Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 33, 17 ʻAukake 1878 — Page 2
This text was transcribed by: | Napua Moikeha |
This work is dedicated to: | to my kupuna: Eunice Malaihi, Rebecca Inoino, |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma ke Kauoha.
E hoo@ e ke @ e @ ma ia @ ia @ ke @ Kula @ Lahainaluna @ . H.R. Hitchcock.
@ President @
Ua oluolu i ke a@ ka Moi ka hookahu ana aku ia Col. Charles H. Judd i @ no kona Hale Alii a i Kakauolelo @.
@
Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka hookahu ana ia ka mea hanohano J. Mot@ i lala no ka Papa@
Ua oluolu i ke ALii ka Moi ka hookahu ana aku ia ka mea@
Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka hookahu ana aku ia ka mea hanohano S. K. K@
@
AINA AUPUNI KUAI.
Ma ka Poaono @
KA NUPEPA
KUOKOA me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki $2. Eono Mahina, $1
Dala Kuike ka Rula.
AUGATE 17, 1878.
Iloko iho nei o na mahina i kaa ho@ aku la a me keia mau la no hoi na @ ko makou poe makamaka heluhelu nupepa me na manao he lehu@, i hoo@ ia iloko o na nupepa e hoopuka ia nei ma keia kulanakauhale. Ke @ aku nei makou i ka @ mai @ a @, e noonoo akahele @ pono i na mea i hana ia a e hana ia nei no hoi i keia mau la. Ua hele aku ka NUPEPA KUOKOA imua o kona poe heluhelu he lehulehu wale, @ ke kupaa ana maluna o kona ka @ @ e kalai manao ana no ka @ ka maemae, ka pomaikai a me ka @ o ka lahui kanaka Hawaii, a me ka mau o ke ea o ko kakou aina kulaiwi. Ma na ninau a me na kumuhana o keia mau la a me keia au e hele nei. ua kamailio hopo ole makou. me ka hoopilimeaai ole i kela a i keia. hookahi a makou mea nui @ oia kamailio ana. o ka pono o ka makou poe heluhelu a me ka laua@ o na pono a pau o ko Hawaii ho@. Ma na niuau no ka rama, @ na hana hoomaauao, na oi@ ekalesia. a me na mea e ae, ua kamailio makou me ka ikaikai, aole @ ma ke ano enemi, me ke aloha @ hewahewa ana ma kahi o ka hewa, a e mahalo piha ana ma kahi i hiki ke mahalo ia, e alakai ana i ka lehulehu i kahi o ka noho ‘na lanakila a me ke ola.
Pela @ anei kekahi nupepa o ka@ Aole’. Aka, ma kahi i kupono @ manao hoohoihoi ia kakou ma @ maikai. a e waiwai io ai hoi ke kakou noho pono ana. ua pahola ia mai la na mea haumia, na hakukole ana na hoohenehene ana, a me na ole@ i haku wale ia no loko ae o ka ole. Maloko o kona mau kolamu ua kapa ia kekahi o ko @ mau kahunapule o Honolulu nei. “he puhi nana @.” A o ke kahu iho nei o Ewa, ke kanaka i ike lea ia e kakou a pau he pono a he hoomanawanui ma kona @, na hoolaha ia ma na olelo ino @ me ka hoohenehene ia, “ua makemake ia ka ua kahu nei e kepa ia e ka poe kanu raiki.” Oia anei na olelo kupono a ka nupepa Hawaii e @ ai a hoopili aku i ka poe o kona lahui ponoi e hooikaika nei e kukulu ia Hawaii ponoi i ola ma kona kahua iho: Me ka hilahila makou e hoike aku nei i keia mau nea. A he nui no na olelo hoohenehene a me na olelo hoino e ae i haku ia me ka oiaio ole. e like me kela i puka i ka l’oaouo iho nei. a ka pepa i kahea mai ai me ka leo nawaliwali a hopo wale, “ a aohe makou e hewa i keia.” Ua ike anei i ka hewa oia mea i hoolaha ia, nolaila kahea mai “aohe o makou e hewa i keia.”
