Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 50, 14 December 1878 — Page 2
| This text was transcribed by: | Shaun Kamakea-young |
| This work is dedicated to: | Hawaiʻinuiākea School of Hawaiian Knowledge |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma ke Kauoha.
Kuai Kudala o na Laikini Awa.
E kuai kudala akea ia ana na Laikini Awa ma ka Poaono, la 28 o Dekemaba, 1878, ma ka hora 12 o ke awakea ma ke alo iho o Aliiolani Hale, he hookah (1) Laikini Awa no kela a me keia apana pakahi o
KOOLAUPOKO
WAIALUA
EWA a me WAIANAE No 1879
Maluna aku o $100 o ka Laikini hookahi pii aku. E waiho mua mai ka poe kuai i 25 hapa haneri o ke kumukuai ana ka pau ana o ke kudala make ano he mea hoopaa i mea e hookaa koke ia mai ai ke koena ma ka Poakahi, oia ka la 20, i ka wa o na Bona a me na Laikini e makaukau ai no ka aponoia a me ka haawi ana. SAM'L G. WILDER, (Waila.)
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dek 9, 1878. 839 2t
E kuai kudala ia aku ana ma ke akea ka hoolimalima o keia apana aina ma ke kihi o ka uapo ma Ainahau, ma Honolulu, mauka mai o ka Hale Dute, e huli ana i ke alanui Papu he 50 kapuai, a nona hoi ka hohonu he 100 kapuai, ma ka hora 12 o ke awakea o ka la 11 o Ianuari, 1879, ma ke alo iho o Aliiolani Hale. SAM'L G. WILDER, (Waila)
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dek. 9 1878. 899 3t
E malama ia ana na la malalo iho i mau la ia Kulaia Aupuni. A e paniia ana na hale oihana aupuni a pau.
Poakolu, Dek. 25--La Karisimaka.
Poakolu, Dek. 25--La Makahiki Hou.
SAM'L G. WILDER. (Waila.)
387 3t Kuhina Kalaiaina.
O ka hoomaha Karisimaka o na Kula la olelo Beritania a puni ka Pae Aina, e hoomaka ana ma ka Poalima, Dekemaba 20, a hiki i ka Poakahi, Ianuari 6, 1879. a mai ia la aku e hoomaka hou ai ke kau kula. W. JAS. SMITH,
Kakauolelo.
Keena Hoonaauao, Nov. 21, 1878. 887 3t
Ke hoike ia aku nei i na mea a pau, o ke kanawai i kapa ia "He Kanawai e pili ana no ka holo ana o na moku ma ke kai," i hoopau ia i ka makahiki 1864. A ma lalo o ka pauku 62 o ke Kanawai Kivila, ua lawe ae ke Kuhina Kalaiaina ia Kanawai i mau Rula no ke alakai a me ka hoomalu ana i na moku holo pili aina a pau, a ke hoike ia aku nei ka lehulehu ma keia, mahope iho o ka la 1 o Ianuari, 1879, e hooko ia ai keia i Kanawai. SAM'L G. WILDER, (Waila.)
887 Kuhina Kalaiaina.
E kuai kudala akea ia aku ana ka hoolimalima o keia mau aina aupuni malalo iho no na makahiki he 25 ka nui, ma ka Poakahi, Dekemaba 16, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale.
He hookahi apana aina ma ke alanui Moiwahine, e pili la i ka halekuai o Macfarlane & Co, maluna aku o $250 ka uku hoolimalima no ka makahiki hookahi.
He hookahi apana aina ma ke alanui Papu, mawaena o ka hale kupa pahu o Mr. Strehl a me ka hale amara o Mr. Chayter. Maluna aku o $25 ka uku hoolimalima no ka malama hookahi.
E loaa no na kuhikuhi a pau ma ke Keena Kalaiaina.
SAM'L G. WILDER, (Waila.)
887 3t Kuhina Kalaiaina.
