Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 36, 7 Kepakemapa 1878 — Page 1
| This text was transcribed by: | Malialani Cabaniss |
| This work is dedicated to: | Hawaiinuiakea School of Hawaiian Knowledge |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XVII. HELU 36. POAONO, SEPATEMABA 7, 1878. NA HELU A PAU 875.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
1 HUIIA
NA OLELO HOOLAHA--O na Olelo Hoolaha @@@@@@@ ke Hookahi Dala no @@@@@@ elua puka ana. he $1.50: @@@@@@@@ he $2.00.
NA KANIKAU A ME NA MELE.--He 4 Ke@@@@@@ ka lalani hookahi, ua like me @@@@@@@@ 2@ lalani
@@@LAHA MAU--E hoomanao na maka@@@@@@m@ mai i na olelo hoolaha ma@@@@@ awakea Poaha. i ole e kaukai ia @@@@@@@@ pule au.
@@@@@@@ e na lehulehu, aole e hoopukaia @@@@@@@ Kanikau a me ke Mele, @@@@@ mua ia mai ka uku.
KA
NANEA EEHIA
O KA HIWAHIWA OPIO
BABELA
KA MAMO MAKAHIAPO O NA
PI ʻ HAKA ALII NANI
ABEONA A ME MARIADANE,
KA WIWO LUA OLE NANA I KAILI
HAAHI O KA HULU MAMO GULA LELOLELO
MAKAMAE O KA IU O
GOMOHERA!
---KA---
OPUU ROSELANI OPIO I AHAI MAKAHIKI
IA MALI NA O NA KUAHIWI, MAWAENA
O NA AWAWA. MALALO O NA LAU
LAAU A HOEA I NA WAOAKUA,
I KE KI PU A O KA WAO
ALINOE-LUSIANA:
O KE KUKULU HIKINA LOA
O KA ILIHONUA NEI.
MOKUNA I-------HELU 14.
KE HOOMANAO iho na makaaiaka, e loaa aku ana o Babela akahi no a hele aku imua o na kupua pipi opu alo i hoopuka ia ma ka pepa o ka la 27 a lalai, helu 31, alaila e hoomaka hou aku kakou ma ka ukali ana iaia penei:
Kai hou aku la ko Babela mau kapuai imua, a ia manawa i hoopuni ia ae ai ka lewa me ka nakulu nakolo weliweli o ka leo o ua mau kupua nei. Kai hou aku la keia me na kapuai kupaa, a ia manawa i holo mai ai ua mau kupua nei me ka inaina loa. Anapa mai la ke ahi a holo ae la ma o a maanei, e ale ana i na lau a me na lala laa, a puni ae la keia: aka, o ka ikaika o ua ahi nei, ua mahie iho la, mamuli o ka mana i loaa @@@@@@ mai ke kaikamahine alii mai.
Mamuli o keia pakele ano e mai ka wela o ke ahi, ua ikaika loa ae la ko ia nei manao, a kali aku la ia me ka manao pihoihoi ole no ka halawai ana me kona mau hoa pa@@. Haawi iho la o Babela i kona ikaika a pau ma na ami o kona mau lima. a i ke kokoke loa ana mai o ua mau kupua nei, ka manawa hoi a laua i manao ai e haawi aku i ka hopea ahailono ole o ka make maluna o ka wini o ko laua mau kiwi, a kiola ae i ka laua luahi i ka lewa ia manawa koke no i kikoo aku ai ko ia nei mau lima loloa me ka ikaika nui a paa aku la kona mau lima ma na kiwi pakahi o ua mau kupua pipi nei, a pau iho la ko laua mana ikaika ia manawa koke, a malule iho la na kino o laua a nawaliwali me ka poho lima o ka mamo a Abeona.
E kalialia iho ana paha ka mea heluhelu no ka ikaika oi aku mamua o ka mea kupono i loaa ia Babela ia manawa, aka, e noonoo nae kakou, i ka manawa kahiko, ua oleloia mawaena o na kanaka aoao na olona ikaika a me na aahuki wikani, he mea lulu ka paa ana i ka ikaika o ka pipi ma kona mau hao. Nolaila, o ka paa ana i elua pipi kupua ma na kiwi i ka manawa hookahi, he mea ku i ka mahaloia, aole nae he mea kahaka, o kahi wale no e hiki ai ke kahahaia ai ko Babela ikaika, oia no ka paa ana i keia mau pipi kupua me ko laua mau mana a me na kapuahi o ke ahi wela.