A o ka makou e kauleo aku nei i na makamaka. e kaupaona pono iho oukou i keia mau mea. Aole makou i manao na makapo keia lahui mahope o kona ao ia ana no na makahiki he kamalima, a hiki ole ke koho pono mawaena o ka oiaio a me ka hookamani. Na ka lehulehu e kaupaona iho. Aole poina ia makou ua huaolelo a ka makamaka Rev. M. Kuaoa, ma ka awai o Kawaiahao iloko o kekahi mau makahiki i hala ‘aku nei, oia keia “ua noho alii na hana ino maluna o ka aina, a ual hlo ka pono ma na wahi poopoo e peeai.” A no ka manawa, a ke hea nei makou, e ku kakou iluna, a e hana no na pono kuokoa o ko kakou one hanau.
KA WI MA KONA.
Iloko iho nei o ka hapa mua o keia makahiki, aole i nele ka lohe o ko makou poe heluhele no ka wi ma na apana o Kona Akau a me Kona Hema . Hawaii. O kea wi nui e hoopoino nei i ka poe o ko laila mau apana, mai loko mai o kela makahiki no ka hoomaka ana. A i keia wa na nui loa ka pilikia o ko kakou poe makamaka ma ia mau aina. Ma Kealia, Kona Hema kahi o ka oi o ka pilikia. Ua make maoli kekahi mea i ka pololi; a ua waiho kekahi poe i ka nawaliwali a aneana make. Ua kii kanaka i ka ai o ka nahele, ka hapuu, ka pala a pela aku. Iloko o keia mau la mai nei ua ai kekahi poe i ka panini; a oia make okoa no ia; no ka mea, he mea e mai ai ka hua panini ke ai nui ia.
Mai ko makou, makamaka, D. Kanuha i lohe ai makou, ua pii kekahi poe o Kealia i ke kuahiwi i ka imi ai, a i ko lakou ehoi ana mai, o kekahi kanaka mahope, ua poniuniu a hina ma ke alanui. Pomaikai kona loaa ana mai i ke kaikaina mahope mai, e moe ana aohe hiki ke hele. Ninau keia, heaha keia au e moe nei? Pane mai kela, “ua poniuniu au i ka pololi, aohe hiki ke hele.” Haawe ua kaikaina nei i kona kaikuaana, a no ka hiki ole ua waiho ma ke alanui, a hele aku ia ke kaikaina e imi i ko. Ua loaa ke ko a lawe ia mai e hanai, alaila iho loa aku ia ke kaikaina i kai me ka manao e imi i ai a kii hou mai i kona kaikuaana. Ua loaa ka ai makai, he palaoa (flour) i kupa ia iloko o ka wai. I hoi aku ka hana o ua kaikaina nei me na kokua, e iho mai ana kela. Ua ai i ke ko, a pohala ae la, hoao e hoi i kai. He mea keia e ike ai kakou i ka pili kaumaha loa o keia w‘i maluna o ko kakou poe makamaka ma Kona.
O ka laiki a me ka palaoa, ka mea i pono iki ai ko kakou poe makamaka ma ia mau apana i keia mau la, ina i nele keia mau mea ai ina ua nui aku paha ka poe make. Aka, me ke kumukuai ia mau mea e loaa ai, a ua nele na Kona i ke dala. O ke Kauka Palani kekahi mea i kokua nui i ka poe i loaa aku ia ia me ka ai. Ua lohe mai makou ua hele oia i kauhale me na e@e raiki a me na eke palaoa, a loaa ka poe mai, ua haawi aku ia me ka olelo aku, “eia ka laau e ola ai kela mai.” Ke hoike mai nei keia hana lokomaikai a ke Kauka, aia ko kakou poe makamaka oiaio iloko o na lahui e ae kekahi, aole hoi iloko o kakou wale no.
