilo ka i mea oiaio!
            No hea mai la keia ike nui o keia poe kahuna ! Na ke kupinai e pane mai!
            Ua make iho nei ma keia kaona kekahi kanaka kaulana, he loio. he Luna Helu, he Luna Makaainana, he Luna Makai. He kanaka noho pono, aole inu rama, a ua ma-naoia he naauao. Loaa iaia keia mai fiva, i kapaia he Typhoid, a "Fiva Kaleponi" kekahi inoa iwaena o kanaka. Hookahi pule ke kaa ana i keia fiva a oluolu iki, aole nae i ola loa, no ka mea. he fiva kau loihi keia.
            Heaha la ka hana a keia kanaka i manao ia e kakou a pau he naauao? Eia, mamuli o ke kauoha ana mai o kekahi kanaka Ha-waii, ua auau oia iloko o ka wai anuanu ma kekahi kapuwai nui ! Heaha ka hopena ? Make hewa paha ia'u ke pane aku, no ka mea, ua ike na mea a pau i ka haina.
O ka MAKE ka hopena ! I na ua kauoha mai kela kanaka (he kahuna paha, aole paha, aole au i ike,) iaia e inu ana i ke bola piha me ka Uau make, aole e ae ana ua mai nei e mu, aku, ua ae aku oia i ka hoauau ana, oiai e kau ana ka fiiva ma kona kino a he ano like keia me ka inu ana i ka laau make.
            I ka wa hea la e loaa ai i keia lahui ka naauao io ? Ke olelo ia nei ua make 300 kanaka Hawaii ma keia kulanakauhale iloko o na mahina ekolu i kaahope ae nei. Aole au i olelo, i na ua hana ia ko lakou mai me ka naauao, e pau ana lakou i ke ola, aka, ke olelo nei au, ua make ka hapanui o lakou mamuli o lia hana naaupo a mamuli o ka hookuli.
            E ka poe heluhelu nupepa ! He aloha nui ko'u i keia lahui Hawaii. O ko'u iini nui e ulu hou ae lakou u pilia ko kakou mau kuahiwi nani me na ili ulaula o ke koko Hawaii maoli. Aka, ma ka hoolohe a me ka malama ana i na ike o waho mai Wa le no e ola ai oukou. Nau no.
A. F. JUDD.

He mau olelo hoalohaloha.

                Mrs. Nihoa Kipi, ka makuahine Kiaaina o ka mokupuni o Hawaii.
            No ka mea. Ua oluolu i ke " Akua Mana Loa," ka lawe ana 'ku i ka mea hanohano Samuela Kipi, kau kane i aloha nui ia, mai keia ola ana, nolaila, ua ili iho ma* luna ou a me kou ohana ka luuluu, ke kaumaha, ka muumuu, ka pilihua, a me ke kanikau kumakena.
            Nolaila, o makou o nu kanaka o ka papa hana o Onomea, ma o ko makou komi te la, me ke kaumaha luuluu.
            Ke komo pu aku nei makou me oe. a me kou ohana, a e kumakena pu, a e kaana pu hoi i na haawina hoehaeha, a me ke kaumaha, no ka makua Kiaaina i hala aku la.
            A he alii Kiaaina kokua nui ma na hana pono. A oiai hoi e noho mehameha anu oe me ka ohana iloko o ka pouli panopano eehia, a me ke kanikau una, ke kulou haahaa aku nei makou ma na kapuai o ka loko-maikai o na lani. E hoomama mai ia oe. e like me ka mea i palapala ia. " Na Iehova i haawi moi, a nana no i lawe aku. E hoomaikai ia ka inoa o Iehova. "
S. Kanakamaikai
J. Kapinao
J. S. Kekoi              Komi te.
Joel. K. Hastle
Onomea, Hilo, Mar. 12, 1879.