Ua hookohuia aku ka poe no lakou na inoa malalo iho e ka Papa Hoonaauao, i mau Luna Helu Kanaka no ka makahiki 1878, no keia mau Apana i hoike ia, penei:
HAWAII--Hilo a me Puna…………………L. Severance
" Kau……………W.T. Martin
" Kona Hema…………K. Kamauoha
" Kona Akau………….J.G. Hoapili
" Kohala Hema……………Rev. L. Lyons
" Kohala Akau……Rev. E. Bond
" Hamakua…….Rev. J. Bicknell
MAUI--Lahaina…….D. Mamaki
" Wailuku………..H.W. Daniels
" Kahikinui, Kaupo & Kipahulu…..Robt W. Wilcox
" Hana & Koolau………C.K. Kakani
" Makawao…………W.H. Halstead
MOLOKAI……….B.W. Meyer
LANAI………….D. Mamaki
OAHU--Honolulu…………..W. Jas. Smith
" Ewa & Waianae…………H.U. Mahi
" Waialua………………J.F. Anderson
" Koolauloa……………..W.C. Lane
" Koolaupoko…………….H.H. Parker
KAUAI--Waimea……V. Knudsen
" Koloa……………..Rev. J. W. Smith
" Puna, (Lihue)…………E.K. Lilikalani
" Koolau & Hanalei……..Rev. R. Puuki
NIIHAU……………….Francis Sinclair
W. JAS. SMITH, Kakauolelo.
Keena Hoonaauao, Nov. 21, 1878. 887 4t
E kudala akea ia ana ma ka hoolimalima na Aina Aupuni malalo iho no na makahiki he umi, ma ka la 18 o Novemaba, hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale.
Apana 1. Aia ma Hilo Akau, Hawaii, kekahi apana aina mawaena o Humuula ame Waipunalei, e pili ana i ka aina o Awawaiki a me kekahi, a ua kuhikuhiia na palena malalo iho:
E hoomaka ana mawaena o ke kahawai o Kaawalii ma ke kai, a e holo ana ma ka pilikai i aneane e hookahi mile, a hiki i ke kahawai o Waipunalei; alaila moe aku la ma ka aoao o Waipunalei e like me ke kuhikuhi ma ke kii, he ekolu mile ke kaawale; a mai laila aku, moe aku la mawaena o ke kahawai o Kaawalii e pili pu ana me Humuula, a hiki i kahi i hoomaka ai, o ka nui he 900 eka. Maluna aku o $200 ka uku hoolimalima no ka makahiki.
Apana 2. Aia ma Hamakua, Hawaii, he apana aina, mawaena o Opihilala ame Paauilo i kuhikuhi ia malalo iho:
E hoomaka ana ma ke kihi akau o Paauilo a moe aku la ma ke kahakai mawaena o ke kahawai a moe aku la ma ke kai: Akau 79 degere, Komohana 550 kapuai, Akau 59 degere, Komohana 780 kapuai, Akau 46 degere, 30 minute, Komohana 750 kapuai, Akau 62 degere, Komohana 500 kapuai, Hema 76 degere 4 sekona, Komohana 793 kapuai a hiki ma ka palena o Opihilala 947, alaila, moe aku la ma ka palena o Opihilala i olelo ia, Hema 11 degere 40 minute, Komohana 3160 Kapuai; alaila moe aku ma Opihilala he 1277, Hema 70 degere 45 minute, Hikina 2250 kapuai a hiki iwaena o ke kahawai o Paauilo, alaila moe aku la mai waena aku o ke kahawai i olelo ia (i aneane e 3160 kapuai ke kaawale) a hiki i kahi i hoomaka ai; o ka nui he 207 eka. Maluna aku o $175 ka uku hoolimalima no ka makahiki hookahi.
E ike ia no na kii a me na kuhikuhi no keia mau aina ma ke keena o ke Anaaina Aupuni.
He hookaa ma ka hapaha makahiki ma ke kuike.
SAM'L G. WILDER. (Waila.)
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Sept. 3, 1878.
Ke iho e mai nei no ka poe makemake KUOKOA o 1879.
HANAU--Ma Kalihi, Oahu, ma ka la 9 o keia malama, na Wm. H. Tell, he kaikamahine.
NA KAUOHA NUPEPA KUOKOA NO KA M.H. 1879.--Ua loaa mai ia makou na kauoha lehulehu mai na apana mai e hoouna aku i "Nupepa Kuokoa" o keia makahiki ae, ma na ope kekahi a ma na wahi pakahi kekahi. Ke hoike aku nei makou imua o ka lehulehu mai Hawaii o Keawe a Kauai o Mano. E hooko no makou me ka hala ole i na kauoha a pau i hiki mai io makou nei.