Ua hai mai ka Rev. J. Waiamau ia makou, ua ao oia i kakahi poe e hele i Kohala, kahi e loaa ai ka hana me ka ai a me ka ia; a ua hele lakou a ua ike i ka pono, a ua palapala ae lakou i na makamaka e hele pu mai i kahi o ka hana. Ua kapa makou i keia he alakai naanao; no ka mea o ka haawi ana aku i ke kanaka i kehahi hana, i mea e hiki ai ia ia ke kokua ia ia iho, a mau aku, he oi loa ka pomaikai oia mamua o ke kokua ana me kahi waiwai no ka manawa, a pau ae na wahi mana ai i haawi wale ia mai, o ka haule hou no ia iloko o ka pilikia. O ka mea hana mau e noho lanakila ana oia maluua o na popilikia.
E kamailio hou ana makou no keia mea ma keia pule ae.
KE KANAWAI.
Helu 15.
Ka mahele ana i ka aina (Partition) penei ka olelo o ka Pauku 852 o ke Kanawai Kivila. “He mana ko kela ko keia Lunakanawai o ka Aha Kiekei ma ke keena e mahele i ka waiwai paa.” Ina ua make kauoha ole ka mea nona kekahi aina, alaila ili ka aina i na keiki ponoi, a he mana like ko kela a me ko keia keiki ma ka aina. Oiai aole i mahele ia ka aina, he mana na keiki a pau ma na eka a me na kapuai a pau o ka aina. Ina he hiki ke mahele oluolu i ka aina, ma ka a-na ana a ma ke kakau ana i na palapala mahele, pono no, me ka hele ole imua o ka Aha. Aka ina he oluolu ole lakou‘a o kekahi paha o lakou i ka mahele, alaila, hiki ke hoopii imua o kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie ma ke Kaulike e mahele, a e hoopii ia na hooilina a pau, e hiki like na aoao a pau imua o ka Aha, a pau pono ka aina a pau i ka mahele ia.
Penei hoi kekahi olelo o ua pauku 852 ‘la. Ina he mea hiki ole ke mahele i ka waiwai paa me ka poino ole o na ona o ua waiwai paa nei, alaila, e hiki no i ka Luukauawai ke kauoha ae e kuai ia‘ku ua waiwai paa nei, a e mahele i ke dala i loaa mai.”
Ma ka pauku 883 ua haawi ia keia mana “Mahele Aina” i na Lunakanawai Kaapuni ma ke keena. Oiai aole i mahele ia ka aina iwaena o ka poe nona ka aina, ina i kipaku ia kekahi ona, hiki no iaia ke hoopii aku i kona hoa ona ma ka hoopii Ejectment a e loaa no i kona poho no kona kipaku ia ana. Nana ia Kauhane vs. Kalu (Kau o Iulai 1878.)
E hooholo ana ka Aha ma ka aoao hoopii i ka hapa o ka aina e like me ka mea ana i hooiaio ai imua o ka Aha. Penie, ina i ekolu keiki a ka mea i make kauoha ole. loaa no ka keiki hookahi i kona hapakola. Nana ia Nahinai vs. Lai. 3 Hawaiian Reports aoao 317.
Aole mana o ka hoolimalima ana o ka mea hookahi o na hoa ona aia, kakau pu na hoa ona a pau, alaila mana.
Nana ia Nakuaimanu vs. Halstead a me Gordon (Kau o Okatoba 1877.)
Ina elua a oi aku paha na mea nana i kuai mai i kekahi aina, alaila he mana like na hoa ona a pau ma kela kapuai keia kapuai o ka aina; aia mahele ia alaila maopopo ko kela ko keia hapa iloko o ua aina nei. Ina i make kekahi hoa ona aina, oiai aole i mahele ia, aole e ili ana kona kulena i ka mea e ola ana, aka, e ili ana no i kona poe pilikoko e like me ka olelo ana o ka Mokuna 32, o ke Kanawai Kivila. Aka, ina he kane a me kana wahine mare i kuai mai i kekahi aina a ua kakau ia i ko laua mau inoa a i elua i loko o ka palapala kuai, a make kekahi o laua, alaila e ili aku ke kuleana, o ka mea i make i ka mea e ola aina, aole i ka poe hooilina o ka mea i make. Pela ka mea i hooholo ia e ka Aha Kiekie. Nana ia Paahana vs. Bila (3 Hawaiian, aoao 725.)