            Ia Mrs. Nihoa Kipi wahine kane make, a me na keiki pu i hoonele ia i ka makua. Aloha luuluu oukou ; luuluu au i ko aloha e; aloha:—Ua ili iho iluna ou ka wahine i hoonele ia i ke kane ; a me oukou na i keiki i hoonele ia i ka makuakane ; ke kau-maha luuluu, ehaeha, lokuloku, maeele e; No ka mea, ua lawe aku ka Makua Mana Loa i ka mea aloha he kane, a he ma kua hoi:
            Nolaila, o makou o na makaainana o ka apana o Kona Hema ma o ko makou komi te la; ke auamo pu aku nei makou me oukou i na ehaeha kuhohonu, kulipolipo; walohia kaumaha e ; no ka mea, o ua ma-kua kiaana la i kona mau la ; ua kauo aku oia i kona lahui ponoi a hapai pu me ia i na hooponopono aupuni ma kona moku kiaaina nei; He Hawaii oiaio oia ; he aloha lahui io aloha alii; he makua uo ka lehulehu ; he ike mai luna a lalo; he hoopono, he mikiala ; hana a he manao paa.
                Nolaila hoi e oluolu mai ia makou e uwe kuo pu me oe ; e kanikau pu, a e makena i pu me na kulu wai maka a ke aloha ; alohi  ko makou makua kiaaina i aloha nui ia ka His Ex. Samuel Kipi. Nona keia mau wahi kanaenae aloha malalo nei.
Aloha pililua i ka ua a ka naulu
Ka ua hau lipo i ka nahele e
Nahele anu hui nakolo i ka io
Ka io oni kalohe o Kuheimoana
He moana anu oe no ka ua i Hilo
Ilaila kaua i pakukui ai
Maeele loku i ka ua a ke kiowao
E uwao aku ana e, mai hele oe
Ia hele kikaha ka ua o Hopukoa i Waialoha e, aloha wale.
Aloha aa o ka lau o kua aloha
Ke kukilakila i ka hau o Kalena
Ke ohaoha iluna o Haleauau
E au mai oe e ke aloha a pa i ke kino
E noho aloha kaua i Maunauna         [naka
Mauna ia e oe ke aloha a lilo i ke ka-
Loaa ka ukana a loko e apa nei
O ke kuko, o ke lia i ko aloha-a
Aloha, aloha wale hoi. .
Aka ; e like no me ka mea i palapala ia.
"Na Iehova i haawi mai, a nana no i lawe aku;
E hoomaikai ia ka inoa o Iehova."
D. H. NAHINU
PILEM PALEA } KOMITE
S. K. MAKALAAU
J. W. P. KAEO

            KIAAINA NO HAWAII.—Ma kekahi wahi o ka pepa o keia la malalo o na hoolaha, ma ke kauoha e ike ai ko makou poe heluhelu, a me ka lehulehu holookoa. Ua hookohuia ka mea Kiekie ke Alii Likelike i Kiaaina no ka mokupuni o Hawaii.

            ALANUI ALAKEA.—Ua hooloihi loa ia'ku ka welau hema o ke alunui Alakea a e ka- palulu loa ana i kai o Ainahou. He mea keia e hoike mai ana i ka eleu a me ka makaala o ko kakou Kuhina Kalaiaina hou.

            MAKE MA KA AINA MALIHINI.—Ma ka leta a Papa Halake o Port Blakeley, Wastington Terr, i ike ai makou, ua ha a aku la ma ke-la aoao o Keaweikekahialiiokamoku, a haalele iho la i kona mau hoa o ka ama malihini. Ua hiki mua oia ma Oregona i ka M. H. 1844, a mai laila ae i Vanecouva Island, a mai laila mai noho pu me kona mau hoa Hawaii malaila. O Kula, i Maui, kona one hanau, W alohia wale kona make ana.

            KA WAHINE A S. P. AHIONA.—Ua huli hoi mai nei ka wahine a S. P. Ahiona (pake) me ka laua mau keiki, mai Kina mai. Ua kamaaina o S. P. Ahiona i ko Lahaina poe, a me ko Oahu nei, a me ko na wahi e ae. No kekahi mau makahiki i hala, ua holo aku la luua ma Kina, e hoomalamalama i ka pouli o ko laila poe. Aka, ua hala o S. P. Ahiona a koe hookahi ka w ahine e hoomanawanui i na mea o ka noho ana oia aina malihini. A ano hoi ua huli hoi mai nei kela a e halawai pu una me na kupa o kona one hanau.

OLELO HOOLAHA.

Kauka O. S. Cummings, M.D.
HOMEOPATIKA.

                Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa, "KULU WAI LIILII" Ua hoi mai nei oia a e pahola hou mai ana oia i kona akamai lapaau ia kakou. Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia wa ma kahi i noho mua iho nei o E.P. Akamu ma ke alanui Ema. 888 tf

ANO NO I LOAA MAI NEI!

                Na Kaa Lio Holo Lealea! Na Kaa Lawe Ohua a me na kaa holo palua, mau mea hoikeike aku, mai ka Hale Hana Kaa mai o ka Hui o Cortland ma Nu Ioka.DILLINGHAM & Co.,
876 tf Na Agena kuai ma Hawaii nei.

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUMAHU HAWAII !
 "LIKELIKE,"
KAPENA, REYNOLD.