Mahope iho o keia, he mea liilii loa ka hoopaa ana i ua mau pipi nei a paa i ka palau, e like hoi me ke kuhikuhi a ke kaikamahine alii. E waiho ana no ka palau, ua hele a nalo i ka lepo hao, no ka loihi o ke kali ana a loaa ka mea nana e aa e palau i ua kula nei. I ka paa ana o ua mau pipi nei i ka palau, hoomaka aku la keia e palau i ka aina, a mamua ae o ke kau pono ana o ka mahina iluna, ua huli au la keia ma kela aoao, a e waiho ana ka aina me ka hamama, ua makaukau no ko ia nei kanu aku i na niho ulu o ke kupua Deragona. Huli hou mai la keia a hoomaka e lu mai i ua mau niho nei, e like me ka lu ana o ke kanaka kanu palaoa i kana mau anoano, a i ka pau ana, pii aku la keia a ku ma kuauna, a ia wa ku ana ke kaikamahine alii ma ko ia nei aoao.
"O ka akahi oe, e ke koa, nana i nohoalii keia kahua," wahi a ua iwa palupalu nei.
"Pela io no na paha, e ke aliiwahine opio, aka, pehea ka loihi a kaua e kali ai a ulu mai keia mau anoano kupua a ʻ u i kanu aku nei?" wahi a Babela.
"Aole no e loihi a aole no hoi e pokole loa; aka, aole loa e hala ka lu ana mai o kekahi puali koa kanaka mailoko mai o keia mau niho;" wahi a kona hoa.
Ua nihi ae la ke aliiwahine o ka po a kau pono maluna o ka lewa luna iuiu, a hohola iho la i kona mau papalina nani malamalama maluna o ka aina a ke kamaeu Babela i palau iho la. Ina he kanaka mahiai kekahi malaila ia manawa, e hooholo koke ana ia i kona manao, he mau pule alaila ike aku o Babela i ka omaka he o kana mau anoano, a he ma@ mahina okoa mamua o ka ohi ana i na hua o ka luhi.
Aka, aole no i liuliu, ua ike ia aku la kekahi mau mea ano kulu wai kehau e anapanapa mai ana ma o a maanei a puni kahi a ia nei i kanu aku ai. Pii ae la ke kiekie o ua mau mea nei, a hoomaopopo aku la keia o ka oi winiwini ka o na ihe kila. Pela i pii liilii ae ai a hoomaka ae la e oili he kino kanaka. Ma kela a me keia wahi i kanu ia ai ka niho o ke kupua Deragona, ua ulu ae la he kino kanaka koa me ka makaukau i na pono kaua a pau. Ma ko lakou mau lima akau e paa ana i na pahikaua, a ma na lima hema e paa ana i na pale kaua. Leha ino ae la lakou kekahi i kekahi, me ka nanaina piha i ka inaina, no ka mea, ua hapai ia ae lakou mailoko ae o ke kaumaha o ka lepo honua a iwaena o ka nani molale maikai, a ua ulu ae la ka manao lili iloko o lakou no kahi a me kahi. Ua ike ia no na kino o na kanaka koa iloko o ke kaua ma na kahua kaua he lehulehu wale, aka, o keia paha ka oi, no ka mea, he puali kaua keia i hanau ole ia kekahi mea hookahi o lakou e kekahi makuahine. Nani paha ka hauoli nui o Alekanedero a o Nupoliona paha ina iloko o ko laua mau la, e hiki ana ia laua ke hooulu mai i puali kaua nui a ikaika me ka makaukau i na pono kaua, e like me ka Babela hooulu ana!
O Babela, ua piha oia me ke kahaha nui, a e haka pono ana kona mau maka me ka hoopaanaau i na mea ana e ike nei. A o ka rose aliiwahine opio hoi, ua nalo aku la kona mau noonoo ana no na mea a pau, a koe hookahi puuhonua, oia o Babela. Malalo o ka nani o ka mahina kona mau onohi maka hauliuli e hakilo nei a e hoonuu nei i na hiohiona waipahe o Babela. E omo ana ia i na makahehi a pau e like me ka meli e omo ana i ka wai momona o na pua ala onaona o na kihapai pua. O kona hookipa ana ia i ka pua o ke pana a ke kupua nona ka inoa o ALOHA, a malule iho la kona mau aakoko e puni kona kino. A me he la e puana malie ae nona i kekahi mau olelo kaukau ma ka pane ana ae.