O ka poe mea Aina Hui pono e nana i keia! Eia ka mea akaka loa aole i maua ke kuai ana o kekahi hoa ona aina i na eka i hoomaopopo, ia, ke ole i mahele mua ia ka aina, a hookaawale ia keia mau eka nona. Ina eha mau mea hoa ona ma kekahi aina, aole he mana ka mahele ana o ka aina mawaena o na mea elua a mawaena o na mea ekolu paha o lakou. Aia komo pu na hoa ona a pau ma ka mahele ana, alaila pono, a mana aku la.
Ina he hoopii mahele aina, a he keiki oo ole kekahi o na hoa ona aina, pono ke noi i ka Aha e hookohu i kahu malama waiwai no ua keiki nei mamua o ka hoopii ana, i mea e hiki ai na aoao a pau imua o ka Aha.
(Aole i pau.)
NU HOU KULOKO
WAIMANALO.― Ma ke awakea Poakolu iho nei, ua holo aku ka mokuahi “Waimanalo” no ka “ehu kai o Puaena.”
NO IAPANA.― Ma ka la Sabati iho nei, ua holo aku ka moku kaua Rukini no Iapana.
OHUOHU.―Ma ke ku ana mai ka mokuahi “Zealandia,” ua hele oluna o kona oneki a ohuohu i na ohua he 150 a me na pake he 90 no keia awa.
MAKENA MEA HOU.―Ua hiki hou mai nei he mau mea nani, o kela a me keia ano, no ka hale kuai o McInerny ma ke kihi o alanui Papu me Kalepa.
ALANUI KAA AHI.―Ma ka la e i ae nei o Sepatemaba, e hoomaka ia ai ke ana ana i ke alanui kaa ahi ma Hilo, Hawaii e Cabot me kona mau kokua.
KEKUA ALOHA.―Ua haawi makana wale aku o Dr. Trosseau, (Kauka Farani) he mau Pai ai, a he mau eke raiki, no ka poe pilikia i ka pololi o Kona Hema. He hana ku keia i ke aloha, a he pono ke mahalo ia.
KAAPUNI.―Ma ke kakahiaka Poaha iho nei, i hele kaapuni aku ai ke Kuhina o ko na aina e, i ka mokupuni o Kakuhihewa nei.
UA HOI MAI.―Ua hoi mai nei ka Luna Kanawai L. Makale mai kana huakai aku nei ia Kauai maluna mai o ke kuna “Mariona.”
KU MAI.―Ma ke kakahiaka nui o ka Poakahi Aug 12, ua ku mai ka mokuahi “Waimanalo” iloko o na la holo he 14, mai Kapalakiko mai.
AHAAINA LA HANAU.―Ma ka Poakahi iho nei, ua haawi ae o Capt. D. L. Kinimaka me kana wahine, he ahaaina hoomanao ao ko laua mau keiki mahoe, malolo o ka rumi ‘lii o ka hala koa, malaila ka Hon. G. W. Pilipo a me kekahi poe makamaka e ee.
UA lohe mai makou, ua hoowahawaha na makaainana o Kau, i ko lakou lunamakaainana, ia ia i hoi aku nei, no kona kokua nui ka ma ke aoao hoomahuahua i kekahi mau haawina o ka makou mea i ike ai nona ma ka Hale Ahaolelo. Ua poni@ oia, a na kekahi mea e ae i alakai aku ia ia mawaho, a kau iluna o ke kaa.
