Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 3, 18 January 1879 — Page 2

This text was transcribed by:	Brooke
This work is dedicated to:	Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ma ke Kauoha.

Ua hookohuia aku o Mr. Ba@eil Newton i keia la i Luna Hooiaio Palapala no ke Apana o Lahaina, mokupuni o Maui

THOMAS BROWN,

Luna Hooiaio Palapala

Keena Hooiaio Palapala. Dek. 31, 1878. S.G. WILDER.

Aponoia: Kuhina Kalaiaina

873 21

Hoolimalima o ka Aina Aupuni.

E kuai ia ana ma ka Poakahi, oia ka la 3 o Feberuari, ma ka hora 12 awakea, ma ka puka o Aliiolani Hale, ka hoolimalima o keia aina malalo iho:

Apana 1. Aia ma Hilo Akau, Hawaii, kekahi apana aina mawaena o Humuula a me Waipunalei, e pili ana i ka aina o Awawaiki a me kekahi, a ua kuhikuhiia na palena malalo iho:

E hoomaka ana mawaena o ke kahawai o Kaawalii ma ke kai, a e holo ana ma ka pilikai i aneane e hookahi mile, a hiki i ke kahawai o Waipunalei; alaila moe aku la ma ka aoao o Waipunalei e like me ke kuhikuhi ma ke kii, he ekolu mile ke kaawale; a mai laila aku, moe aku la mawaena o ke kahawai o Kaawalii e pili pu ana me Humuula, a hiki i kahi i hoomaka ai o ka nui he 800 eka. Maluna aku o $200 ka uku hoolimalima no ka makahiki.

SAM'I G. WILDER. (Waila.)

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina 824 21

MAKANA NO 1879.

KII O VICTORIA!

KA MOIWAHINE O ENELANI.

E haawi ia ana keia kii nani i ka poe a pau e lawe ana i ka NUPEPA KUOKOA no ka makahiki 1879, me ka hookaa mua mai i na DALA UKU PEPA ELUA mamua ae o ka la 31 o Maraki.

Iloko o na la hope o Ianuari e makaukau ai makou no ka hooko ana i na kauoha a na makamaka no keia kii.

No ka pomaikai o ka poe hookaa mua i na dala elua, e hui pu ia kau me ka makana i olelo ia maluna ka ALEMANAKA no 1879. Ua makaukau ke Alemanaka ano, a ke puka pu aku nei imua o na luna me keia helu. E hoomaopopo na luna i keia, aole he mea haawi wale ka Alemanaka; aka, he kaulele no ka makana i olelo ia maluna.

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1

Dala Kuike ka Rula.

IANUARI 18 1879.

HE NUI LOA na leta i loaa mai ia makou iloko o na pule elua i hala ae nei, e mahalo mai ana i keia Pepa, a e hoomaikai mai ana i ka poe lawelawe ma ka hooponopono ana, a e kauoha mai ana no hoi e hooili aku i ke KUOKOA i na poe i lawe ole mamua; he mea nui keia mau palapala ia makou. A ina paha o ka pai ia makou iho ka mea i ake nui ia, me ka noonoo ole ia o ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, ina la ua hoolaha makou a piha kekahi mau kolamu i kela a me keia pule me keia mau leta. Aka, ua ike makou he mea pili kino keia mau leta no makou iho; a o ka pomaikai o ka lehulehu o ka poe heluhelu aia iloko o na mea e ae, na mea hou o kela a me keia ano e pili ana no ka lehulehu. Ua kukulu ia ke KUOKOA no ka hoonaauao ana a me ka hoopomaikai ana i ka lehulehu holookoa, aole no ka mea hookahi, aole hoi no ka poe o ke ano hookahi; aka, no na mea a pau loa.

Nolaila e kala mai ko makou poe makamaka maikai ke hoolaha ole ia'ku ka hapa nui o ka lakou mau palapala mahalo, oiai he mau pomaikai pili kino ia no makou wale no, a e ae ia mai makou e hoopiha i na Kolamu o ke KUOKOA me na manao waiwai no ka lehulehu. A maanei ke pahola aku nei makou i ka mahalo piha, me ka panai pu aku i na hoomaikai ana a na puuwai piha o na hoa lawe hana o keia Nupepa maluna o na makamaka a pau no lakou mai na leta mahalo mai na kihi a pau mai o ka aina. E hiipoi no makou i ko lakou mau hoomaikai ana, no ka mea he waiwai nui ia no makou.

