Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 11, 15 March 1879 — Page 4
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1. Dala Kuike ka Rula.
MA RAKI 15, 1879.
Hoolaha.
Mar. 15 1879.
Ke kauoha ia aku nei na hoa a me na lala o ka Ahahui o ka Mokupuni o Kauai. O ka Poakolu elua o Aperila, A. D. 1879, oia ka manawa e noho ai ia Ahahui, ma Koloa, Kauai, nolaila, e makaala na hoa a pau mamua ae o ka manawa i hoolaha ia.
902 3t. R. Puuki
Na Misiona.
Aferika. He misionari no Aferika, ua hoi i Ame rika no kekahi mau malama.
Halawai oia ma kekahi Kula Sabati, a hai aku i ke ano naaupo o na kamalii ma Aferika, i ko lakou nele i ka baibala ole, i ko lakou ike ole i ke Akua oiaio. Aloha nui kekahi kaikamahine ia poe keiki naaupo. Olelo oia i kona papa, papa, papa, e haawi ana au i ko'u dala a pau e waiho ana iloko o ka'u poki i keia misionari, i mea kuai baibala no na keiki baibala ole ma Aferika. " E haawi koke ana ano, i hiki koke aku ilaila, a hoomaka koke i ka hana maikai aku." Ka nui oia mau dala 2 dala me 15 keneta. He mau makana ia i keia kaikamahine no kona ano maikai ma ke Kula Sabati.
Na makahiki ona, aia iwaena o ka 5 me ke 6. E hoohalike na kaikamahine Hawaii me keia.
He keikikane nona na makahiki 4 me ka hapa, noi oia i wahi mala nona i hiki ka ia ia ke hooulu i kekahi mau hua no na misionari.
Ua ae ia kana noi, loaa kahi mala, kanu i ke kulina. Ulu, a hua a oo, kuai loaa 66 keneta, a haawi koke aku oia no na misionari. Hiki paha i na keiki Hawaii ke hana pela.
He wahine i makemake nui e kokua i ka hoolaha ana i ka baibala. Aole nae ana dala. He wahi dala nae kana, he mea kuai i hale nalo meli. Pau no ia manao, a haawi aku no ia mau dala no ka hoolaha baibala. Ia la ae, he pu uluulu nalo meli, (swarm of bees) ka i lele mai a kau ma kekahi laau ma kana mala.
Hookomo koke oia ia lakou iloko o ka hale nalo meli. A mahope iho, kuai oia i ka meli a lakou i hana'i a loaa na dala he 50 ma kela, ma keia makahiki, a haawi aku oia ia mau dala no ka hoolaha baibala.
Heaha ka na wahine Hawaii e hana'i i loaa ke kokua mi sionari ?
He kane ka i lohe i ka hana a keia wahine; hoi oia, a hoolaa aku i kekahi laau hua nui no ka oihana misionari. Pehea na kane Hawaii ? Aole anei he mau loi kalo, mala uwala, laau hua alani, ulu, fiku, maia, kofe, ka oukou e hoolaa aku ai, no ka oihana misionari ?
Rev. Mr. M c. Namasa ma Nu Ioka. Ua lohe oukou nona mamua. He kahunapule Farani mamua, a ua haalele, a huli ma ka aoao karistiano euanalio. A he kahunapule oia i keia wa ma Nu Ioka. Nui loa na Farani i hele i kona halawai. Nui hoi ka poe huli mai. Ma kekahi halawai nae maloko o ka hale lewa nui, loaa ka haunaele. Lele kekahi poe Katolika huhu maluna ona, me ka manao e hana ino ia ia. Ua kii ia na makai, a na lakou i hoopakele ia ia i ka make. Mahope iho nae, mai make oia i ke ki ia i ka pu.
Ke ano mau ia o ka ekalesia o Roma, he ano loli ole.
Na Jesuita, oia ka Aha hooikaika loa e hoomau ia ka ekalesia o Roma. 10,000 a oi ae ka nui o na lala oia Aha. Nui na wahi i kipaku ia'i lakou. Hele nae lakou i na wahi e ae, a komo malu no ma na wahi i kipaku ia'ku ai. Aia no lakou ma Ame rika Hui e imi maalea ana e hookahuli i na kula aupuni a e loaa na dala aupuni i mea e holo lanakila'i na kula Katolika. E imi ana hoi e hookahuli i ka Repubalika, oia hoi ke aupuni o Amerika Hui, a e hoolilo ia malalo ae o ka mana o ka Pope.