POE HOOKAA MUA.--Ke hookaa mua mai nei no kekahi poe i ka auhau o ka lakou mau "Nupepa Kuokoa" o keia makahiki ae, a mawaena o lakou o DM John Kumualii o Papa, Konia, Hema, Hawaii, kekahi a me ka Hon. J A Kaukau o Kapalihinahina, Kaanapali, Maui kekahi. O ka pono ia "I hookahi Puuwai."
Na Kekahi Loio Hou.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:--
Ua ike iho nei au i kekahi mau ninau pili kanawai, ma kekahi o kou mau kolamu o ka pepa o ka la 7 o Dekemaba M.H. 1878 aoao elua.
Akahi.--Pehea la e loaa ai i ka Aha Kiekie ka mana e hooholo ai ua pono ole kekahi hookolokolo ana, a e kauoha e hookolohou ia kela hihia?
Haina.--Ina ua loaa i ke Aupuni kekahi mau kumu hou maopopo lea e hiki ai ke hooia mai no ka hewa i hana ia, alaila, ua hiki no ke hookolokolo hou ia kela hihia.
Alua.--Aole anei i kue keia hana ana i keia Pauku 5>
Haina.--Ina o na kumu a me na hoike mua ma kela hookolokolo mua ana, a malalo oia mea ka hookolokolo hou ana, alaila, ua kue io no i ka Pauku 5, ke lana nei ko'u manao e loaa ana i kekahi o ko'u mau hoa Loio hou na haina i oi ae i keia.
Owau no o A.KAULIA.
KA NUPEPA KUOKOA NO 1879.
No ka hoomalamalama ana a me ka hoopomaikai ana i ko makou poe heluhelu, ma na pono kino a me ka noho pono ana, e hoomau ia aku no ka puka ana o ka NUPEPA KUOKOA no ka makahiki 1879. Mawaena no hoi o na mea maikai he nui wale a makou i noonoo mua ai no ka pono o ko makou poe heluhelu, e hoomau ia'ku ana na helu o KE KANAWAI e puka nei. E hoomau ia no hoi na kaao e puka nei a hiki i ka wa e pau pono ai, alaila e panai ia mai ana he mau MOOLELO KAAO HOU LOA a makou i wae akahele ai. He mau helu malalo o ke poo o KE OLA KINO kekahi e puka ana i keia makahiki ae. O ke ano o keia, he mau rula a me na kanawai no ka malama pono ana i ke ola o ke kino, e pili ana no ka ai, ka aahu, ke ea, ka alama ana i ka poe mai, ke kulana hale e pono ai, a pela aku. He mau manao waiwai loa keia no ka lahui ke heluhelu a hoolohe.
E hoopuka mua ia na mea hou o na aina e, a me kekahi mau mea hou malalo o ke poo o "Na Misiona," oia na mea e pili ana i na kihapai misionari o ka honua a puni, a me na kihapai ponoi o kakou ma Maikonisia a me ka poe moku o Nuuhiwa. A he nui na mea e ae e puka aku ana, he kumu e hiki ai ke olelo ia he makahiki waiwai nui ka 1879 no ka poe heluhelu i ka NUPEPA KUOKOA. A maluna o keia mau pomaikai e hookaulele aku ana makou i ke Kii nani o ka Moiwahine o Enelani, no ka poe a pau e hookaa mua ana i na dala elua no ka makahiki. E nana i ka hoolaha makana ma kahi e ae.
RULA PAA NO NA LUNA O KA NUPEPA KUOKOA.-- No ka makahiki 1879, aole e ae ia ka mea e noho aie nei i ka Pepa e lawe i nupepa nana no keia makahiki, ke hookaa e ole ia kona aie mua. E hookaa mua i ka aie no 1878, aliala hiki ke lawe i ka Pepa no 1879. E malama loa na Luna i keia rula.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA
No ka Makahiki $2. Eono Mahina, $1
Dala Kuike ka Rula.
DEKEMABA 14, 1878.
