Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 42, 19 ʻOkakopa 1878 — Ma ke Kauoha. [ARTICLE]

Ma ke Kauoha.

HE KANAWAI

E PILI ANA I KA MANA HOOKOLOKOLO KAUWKE 0 KA AIIA HOOKOLOKOLO KIEKIE A ME na Aha Hookolokolo Kaapuni. E hooholoki e ka Moi a me ka Hale Aha• olelo o īo Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanaioai o ke Aupuni. Pauku 1. I hui hou ia aku ai ika mana Kaulike i loaa ika Aha Hookolokolo Kiekie a me na Lunakanawai oia Aha a me na Aha Hookolokolo Kaapuni ka mana hookolokolo maluna o na hihia a pau i hoomaka ia, ina ma ka palapala hoopii, palapala kena, palapala noi ama kekahi ano e ae paha i noi ia aku ai e haawi mai i ka pono kaulike, koe na mea i hoakaka ia ke ano o ka hana ana a e hoopuka i na paiapala kena akea, a me na palapala ku i ka wa, a me na palapaia e ae i makemake ia, ma na hana kaulike i na Aha malalo iho na hui i hoohuiia, ame kekahi poe i komo iloko. i mea e loaa ai ka pono a me ke kaulike. Pauku 2. Ua hiki ika Aha Kiekie ame na la Aha a pela no hoi me na Aha Hookolokoio Kaapuni e hoolohe a e hooholo ma ke kaulike i na hihia a pau i hoakaka io mahope iho nei, ina aole i loaa ka pono i na aoao a i elua ma ke ano moakaka, a me ke ano lawa kupono ma ke ano Kanawai i maa mau, oia hoi na hoopii e hookaa i na moraki, a i oie ia e hoopau, na hoopii a me na hana no ka hooko, a me ka hooponopono ana īna waiwai i malama ia no kekahi ina ua pili ika waiwai paa, a i ole ia, ika waiwai lewa, na hoopii no ka hooko ana i na olelo aelike, a kekahi aoao īloko o ka aelike e kue ana i kekahi aouo, a me kona mau hooilina ma ke Kanawai, na hooilina mamuii o ka palapala kauoha hooko kauoha, luna hooponopono waiwai, a me na waihona waiwai, na hoopii e kauoha ana e hoihoi ia kekahi waiwai i iawe ia a ] paa ia mai ka ona, a i huna ia, a i paa ia i hiki ole ai ke hoomalu ia, na hoopii mawaena o na hooilina, na hooilina mamuli o ka palapala kauoha, a hooilina ma ke Kanawai e uku i ko lakou nnahele, ina ua ili maluna o lakou ka uku ana i na aie o kekahi mea i make kauoha, a kauoha ole paha, a ma ka hoopii ana, a mawaena paha o kekahi poe e

ae i ili like maluna o /akou ka hookaa ana i kekahi aie ina ua ili ia aie maluna o na mea i oi aku mamua o ka mea hookahi. 0 na hihia e ae i komo na mea he elua a °i a ku me na kuleana kaawale i hiki ole ke hooholo pono la me ka moakaka ma ka hoo» pii hookahi ma ke Kanawai maa mau. i.Va hoopii mawaena o na hoa hui, na hoa hui hoolimalima a me na mea e noho like ana me ke kuleana hookahi, me ko lakou mau hope ma ke Kanawai, me ka mana e koho aku i mau mea e ohi i na uku hoolimalima a me na puka, a e mahele, a e hoolilo aku ia mea i mea e hoopau ai i na aie a me na koi maluna o ua waiwai la, a i ole ia, mawaena o na mea e noho like ana iluna o ka aina. Na hoop\i mawaena ona kahu malama waiwai, na hooko kauoha ame na luna hooponopono waiwai ame ko lakou mau hope ma ke Kanawai, Na hoopii e pili ana i ka hoopoino a me na mea ino wale, ina ua pili i ka waiwai paa a waiwai lewa paha. Na hoopii ma na aie buke ina mamuli o ke ano o ia aie buke ua hiki ole ke hooponopono a e hookaa ia ma kekahi hoopii ma ke Kanawai. Na palapala hoopii o ka poe i aie ia i mea e loaa ai a e hoolilo ma ka hookaa ana o kekahi aie i kekahi waiwai, kuleana ma ke Kanawai, ama ke kaulike paha o kekahi mea aie maloko o keia Aupuni i hiki ole ka loaa e hoomaluia a lawe ia ma ka palapala hoomalu, ma kekahi hoopii ina ke Kanawai e kue ana i ua mea aie nei. Na hana apuka a me na hooiilo ana o ka waiwai paa ma ke ano moraki. Na hihia ulia wale, a i ole ia ma ke kuhihewa. Na hihia a me na palapala hoopii e hull na mea e huna ia ma kekahi hihia, ipa ua hiki ke koi ia mamuli o ke KanaVvai e like me ka hana ana ona hihia ma ke kaulike. Ahe loaa no hoi ka mana hookolokolo kaulike piha e like me ka mea mau ame na hana ona Aha Kaulike ma na hihia e ae a pau ī loaa ole na pono maopopo ma ke Kanawai. Pauku 3. E hiki no ke hoomaka ia na hihia ma ke kaulike ma ka palapala hoopii a palnpala noi paha, me ka palapala kena e like me ka mea i hana mau ia ma ke kaulike, a i ole ia e hookomo ia iloko o ka palapala kena i hoopuka mua ia a palapala kena a me ka palapala hoomalu paha, a i ole ia, ma ka palapala hoakaka ma kekahi hoopii ma ka aehke a hana hewa paha e like me ke ano o ka hihia, me ke kauoha a kauoha ole paha no ka hoomalu ana i ka waiwai, a hopu ana paha oka mea i hoopna a e hoihoi ia mai ma na Kau oka Aha, a i ole ia ma na la i kauoha ia e ka Aha. E hoakaka pokole ia na mea ano nui a me na mea e pili ana i hilinaiia, me ka waiho aku i na mea ano nui ole ame na mea pili ole i ka hihia. Pauku 4. Ina e makemake ia e huli kekahi mea īioko oka hihia ua hiki no ke lawe ia mai ma ka palapala noi a i ole ia e hui ia iloko oka palapala hoakaka a i ole ia ma na ninau i kahau ia. Ao na panee e pili ana ia mea e hoike koke ia aku me ka hoohakalia kupono ole a e hooholo ia na ninau e ulu mai ana ma ia mea mamuli o na rula e pili ana i na palapala huli iloko o na hihia. Pauku 5. Oka oīelo pale ma ka Aha Kaulike e hanaia no ia ma ka palapala hoohalahaln, palapala pale, a i ole ia ma ka palapala pane, e hui pu ia me ka palapala hoohalahala kekahi, palapala hoike e olelo ana aole i hana ia pela me ka manao e hooloihi na hana, a o ka palapala pane e hoohiki ia no ia, ke ae'ole mai kekahi aoao aole e hana pela. Aponoia i ka la 30 o lulai, M. H. 1878. KALAKAUA K.