Aia hoi lakou ma Europa, e imi maalea ana e hoohuli i na lii mamuli o ko lakou manao nui, oia hoi ka hoihoi ia o ka mana aupuni o keia ao i ka Pope Leo XIII, i hiki ia ia ma ka pahi kaua paha ke ole ka mea e, e kipaku aku i na aoao hoole Pope mai Roma aku, a e kinai i ka heluhelu baibala ana, a e hookapu loa i na ekalesia e ae, aole loa e komo lakou maloko o Roma. Hookahi wale no ekalekia, e ae ia e noho ilaila, oia ka ekalesia Roma, oia hoi ka wahine a Ioane i ike ai ma Hoikeana, 17: 1—6. E heluhelu ia i maopopo.
Eia no hoi na Jesuita maloko o keia aupuni. E aha ana ? E imi ana i na keiki Hawaii, e komo lakou ma ko lakou mau kula. A ke haawi nei na makua hoole Pope i ka lakou mau keiki, mau kaikamahine i ao ia ma ko lakou mau kula me ka hoopunipuni ia e kana kumu olelo maalea, aole e ao ia na keiki ma ka aoao hoomana Pope, ma na mea hoonaauao wale no. A puka na keiki iwaho o keia mau kula, ua akamai ka i ka pule ia Maria. Ua paanaau na pule Katolika, na ui Katolika. He uku ke kue ole lakou i na makua. Ea, e makaala na makua hoole Pope. E hoopaanaau i keia, E aho ka naaupo maoli i ka naauao Katolika. E hiki ke hoonaauao ia ka poe naaupo maoli ma na mea e ola'i ka uhane. Aka, o ka poe naauao Katolika, ane hiki ole ke hoonaauao ia lakou ma na mea e ola'i ka uhane.
Huli no nae na Ka tolika ma Roma, ma Italia, ma na wahi e ae. Wela okooko ka inaina o ka Pope Leo XIII. Hooweliweli oia e oki, e hoomainoino a i lalo i ka po i ka make mau loa, i ka poe katolika a pau i huli i poe Karistiano euanalio, ka poe i kokua i ke kukulu ana i na luakini no ka poe hoole Pope, ka poe himeni ma ia mau luakini, ka poe pai i na buke ka poe hoole Pope, me ka poe heluhelu a ao ia mau buke. He hewa ka keia mau mea i ku i ka make, aole hiki ke kalaia ma keia ao, a ma kela ao. Ka make mau loa ka hope.
Mana ole nae keia hooweliweli ana. Aole i makau ia e kekahi poe a nui no. Holo no ka pono io ma Roma, ma Italia.
CH RISTIAN WORLD. &c.
My Song Shall be of Jesus.
Gospel Hymn, No 2. Hymn. 9.
l E mele au no Iesu,
I lokomaikai mai,
A haawi i na pono,
Noluna, a noonei,
E mele au no Iesu,
Ke Keiki hipa e,
I lilo i Hoola,
I ola kakou nei.
2 E mele au no Iesu,
A kau i kuu manao,
Ma kona mau makana,
A ma ke ola mau,
E mele au no Iesu,
Ke ola, a ke mai,
Ke maikai, a ke ino.
Ke moe, ke ala 'e.
3 E mele au no Iesu,
Ia'u e naue ai,
Iluna i ka lani,
I kela ao maikai,
A komo au iloko,
A hui me lakou,
E mele au no Iesu,
A mau loa 'ku no.
HAWAII.
Haawina Kula Sabati.
HELU 13. SABATI MA R. 30, 1879.
KUMUHANA.
Hoi Hope.
Pauku Gula. Halelu 19; 7—11. Haipaanaau like.
Mele. Him. 39. " Ke Akua no ke kokua o'u." p 1, 2, 3, 4.
Pule hoomaikai no ka loaa ana o keia hapaha mua o keia makahiki me ona mau po no, &c.