KUAI MANUAHI.―E kuai manuahi hou ana ma ka Hale hele 10, o Jao. T. Waterhouse, ma alanui Papu, ma keia Puaone, e like me kana olelo hoolaha, e @ @ nei ma kekahi @ o ka Pepa e keia la. E hele ilaila i ike pene i ka hoopahee, a he keiki Pelekane
Ua Hoo@ @.∙― Ua lohe pono mai makou mai ke alii Kiaaina S. Kip@, mai ua hoo@ @ ia ko makou hoahanau oiaio a makamaka maika hoi, Mr. Joe K. Nicole i lunakanawai apana @o ka apana hookolokolo o Hilo Akau, e like me ka manao o ka ahaolelo o ka makahiki 1878. ke kalokalo ae nei makou e uhaiia @ mau hooko kanawai ana e ka holomua.
Aloha∙― Ua ike au i loko o ke Kuokoa o lolai 13 iho nei he wai olelo me keia poo “Mahele Piha.” Ke mahalo pu aku nei au i ka aie ole o ka ekalesia o Kahuku no ko lakou hala pule hou. Eia nae, aole no Kahuku wale no na dala o ua hala pule `la. No waho mai no kekahi, ua kokua kekahi poe no Honolulu, ua kokua mai nohoi kekahi poe no Waialua nei. Na J. S. Richardson Esq. (Ridikini) i ohi kekahi mau dala mawaho oia apana. He pono ke kau ia ka mahalo ma ke kui kupono. Me ke aloha no. KEKAHI O KA POE I KOKUA.
O KA hoikeike o ka ipu kukui kupanaha ma ka Luakini o Kawaiahao i ka po Poaono Aug. 3, malalo o ke alakai ana a Mr. George Castle, ua piha hauoli a me ka mahalo ia, a ua ike ia ae hoi he anaina nui i oi ae mamua o ka po i wehe mua ia ai. A ua ike ia kekahi mau noonoo lapuwale e pili ana no ua hoikeike ipu kukui kupanaha `la oiai hoi e manao ana na kanaka no na kamalii wale no ia mea lealea, o keia kekahi hewa nui, o na mea i ike ia he mau mea maikai wale no malalo o ke alakai kupono ana, oia hoi na ano hoolana he lehulehu wale e hiki ke kaana ia i waena o na opio a me na manao hapauea. Ke manao lana nei makou e haawi hou ana o Mr. Kakela i hoikeike hou, e hele pau ae na kanaka o Honolulu e ike.
OLELO HOOLAHA.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai ma ka hana o ka waiwai o Maria Kalama w o Honolulu, Oahu i make, ma ke Keena. imua o ka Lunakanawai Kiekie C. C. Harris. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na Papa Heike , hookuu ana, mai o ka palapala noi a me ka Papa Hoike o M. K. Maikai k a me Koleopa k, na lanahooponopono waiwai o Maria Kalama i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $30, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $505, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila`a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauohaia o ka Poakahi, ka la 2 o Sepatemaba, 1878, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka hala hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na Papa Meike i olelola, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ke lokou, e ae ole ia ai ua nei la, a malaila e hoike mai ai na hoike e na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pa@ maloko o ka Nupepa Kuokoa, he nupepa i pai ia a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, i keia la 9 o Augate 1878. CHAS. C. HARRIS,
Ikea : Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. 872 3t
AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai ma ka waiwai o Ulii w he keiki oo ole. Kauoha e hoike i ke kumu ma ke noi o ke Kahu i mana e kuai i ka waiwai paa. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kahoinea w o Koolaupoko, ke Kahu o ke kino me ka waiwai o Ulii w, he keiki oo ole e nei ana e haawi ia ka mana e kuai i kekahi waiwai paa o ua keiki oo ole nei, a e hoike ana i kekahi mau kumu kupono ma ke kanawai e ku ai ia ai ua waiwai paa la. Ma keia ke kauoha ia nei e hele mai ka poe i pili i na keiki oo ole nei, a me na mea a pau @ kuleana hoko o ka waiwai i olelola, imua o keia Aha ma ka Poalua, la ekolu o Sepatemaba 1878, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ke Keena hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, ma ia manawa a ma ia wahi e hoike ai i ke kumu e haawi ole ia ai ka mana e kuai i waiwai i olelola. A na kauoha hoa la, e hoolaha i ke kope o keia kauoha aole e emi malalo o na pule ekolu mamua o ka la i olelola e hoolohe ia ai ua noi la, ma ke Kuokoa, he nupepa i @ ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Augate 10, 1878.