KE HOEA aku nei makou i keia pule imua o ko makou poe makamaka heluhelu me na kolamu mea heluhelu he umikumamawalu, i piha pono me na mea maikaio ua ano he nui, a me umikumamalua kolamu olelo hoolaha, i kupono ke nana akahele ia e na makamaka a pau. He hiki mua keia no na pomaikai a makou i manaolana ai e pahola aku imua o ka poe heluhelu i ke KUOKOA iloko o keia makahiki ae e e hoolauna mai nei. Ua aie ni makou, a pela no me na hoa heluhelu, i ka lokomaikai o ka Peresidena o ke Kula Misiona a me ke kakauolelo o ka Papa Hawaii no na palapala mai Maikonisia mai, pela no hoi me W.D. Alekanedero, no kana palapala mai Europa mai. Aole e nele ka haawi ana o na poe heluhelu i na manao mahalo no kona hoopoina ole ana i na hoaaloha he nui wale o kona one oiwi, ma ka haawi ana mai i keia leta maikai no lakou. O ka helu mua ia o na palapala a makou i manaolana ai e hoopuka ma keia hope aku maluna ae o kona inoa mai Europa mai.
KA MAKANA A ME KE KUOKOA NO KA
M.H. 1879.
No kekahu mau la lehulehu i kaalo hope ae nei, ua hapai makou i ka noonoo nui ana no ke ano makana kupono e haawi aku ai i ko makou poe makamaka e hookaa mua mai ana i na DALA ELUA no ka kakou pepa o ka makahiki hou e panee mai nei. Ua hoomanao makou me ka hauoli i ka haawi makana ia ana o na kii o na alii o Hawaii nei no na makahiki lehulehu, he mea hoi e hiki ai i na makaainana ke hoomanao i ko lakou mau helehelena, mai kona au i hana a hiki i keia au maikai. A oiai ua manao makou ua lawa ko ka aina kulaiwi, nolaila ua wae makou mai na kii o na Moi kaulana o ka honua nei, a ua hooholo e haawi aku i ke kii o VICTORIA ke alii ka Moiwahine kaulana o Beretania Nui ame kona mau panalaau, a Emepera hoi o Inia.
I ka pule mua o Ianuari e pai piha ia'ku ai kona moolelo hiwahiwa.
He kii nui keia a he moakaka maikai na hiona ku i ka mahalo ia.
Ke paipai ia aku nei na Luna e hoike koke mai i ka huina o ka lakou mau pepa i makemake ai i maopopo ai ia makou ka heluna e pai ai mamua o ka manawa. E loaa ana keia makana i ka poe a pau e haawi mai ana i na DALA ELUA no ka NUPEPA KUOKOA no 1879 mamua ae o ka la 31 o Maraki. E hiki no ke haawi i na dala ma ka lima o ko makou poe luna, a i ole e hoouna pololei mai no ia makou ma Honolulu nei. O ka loaa mai o na dala elua no ka Nupepa ma keia Keena a me ka inoa o ka mea lawe, oia ka mea e kuleana ai ko makou poe heluhelu iloko o keia makana maikai. A ke hoomaka e nei makou e kakau kaawale i na inoa o ka poe i hookaa e mai i ka uku piha no ka pepa no 1879, i mea e loaa pono aku ai ia lakou ka makana.
Oiai ua loaa ia makou keia kii nani, ua makaukau hoi me kona moolelo kamahalo, ua kanalua ole makou i ka puana ana'e, he au holomua keia e hiki mai ana no ke KILOHANA POOKELA O KA LAHUI HAWAII, a e pakeu loa'i ka punahele o "Maemae ike kai ka pua o ka Hala-a! Aloha-e."
ALOHA NA LEPERA.
IKOLO o keia pula iho nei i ike ai makou ma ka lima o Kakalaika kekeahi palapala kakau inoa o ka poe i komo ia me na maao aloha e ae ana e kokua wai dala i ahaaina no ka poe lepera ma Kalawao, Molokai, ma ka la Karisimasa ae nei, Dekemaba 25. Mai loko aku o na apana a pau o keia mau mokupuni i ohi ia ai kela poe mai, a ua hookaawale ia mai waena aku o nakini a hoopaa i ama kahi i kapa ia "ka hale kupapapau o ka poe ola." Aohe manaolana hou o ko laila poe mai no ka hui pu ana me na hoa'loha e noho nei ma na home oluolu a puni Hawaii. He poe lakou ua hoailona ia no ka hopea, aole paha i liuliu aku. A ina no hoi e loihi ana na la, ua ike mua ia he mau la e piha ana i na popilikia a me na kaumaha. E helelei ana no na waimaka o kekahi poe e heluhelu ana i keia no ko lakou poe pilikoko i hookaawale mua ia ma Kalawao. Aloha wale! Aloha nui na makamaka lepera!