Poalua Ape rila 8, hora 5 pm..............Kaapuni ia Hawaii
Poalua Ape rila 15, hora 5 pm..........................Hilo
Poalua Aperila 22, hora 5 pm............Kaapuni ia Hawaii
Poalua Aperila 29, ho ra 5 pm..........................Hilo
Poalua Mei 6. hora 5 pm................Kaapuni ia Hawaii
Poalua Mei 13, hora 5 pm..............................Hilo
Poalua Mei 20, ho ra 5 pm................Kaapuni ia Hawaii
Poalua Mei 27, hora 5 pm..............................Hilo
Poalua Iune 3, ho ra 5 pm................Kaapuni ia Hawaii
Poalua Iune 10, hora 5pm.............................Hilo
Poalua Iune 17, ho ra 5 pm..............Kaapuni ia Hawaii
Poalua Iune 24 ho ra 5 pm.............................Hilo
            AOLE AIE NO NA UKU OHUA ?
            Ke hoole ia aku nei ka aie no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoailona ia me ka moakaka pono; aohe no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a me puolo i hoailona ole ia ke ole e kakau ia ka loaa au mai.
            HE KUIKE KA UKU UKANA.
            Ma na ukana a pau a na makamaka, e pono e aka mua ia. i A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makema- keia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki E hoailona ia me ka moakaka na Pahu Rama a me Waina.
            O ka poe no kakou na ukana o keia ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka loaa ana mai a ka poe no lakou keia mau waiwai.
            O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.
            Aole e ae ia na hookele kaa, na keiki a me na mea like e pili iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pau na ohua eepakeke ika lele.
            No ke aku nei e hoopomaikaiia ka lehulehu kaalele, ua hoololi ae nei na ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa oia Mokuahi e like me m aluna.
            Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palupalu.
            Aole keena e hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana ka wa e noiia aku ai.
WILDER & CO.

OLELO HOOLAHA.

                Aha hookolokolo Kaapuni Apana Eha, ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Kaleiohi k o Moloaa, Kauai i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke keena. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. M ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Helana w e hoike mai ana o Kaleiohi no Moloaa, ua make kauoha ole ma Koolau ma ka la 6 o Aperila 1871, a e noi ana e haawiia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Akiu pake. Ua kauoha ia o ka Poakolu oia ka la 30 o Aperila, 1879, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua lunakanawai la, make keena hookolokolo o keia Aha ma Hanalei, Kauai, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, Maraki 21, 1879.
JACOB HARDY,
904 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

            Aha hookolokolo Kaapuni Apana Eha, ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Mose Kanaana k o Koolau i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana, a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o D. Nuuhiwa a me Kini w na lunahooponopono o ka waiwai o Mose Kanaana no Koolau i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $_____, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $______ a e noi ana e nana a apono ia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauoha ia o ka Poakolu oia ka la 30 o Aperila, 1879, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua lunakanawai la ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Hanalei, Kauai, oia kahi a me ka manawa i koho ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike mai i ke kumu ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ke Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 22 o Maraki, 1879.
JACOB HARDY,
904 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha, ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o David Kaukaha k o Hanalei i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana, a e mahele i ka wai-wai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o Christian Bertelemann ka lunahooponopono o ka waiwai o David Kaukaha no Hanalei i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $828.16, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he 828.16, a e noi ana e nana a apono la kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho aaa ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauoha U o ka Poakolu oia ka la 30 o Aperila, 1879, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Hanalei, Kauai, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai ua hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ke Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 22 o Maraki, 1879.
JACOB HA RDY.
904 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha, ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kanehoa w o Makaweli, Kauai i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana, a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o G. B. Rowell a me H. Kauaihilo na lunahooponopono o ka waiwai o Kanehoa w no Makaweli i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $4.50, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $24.00, a e noi ana e nana a apo- no ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e wai-ho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma la ano. Ua kauoha ia o ka Poaha, oia ka la 15 o Mei, 1879, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Waimea, Kauai, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi ia, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke Kuokoa he nupeapa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 22 o Maraki, 1879.
JACOB HARDY,
904 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha, ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o J. W. Kapehe no Waimea, Kauai i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana. a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o G. B. Rowell, lunahooponopono o ka waiwai o J. W. Kapehe, no Waimea i make, e noi ana e apono ia ua hoolilo he $15.50, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $68, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iala a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauoha ia o ka Poaha oia ka la 15 o Mei. 1379, ma ka hora umi o kakahiaka imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Waimea, Kauai, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia ma-I loko o ku Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe I ana.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 22 o Maraki, 1879.
JACOB HA RDY,
 904 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina ss. Ma ka waiwai o Aumai k i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 26 o Maraki, 1879, ua waiho ia mai imua o ka Aha kekahi palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o Aumai k i make aku la, a me ka palapala hoopii u noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia Panui k, ua waihoia mai e Panui k i oleloia. Nolaila ua kauohaia o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila,1879, ma ka hora 10 am ma ka rumi hookolokolo o ia Aha ma Alii-olani Hale, ma Honolulu, Oahu, ola ka la me ka hora e hooia-io ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua Kauoha hou ia e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka Nupepa Kuokoa, he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na palapala kena uo na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make ma keia aupuni e hele mai a e kue i keia palapala kauoha i ka wa i olelo ia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Mar. 27,1879.
A. FRANCIS JUDD, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: A. Rosa, Hope Kakauolelo. 904 3