Mahele I . Na lii. Owai ke lii i kakau ia kona inoa ma na wanana, nana e hoihoi i na pio Iudaio mai Babulona a Iudea ? Ehia makahiki i noho pio ai lakou ? No keaha ? Ma ka mak. ehia B. C. i hoihoi ia'i lakou ? Ua hoihoi ia lakou e hana i keaha ? Ka luakini aha keia ? Ua aha ia ka luakini mua; e wai no keaha ? I ka hookumu ana i ke kahua o ka luakini hou, ehia leo i lohe ia ? Ka leo aha ka i oi aku ? Ma keaha e oi ana ka luakini elua i ka luakini mua ? Owai ke kiaaina o na Iudaio? Owai ke kahuna pule? Owai na kaula? Owai na kamaaina, a me na lii i keakea i ke kukulu ana i ka luakini ? Owai ke alii i hoopau i ke keakea ana ? Ma ka mak. ehia o keia alii i hoopaa ia'i ka luakini ? Owai ka poe i kokua i ka hoolaa ana i keia luakini ? Heaha na hana ? me kekahi ahaaina i malama ia ia manawa ?
Mele. Him. 407. " Nani loa kou kauhale." p 1, 2, 3,
Mahele II. Ezera me Nehemia. Owai, a heaha Ezera ? Ehia mak. mahope o ka hele mua ana o na pio i Iudea a hele Ezera? Owai ke lii o Peresia ia wa ? Ma ka mak. ehia o kona alii ana, a hele Ezera i Iudea ? Ma ka mana hoomalu aha kona hele ana ? Ehia malama ma ke alanui ? Ehia mile ? Heaha kana hana nui i kona puka ana ilaila Ua mihi anei ka poe hihia a hookaawale aku i na hewa ? Ehia mak. mahope o ko Ezera hele ana, a hele Nehemia i Ierusalema ? Owai ke lii o Peresia ? Ma ka mak. ehia o kona alii ana ka hele ana o Nehemia Heaha Nehemia ? Heaha kana noi i ke alii ? No keaha kona makemake e hele i Ierusalema ? Ua ae anei ke lii ? Ma keaha ko ke lii kokua ana ? Heaha ka Nehemia mau hana ? Ka hana pa ana, ka hoomaemae ana, ke kukulu ahaaina ana, ka hookaawale ana, ka hooponopono ana, ka hoopiha ana ia Ierusalema i kanaka, ka hooikaika ana i malama ia ka Sabati? Owai kona mau enemi? Owai ka i lanakila ? ma keaha ? Pehea kakou e lanakila ai maluna o na enemi ? Hai like mai i ke kanawai no ka Sabati.
Mele. Him. 399. " Nani no ka Sabati." p 1,2.
Mahele III. Davida me na Hal. Owai ka haku mele nui i loaa ia kakou iloko o keia hapaha ? He haku mele wale no anei oia ? Owai ke lii mamua ona ? I ka mak. ehia B. C. i lilo ai oia i alii ? mahea? no wai ? Haipaanaau like i ka Halelu akahi. Owai ka poe pomaikai ? Owai ka poe poino? Heaha ka Halelu elua ? Owai ka Mesia ? Owai ka poe huhu i ka Mesia ? Heaha ka i haaawi ia i waiwai hooilina nona ? Owai ka poe e uhai ia'na, a e ulupa ia'na e ia? Heaha ka olelo paipai i na lii, me na lunakanawai ? me ka olelo weliweli ma Hal. 2; 10—12? Ka Halelu ehia ka Halelu mihi ? Owai ka mea e mihi ana ? Hai mai Hal. 51; 1—4. Heaha ka pono o ka poe i hana hewa ? Hai mai i kekahi mau pauku pili i ka mihi, i ka mihi ole. Ka Halelu ehia ka i hai i ka pomaikai o ka poe i mihi ? Hai mai Halelu 32; 1-5. Ka Halelu ehia e hai ana i ko Davida iini nui ana no ka hale o ke Akua ? Heluhelu Hal. 84; 1—4, 10.
Ma ka Halelu ehia i hoike ia'i ko ke Akua ike? Heluhelu paanaau Hal. 139; 1—4, 7—12.
Mele, Him. 17. " Ua ike mai ke Akua ia'u." p. 1 , 3, 5.
Mahele I V. Na mea e pili ana i na Misiona. Maloko o keia hapaha, ua pai hebedoma ia ma ke KUOKOA he kolamu no na Misiona, na nuhou Misionari no na aina e.
He mau ninau keia e pili ana ilaila. E nana i ka Palapala Honua Mi sionari.
Ehia hoomana nui i keia manawa ? Hoomana pegana, ma na aina hea ia ? Ehia la miliona pegena ? Mahea Inidia, oia hoi Hinedu ? Ilaila Gelegu e pili ana ia Benegala.