E puana leo aloha wale no anei kakou, a pau ae? Aole pela. Eia ka hooko ia ana o ka huaolelo aloha. Ua wehe ia ka puka e hiki ai ke kokua kela a me keia i wahi mea ai no ia poe mai, i ai iho lakou i ka lakou wahi ahaaina, anoai o hoi mai na koni aloha ana o ko lakou puuwai e imi i na hoaaloha i hope nei, a haule mai na waimaka a ke aloha no keia hua a ke aloha i panai ia aku imua o lakou la mai na makamaa aku owaho nei. O ke kanaka puuwai aloha, e hele ae a e haawii i kana wahi kenikeni ma ka lima o Kakalaika no ka ahaaina o ka poe lepera, a i ole e waiho mai ma ko makou Keena me ka inoa pu kekahi, a na makou e haawi aku. A na ka Haku, Ka Hoaaloha o ka poe lepera e hoomaikai mai i ka poe haawime ka manao oluolu.
KA HELU KANAKA NO KA M.H.
1878.
Me keia pepa ke hoopuka pu ia'ku nei ka "Papa Helu i na Kanaka" no ka makahiki 1878, i hoomakaukau ia e ka Papa Hoonaauao. He mea pono no hoi ke haawi pu aku makou i kekahi mau kuhikuhi ana i mea e kokua ai i ka lehulehu i ka hoopiha pololei ana i ka palapala paihakahaka e hoolaha ia ana iwaena o lakou no ka Helu Kanaka o keia makahiki. O keia papa helu e hele pu aku nei me keia helu o ke KUOKOA, he hoike ia no ka pepa a na luna o ka Papa Hoonaauao e waiho aku ai iloko o na hale a pau o keia aupuni iloko o na la hope o Dekemaba nei, a ke hoolaha mua aku nei makou i ike mua ko makou poe heluhelu, a i makaukau mua hoi lakou i ka wa e hiki aku ai na luna helu kanaka. I mea e pono ai keia helu ana a i pololei hoi ka hana ana, e hoomaopopo i keia mau kuhikuhi ana malalo iho.
Aole keia he mea pili i ka auhau, aole no hoi he helu ana i ka poe ku i ka auhau; aka, he helu ana i na kanaka a pau loa o ke aupuni, i mea e ike ia ai ka huina pau o na kanaka o keia Pae Aina; nolaila, e helu ia ana na mea a pau loa, mai na keiki uuku e hii ia ana e na makua a hiki aku i ka poe elemakule loa, aole hookahi mea e koe.
Hookahi wale no manawa e helu like ia ai na mea a pau, oia ka po o ka Poalima, la 27 o Dekemaba a ao ae Poaono. Ua kauoha ia pela i mea e huikau ole ai ka helu ana, i loaa ka huina pololei o na kanaka.
Mamua ae o ka la i olelo ia maluna e waiho aku ana na luna i na palapala paihakahaka, elike me keia a makou e hoopuka aku nei, ma kela a me keia hale a puni ka aina, a ma ka po o ka Poalima, la 27 o Dekemaba, e lawe ke poo o kela hale a me keia hale i palapala a e kakau pololei i ka inoa o kela mea keia mea i moe ma ia hale iloko oia po, me ka hoopiha pololei i na hakahaka i hana ia no na kane, na wahine, na keiki, na makua, kela a me keia lahui, a pela aku, elike me ke kuhikuhi ana o na palapala paihakahaka.
Ma ke ao ana ae o ka po Poalima, i ka la 28 o Dekemaba e hoomaka ai na luna e lawe mai i na palapala paihakahaka a lakou i waiho mua ai ma na hale, no kamea ua pau ka helu ana i ka po o ka la 27, a ua hoopiha pololei ia na hakahaka iloko oia po; a ina e hiki ole aku ka luna iloko oia la, e malama pono i ka pepa o ualowale a hiki i ka wa e loaa ai i ka luna.
Ina ma ko oukoku heluhelu ana i ka papa helu e puka aku nei, ua loaa kekahi mea pohihihi, e ninau pono i na luna i ka wa a lakou e lawe aku ai i na papa helu i ko oukou mau kauhale.