"A heaha ka hana a ka palai
E luhe mai la i ka nahele,
Hele no oe a ike mai
Mahie luna ua lia loko."
A pehea la e ka makamaka heluhelu? E hoahewa aku anei kaua iaia? Aole! Ua hanau ia mai kakou me na puuwai, a oia puuwai, he hana kana. Ua hiki mai la ka manawa no ka hooko ana o ko keia kaikamahine i kana hana, nolaila, ua haawiia mai la ka ukana o ka anoi iaia, a he ukana maikai no; oiai, he momi ke aloha ma ka aoao o ke aloha ole. A he mea hewa ole ke puana ae:
"Ua noho au a kupa i ke alo,
A kamaaina la i ka leo,
Ka hiona a ka manao la ilaila,
Ia nei ka waihona a ke aloha."
No ka manawa pokole, kuku like mai la keia poe koa o ka niho kupua Deragona me ka nani, e hulali ana ka lakou mau mea kaua a me na aahu koa malalo o ka malamalama o ka mahina. Aole no nae i liuliu, lohe aku la o Babela me i ko lakou mau leo e kahea ana, a e holo ana ma o a maanei, me he la e imi ana i hoa paio no lakou. "E hoike mai i ka enemi? E alakai aku ia makou imua o ke kahua kaua! O ka make a lanakila! Imua e na hoa wiwo ole!" a he mau haneri mau olelo e aku a lakou. Ia lakou e holo ana ma o a maanei, aia hoi, ua ike mai la ka poe o ka papa mua loa iaia nei, a hoomaka mai la e hele pololei mai i ko ia nei wahi e ku nei. I ko Babela hoomaopopo ana i keia, huki koke ae la ia i kana pahikaua me ka hoomakaukau ana iaia iho no ka hana e waiho mai ana imua ona. A i ke kokoke ana mai, kahea hou ae la lakou, "E kiai makee kakou i ka Hulu Mamo Gula!"
"Ilalo! a e noi mai i ko oukou hoopakele ia aku!" wahi a Babela me ka leo wiwo ole, a hoomaka aku la ia e holo mua aku me kana pahi i hapai ia a kiekie; aka, paa e aku la nae ke kaikamahine alii iaia, a pane au la.
"Mai hooluhi oe ia oe iho, e lalau iho i pohaku, a e hoonou aku i waena o ko lakou lehulehu."
Hooko koke iho la o Babela i keia kauoha, a hoonou aku la i ka pohaku. Lele aku la ka pohaku me ka ikaika a pa aku la ka pale kaua o ke koa mua loa; lele hou aku la a pa ka papale kila hao o kahi a mailaila aku a pa ka papalina o kekahi.
Ia manawa koke, ua ulu ae la ka manao mawaena o lakou ekolu na kahi no o lakou keia hana, a hoomaka iho la e hakaka mawaena o lakou iho.
Hoomaka iho la ke kaua kuloko mawaena o lakou iho, a me he la, aole no i hala loa ae ka manawa loihi, aia hoi, ua luku aku la kekahi i kahi, a e like me ka hikiwawe o ko lakou ulu ana ae, pela no ka hikiwawe o ko lakou nalo ana aku, a koe iho la hookahi wale no o lakou, o ka nui aku, e waiho ana na kino make maluna o ka ilihonua, ua hala ka hana, a ua maloeloe a huihui ke kino. O ka mea hookahi o lakou i koe iho, ku ae la ia iluna, alawa ae la kona mau maka ma o a maanei, a oniu ae la i kana pahikaua a me ka leo nui, puana ae la i keia mau huaolelo. "Lanakila! Nohoalii!" a haule iho la ia iwaena o kona mau hoa, a moe iho la me hu maloeloe, ua hala pu aku la ia, ua ukali pu aku la kona uhane mahope o ka meheu o kona mau hoahanau.
O ka nohoalii ana keia o Babela maluna o ke kahua o keia mau kupua i weli ia a i makau nui ia no na Keneturia lehulehu loa i hala ae, a he mea e ka pihoihoi o ka manao o ke kaikamahine alii i ka hoomaopopo ana iho i keia mea.