Eia kekahi mea hou a makou i ike ai ma ko makou noho ana e hooponopono Nupepa, a makou i noonoo ole ai hoi mamua. Me he mea la ua hoala hou ia mai imua o makou he poe hoa lawe hana hou a makou i ike ole ai mamua, e lawelawe pu ana no na pono o ka lahui oiwi o keia mau kaieulu o kakou. A he mea nui na makou ka ike ana i keia poe hoa'loha ma ka lakou mau palapala, a ma ka halawai kino ana me kekahi poe o lakou ma ko makou keena hana. Me he mea la ua hoomoe ia ka awea olelo mai loko aku o "Maemae i ke kui ka pua o ka hala" a hiki aku i ua kihi o ka aina, a e kike mau ana na olelo i kela a me keia pule, e pili ana no ka holomua, ka naauao, ka maemae, ka pono a me ka ola pono o ka lahui mua o keia pae moku. He mea keia e hauoli like ai kakou, me ka manaolana no na kau e hiki mai ana.

NA MOKU KUNA. -- No ka nui o ka ino iloko o na la o keia pule, nolaila, ua hookaulua ia ka holo ana o na moku kuna holo pili aina o kakou i na awa a lakou i kamaaina ai, a eia nui no ke pili nei i na uwapo me ke kali e loaa ka wa pono e holo aku ai.

MAMULI o ka noho ana mai iwaena o kakou kekahi mau Hui Hoolealea, ua hoolaukanaka ia ke kulanakauhale me na makaikai a me ka poe e hele ana e ike maka; a ua hoomalamalama mau ia ke alanui Hotele me na kukui i kela me keia wa a lakou e keaka ai; he hoike ana mai keia, ke hookokoke mai nei na ulia ano e ma ko kakou mau ipuka, nolaila, makaala kakou.

KE KANAWAI.

HELU 23.

Makehewa paha ka wehewehe ana no ka "Pepehi loa," ka hewa i hoakaka ia ma ka Mok. S., no ka mea, aole i maa ko o nei poe i keia ano Karaima. Aneane haalele loa ia keia mea ma na aina naauao, koe nae o Farani a me kekahi mau Aupuni olelo e. Nolaila ke hele nei kakou i ka Mokuna 9. Ua kapaia keia Kanawai ma kona poo. "Hakaka me ka Pepehi." He hoohalahala ka mea kakou no keia inoa, a ua manao oia aole i pololei loa keia, no ka mea ua pili ka hua "Hakaka" i ka hakaka o na mea elua kekahi me kekahi. Pela no ka huaolelo "Pepehi," ua pili ia hua i na ano hoeha a pau me ka hoeha nui, a o ka make kona hopena a me na hoeha liilii. A ua pili ka "pepehi" i ka hili ana, kui ana, pai ana a pela aku. Ina i nana ia ka olelo Haole eia ka inoa o keia hewa, "Assauet and Battery." O ka mua (Assauet) oia no ka hoana e hoeha aku, a ua kapai keia ma ka pauku 1. ma ka huaolelo "Hakaka." Ke kapili nei ka mea kakau i keia inoa hou, oia hoi "Ka Hoana e hoeha." Penei ke ano, o ka hoao ana o kekahi kanaka me ka manao ino, e hoeha aku i ko hai kino, aole nae mea ma ke Kanawai e haawi ana iaia ka mana e hana pela. Oia iho la ka wehewehe oiaio ana o ka pauku mua, a ua akaka ma keia o ka hoana ka io o keia hewa. Aka, ina ua ko keia hoana ana, a ku ke kino o hai, alaila, ua hoololi ia ka hewa a i ka pauku elua.

Penei ka olelo o ke Kanawai, Pauku, 2, O ka hakaka a me ka pepehi aku, oia no ka hoeha maoli ana i ke kino o kekahi me ka manao ino maloko ona, me ka manao kue i ke Kanawai, e eha io."

Penei nae ka ka mea kakau, Pauku 2, "O ka hoeha, a me ka hoana e hoeha a eha io, oia no ka hoeha maoli ana i ko hai kino me ka manao ino, a me ka lima ikaika, aole nae mea ma ke Kanawai e haawi ana iaia ka mana e hana pela." Hoi hou kakou i ka pauku mua. Aia hui pu me ka Hoana ka manao e hooko, alaila he hewa ia. Penei, ina unuhi mai ke kanaka i kona uwepa a wiliwili a olelo akku, "ina aole oe he kanaka elemakule e hili ana au ia oe," aole keia he Hoana ma ke Kanawai, no ka mea, ua akaka ma na huaolelo i hoopuka ia, aole ona manao e hooko i kona makemake no ka mea he elemakule kona hoa hakaka.