Heaha ka nu hou maikai nolaila mai ?
Aia mahea o Kina ? Heaha kekahi nuhou maikai no ke kauwahi o Kina mai ? Heaha kekahi pilikia nui ma Kina, a ma Hinedu ? Pehea i hoolilo ia'i ia wi nui i mea e huli nui ai na pegana olaila ma ka pono ?
Tureke ma Europa, mahea ia? Heaha ka hoomana nui malaila ? Heaha ke ano o ka hoomana Mahomeda ? He hoomana oluolu anei i na hoomana e ae ? Pehea na Karise tiano olaila mamua aku nei ? Heaha kekahi kumu o ke kaua iwaena o na Tureke me na Rukini ? Ua pau nae ke kaua, ua pau anei ka hoomaau ana ? Aole paha i pau loa. Ua kanahai iki nae i keia wa. Nui na Mahomeda e huli mai ana.
Aferika Hema, mahea ia ? Aia ilaila na Zulu. Heaha ka lakou hoomana ? Hai mai i ke ano o ka hoomana nahesa. Ehia lakou ? Ua huli mai anei kekahi poe ? Heaha ko lakou ili ?
Iapana, aia mahea ia ? Hai mai i ke ano mua, i ke ano i keia wa ? Heaha ka nu hou hoolana manao ? Nui anei na kumu malaila ? No Hawaii aku anei kekahi ? Ka poe hoomana Pope, ehia ? Mahea ? Heaha ka nu hou maikai no Roma mai? Heaha ka nu hoeha ? Ma keaha e huli nui ai na Katolika.
Aferika Komohana, ai mahea ia ? Yoruba, aia no ia ilaila, hai mai i ko lakou nui, ko lakou hoomana. Owai ko lakou akua nui? Heaha kekahi mau akua ? Na uhane o na kupuna. Aia a pau ia, alaila ae lakou e huli nui i poe aha? Ma keaha e pau ai keia hoomana naaupo ?
Hinedu. Suttee. Hai mai i ke ano o keia hana Suttee, oia hoi ka puhi ana i ke ahi i na wahine ola a na kane ke make e ke kane. Ke emi nei anei keia hana naaupo loa?
Nu Guinea. Aia mahea ia mokupuni? Heaha ka hana ino loa malaila ? Aia mahea kekahi poe ai kanaka? He mau Misionari anei malaila i keia wa ? Pehea la e pau ai ka ai kanaka ana ?
Na Iudaio. Owai lakou? E hia ko lakou nui? Heaha ka lakou hoomana? Heaha ka nuhou maikai no kekahi poe o lakou? Heaha, a mahea ka wanana hoolana no lakou?
Heaha ka nu hope no Maikonisia mai?
Mele Himeni. 493. Hauoli e na aina e, p. 1 2 3 4. Pule no ka hapaha e hiki mai ana, a no na aina e. Haawina no Aperila 6. Ioba. 33;14—30.
Na Wepa Wanana Ehiku.
HELU 2.
Ka wepa elua, oia ka wa mawaena o ka wepa elua me ke kolu kona hoailona, he lio ulaula, he mea maluna iho ona, nana e lawe aku i ka maluhia mai ka honua aku, he pahi kaua nui kana e pepehi ai kekahi i kekahi.
He hihio wanana keia no na mea e hiki mai ana ma ke aupuni o Roma mai ka manawa i lilo ai Komodo i alii no Roma mak. 180 a hiki i ka manawa i hooalii ia'i Diokeletiana mak. 285. Ka wa elua keia, kona loihi, 105 makahiki.
He wa haunaele a kaua kuloko, a pepehi aku pepehi mai, na 'lii i na 'lii, na luna i na luna, na pili kino i na pili kino. Ua kakauia ke ko ana o keia wanana ma ka moolelo aupuni o Roma, e Gibona a e kekahi poe e ae.
Ka lio keokeo, he hoailona ia no ka wa lanakila a maluhia. Ka lio ulaula, he hoailona ia no ka wa kaua, a hookahe koko. Iloko o keia wa, wahi a kekahi haku moolelo, ua noho 32 Moi ma ka noho Moi o Roma, a ua kipaku ia, a pepehiia kekahi e kekahi, me 27 kanaka i hoao e pii i ka noho Moi o Roma.