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu H P A ss. Ma ka waiwai o S. L. Kapahukula i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 18 o Mar. M H 1879, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala, i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o S. L. Kapahukula i make aku la ; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia ke'a palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia Kaluna w, & Manulii w, ua waihoia mai e Kaluna w,. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poalima oia ka la 11 o Aper, M H 1879, ma ka hora 10 am ma ka runi hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu oia ka Ia me ka hora, e hooiaio ia'i ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia pala-pala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hoa ia, e hoolaha no na pule ekolu iloko o ka " Nupepa Kuokoa" he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu. A na kauoha hou ia, e hoopukaia na paiapala ke-na no na hoike no ia palapala kauoha, ame na hooilina o ka mea make, ma keia Aupuni e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Ma raki 18, 1879.
A. FRANCIS JUDD, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: A. Rosa, Hope Kakauolelo. 903 3t

                AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu H P A ss. Ma ka waiwai o Elizabeth Kauwa Ulukou w, i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 18 o Mar, M H 1879, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala, i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o Elizabeth Kauwa Ulukou i make aku la ; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia Chas. H. Judd ua waihoia mai e Hea C. Ulukou. Nolaila, na kauoha ia o ka Poakolu oia ka la 9 o Aper, M H 1879, ma ka hora 10 am ma ka rumi hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu Oahu oia ka la me ka hora, e hooiaio ia'i ia palapala kauoha a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a paa i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka pala-pala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke "Kuokoa" he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hoa ia, e hoopuka ia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make, ma Honolulu a i ole ia ma kahi wahi e aku e hele mai a e kae i kela palapala kauoha i ka wa Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Maraki 18, 1879.
LAWRENCE McCULLY,
Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: A. Rosa, Hope Kakauolelo. 903 3t

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONO-
pono Waiwai no ka Manawa.

                UA hookohuia ka mea nona ka inoa malalo e ka Hon. A. Fo rnander, Lunakanawai Kaapuni o Maui, o ko Hawaii Pae Aina, i lunahooponopono waiwai no ka manawa, no ka waiwai o Akela pake, mea malama hale ai i make kauoha ole ma Wailuku, Maui. Ke kauoha ia aku nei na mea a pau no lakou na koina iloko o ka waiwai i oleloia, e hoike mai me na hooiaio pu iloko o na mahina eono, a i ole e hoole mau loa ia aku. A o na poe a pau i aie i ua waiwai la i oleloia, e hookaa koke mai lakou ia'u ma Wailuku, Maui.
Lunahooponopono waiwai no ka manawa, no ka waiwai o Akela pake i make.
Wailuku, Mar. 20, 1879. 904 4t

            E IKE auanei na kanaka a pau ke nana mai i keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hooki a hoopau loa aku nei au i ke kuai ana a Kalawaianui me Kimo Pelekane e ka apana aina o Luana, oia o Kaluamoo ili o Niukee, a me ku kahua hale o Kamaipipipi, nona ka Palapala Sila Nui Hela, 4162, Kuleana Helu 907, me ke kau ole aku o ko'u pulima m-keia kuai ana. Nolaila, o ua apana aina la i haiia ae la ma luna, ke lawe nei au ma ka poho o ko'u lima, e like me ka mana i loaa mai ia'u ma keia Sila mai mai ke aupuni mai, ke hoole a hoopau aku nei au i ka mana o ke Sila mua a me ke kuai ana, e lilo keia i olelo paa a oiaio mai keia la aku.
Owau no D. H. KEKUKAHIKO.
Honouliuli, Ewa, Oahu, Mar. 25, 1879. 904 4t*

            Ke papa ia aku nei kanaka a pau e noho ana ma Waialae, Nui Waialae-iki, Wailupe, a me na wahi e pili ana, a me na kanaka e ae no a pau loa o kela a me keia ano. Ua kapu loa ke ki pu ana i na puaa ahiu na palahu, a me na kao e holo ana ma na wahi a pau o Maunalua. O ka me kue a hoolohe ole i keia olelo papa, e hoopii ia no ma ke kanawai. Nolaila, e hoolohe o pilikia auanei. Owau no
METUSALA MAHUKA,
Honolulu, Oahu, Mar 24, 1879. 904 4t

HE MAU MEA NANI LOA
Ma Ka Halekuai
CALIFORNIA ONE PRICE BAZAR.