OLELO HOOLAHA.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Aikake Harbottle o Maui i make. Ma ke keena imua o ka Hon. A.F. Judd. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka pepa hoike a W.C. Parke, lunahooponopono o ka waiwai o Aikake Harbottle no Maui i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $113.94a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $309, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauohaia, o ka Poalua ka la 14 o Ianuari, 1879, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kono ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na pepa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kulu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ke Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 11 o Dekemaba, 1878. A. FRANCIS JUDD.
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
889 3t A.Rosa, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponoono waiwai. Ma ka waiwai o Mataio Kamaka k o Waimea, Kauai i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena. Olelo kauoha e hoolaha aku no k noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Iopipiiki k o Waimea e hoike mai ana o Mataio Kamaka no Waimea ua make kauoha ole ma Waimea ma ka la (?) o 18--(?) a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Iopipiiki. Ua kauohaia o ka Poaha oia ka la 30 o Ianuari 1879 i ka hora 10 kakahiaka oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Waimea, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, Ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 7, 1878
JACOB HARDY,
889 3t Lunakawai Kaapuni Apana Eha.
AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai. Mokupuni o Oahu ko Hawaii Pae Aina, ss. Ma ka waiwai o Makole k o Heeia i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 10 o Dekemaba, 1878, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala, i oleloia ooia no ke kauoha hope loa o Makole k i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kea palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia Kahakuliilii w ua waihoia mai e Kakela ame Haki. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakahi oia ka la 30 o Dekemaba, 1878, ma ka hora umi am ma ka rumi hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili e kue ana ia palapala kauoha a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka Nupepa Kuokoa he nupepa i paiia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make ma keia aupuni, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. Dekemaba 11, 1878. CHAS. C. HARRIS,
Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. 889 3t
AHA Kiekie o ko Hawaii Pae aina ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina,ss. Ma ka waiwai o Kalua k no Honolulu, Oahu i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 11 o Dekemaba, 1878, ua waiho ia mai luna o ka Aha, kekahi palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o Kalua k i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia Leiau ka mea hoopii, ua waiho ia mai e S.B. Dole, loio no ka mea hoopii. Nolaila, ua kauohaia o ka Poalua oia ka la 31 o Dekemaba, 1878, ma ka hora 10 am ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Honolulu, ma Oahu. oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili a kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu, iloko o ke Kuokoa, he nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu Ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 11, 1878.
LAWRENCE McCULLY,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo 889 3t
AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono Waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina, ss. Ma ka waiwai o John Kawelau i make: Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 9 o Dekemaba, 1878; ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o John Kawelau i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia kaila k ua waihoia mai e kaila no John Namaielua. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poalua oia ka la ehiku o Ianuari 1879, ma ka hora 10 am ma ka rumi hookolokolo o ia Aha ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i paiia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha a me na hooilina o ka mea make, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 9, 1878. A. FRANCIS JUDD,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. 839 3t
AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai. Mokupuni o Oahu, ma ko Hawaii Pae Aina, ss. Ma ka waiwai o Mary Rees i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 6 o Dekemaba, 1878, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ke kauoha hope loa o Mary Rees i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko ia John Rees ka mea hoopii, ua waihoia mai e S.B. Dole. Nolaila, ua kauohaia o ka Poalua oia ka la 31 o Dekemaba, 1878, ma ka hora 10 am ma ka rumi hookolokolo o ia Aha ma Honolulu, ma Oahu i olelo ia, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili e kue ana ia palapala kauoha a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopuka ia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make,ma Hawaii nei, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 6, 1878. A. FRANCIS JUDD,
Ikea. Luna kanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. 889 3t
KUAI MANUAHI!
KUAI HOEMI!
AOHE LUA E LIKE AI.
E HOOMAU IA AKU ANA NO KA MA
KAHIKI HOLOOKOA.
E hele ae e ike ia Henry Waterhouse ma
keia Poaono, Dekemaba 14, ma ka
HALEKUAI POHAKU HOU
MA
ALANUI ALII.
A malaila e kuai ia aku ai ma ke kumukuai emi loa i ike ole ia mamua na
Paa Lole Kane
Kamaa Buti
Kamaa Haahaa
Papale Kapu
Pahu Kamano
Eke Barani
Na Pililakeke mehana no ka wa anu, na mea ai a me na waiwai e ae he nui loa. E hookaawale ia ana kekahi aoao o ka Halekuai no keia mau waiwai hou.