Na na wahine i kekahi manawa i hana i mea e make ai ke lii. Na na kuhina, na lunakanawai, na luna auhau, na luna koa i pepehi i na lii i kekahi manawa, a lawe i ka nohoalii no lakou iho. Na na kanaka, na kauwa, na koa i hoao i kekahi manawa e lawe i ke aupuni ma ke kipi ana, a pepehi ana i na Moi. He mau Moi elua, ekolu i ka wa hookahi i kekahi manawa. Hoohaahaa loa ia ke aupuni o Roma i kekahi manawa, a kudala ia a lilo i ka mea i haawi oi mai i ke dala.
Iloko o keia wa, aole i pau loa ka maluhia i ka lawe ia aku mai ia aupuni aku. He mau makahiki maluhia no kekahi, no ke aupuni a no ka ekalesia. Aka, o kekahi mau makahiki he mau makahiki hoomaau loa i na haipule.
Ma ka mak. 200, ua lawe ia kekahi mau haipule imua o ka lunakanawai e hoopai ia no ka haalele i na akua kii o Roma.
Olelo ka lunakanawai, hiki ia'u ke hookuu aku ia oukou, ke hoi hou oukou i ka hoomanakii me ka hoomana i ka Moi. Hoole nae lakou, a o ke oki koke ia no ia o ko lakou mau poo.
He wahine haipule kekahi, o Pesepetua ka inoa. He keiki ai waiu kana. He makuwahine haipule kona. O ka makuakane nae, he pe gana oolea oia. Ua hooleiia o Pesepetua iloko o ka halepaahao ino me kana keiki pu no. Ua hiki ka manawa e hoopai ino ia ai. Olelo ka lunakanawai, e ae oe e mohai na na akua o Roma, alaila e hookuu ia oe. Paipai hoi kona makuakane, olelo, aole anei oe i aloha i kou makuakane poohina, a me kau keiki makamae, a ae e mohai na na akua o Roma, a e hoopakele i ko kakou ohana i ka hoino ia ? Hoole nae oia, aole hiki ia'u ke mohai na na akua o Roma. Ka hooleiia no ia o Pesepetua iloko o ka pa o na holoholona hihiu, a haehae ia oia a make me kekahi poe e ae. Nui no ke koko o na haipule i hookahe ia iloko o keia wa, mai ka makahiki 180 a hiki i ka mak. 285. (Aole i pau.)
Ke Ano o ka Hana ia'na o na Mea
i ike maka ia ma keia ao, a ma na ao e ae i ike maka ia.
HELU 1.
Elua no kumuhana i hoomaopopo ia. Ke kumu hoohalike. Me ka hope no ka hana ana.
Ua hoike ia ia mau mea elua i ka noonoo o ka mea nana i hana; a ua hoike ia hoi i ka poe i hiki ke noonoo.
E nana i ke kanaka, i na hana oia i ka hale, nana ae paha oia i kekahi kumu e hoohalike ai. Noonoo hoi oia i ka hope o ka hana ana. He mea aha ka hale? He mea hookipa, he mea hoomalu he hale kuai paha.
Pehea la e hana ia'i ka hale i kupono ia no ia mau mea ? Pela no na mea he nui wale i hana ia. Ua hana ia me ka noonoo.
Ma ke kumu, ma ka rula aha e hana'i ?
Pehea hoi e hana 'i i nui ka pono, ka pomaikai, ka waiwai i loaa mai?
I na ma ka nana ana i kekahi mau mea i hana ia, me na hale, me na kaa, na pa pohaku, na moku, na lole, ua maopopo, he mea noonoo, he mea naauao, he mea akamai ka mea nana i hana, he mea e imi ana i ka pono, i ka pomaikai nona iho, a o hai hoi, pehea ke nana ia na mea nui, ano nui, ano pohihihi, a hiki ole i ke kanaka ke hana, me na mauna, na pali, na moana, na hoku, ka la, mahina, ke kanaka, ka pua liilii? Aole anei i maopopo, he mea noonoo hohonu, he mea naauao, a akamai loa ka mea nana i hana ia mau mea? Ua maopopo no ; a o ua mea nei. " O ke Akua no ia. " Ua hana ia na mea i ike maka ia mamuli o kekahi rula me he ana la, a no kekahi mau pono hoi.
Eha mau mea i pili i na mea i hana ia. 1 Ka heluna. 2 Ka manawa. 3 Ka wai hooluu. 4 Ke kino.