                Ua loaa mai nei ia makou na Lole Nani Loa i ike ole ia ka lua ma ke Aupuni Hawaii; no na kumukuai haahaa lua ole i ike ole ia i na kau i hala. Oiai ua loaa ia makou keia mau Lole no ke kumukuai haahaa loa, nolaila, oia ke kumu o ko makou kuai ana no ke kumukuai emi loa i ku i ka hoopomaikai i ka lehulehu. Na Aahu Paina maikai loa. Na Lole Silika Eleele me ka Veleveta. Na Kihei Huluhulu maikai loa. Na Uhi Bela Laula 1-4, 7-4, 8-4, 9-4, 10-4. Na Kukaenalo a me na Kalakoa, Ka Huluhulu Keokeo o na ano like ole. Na Lole Komo he nui wale e na Kane, Na Palule Keokeo Alu Lilina no $1.50 Na Palule Olona no $1.00 Na Miki-lima ili o na Kane me na wahine. Na Miki-lima Lopi Lilina o na Wahine, Na Uhi Moe, He maikai loa na Palemai no na Wahine a me na Kaikamahine. Na Paa Lole no na Keiki. Ka makou mau Lihilihi Silika Na Kamaa o na Keonimana a me na Lede, Na Palemai Silika Manao o na Kare. Na Lole Hinuhinu Mabela, Na Lole Wahine Keokeo me na hoonani. Ua hoemi loa ia ke Kumukuai o na Lihilihi a me na Papale Keiki. Na Zebera Berina maikai he 20 Keneta wale no o ka Auneke. Na Kenila maikai loa he 15 Keneta o ka Auneke, Na Lina Lole maikai loa o na ano a pau, Na Pahi Koli Peni he nui wale. Ua loaa mai ia makou na aoo pahi he nui wale, aole mea like i ike ia mamua ma keia wahi. O ka poe kuai pahi e pomaikai ana lakou ke hele mua mai ma keia Halekuai a e wae no lakou iho. He lua ole ka maikai o na pahi a me ke emi o ko lakou kumukuai. O na waiwai a pau i loaa mai ia makou, ua kuai ia aku no ke kumukuai haahaa loa. E hele nui mai e nana a e wae, a e ike auanei oukou. O ka makou olelo Makia. E hoahu i na Waiwai Maikai, a e Kuai Emi Loa, Ma ka Halekuai California One Price Bazar,' 905 3m 916 MELLIS a me FISHEL.

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina ss. Ma ka waiwai o Akong (pake) i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 31 o Maraki 1879, ua waiho ia mai imua o ka Aha kekahi palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o Akong (pake) i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia Alexander J. Cartwright, ua waihoia mai e Alexander J. Cartwright. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poalua oia ka ia 22 o Aperila, 1879, ma ka hora 10 am ma ka Rumi hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka la a me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai. a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa a me ka Pacific Commercial Ad-vertiser he mau nupepa i paiia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopuka ia na palapala Kena no na hoike Eo ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make ma Honolulu, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Maraki 31, 1879.
A. FRANCIS JUDD.
Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. 905 3t

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina ss. Ma ka waiwai o W. D. Pao k i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 12 o Maraki 1879, ua waiho ia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i olelo ia oia no ke kauoha hope loa o W. D. Pao k i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia Kanakaole w ua waihoia mai e Kanakaole w. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poalua oia ka la 22 o Ape-rila 1879, ma ka hora 10 am ma ka Rumi hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi aua mai a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaka no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i paiia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na palapala kena no na hoike oo ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make ma Honolulu i oleloia e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Ape rila 3, 1879
A. FRANCIS JUDD,
Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie. A. Rosa, Hope Kakauolelo. 905 3t

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina ss. Ma ka waiwai o Kelehuna w i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 3 o Aperila 1879, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hopo loa o Kelehuna w i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia Opiopio k, ua waiho ia mai e Opipio k i olelo ia. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakolu oia ka la 23 o Aperila 1879, ma ka hora 11 am ma ka Rumi hookolokolo oia Aha ma Aliiolani Hale ma Honolulu, Oahu, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai u me ka poe a pau i pili e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu Hoko o ka Nupepa Kuokoa he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopuka ia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make ma keia aupuni e hele mai a e kue i keia palapala kauoha i ka wa i olelo ia. Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Aperila 3, 1879
LAW RENCE McCULLY.
Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. 905 3t