Eia hou. Paa kekahi kanaka i kana pahikaua ma kona lima, a olelo aku, "Ina aole e noho nei na Lunakanawai, aole au i lawe wale i kau mau olelo ino." Hooholo ka aha ma Beritania aole keia he "Hoana e hoeha," no ka mea, he oiaio, e noho ana na Lunakanawai ia wa ma ke kau Hookolokolo, a me he mea ala ua olelo keia kanaka aole oia e hoeha ana, no ka mea, eia no na Lunakanawai ke noho nei.

He nui wale na ano o ka Hoana e hoeha, eia kekahi ina i alualu ikaika kekahi mea maluna o ka lio ia hai, a holo a pee oia i pakele ai, he Hoana ia. O na huaolelo huhu wale no aole ia he hoana. aia hui pu kekahi lawelawe ana a hana ana me kekahi lala o ke kino, i mea e hooko ai i ka manao e hoeha, alaila he Hoana ia, ma ke Kanawai.

Ma ka pauku 3, ua hoomalu ia ke kino holo okoa o ke kanaka, a ua kau ka hoopai i ka mea oki a nahu, a hana ino a moku kekahi lala o ke kino. Aole i pili keia i ka hana ana o na Kahuna Lapaau, no ka mea aole lakou i oki mamuli o ka manao ino, aka me ka manao e loaa ka oluolu mamuli oia oki ana. (Aole i pau.)

Na kekahi Loio Hou o Manokalanipo.

Ma ka Helu 19 o na mea pili kanawai e hoopuka ia nei e ke KUOKOA o ka la e 7 Dec. A. D. 1878, ua kauoha ia mai la na Loio Hou i keia ninau:

Pehea la e loaa ai i ka Aha Kiekie ka mana e hooholo, ua pono ole kekahi hookolokolo ana, a e kauoha e hookolokolo hou kekahi? Aole anei i kue i ka pauku 5?

Eia ka manao o keia Loio Hou ma keia ninau.; Ua loaa no ka mana i na Luna Kanawai kiekie, e kauoha e hookolokolo hou me ke kue ole i ka pauku 5, "I na penei na kumu."

Akahi. I na hookuu ia kekahi ma ka hookolokolo ana no ka like ole o ka palapala hoopii, a o ka olelo hoopii paha a me ka hooiaio ana; a i ole ia, no ka hemahema o ka hoopii ana a me ka hoakaka ana, e hiki no ke hookolokolo hou ia a hoohewa ia no hoi no ua hewa nei mamuli o ka olelo hoopii hou, me ka manao ole i kela hookuu ia ana mamu; Kanawai Karaima Mok. 46, P. 4.

Eha no mea nui a ka Loio e hoomaopopo ai no ka pono o ke nui e hookolokolo hou, oia hoi keia: 1 O ka palapala hoopii hoahewa, 2 O ka olelo ana hoike. 3 O ka olelo ao a ka Aha me ke alakai ana i ke kanawai, 4 O ka olelo hooholo a ke Jiure, e nana i ko lakou like ole, e like paha me keia.

Alua. Ina o B ka mea i hoopiiia no ka aihue i ka po malalo o ka palapala hoopii hoahewa, hooiaio mai la na hoike he aihue io no i ka po, ao aku la ka aha imua o ke jiure e hoopuka i ka lakou olelo hooholo no ka hewa aihue o B i ka po me ke alakai ana i ke kanawai: hoopuka mai la ke jiure i ka olelo hooholo he aihue ma ke degere ekolu, oia hoi he aihue i ke ao; ua hoohalahala o B i ka olelo hooholo a ke jiure, a nonoi aku la i ka Peresidena o ka aha iloko o ka wa kupono e hookolokolo hou, no ka mea, ua hele lalau ka olelo hooholo a ke jiure he alanui okoa' aia no ka palapala hoopii hoahewa a me ka olelo a ua hoike ke waiho la aole i noonoo ia; no ka mea, o ka hoopai ma ke degere elua no ka aihue i ka po e hoopaahao ia ma ka hana oolea aole oi aku i ka 5 makahiki, aole e oi aku i ka palua ana i ko ka waiwai i aihue ia; O ka aihue hoi i ke ao ma ke degere ekolu, o ka hoopai malaila, e hoopaa-hao ma ka hana oolea aole e oi aku i na makahiki elua, a me ka palua i ka waiwai i aihue ia; ma keia ka like ole.

Ua manao au kekahi keia o na kumu e hiki ai i na Luna Kanawai Kiekie ke kauoha e hookolokolo hou.

I na paha ua kupopou mai ua kupopou mai na hoike e hai ana he aihue i ke ao, i na la ua hiki ole ke noi no ka hookolokolo hou.