1. Na hua helu i ike ia, oia, 1 2 3 5 7 10. Hookahi Akua, elua lima, elua wawae, elua maka, elua pepeiao, elua pukaihu. Ekolu mea iloko o ke Akua, e 5 manamana ma ka lima hookahi, e 5 manamana ma ka wawae hookahi, 10 manamana ma na lima elua, a ma na wawae elua, 10 mea hoopai, e 7 la, e 7 makahiki, e 7 ipukukui, e 7 wepa, e 7 pu, he 12 malama, he 12 makua alii.
2. Ka manawa, e like me ka hora la, malama makahiki.
3. Ka wai hooluu, e like me ka ulaula ke keokeo ka omaomao, ka uliuli, ka melemele. 4. Ke kino, ke kino poepoe, huinaha, huinakolu, kino hua, kino ia, kino pipi, kino kanaka, kino pua, kino kihikihi.
E hoomaopopo ka poe heluhelu i keia mau mea elua, he kumu, he hope ko na mea a pau i hana ia. Aole mea i puka wale mai me ke kumu ole. Aohe mea i hana wale ia, me he la, aole akaka he wahi pono iki e puka mai ana no loko mai ona.
A ninau ia, no ke aha la i hana ia 'i ia ? auhea kahi pono iki nana e hana a haawi mai paha ? Ka makika lele, kakani nanahu mai, heaha kona waiwai ? No ke aha la oia i hana ia'i. ?
Aole i pau.
He Loko Kupanaha.
Aia la mahea ? A heaha hoi kona ano kupanaha. E kii i ka palapala aina, e huli a loaa ke Kai Karibeana. Aia no ia mawaena o na Ame rika elua. Aia ma ka hapa hikina oia kai , ma ka latitu akau 15 0, he mokupuni liilii, o Dominika ka inoa. Ua ike mua ia e Columbus ma ka mak. 1498, a nana i kapa ia inoa Dominika.
No Be ritania ia moku i keia manawa. Ka nui o na kanaka, ua 20,000 paha. Nui hoi na mea e waiwai ai.
He aina pele keia. Nui na pele e aa ana i keia manawa. Nui hoi na mea kamahao malaila. Ua hapa nae ka poe hele e makaikai no ka nui o na mea hoopilikia mai.
Aia ma kekahi lua pele i pio, he lokowai i kapaia, Ka Lokowai Baila. Ua hoopuni ia i ka ululaau kulipolipo. He ano poepoe kona. Ma kekahi aoao ona, ka pipii mau ana o ka wai wela me he wai baila la o ka ipuhao, me he ale moana la i ka wa i ooloku ai ke kai. Pii ka mahu i kekahi manawa, a paapu loa a ane ike ole aku i kela aoao. Ahinahina ka wai. Hohono hoi ka wai, no ka mea, nui ke kukaepele maloko. O kona waiwai hoi he laau lapaau.
Ua akaka ke kumu o keia loko wai baila. He pele aa malalo iho.
No ke ino loa o ke ala e hiki ai ilaila e nana maka, kakaikahi ka poe hele makaikai.
He loko nae i oi aku ke kupanaha a me ka wela, a ua laula ke ala e hiki aku ai ilala. Ua kapa ia o Loko Ahi Pio Ole. A ke hele nei na kini he nui wale ma kona ala laula me ka makau ole. No ka lohi loa ke hele wawae, a holo lio, ee kekahi poe a nui no ma na kaa mahu, a ma na waea telegarapa i hiki awiwi aku ia loko.
Ma ka nana aku, aia ka nui o na kanaka Hawaii, kane, wahine, kamalii, na 'lii, na luna, na haole, na haku ma na kaa mahu e holokiki ana ma ke ala laula, me he la he wahi lealea, he tiaka, he hale hula o ua loko ahi la. Aloha ino ! Na wai e kena i na kaa, u'oki! ku malie! i hiki i na ohua maluna iho ke puka iwaho, a ino ilalo, a ee ae ma ke kaa o ke ola ? HAWAII.
OLELO HOOLAHA.
A. M cWAYNE,
HALE KUAI LAAU LAPAAU, A ME NA WAIALA o na ano a pau, me na SOPA ALA o na ano he nui wale. Ma ke kihi o Alanui Papu me Kalepa. 840 1y
DR. RODGERS,
OIA O
KAUKA LOKEKE.