"E ke alii opio, he oiaio anei ka ʻ u e ike nei, a he oiaio anei ka ʻ u e hoomaopopo nei iloko iho o ʻ u?"
"Heaha la keia mea a ke aliiwahine opio e ninau nei? He oiaio, he mea ano e kiea a ko ʻ u mau maka i ike iho nei, a he kumu hookahaha hoi; aka, o keia mau mea a pau, he mea ole loa ia i ka mea iloko o ko ʻ u noonoo;" wahi a ke kaikamahine alii.
Ma keia wahi e ka mea heluhelu, ke pu-e aku nei ke kama alii e ike i ka waiwai huna i huna kele ia e ko kakou koa iloko o kona puuwai momi, me ka haawi pu ana aku i kona kino malalo o na hookauwa ana a ka makahehi a me ka hoohihi, a mohai pu aku la i kona uhane i alana ma na kapuai o Babela; a ma ia manawa i kuni iho ai o Babela i ka hoike o kona aloha, ma ke kau ana iho i kona lima ma ka umauma kapalili o ke ohi opio, a lalau aku la i ka lima koekoe a paanuanu o ke kama alii a hapai malie mai la a kau iho la ma kona umauma.
Ia manawa, ua pee ae la ka nani o ka mahina mahope o ka malu o kekahi wahi omaomalu ao, a huna iho la ia laua nei malalo o ka pouli poluluhi no kekahi mau minute pokole.
Ia manawa no hoi i lalau iho ai o Babela i na lima o ke kama, honi iho la a pane mai la.
"O oe no ka ia,
E ke hoa o ke aheahe lau makani."
"O oe no ia! O oe ka ʻ u mea e noonoo nei, o oe ka mea iloko o ko ʻ u naau, a o oe no ke kii imua o ko ʻ u mau maka. Ina paha aole au i halawai me kou mau maka palupalu, ina la paha aole loa e loaa ia ʻ u keia pomaikai nui, aka, oiai ua oluolu ia e na mana lani ko kaua halawai ana, nolaila, me he la, aole no paha e hewa keia mau lehelehe ke pane ae, ua makahehi o loko o ka naau o Babela ia oe, a ina he mea hiki, e hoolilo ia oe i hoa, a i io ponoi nona mamua o kona haalele ana iho i keia mau palekai ke hoomau ia kona ola; ka mea hoi a ʻ u e manaolana nei, e mau ano no a lanakila manaolana nei, e mau ana no a lanakila maluna o na hoa paio a pau."
O ka iini mua o keia pua opio, a awili pu iho la hoi me na lokuloku ana o keia mau huaolelo a Babela, ua kuluma loa aku la kona noonoo ana a pau loa no keia kanaka koa opio. Maluna o na hiona o ua kaikamahine nei, ua hoike mai la na kipona o ke aloha hoohihi, a ma ka hoike ana a kona mau onohi maka uliuli, ua hiki ke hoomaopopo ia aku, aia he ukana, he puolo a he mau ehaeha ke waiho ana maloko o kona umauma, a me he la,
"Ua eha ka pua i ka ehia e ke kehau."
He oiaio ao, o Babela no kekahi i ano lihi iki ma na aoao o ka muliwai o ke aloha, no ka mea, "akahi no oia a ike i ka nani o Aipo," a o ka nani no hoi a nani.
Ma keia wahi mehameha, aohe hoike o ka mahina wale no me na hoku imoimo o ka lewa luna, malaila keia mau opuu rose i lawe ai i ka hoohiki paa, e haawi ana i ke aloha o kekahi na kekahi, a e ae ana e lilo i hookahi muliwai o ke ola ma ko laua noho ana ma ia hope mai, mahope o ko laua hoohui ia ana e like me na kanawai o ka aina. Make io paha auanei ua koa Babela nei ea?
(Aole i pau.)
Ma ke Kauoha.
HE KANAWAI
E HOOLOLI ANA I KA PAUKU 3 A ME 4 O KE KANAWAI I APONOIA MA KA LA 18 O IULAI M.H. 1870.
E Hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololi ia ka Pauku 3 oia Kanawai a penei e heluhelu ia ai.