Wehewehe elua: I na ua hoopii ia o D. malalo o ka palapala hoopii hoahewa, no ka hakaka a me ka pepehi ma ka mok. 9: P. 3 no ke oki ana i ka pepeiao o H. hai mai la na hoike he mau puupuu ka lakou i ike ia D. e kui ana a ku ma ka ihu a me na maka e H; Ao aku la ka Aha i ke Juire e hookuu oukou ia D. aole nae no kona hewa ole ma ka P9 e pili ana i ka hoeha, a e hookolokolo hou ia ia imua o kekahi Aha kupono mahope iho o ko oukou hookuu ana; Hooholo mai la ke Jure, ua ahewa ia o D no ka hoeha e like me ka pauku e 9 mok. 6; Pehea la ke koho nei au "aole."

Na hoike me ke Jiure he alanui okoa, o ka palapala hoopii hoahewa ua pa'u hia i ka hiamoe, o ka olelo a ka Aha, ua kapae ia ae la ma kula.

Kekahi keia o na kumu e hiki ai ke hookolokolo hou, o ko'u noonoo wale keia, a i na ua hele hewa au ma keia mau wehewehe ana e kala mai no ia'u; Me ka mahalo i ke KUOKOA.

Ma ka Helu 20 o na mea pili Kanawai o ka "Nupepa Kuokoa," ua hoea hou mai la no he ninau; penei no ia.

Akahi. Heaha la ka hewa o A, a me E, a me I? Haina; Aole hewa o A, a me E, o I, ko lakou mea i hewa.

Alua. Ma na Kanawai hea la e hoopii ia ai lakou pakahi? Haina; Aole Kanawai e hoopii ia ai o A, a me E, o I, wale no ke hoopii ia e pono ai; ma ka Mok. 20 o ke Kanawai hoopai Karaima; no ka lawe ana i ka waiwai aihue.

E wehewehe au no A, aole no A, ka makemake i kauoha i ka mea aihue e hele e aihue, no ka mea aihue wale no ka makemake, a mamuli o kona lokomaikai i hai aku ai ia A, e hele ana au e aihue a ina loaa mahehele kaua, aole nae mea i loaa ia A, aole no hoi i ike hou ia ka aihue mahope mai.

E wehewehe au no E, kauoha iho la ka aihue e noho oe mawaho e kiai, i ko E, kiai ana aole mea ana i hana aku ai i mea e holo pono ai ka aihue ana, aole o E, i imi a hana aku hoi i wahi no ka aihue e pakele ai, aole hoi ma kekahi hoailona.

Ua noho wale iho o E malaila, malie he manao maikai kona i na i ike oia he kanaka e ae e hele mai ana e halawai meia, e hai aku ana paha ia; "Ai ae ka aihue iloko o ka hale," aka, aole nae ike hou o E i ka aihue, ua puka aku paha ma kahi e, a hiki aku la i ka hale o I, malaila laua i kaana ai i ka waiwai i loaa i ka mea aihue.

He makehewa au e kamailio no I ua akaka kana mau hana ma ka mokuna 20 a'u i olelo mua aku nei, i na e nana malaila e loaa no na hoakaka no ko I hewa me ka maopopo. Me ke aloha i ka NUPEPA KUOKOA.

I. H. KAPUNIAI.

Waimea Kauai, Januari 2, 1879.

KO LANAI MAU ANOAI.

Ma na la hope o ka mahina o Dekemaba o ka M.H. 1878 i aui kunewa malie aku la, ua wehe ia na puka wai o Kulanihakoi; a ua haule nui mai na paka ua koikoi e hooma-u ana i ka papaa la o ko makou mokupuni kaulana a ke aiwaiwa Kaululaau i noho ai i na kau i hala oiai, mamua aku o oia manawa ua nui ka maloo o ka aina, a no ia kumu i haalele iho ai kekahi poe ia Lanai, a holo aku la no ka mokupuni o Kamalalawalu, a o kekahi poe ke hoomakaukau nei no e hele aku ma ia huakai hele hookahi, aka, no ko ka lani haawi ana mai i keia pomaikai, nolaila, ua hauoli nui makou, a e pau wale ana paha ka manao hele o kekahi poe.

O kekahi mea ano hou ma o makou nei, oia ka aina kalo o Maunalei e huli pono la i ka moku o Hina, ua lilo i mea ole ua hana ka wai i kana hana, nolaila au i haupu ae ai i keia mau wahi lalani mele malalo nei. "Ahu iho la ka pua wahawaha i Wailua Hao ke Koolauwahine i ke hoa la lilo"

Ua oki au maanei.

W. N. P. KAUHI Jr.

Palawai, Lanai Januari 1879.