A. FRANCIS JUDD,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
872 3t A. Rosa, Hope Kakauolelo.
OKA mea nona ka inoa malalo, ua hoolilo pono ia e like me ke kanawai, i Hope no Kanee w o Honokohou, Kaanapali, Maui, no kona mau pono Kivila, waiwai paa a me lewa, iloaa iaia mai ia Kuanoni k o Honokohau i make, malalo o na palapala hoolilo i ku i ke kanawai. No laila, o ka mea a mau mea he kuleana ko lakou iloko o ua mau waiwai la o Kuanoni i hoolilo loa ia ia Kanee w, e hele mai me au’u e hooponopono ai. Aole loa e hiki i kekahi ke hoao e lawelawe i ua mau waiwai la, o loaa iaia ka hewa Karaima. Ma ke kana wai wale no e pono ai na hana a pau o keia ano.
AUKL KEKOHOKALOLE.
Wailuku, Aug. 10, 1878. (872 4t) Hope o Kanee w.
KAPU LOA ! KAPU LOA !
E NA kanaka a pau loa ka hele ana a komohewa maluna o na aina o Kamalo a me Puakoolau, e waiho la ma ka mokupuni o Molokai; ua kapu loa na mea a pau maluna o ua mau aina la e waiho ana, e ulu ana a e holo ana, aole e kii a lawe i kahi ola mau mea me ko’u ike ole a me ko’u a e ole aku, a ke ole hoi e loaa mai @a’u aku kekahi palapala i hoaialo ponoia e ko’u mua, oia o J. McColgan. O ka ike ka pono a malama, o pilikia auanei. HENERE PEELUA.
Luna Aina o Kamalo a me Puakoolau.
Kawela, Molokai, Aug. 9 1878. 872 4t
HOOLAHA PA AUPUNI.
EIA iloko o ka Pa Aupuni o Koholaloa, Apana o Honolulu. e kuai kudala ia ana he @, ke hiki aku i ka Poaono, hora 12 awakea, la 24 o Aug. me I pipi keiki. Lio w hauliuli laekea kapakahi, keokeo a puni ka a.i, hema @@. Pipi keiki ulaula aole kuni. 3 Pipi e kudala ia ana i ka la 28 hora 12 awakea Poakolu, Pipi w opulepule, hema t. Pipi w eleele kua keokeo ak t. Pipi w ulaula momole ak D me AO,uha mua ak @ moe maluna me ka hao manamana malalo. He mau lio hou mai no kekahi. Lio w hulupala laekea, 3 w keokeo me ke keiki w hulupala ak @ manamana maluna PK malalo. Lio wahine keiki hulupala @ @.
A B KAAUKUU.
Luna Pa Aupuni o Koholalea.
(@)
KUAI MANUAHI ! KUAI MANUAHI ! !
―MA KA―
HALEKUAI HELU 10,
–: o :–
J.T. WATERHOUSE, (Waiakahuuki.)
―MA∙KE―
ALANUI PAPU,
Helu 10, Helu 10, Helu 10,
Ma keia Poaono, Augate 17.
E hoomau aku ana au i ke Kuai Emi ana i ko’u
mau Waiwai malalo iho a hiki i ka pau
ana: i loaa ia’u he wahi kaawale
no ko’u mau Waiwai hoe e
Au mai nei i ka Moana.
HELU 10, HELU 10, HELU 10,
Na Papale Kaleponi mai ke .50 a ka $1.50
Na Palule Keokeo Alu Lilina - $1.00
Na puliki - - - - $1.00
Paina, $1.00 Lawa ka Lolewawae
Silika, ma ke .50 a hiki i ka $1.00 o ka l-a
Lilina, $2.00 Lawa ka Holoku
Hulukipa, $2.00 “ “
Halua, $1.50 Lawa ka “
Kalakoa, $1.00 no Umi l-a
Kakini Wahine he .12½ no ka Paa
Kakini Kane, he .25 no ka Paa
He mau Waiwai Manuahi kekahi i ka Poe nui o ke kuai ana, like me ka haawi wale.