UA hoonee ae nei i kona keena oihana mai ka hale ae o Ailuene ma Monikahaae a iloko o ka Hale Mu, helu 54 Alanui Papu. Ma keia hope e hoomakaukau ana ke Kauka i kona mau laau ponoi a puunaue aku i ka poe kii mai. O kona hale noho, aia no ma ka pa o ko Hotele Hawaii, ma kahi i noho mua ai. 881 tf
E. STREHZ,
(AILUENE.)
MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o alanui Papu a me Ho tele, ma Monikahaae. (845 ly)
E. O. HALL & SON.
(E. O. HOLO MA.)
NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI, Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale. 846 Kihi o Alanui Papu me Moi. ly
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike.
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE!
E LAA NA Ahinahina, Kalakoa, Keokeo, Leponalo, Pena, Aila, Aniani, NA MEA PIULA ! KOPA, AILA HONUA, AILA HOOMALOO Kui Kakia, Pakeke, Tabu, Kaula, Noho Lio, Hulu Palaki, na Pulumi. A HE AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA Lainakini-nao, Lainakini Maoli, Palule Kalakoa, Alapia, Kelepa, Kilika, Na lole kupono i ka wawae, Palule Huluhulu, Na Lole Huluhulu, Na Lole no ka hoohehelo ana Lipini, Lihilihi, &c. LIPINE, LIHILIHI, &c. A ME NA Mikini Humuhumu MakeponoLoa! A HE MAU MEA AI KAHI Ka Palaoa, Kopaa, Raiki, Pia, Hoohu, Paakai, Huaala, Pia Kulina, &c A he Laau Lapaau Kaulana Loa A DR. JAYNES. Laau Kunu, Laau Hoomaemae Koko, Laau Hoopau Naio, Penikila, Huaale, A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU ! 827 3m 839
PAPA ! PAPA !
NO
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I
PA KUAI PAPA
MA
KA UWAPO O PAKAKA
Na Papa Ulaula o na ano a pau. Na Papa Paina o na ano a pau. Na Pili Hale Ulaula. Na Pili Hale Keokeo. Na Pepa Hoonani Hale, Na Pepa Molina. Na Pena a me na Aila Pena ! NA KUI O NA ANO A PAU. NA PANI PUKA a me NA PANI PUKA ANIANI. NA PANI PUKA a me NA OLEPELEPE. NA LAKO KUKULU HALE O NA ANO A PAU! E KUAIIA MA KE KE KUMUKUAI HAAHAA LOA O keia Makeke. ALLEN & ROBINSON Honlulu, on. 1in 187 g 840 3m
PAPA, PAPA
AIA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON!
(O LUI MA.)
MA KE KAHUA KAHIKO MA Alanui Papu a me Moi! E LOAA AI NA Papa Nouaiki! o kela a me keia ano. Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu ana i na Hale! Na Pani Puku, Na Puka Aniani, Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papa Ku, A me na Papa Moe nui loa. NA PILI O KA HALE O NA ANO A PAU. NA Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau, Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani Na Ami o na ano a pau. Na Aila Pena, o kela me keia ano, Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale. Na Aila e ae o na ano a pau. NA WAI VANIKI A ME NA WAI HOOHINUHINU NANI ! o na ano a pau loa. NA BALAKI ANO NUI WALE! A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana NO KA UKU HAAHAA LOA! E like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI. E hele mai ! E na Makamaka !! A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu a me ka maikai! 845 tf
KOPA KUKAEPELE
A
GLENN !
AOLE LUA NO KA HOOMAEMAE I KA ILI !
He mea hoopau i na eha, Na Ili Puupuu, A he hoomaemae i na mea ino, A he hoopau Luma tika, A he kopa auau no ho O keia Kopa ka oi aku o ka mea maikai I waihoia mai imua o kanaka. Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me na mea e ae o ka Ili; A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu kekahi i ka Ili, a keia Laau Hoomaemae lua ole e hana ai. O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o ke pale aku i ka mai mai na lole e na Mai Lele, oia kekahi. O na ohana ame na poe makaikai, ina e hoolako lakou i keia KOPA HOOMAEMAE LUA OLE ! ALAILA, UA LANAKILA LAKOU. He hoopau i ka lehu o ke poo, A he Kopa no hoi e kaohi mai ai I ka lauoho mai ka hina ana. Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai o keia Kopa ! E loaa no ma kahi o M. McINERNY.
Kihi o na Alanui Papu me Kalepa