PUNI KANAWAI. - Aia ma ke kihi mauka o alanui emma kekahi kuee mawaena o kekahi poe no ka mana a mana ole o kekahi alahele mawaena o kekahi apana aina. He mea hiki wale no ke hooponopono mua ia me ka oluolu a me ka nui ole o ka lilo, aka, no ka puni kanawai no o kakou Hawaii, ua ulu nui ke kuee, a ua hele imua o na Aha Hookolokolo he lehulehu, a ke aneane aku nei ka lilo o na aoao elua i ka $100 a oi. O ke kumu hoopaapaa, aole paha he $15 ka huina, aia kau la nae i o loa ka moni o ka poe puni kanawai.

C. C. Coleman.

Amara a he Mea Hana Mekini,

Kapili Kapuai Hao Lio

-A ME KA-

Hana ana i na Kaa Lio, &c.,

894 Hule Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i ke Alanui Papu. 3m

O wau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa ia kau nei ua kanaka a pau, mai komo hewa kekahi maluna o kuu aina kuai, e waiho la ma Keawanui, Olowalu, Maui, e oki wale i na laau ulu, a e mahi, a e oki paha i alanui kaa; a mai lawelawe hou i ke ko e ulu la ma kekahi hapa o ua aina la. Ua kapu loa, a mai hookuli e na kanaka a me na haole i keia, no ka mea, e lilo ana keia i Kanawai, mai ka la e laha ae ai ma ka Nupepa; a o ka mea hookuli na ke Kanawai auanei e hooponopono.

OBED. NA WAHINE.

Waihee, Ianuari 2, 1879. 594. 41

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai

Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho ma ka la 2 o Dec, AD 1873, i Lunahooponopono no ka waiwai o Koolea K. o Uoaomano, Keoolau, Maui i make.

Nolaila, ke hai la kau nei na mea a pau, he mau kolea ko lakou no ka waiwai o ka mea make, e hoike mai iloko o ua malama eono mai keia la aku, o hooia ia ka lakou mau koloa.

A o ka poe ale a he mau waiwai paha ko ka mea make ma ko lakou limu e paa nei, e pono e hoihoi koke mai, i na he mau ale ko ka mea make i kekahi mea, a mau mea paha, e pono e hoike koke mai. P. Nui.

Lunahooponopono Waiwai o Keooke k o Koolau i make.

Haiku Maui, Dekemapa 19, 1878. 861-4ts

OLELO HOOLAHA

Aha Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Pae Aina, Apana Hookolokolo Ekolu, Hawaii ss. Kau o Nevemaba 1878. Hana w ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Mooiuhi k ka mea i hoopiiia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare. ano ua kauoha ia, o ka olelo hoohelo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Ala, mamuli o ka aoao o Hana w no ke kumu o ka haalele loa o Mooiuhi k i oleloia e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopuka ia ai keia olelo hooholo ke hana ia e like me na olelo maloko mei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaio ia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ka Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana i loko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha. I mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina ke kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea pii.

Na ka Aha;

F. SPENCER, Kakauolelo.

Hanaia i keia la 11 o Nevemaba, 1873.

Hilo, Hawaii, ss. Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Pae Aina.

Hoike ia e ko'u lima ma ka la 26 o Novemaba, 1878.

D. H. HITCHCOCK,

892 6: Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni.

Aha Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Pae Aina, Apana Hookolokolo Ekolu, Hawaii @ Kau o Novemaba, 1878. Milikaa k ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Naeole w ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki, mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Milikaa k no ke kumu o ka haalele loa o Naeole w i olelo ia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope hooiaioia o kela olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha, i mea e hike ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

Na ka Aha:

F. SPENCER, Kakauolelo

Hanaia i keia la 12 o Novemaba, 1873.

Hoike ia e ko'u lima i keia la 26 o Novemaba, 1873.

D.H. HITCHCOCK.

892 6: Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni.

Aha Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Pae Aina, Apana Hookolokolo Ekolu, Hawaii ss. Kau o Novemaba, 1878. Kaaea k ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Loika w ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauoha ia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Kaaea k no ke kumu o ka haalele loa o Loika w i oleloia, elilo i mea paa mahope o na malama eono, mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauoha ia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

Na ka Aha:

F. SPENCER, Kakauolelo.

Hanaia i keia la 12 o Novemaba, 1878.

Hoikeia e ko'u lima i keia la 26 o Novemaba. 1878.

D.H. HITCHCOCK,

892 6t Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni.

Aha Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Pae Aina, Apana Hookolokolo Ekolu, Hawaii ss. Kau o Novemaba, 1878. Poupou w ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kaaiahua k ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauoha ia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Poupou w no ke kumu o ka haalele loa o Kaaiahua k i olelo ia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hoohole ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo e mea paa.

Na ka Aha:

F. SPENCER, Kakauolelo.

Hanaia i keia la 12 o Novemaba, 1878.