Aole e ku i ke Kanawai ke kuai aku ka poe mahi awa i ka awa ia hai, aia wale no a kuai aku lakou i na Lunakuai awa o ke Aupuni. Aole no hoi e kue ia ma ke Kanawai ke kuai ana aku o ka Lunakuai awa o ke Aupuni me ka poe e ae me palapala ae ole a ma ke kauoha paha a kekahi Kahana Lapaau a Kahuna oki paha ma keia hope aku a o ka hapa hope oia pauku ua hoopau loa ia.
E hoololi ia ka Pauku 4 oia Kanawai a penei e heluhelu ia ai ua pauku la.
O kela a me keia mea mahi awa a mea e ae paha e kuai ana i kekahi aole i ka Lunakuai awa o ke Aupuni a o kela a me keia mea e ae e kuai ana i ka awa me ka palapala ae ole. E hoopai ia oia aole e oi aku i na dala hookahi haneri, a i kaa ole ia uku hoopai e hoopaahao ia oia ma ka hana oolea o ke Aupuni aole e oi aku i na malama eono.
PAUKU 2. O na Kanawai a me na hapa Kanawai a pau e kue ana i keia ua hoopau loa ia.
Aponoia i keia la 30 o Iulai M.H. 1878
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E HOOLOLI AI I KA PAUKU 2 MOKUNA 41 O KE KANAWAI KARAIMA.
E Hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololi ia a ma keia ua hoololi ia no ka pauku 2 o ka Mokuna 41 o ke Kanawai Karaima a e heluhelu ia ua pauku la penei.
PAUKU 2. O ka mea hana i kekahi wai ikaika a me kekahi mea e ae e ona ʻ i e hoouku ia no ia i na dala, aole e oi aku i ka elima haneri, a ina kaa ole ia uku e hoopaahao ia oia ma ka hana oolea aole e oi aku i na makahiki elua
PAUKU 3. E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e hooholoia ai.
Aponoia i keia la 30 o Iulai M.H. 1878.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E HOOLOLI AI I NA KANAWAI E AE ANA E HOOKAA IA MA AUHAU ALANUI MA KA HANA.
E Hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. Ma keia ua hoopau ia na Kanawai mahope iho nei e pili ana i ka Auhau Alanui, penei. Na pauku 488, 489, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, a me 183, o ke Kanawai Kivila, a me ka Mokuna 13, o na Kanawai o 1874, oia hoi ke Kanawai i kapa ia "He Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 488, o ke Kanawai Kivila i apono ia ma ka la 13 o Iulai 1874, a me ke Kanawai i apono ia ma ka la 23 o Augate 1862, oia hoi ke Kanawai i kapa ia. He Kanawai e hoololi ai i na Kanawai e pili ana i ka auhau alanui, koe no nae ka Pauku 8, o ke Kanawai hope i olelo ia ae la.
PAUKU 2. E kau ia ka Auhau Alanui he elua dala no ka makahiki maluna o na kaa bipi, a me na kaa lio ma kahi o ka hana i kauoha ia ma ka pauku ehiku o ke Kanawai hope i olelo ia.
Apono ia i keia la 1 o Augate M.H. 1878.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E HOOLOLI AI I KA PAUKU 498 O KE KANAWAI KIVILA.
E Hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololi ia a ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 498, o ke Kanawai Kivila a penei a heluhelu ia ai.
Pauku 498. I mea e pono ai ka Oihana auhau ka Oihana Hoonaauao a me ka Oihana Hookolokolo e mahele ia na Mokupuni o keia Pae Aina penei.
E mahele ia ka Mokupuni o Hawaii ewalu apana penei. 1 Hilo. 2 Puna. 3 Kau. 4 Kona Hema. 5 Kona Akau. 6 Kohala Hema. 7 Kohala Akau. 8 Hamakua,
E mahele ia na Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai, Kahoolawe, i eono apana penei. I mai Kahakuloa, a i Ukmeame a e hookomo pu ia Kahoolawe a e kapa ia oia ka apana o Lahaina. 2 mai Waihee, a i Honuaula a e kapa ia oia ka apana o Wailuku. 3 Kahikinui, Kaupo, Kipahulu, Hana a me Koolau, a e kapa ia oia ka apana o Hana. 4 Hamakualoa, Hamakuapoko, Kaliimaile, Makawao me Kula, a e kapa ia oia ka apana o Makawao. 5 Molokai. 6 Lanai.