            MA Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Nahuina k no Waialua, Molokai i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a J. Hulu, e noi ana e hoonoho ia i lunahoopono-pono no ka waiwai o Nahuina k no Waialua, Molokai i make aku, a e hooholo ia i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha oia ka la 24 o Ape-rila 1879, ua ka hora 9 am ma ka hale hookolokolo ma Pukoo Molokai, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H P A. Lahaina, Mar. 28. 1879. 905 3t

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o D. W. Kaiue no Waialua, Molokai i make. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a J. W. Kalua, ka lunahooponopono waiwai o ka waiwai o U. W. Kaiue, no Waialua, Molokai i make, e noi ana e hoapono ia kona moowaiwai a e hookuu iaia mai ka oihana, a e hooili ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha oia ka la 8 o Mei 1879, ma ka hora 9 am, ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A. Lahaina, Apr. 2,1879. 905 3t

            MA he keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o na keiki oo ole o Wm. Ap. Jones no Lahaina, Maui i make. Ua heluhelu ia a aa waiho ka palapala noi a E. Jones ke kahu o na keiki oo ole o Wm. Ap. Jones no Lahaina, i make, e noi ana, e hoapono la kona moowaiwai a e hookuu ia mai ka oihana. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha oia ka la 8 o Mei 1879, ma ka hora 10 am ma ka hale hookolo-kolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana 2 U P A. Lahaina. Apr. 2,1879. 905 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Puhi Kaahiwa k no Naalehu, Kau, Hawaii i make. Ua heluheluia a na w liho ia ka palapala noi a B. Kamaka k ka lunahooponopono o ka waiwai o Puhi Kaahiwa k no Naalehu, Kau, Hawaii H. P. A. i make, e noi ana e apono ia kona hoike hope, a e hookuu iaia mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila ua kauoha ia na kanaka a pau ke pili, o ka Poakolu oia ka ia 16 o Ape rila 1879, ma ka hora eiwa kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana ia palapala noi me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN, Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu HPA.
Hilo, Hawaii, Feb. 26,1879. 905 3t

            E IKE auanei na kanaka a pau ke nana iho, o oukou ka Poe Hui ma Kailua, Koolaupoko, Oahu, ua lilo ia makou na apana kula e pili ana ma na aoao a pau o ka loko o Kaele-pulu a me ka apana okoa o Makawao mauka o Kailua, ua kapu na mea a pau maluna o ua mau aina la no makou. Aole e kii wale ka poe kuleana ole, i na mea a pau o luna o ua mau aina la, aole no hoi e hele wale na holoholona o ka poe mea aina ole ma na mau kula la. Ina e loaa kekahi kanaka a mau kanaka paha, a me na holoholona i ko makou luna ia Samu a i kona hope paha, e uku no like me ke kanawai o ka aina. 905 4t* Na ka POE HUI o Kailua.

HOOLAHA PA AUPUNI.

                E KUAI kudala ia ana hookahi Pipi, hookahi Lio ke hiki aku i ka la l8 o Aperila, hora 12 awakea Poaono, ma ka Pa Aupuni o Koholaloa, Honolulu. Lio k hauliuli ak HU ma-luna K L malalo, hema 9. Pipi w ulaula me ke keiki, ak JxO, hem uha mua JxO. He mau lio hou mai no kekahi, Lio k ulaula hem TFJ a i hem hapala. Lio w ulaula laekea 2 w keokeo mahope, wiwi hem PU. Pipi w eleele momole hem HU Pipi w ulaula hem AMJ. A. B. KAAUKUU
Luna Pa Aupuni o Koholaloa, Apr. 3, 1879 905 1t*

OLELO HOOLAHA.

                O NA poe a pau ke ike ia ua komohewa ma ka aina o  HONOULIULI, ma ka Apana o Ewa, mokupuni o Oahu, no ka lawe ana mailuna aku o ka aina i na Bipi, Lio, Puaa, Pelehu, a me na hua o na ano a pau, a me ke ki manu ana, e e hoopii ia ana lakou ma ke kanawai. O na Bipi, Lio, hoki a me na holoholona e ae ke ike ia ua komohewa ma ia aina, e kaki ia lakou he hapalua dala no ke poo hookahi no ka pule no ka ai ana i ka manu, a e hookomo ia no hoi iloko o ka Pa Aupuni. A e pepehi ia na ilio a pau loa.
Kakauia i keia la 28 o Mar. 1879.
JAMES CAMPBELL, Konohiki.
Na kona Loio E. T. O'Halloran 905 4t

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONO-
PONO WAIWAI.