Hoikeia e ko'u lima i keia la 26 o Novemaba. 1878.

D.H. HITCHCOCK,

892 6t Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni.

Aha Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Pae Aina, Apana Hookolokolo Ekolu, Hawaii ss. Kau o Novemaba, 1878. Haawiola w ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kaleohanu k ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauoha ia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Haawiola w no ke kumu o ka haalele loa o Kaleohanu k i olelo ia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hoohole ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo e mea paa.

Na ka Aha:

F. SPENCER, Kakauolelo.

Hanaia i keia la 12 o Novemaba, 1878.

Hoikeia e ko'u lima i keia la 26 o Novemaba. 1878.

D.H. HITCHCOCK,

892 6t Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni.

Aha Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Pae Aina, Apana Hookolokolo Ekolu, Hawaii ss. Kau o Novemaba, A.D.1878. Hookano (w), ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Manu (k) ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauoha ia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Hookano (w), no ke kumu o ka haalele loa o Manu (k), i olelo ia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hoohole ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo e mea paa.

Na ka Aha:

F. SPENCER, Kakauolelo.

Hana ia i keia la 12 o Novemaba, AD 1878.

Hoikeia e ko'u lima i keia la 26 o Novemaba. 1878.

D.H. HITCHCOCK,

892 6t Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni.

Aha Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Pae Aina, Apana Hookolokolo Ekolu, Hawaii ss. Kau o Novemaba, 1878. Hoomana w ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Palapala k ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauoha ia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Hoomana w no ke kumu o ka haalele loa o Palapala k i olelo ia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hoohole ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo e mea paa.

Na ka Aha:

F. SPENCER, Kakauolelo.

Hanaia i keia la 12 o Novemaba, 1878.

Hoikeia e ko'u lima i keia la 26 o Novemaba. 1878.

D.H. HITCHCOCK,

892 6t Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni.

Aha Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Pae Aina, Apana Hookolokolo Ekolu, Hawaii ss. Kau o Novemaba, 1878. J.S. Cheesbro ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kaehupulehu ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauoha ia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o J.S. Cheesbro no ke kumu o ka haalele loa o Kaehupulehu i olelo ia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hoohole ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo e mea paa.

Na ka Aha:

F. SPENCER, Kakauolelo.

Hanaia i keia la 12 o Novemaba, 1878.

Hoikeia e ko'u lima i keia la 26 o Novemaba. 1878.

D.H. HITCHCOCK,

892 6t Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni.

Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o D W. Kaioe no Waialua, Mokokai i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a John W. Kalua. ka Lunahooponopono o ka waiwai o D.W. Kaioe no Waialua, Molokai i make, e noi ana e ae a'ku ia e kuaai kudala ana i ka waiwai paa o ka mea make, he mau apana aina elua ma Molokai, i mea hookaa ia ai kona alo. Nolaila ke kauoha ia kau nei na kanaka a pau, ke pili o ka Poakahi, oia ka la 27 o Ianuari 1879 ma ka hora 19 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi e koho ia no ka hoolohe ana i ua noooi ia, a oia na mea kue ko hoike ia. AHA FORNANDER,

Lunakanawai Kaapuni Apana CHPA.

Hooo'ulu, Ian. 3, 1879. 892 3t

LIHILIHI mai ka elima konota aku no ka I-a.

LIPINE MAI KA ELIMA KENETA AKU NO KA I-A.

Halekuai Hou!!

CALIFORNIA ONE PRICE BAZAR

Waiwai hou! Kumukuai hou!

HE MAU MAHINA i hala ae nei o ke kali ana ua loaa ia maua mai na KUAI KUDALA NUI A NA ILAMUKU. NA POE KALEPA NUI i poho (Banekorupa). a me ka ia LUNA HOOPONOPONO WAIWAI KUAI.

MAI PARISA, LADANA, NU IOKA A ME PILADELEPIA MAI, NA ANO

Paikini maikai hou loa o na Keonimana!

I AKAHI NO A HIKI I HAWAII NEI.

Parisa, Ladana. EIA NA KUMUKUAI: Nu Ioka, Piladelpia.

E HELUHELU A NOONOO!!!

Na A-i-kala Lilina ano hou ….20 keneta pakahi Na Lolewawae i umii ili ia ………. 73 keneta pakahi

Na Palule keokeo alu Lilina …… $ 1. 25 pakahi Na Kakini kane o na ano a pau, 12c keneta pakahi wale no.