A ua hiki hou mai nei no hoi maluna o ka moku kalea Deitz mai Kaleponi mai he 150 Tona Ukana o kela me keia ano. He emi loa no hoi ke kumukuai o na Palule mai ka hapaha dala aku. E kipa mai no i ike pono.
JNO. THOS. WATERHOUSE.
889 4t
LIHILIHI mai ka elima keneta aku no ka I-a.
LIPINE MAI KA ELIMA KENETA AKU NO KA I-A.
Halekuai Hou!!
CALIFORNIA ONE PRICE BAZAAR
Waiwai hou! Kumukuai hou!
HE MAU MAHINA i hala ae nei o ke kali ana ua loaa ia maua mai na KUAI KUDALA NUI A NA ILAMUKU, NA POE KALEPA NUI i poho (Bane kurupa), a me ka na LUNA HOOPONOPONO WAIWAI KUAI.
MAI PARISA, LADANA, NU IOKA A ME PILADELEPIA MAI, NA ANO
Paikini maikai hou loa o na Keonimana!
I AKAHI NO A HIKI I HAWAII NEI.
Parisa, Ladana. EIA NA KUMUKUAI: Nu Ioka, Piladelepia.
E HELUHELU A NOONOO!!!
Na A-i-kala Lilina ano hou…20 keneta pakahi Na Lelewawae i umii la ia…73 keneta pakahi
Na Palule keokeo alu Lilina….$1.25 pakahi Na Kakini kane o na ano a pau, 12 1/2 keneta pakahi wale no
Na Palulue hapa Lilina ano hou, 55 keneta pakahi
Na Palule Papamu hou…..$1.00 pakahi Na Palemai kane o na ano a pau, 63 keneta pakahi
Na Palule Kalakea ano hou loa, 73 keneta pakahi Na Ho a me na Lei A-i Kilika, 25 keneta pakahi
Na Hainaka Lilina, mai ka 12 1/2 keneta pakahi aku
Pela me na Kakini o na ano like ole i hana ia i ke KILIKA HULUHULU a MARINO o ua Wahine, Kane, Keiki,--MA KE KUMUKUAI HAAHAA LOA!!
Ua manao maua e wehe i ke kuai ana'ku i kela mahina aku nei, aka ua kali iki i loaa mia ma ka mokuahi "Zealandia," na ano lihilihi hou loa, manoanoa, a lahilahi, mai Farani a me Geremania mai
He nani okoa no hoi na Lole Keokeo Pike, Na Kawele Huluhulu,
a me na Lopi Huluhulu o na ano a pau.
Eia pu no hoi na Kaliki ano hou, na Mikiliena ili, na Mamaka, na A-i-kala Ehiehi, na A-i-kala pihapiha, na Lei A-i Kilika, na Kihei Huluhulu paina hou, na Lakeke lima ole, na Lole Keokeo Keiki, a me na Lole paa o na Wahine.--MA KE KUAI HAAHAA LOA!
E KAU ANA KA WELI O NA HALEKUAI PII,
Aka, e p@ olioli ana ka lehulehu. Maanei no hoi e loaa ai na WAI-ALA hou loa, a me na AILA LAUOHO o na ano a pau.-keu ka pula. E kuai ia aku ana na Waiwai a paa ME KA HAAHAA LOA.
MA KA POAONO. DEKEMABA 7,
M ka Halekuai 'California One Price Bazaar,'
HELU 68 ALANUI PAPU. dev7-868-3m
LIHILIHI mai ka elima keneta aku no ka I-a.
LIPINE MAI KA ELIMA KENETA AKU NO KA I-A.
HALE KEOKEO! HALE KEOKEO!
LOLE HOU! LOLE HOU!
AKAHI NO A HOEMI LOA IA IHO NEI KE KUAI O NA LOLE A PAU!
MA
HALE KEOKEO
Nolaila, e ikaika ana ke kokoi a ka Wai Piula
o ka Makepono malaila;
oiai, e piha mau ana ke Paipu Nui mai keia
POAONO aku ma HALE KEOKEO.
Halekuai mua iho nei o AKE, ma Alanui Nuua
nu, Helu 31. 888 4t
E NA
Lede a me na Keonimana!
o ka
MAKANI APAAPAA O KOHALA.