                UA hookohuia ka mea nona ka inoa malalo iho, i lunahooponopono no ka waiwai o Kimo Hauna o Honolulu i make, ke hoike ia aku nei i ka poe a pau he koina ko lakou i ua waiwai la e hoike koke mai iloko o na malama eono, o hoole mau loa ia aku lakou; a o ka poe a pau i ale i ka mea i make, e uku koke mai lakou ia'u.
W. C. PARKER, Lunahooponopono o ka waiwai o Kimo Haunai make.
Honolulu, Mar. 31, 1879 905 3t

Kuai o na Aina Hanai Holoholona.

                O NA hoolimalima i pau ole o ka aina o Kaupulehu, e wai-ho la ma Kona Akau, Hawaii, a me ka aina o Honuaula, ua huiia. O kona mau aina i hoike ia ae la maluna, ua ku-pono no ka hanai holoholona, a aia no hoi he 6,000 kao i hoa-ilona ia, a mai ka 1000 a hiki i ka 3,000 hipa maikai i oi aku a emi mai paha e holo la maluna o ua mau aina nei. O keia mau aina ke pili pu la me ka aina hanai hipa o Dr. Trousseau. a e haawi ia aku no keia mau aina nani i ke kanaka nona na manao maikai. A ina aole e pane mai ana kekahi no keia mau aina i hoike ia ae la maluna, a hiki i ka la 5 o Mei, alaila, e haawiia aku no ma ke kudala akea ana.
No na mea ano nui, e ninau ia A. S. CLEGHORN & Co, ma Honoluiu, a i ole ia H. COOPER, ma Kona, Hawaii. 901 2m 908

OLELO HOOLAHA.

                UA lilo ia Ai rine Haalou Kahalelaukoa Ii ka loko i-a o " Hanaloa" a me ke kula i pili pu, ma Waipio, Ewa, a ke hookapu nei ia mau wahi, a o Sam. Kiwaha ka luna nana e malama.
A. F. JUDD, Kahu no Airie.
Honolulu, Sept. 9, 1878. 876 6m

AINA KUAI A HOOLIMALIMA

                HE Kanalima Kumamaono eka aina ma Iwilei. (Makai iho o ka Halepaahao ) He Loko I-a, Aina Kalo, Aina kau Paakai, aina kula a me ke kai. A me kekahi mau eka aina ma Peleula, he aina kalo, aina kula a me ke kai. He oluolu ke kuai ana. E ninau ia. J. H. Coney, (Koni). Honolulu. 865 tf

OLELO HOOLAHA.

                E MANAO ana o MR. CLAUS SPRECKLES o Kaleponi, e hana i auwai nui ma ka mokupuni o Maui, no ka hookahekahe wai maluna o ua mea kanu. O ka mea a mau mea paha e makemake ana e eli i elima haneri kapuai a oi aku paha o keia auwai ma ka olelo aelike, a e uku ia aku no hoi no ka hana ma ka heluna o na kapuai kubita, a i ole ia ma ka heluna o na kapuai loa o ka auwai i eliia; ke noi ia 'ku nei lakou e ninau ia H..Schussler ma Haiku, Maui, a i ole ia William G. Irwin & Co., ma Honolulu, a e loaa ia lakou na hoakaka kupono.
CLAUS SPRECKLES,
888 tf H. SCHUSSLER.

            E IKE auanei na kanaka a pau ma keia olelo hoolaha Ua lilo mai ia'u ma ke kuli ka hoolimalima o na aina o Aniu (pake) Ai Young (pake) Atang (pake) a me A tai (pake) e waiho la ma Kamoiliili, Oahu, ua lilo pu me na hale a me na mea a pau e ulu ana maluna o ka aina. Ua lilo pu mai hoi ia'u ma ke kuai maoli kahue o Aui (pake). Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ua kapu loa ke komohewa ana ma ia mau wahi i hoike ia maluna. E hoolohe o pilikia auanei.
GOO KIM,
Honolulu, Ma r. 26,1879. 904 1m

            KE Papa ia'ku nei na mea halekula, ma keia wahi keia wahi, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare, oia o Maria Meleano, no ka mea ua hele aku keia mamuli o kona manao, a o na aie a pau, mai ka malama o Feb. a mau loa'ku aole loa, au e hookaa, e hoolohe i keia o poho auanei oukou.
MELEANO.
Waipio, Hamakua, Mar. 17, 1879. 904 4 t