Na Palule hapa Lilina ano hoe, $3 keneta pakahi Na Falemai kane o na ano a pau, 65 keneta pakahi

Na Palule Papamu hou …………..$1.00 pakahi Na Bo a me na Lei A-i Kilika. 26 keneta pakahi

Na Palule Kalakea ano hou loa, 73 kenta pakahi Na Hainaka Lilina, mai ka 12c keneta pakahi aku

Pela me na Kakini o na ano like ole i hana ia i ke KILIKA HULUHULU a MARINO o na Wahine, Kane, Keiki, - MA KE KUMUKUAI HAAHAA LOA!!

Ua manao mana e wehe i ke kuai anaku i kela mahina aku nei, aka ua kali iki i looa mai ma ka mokuahi "Zealandia." na ano Lihilihi hou loa. manoanoa. a lahilahi, mai Farani a me Geremania mai.

He noni okoa no hoi na Lole Keokeo Pike, na Kauele Huluhulu, a me na Lopi Huluhulu o na ano a pau.

Eia pu no hoi na Kaliki ano hou, na Mikilima ili, na Mamalu, na A-i-kala lihilihi, na A-i-kala pihapiha, na Lei A-i Kilika, na Kihei Huluhulu paina hou, na Lakeke lima ole, na Lole Keokeo Keiki, a me na Lole paa o na Wahine, - MA KE KUAI HAAHAA LOA!

E KAU ANA KA WELI O NA HALEKUAI PII,

Aka, e piha olioli ana ka lehulehu. Maanei no hoi e loaa ai na WAI-ALA hou loa, a me na AILA LAUOHO o na ano a pau, - keu ka puia. E kuai ia aku ana ia Waiwai a pau ME KA HAAHAA LOA.

MA KA POAONO, DEKEMABA 7,

Ma ka Halekuai 'California One Price Bazar,'

HELU 68 ALANUI PAPU. dec7-888-3m

LIHILIHI mai ka elima konota aku no ka I-a.

LIPINE MAI KA ELIMA KENETA AKU NO KA I-A.

ENA

Lede a me na Keonimana!

-o ka-

MAKANI APAAPAA O KOHALA.

E Kipa, E Naue, E Komo, A e ike i na Nani o kela a me keia ano o na Waiwai Hou Loa i hiki mai nei ma ko maua

HALEKUAI MA KAIOPIHI!

Malaila no e loaa ai ia oukou keia mau Waiwai Maikai malalo iho nei:

NA PAPALE WAHINE HULU NANI HOU LOA E PULELO AI I KA MAKANI.

Ina no hoi e kau mai i ko poo, aohe i kana mai ua mea o ka Pulelo o na Lipine a me ka luhe maewa o ka Huli i ke oho makani, nana aku no hoi, hele kela a "Kau ka Iwa he la makani," i ka ua mea o ka Nani Lua Ole, oia no oe la o ka

BULU MAMO GULA LELOLELO O KA IU O GOMOHERA.

NA KIHEI KUWELU.

O keia mau Kihei, aohe i laha ma na Halekuai e ae, ma ko maua Halekuai wale no; ua lawe mai maua no ka Pomaikai o na Lede papalina nohenohea o ua aina nei a ke aloha i anoi ai; ina no hoi oe e Hoaai ae ana i ka Aluna Ah ahi.

Nolaila, ke kau leo aku nei maua ia oukou, ano wale no ka wa kupono e loaa ai keia mau Kihei Nani ia oukou

NA LEI A-I HIPUU KIKEPA O NA KEONIMANA E LINOHAU AI.

Ke hoohiolo nei iloko o ko maua Halekuai na Lei A-i Silika o na ano waihooluu like ole he nui, e kau mai ai i ka A-i, aohe i kana mai ke kinikehu.

Na Kamaa Hila Aulii a Mikioi o na Kane, Wahine a me na Kamalii.

O keia na Kamaa Hila Aulii Helu Ekahi a maua i lawe mai ai no oukou e na Lede a me na Keonimana o ua Aina Haaheo no. He mau Kamaa kela e uwe hone ai i ka Papa Lohi o Maukele, oia no oe la, o ka Leo o ke Kolohala i ka po Lei.

NA WAIALA MOANI ALA LOA.

Eia pu no hoi ia maua na Waiala Hiahi Moani Ala Loa no na Hainaka, e unuhi ae ai oe aohe i kana mai ka puia i ke ala me ke onaona

NA KALAKOA

Eia no hoi na Lole Kalakoa ke ahu mokaki mai nei o na ano he nui wale.

Na Pahu.

A pela no hoi me na Pahu Pake, i hele kela a panio lua o waho i ka waniki.

Na Moena.

Eia no hoi ia maua na Moena Pake, oia no oe la o ka Pawehe o Niihau ka panio Na Pa, Bola., & c.