E mahele ia ka Mokupuni o Oahu i elima apana penei. 1 mai Maunalua a i Moanalua a e kapa ia oia ka apana o Honolulu. 2 Ewa me Waianae a e kapa ia oia ka apana o Ewa. 3 Waialua. 4 Koolauloa. 5 Koolaupoko.
E mahele ia na Mokpuni o Kauai a me Niihau i eono apana penei. 1 mai Nualolo, ai Hanapepe a e kapa ia oia ka apana o Waimea. 2 mai Wahiawa a i Mahaulepu, a e kapa ia oia ka apana o Koloa. 3 mai Kipu a i Wailua, a e kapa ia oia ka apana o Lihue. 4 mai Waipouli a i Kilauea e kapa ia oia ka apana o Kawaihau. 5 mai Kalihiwai a i Honopu a e kapa ia oia ka apana o Hanalei. 6 Niihau.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai kona la e hooholoia ai.
Aponoia i keia la 1 o Augate M.H. 1878.
KALAKAUA R.
HOOLAHA
O NA KANAWAI e hooponopono ana a e hoomalu ana i ka hoolimalima ana o na kaa lio, a me na kaa kikaoe, a pela ʻ ku, e hooko koke ia mahope o ka Poakahi la 2 o Sepatemaba o keia makahiki. O na ona a me na hookele o keia mau kaa i papaia e ke Kanawai e makemake ana i mau laikini no ko lakou mau kaa, e hiki ia lakou ke hike aku i ke kupono o ko lakou mau lako kaa imua o ka Hope Ilamuku ma ka Halawai no ke kupono e lawelawe i ka palapala hoopono. Ma ka Poakolu, Sepatemaba 28 a mahope aku, e loaa no na laikiai, na palapala hooponopono, na palapala ae ma ke Keena Kalaiaina ma ka la i hoikeia maluna, i ka poe e hoike aku ana i na palapala hoopono.
SAM ʻ L G. WILDER, (Waila.)
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, aug. 27, 1878. 874 3t
Ua koho pono ia aku keia mau keonimana malalo iho i mau Agena haawi palapala ae kepa no keia mau wahi malalo iho: K. Kamameha no Kona Akau a me Kona Hema, Hawaii; Kahele-opio no Hana, Maui.
SAM ʻ L G. WILDER,
(Waila) Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Aug 13, 1878. 874 2t
Ua hookohuia aku o Mr. J.S. Kaanaana i keia la i Agena hoolalo palapala ma ka apana o Ewa a me Waianae, mokupuni o Oahu
THOMAS BROWN
Luna Hooiaio Palapala.
Keena Hooiaio Palapala, Aug. 8, 1878.
Aponoia: SAM ʻ L G. WILDER, (Waila.)
874 @@ Kuhina Kalaiaina
MAIKAI KA HOI KA PAPA!
---A ME---
KA LAAU O KOU HALE!
NO HEA LA?
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA MA!
Nana aku no hoi ia la Ohi la Ia o ka Laau o Makawao I ka ua mea hoi o ka nani o
Na PAPA! Na PAPA!!
---A ME---
NA PONO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU.
Aia ma ke kihi o na
ALANUI PAPU me MOIWAHINE!
HONOLULU
MALAILA E LOAA AI
E LIKE me ka MAKEMAKE
---NO KE---
KUMUKUAI MAKEPONO LOA!
PAPA, PAPA, PAPA,
Na Papa Huluhulu, Na Papa Manoanoa, Na Papa i kahiia, Na Papa Kepa, Papa Hole Keokeo, Papa Hole Ulaula.
NA LAAU, NA LAAU
Na Kua, Na Kaola, Na Aaho, Na Molina, Na Peapea; Pine Huluhulu, Pina i kahiia
NA Papa a me na Laau Ulaula!
Pili ulaula, Pili Keokeo, Pani Puka, Pani Puka Aniani, Ipuka Aniani, Puka Olepelepe.
PENA O NA ANO A PAU
Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui, Aila Pena, Aila Hoomaloo, Waniti, Pate.
NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO!
Na Ami Puka Hale. Na Ami Puka Pa.
ANIANI!
Pepa Hale a me na Lihilihi
E LOAA NO MALAILA
PAAKAI HELU 1 O KAKAAKO me PUULOA
No ke DALA KUIKE, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. O na kauoha a pau mai Hawaii a Niiau, e loaa ʻ ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka laa pono.
E Kipa Nui Ilaila, i ike i ka Oiaio
40 3ms