            Owau o ka mea nona ka inoa malalo, ke ninau aku nei au, auhea la ke kane mare a Lui w mai ko laua mare ana a hiki i keia manawa, aole i ike iki ia, no ka mea, o ka umi keia o na makahiki a oi, aole oia i lohe ia e noho ana maloko o keia aupuni, a ua lohe ia no hoi, ua holo oia maluna o i ka moku, aole no hoi i hoi iki mai a hiki i keia manawa, nolaila, ina ke noho nei oia me ke ola", e hoike mai no, ina aole e ike ia a e lohe ia paha a hala na malama eono mai keia la aku, alaila' ua mana no ka wahine mare ke hoolilo i kekahi mau waiwai ona i pono nona iho.
KAAIHULU. N. Kohala, Hawaii, Mar. 19,1879. 904 1m 907

            Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu loa aku nei au i kuu aina hoolimalima i loaa mai ia'u mai ka Papa Hoonaauao mai, oia ke Ahupuaa o Makawao. ma ka mokupuni o Maui. aole o hookuu wale i ua lio, pipi, hoki, kekake, hipa, k o a me ka puaa maluna oia Ahupuaa o Makawao, ua kapu loa, aole e hookuu wale i na holoholona i olelo ia maluna. Ina o ka mea hookuu wale i kana mau holoholona me ke kuleana ole, e hopu ia no a e lawe ia i ka pa aupuni no ke komohewa. A pela no na ano kanaka a pau, aole e kii wale i na mea a pau maluna o ua Ahupuaa la i ole-loia maluna, a o ka mea hoolohe ole i keia mau olelo, e hana ia e like me ke kanawai o ka aina. E hoolohe i keia olelo hoolaha o pilikia au nei.
T. AKANA LIILII
Makawao, Maui. O ct. 1, 1878. 881 tf

Hoolaha Papa.

                KE HOIKE ia aku nei na AILA HONUA kupono ole, no lakou na kuhikuhi i hoike la malalo iho. Ua ike ia ka pilikia nui, ma ka lawelawe ia ana, oia hoi ma ka hoomaemae kupono ole ia ana; no lakou na mahu i emi iho malalo o hookahi haneri degere Faranaheita. O na mea a paa he mau aila ka lakou, ke papa ia aku nei ko lakou kuai ana, haawi ana a me ka hoolako ana i keia ano aila i na kanaka, me ka hoao ole la mamua a ike ia ka pono. O ka hoopai no ka mea kue i ke kanawai, aole e emi iho malalo o na dala he Kanalima, aole hoi e oi aku maluna o na dala he Elima Haneri, a i ole e hoopaahao ia ma ka hana oolea aole e oi aku mamua o ka makahiki hookahi. Eia na Aila i Olelo ia. O ka Aila KOMETA, e a ana ma ke ana wela o na degere he 86 a hiki i ke 93. Faranaheita. O ka Aila ALADINA, aneane e a ana ma na ana wela a pau. O ka Aila ORIENATELA, e a ana ma na degere he 95. O ka Aila DAYLIGHT, e a ana ma na degere he 91. O ka Aila LUSTRE, e aneane a ana i na degere a pau. O ka Aila a ka Hui EUREKA, e a ana i na degere he 84.
Kakauia i keia la 14 o Okatoba, 1878.
881 tf W. C. PA RKE, Hamuku.

RAIKI ILI ! RAIKI ILI ! !

                UA hiki no ia'u ke haawi i na kumukuai kiekie ma keia Makeke no na Laiki i wae ole ia ka ili. A e kuai aku no hoi au i ka OKA RAIKI, BARANI! No na Puaa a me na Lio, &c. &c. &c. Na RAIKI nahaha ai a ka Moa. E kuai aku no hoi i ka Raiki me na poe a pau e hele mai ana, e like me ko lakou makemake ma ka HALE WILI RAIKI MAHU Ma Honolulu, makai o Ainahou. 893 3m J. A. HOPPER.

AUHEA KA POE KA UPENA !
Mahea hoi ka Poe Hana Kahi!

                Ua loaa mai nei ia'u maluna mai O KE KIALUA 'HOKU AO' NA AHO UPENA ! EA HANA KAHI! A e kuai ia aku no ma ke Kumukuai ma-kepono loa i emi iho i ko na Halekuai e ae o keia ano. Nolaila, ano ka manawa, e kipa mai ma ko'u Halekuai ma alanui Alii, Helu 95, a malaila e loaa ai ia oukou na i mea i hoike ia maluna. JNO. T. WATERHOUSE. 902 4t (WALAKAHAUKI)

            UA kapu kuu aina Manana, Waiawa, Ewa, aole e hele na kanaka a lawe i na ano ia a pau e holo ana iloko o na wahi la; aole hoi kahi waa me ka upena e lawaia malaila me kuu ae ole, o ka poe e kue a komo kolohe malaila, e hoopii ia no ma ke kanawai.
SAMUELA MAHELONA.
Honolulu, Oahu, Maraki 3, 1879. 901 5t