A eia no hoi ma ko maua Halekuai nei na Pa, Bola, Ipukukni, o ke nui a me ka liiii, a me na waiwai e ae he nui wale, he hiki ole ke hue pau aku i ka nui launa ole. O keia mau waiwai i hoakakaia maluna, e loaa no ia oukou ma ke kumukuai makepono loa.

AKINA & ASEU,

Kaiopihi, Kohala, Hawaii, Nov. 9, 1878 886 tf

Kahikina Nui!

Helu 62 Aaluni Papu.

$50,000 ka Heluna o na Lole Nani, a me na Lole "Aulii" Maikai, na Lole Kane, na Kamaa Puki, Na Kamaa Haahaa, a me na mea nani e ae he lehulehu wale.

E KUAIIA AKU ANA ME KA EMI IHO MALALO O KE KUMU LILO.

Ua hoonee ae nei o Magnia i na mea nani, a me na mea maikai a pau o Kona Hale Kuai me ke Alanui Nuuanu ma na lumi maemae o Kahikina Nui. Ke Ualo aku nei ia i na mea a pau, e kipa ae malaila, a e loaa no na mea "Hoohie," a Hoonani no na la "Kulaia," o kakou o hiki mai:

NA LEDE, A ME NA KEONIMANA,

Hele mai nui! Hele mai pau loa! E kuai hooemi aku ana au i na mea a pau mamua o ko'u kaawale ana aku; no Europa i keia "Kupulau" ae.

O ka mea e kuai mai a oi aku mamua o ua kauna elua ka heluna, alaila e manuahi ia aku na mea nani no na kane me na wahine.

890tf S. MAGNIN.

KAUKA T.P. TISDALE.

HOMEPATIKA.

Aia kona keena a me kona wahi noho ma ke alanui Beritania, mawaena o ka halepule o Kankeano a me ka pa o ka Moiwahine Ema. E hamama ana ke keena mai ka hora 8 a hiki i ka hora 10 am., a mai ka hora 1 a hiki i ka hora 3 pm. a me ka hora 6 a hiki i ka hora 9 o ke ahiahi.

Honolulu, Nov. 12, 1878. 885 tf

Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina ma ka waiwai o Kekua (k) no Lanai i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kapaka (w), e noi ana e hoonoho ia ia i L.H. no ka Waiwai o kana kane o Kekua (k) no Lanai i make aku nei. Nolaila, ke kauoha ia na kanaka a pau, ke pili, o ka Poaha, oia ka la 16 o Ianuari 1879, ma ka hora 10 AM ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka ia a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi ia a me na mea kue ke hoike ia.

ABR. FORNANDER.

Luna K. Kaapuni Apana Elua. B. W. P. 891-3t.

E ike auanei na kanaka a pau ke nana mai na keia olelo hoolaha; ke papa a ke hookapu loa ia'ku nei na mea a pau, aole e komo a lawe i na mea maluna o na aina i hoike ia malalo nei, oia hoi kuu aina kuai ma Palauhulu i Pahoa me Waiakana, kuleana loi o Waiaolohe ma Keanae, aina kula ma Waianu i Koolau, na kuleana loi ma kahawai o Waianu. A ua kapu pu no hoi na holoholona o kela a me keia ano, aole e hele wale maluna o ua mau aina ia o'u. O ka mea a mau mea kue i keia, e hoopii ia no e like me ke kanawai: Nolaila, e hoolohe o pilikia auanei.

B.B. Kalilimoku.

Keanae Maui, Dekemapa 16, 1878. 891-4ts.

E ike auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, a ma keia ke papa a ke hookapu ia aku nei ke komohewa ana o na kanaka a lawe paha i na puaa, na pipi i kuni ia a kuni ole ia, na manu hoi o na ano a pau, a me ke oki ana i na laau o keia mau aina, e waiho ia ma Hamakua, mokupuni o Hawaii, oia hoi o Opihilala. Kakaalaea, Hanoia, Paauilo, Koholalele, Kamihe, Kukaiau, Kaao, Kekualelel Kaawikiniki a me Manowaikohao.

CHAS. NOTLEY.

Hamakua, Hawaii, Dek. 30, 1878 893 4t.

Ke papa ia kau nei na kanaka a pau aole e komohewa a lawe wale a hoopoino i na mea ulu, a kukulu wale a hookuu wale paha i na holoholona a komohewa paha ma ke ano e a'e maluna o na aina ponoi a me na aina i hoolimalima ia e ka Hui Mahiko o Waihee, Maui. O ka mea hookuli i keia hoopii koke ia no elike me na Kanawai o ka Aina, nolaila o ka hoolohe oe ea ka pono o pilikia auanei.

JAMES MAKEE & CO.

Waihee, Maui, Sept. 7, 1878. 876 6m