E Kipa, E Naue, E Komo, A e ike i na Nani o kela a me keia ano o na Waiwai Hou
Loa i hiki mai nei ma ko maua
HALEKUAI MA KAIOPIHI!
Malaila no e loaa ai ia oukou keia mau Waiwai Maikai malalo iho nei:
NA PAPALE WAHINE HULU NANI HOU LOA E PULELO AI I KA MAKANI.
Ina no hoi e kau mai i ko poo, aohe i kana mai ua mea o ka Pulelo o na Lipine a
me ka luhe maewa o ka Hulu i ke oho makani, nana aku no hoi, hele
kela a "Kau ka Iwa he la makani," i ka ua mea o ka
Nani Lua Ole, oia no oe la o ka
HULU MAMO GULA LELOLELO O KA IU O GOMOHERA.
NA KIHEI KUWELU.
O keia mau Kihei, aohe i laha ma na Halekuai e ae, ma ko maua Halekuai wale
no; ua lawe mai maua no ka Pomaikai o na Lede papalina nohenohea o
ua aina nei a ke aloha i anoi ai; ina no hoi oe e Hoani ae ana i ka
Aluna Ahiahi.
Nolaila, ke kau leo aku nei maua ia oukou, ano wale no ka wa kupono e loaa ai
keia mau Kihei Nani ia oukou
NA LEI A-I HIPUU KIKEPA O NA KEONIMANA E LINOHAU AI.
Ke hoohiolo nei iloko o ko maua Halekuai na Lei A-i Silika o na ano waihooluu
like ole he nui, e kau mai ai i ka A-i, aohe i kana mai ke kinikohu.
Na Kamaa Hila Aulii a Mikioi o na Kane, Wahine a me na Kamalii.
O keia na Kamaa Hila Aulii Helu Ekahi a maua i lawe mai ai no oukou e na Lede
a me na Keonimana o ua Aina Haaheo nei. He mau Kamaa keia e uwe
hone ai i ka Papa Lohi o Maukele, oia no oe la, o ka Leo o ke
Kolohala i ka po Lai.
NA WAIALA MOANI ALA LOA.
Eia pu no hoi ia maua na Waiala Iliahi Moani Ala Loa no na Hainaka, e unuhi ae
ai oe aohe i kana mai ka puia i ke ala me ke onaona.
NA KALAKOA.
Eia no hoi na Lole Kalakoa ke ahu mokaki mai nei o na ano he nui wale.
Na Pahu.
A pela no hoi me na Pahu Pake, i hele kela a panio lua o waho i ka waniki.
Na Moena.
Eia no hoi ia maua na Moena Pake, oia no oe la o ka Pawehe o Niihau ka panio
Na Pa, Bola, & c.
A eia no hoi ma ko maua Halekuai nei na Pa, Bola, Ipukukui, o ke nui a me ka liiii, ame na waiwai e ae he nui wale, he hiki ole ke hue pau aku i ka nui launa olle. O keia mau waiwai i hoakakaia maluna, e loaa no ia oukou ma ke kumukuai makepono loa.
AKINA & ASEU,
Kaiopihi, Kohala, Hawaii, Nov. 9, 1878. 885 tf
HOOLAHA NA KA LUNAHOOPONO
PONO WAIWAI.
UA hoonoho ia ka mea nona ka inoa malalo nei, i lunahooponopono no ka waiwai o Nahoainemo Naala opio, no Hamakualoa, Maui i make. Nolaila o na mea a pau i aie i na waiwai la, e hookaa koke mai, a o ka mea he kuluana maloko o na waiwai la, e hoike ia mai maloko o na malama eono o pale mau ia. J.D. HAVEKOST.
887 4t Lunahooponopono Waiwai.
MAI keia la 30 aku o Nov. 1878, aole e ae la kekai mea a mau mea e hoaie ma kuu inoa.
887 4t CAPT. KUANONI.
AINA KUAI A HOOLIMALIMA.
HE Kanalima Kumamaono eka aina ma Iwilei. (Makai iho o ka Halepaahao.) He Loko I-a, Aina Kalo, Aina kau Paakai, aina kula a me ke kai. A me kekahi mau eka aina ma Peleula, he aina kalo, aina kula a me ke kai. He oluolu ke kuai ana. E ninau ia J.H. CONEY, (Koni)
Honolulu, 865 tf