J.T. WATERHOUSE.
872 lt (Waiakahuuki.)
HE MAU U@ @.―Mai ka peni mai a J. W. Keohoku ia Hon. K. Kamauoha, i ike ai makou. ua poino o Mr. C. Bond, ma ka pahu ia ana e ka @, a komo ka mamala pohaku iloko o kona papalisa, o ke kokua wiliki o ka mahiko o Halawa. ua moku elua manamana o kekahi o kona mau wawae, a na moku no hoi i ke koi hookahi manamana wawae o kekahi haole kui hao mai@.
PANE O WAIWAIOLE.
E KA NUPEP KUOKOA E ; Aloha oe :―
Ua ike au ma kou helu 27, iloko o na “Nuhou Kuloko no ke poe, “Minamina” ua alakai hewaia oe ma ia olelo ana ua hoolewa ia kekahi kupapau me ka la Sabati ma Kaneohe a ua malama pono ole ia ka eehia o ke anaina pule, ma ke kani ana o ka ohe a me ka pahu. Aole ma ka la Sabati i hoolewa ia ai, ma ka Poaono ka oiaio. @, e kii aka oe ia hoolaha, a hoihoi @. a e hoopuka aku oe i keia i ole e manao ia mai e ka ekalesia he mea ino, e e haeha ai ka naau. Me ka mahalo. S. WAIWAIOLE.
{UA oluolu makou e hoopuka aku i keia hooponopono ana a Waiwaiole; aka, no ia hana ma Kaneohe, ua oiaio. elike me ko makou hoolaha ana ; a ua hai mai ko makou poe makamaka oia wahi, o ka nui aku koe, aole i hoopuka ia. a ua hilahila lakou no ia mau mea. L.H.}
OLELO HOOLAHA.
E IKE ananei na kanak a pau loa, oe au o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au i ka poe mea waiwai, aole e hoaie mai i kau @ @ ia Iakoba Kamaka@. Aole hoi ona mana e ohi i na uku hoolimalima o kuu mau aina ponoi ma Kohala Hawaii. a me na holoholena o’a @, me na @ o’u ma Honolulu nei; aole hoi e kii wale i na mea kana o kou aina hoolimalima ma Maemae, Honolulu. no ka mea. ua haalele mai oia ia’u a me ka maua kaikamahine. Ua hele aku ia i ka paai he lealea, nolaila, e hoolohe e kuu kane i keia, a e malama hoi e ka poe waiwai o poho kakau. Owau iho no, BUKE WAIANU@.
Kapauhi, Honolulu. Aug. 8, 1878. @
HE MANAO NO KAUKA TISDALE.
I KA Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, ua hoike @ kekahi mea a mau mea ma ke kumu kupono a lakou i ike ai e haahele ana au ia Honolulu nei. Ke hoike aku nei au imua o ka lehulehu. aole i lo aa ia’u he manao pela, a he manao paa ko’u e noho i kahi a’u e noho nei. Ke haawi aku nei au i ka mahalo i na kanaka a pau no ko lakou lokomaikai ia’u a me ko’u ohana. oiai makou e noho nei iwaena o lakou. Ke noho nei no au me ka oiaio. T.P. TISDALE, M.D.
Honolulu, Iulai 31, 1878. 871 2t
E IKE ana nei na kanaka a pau ke nana mai i keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa ia aku ne! na kanaka o kela a me keia ane, aole @ hookuu wale i na holoholona @, hoki, pipi. puaa a me ke kao, ma luna o kuu aina kuai oia o Kapaahu, e waiho ia ma Puna, mauka o ke alanui aupuni, nona na eka 131, ina o ka mea e kue ana i keia mau olelo, a loaa aku i kuu iana oia o J. W. Kahoomana, e hoouku aku no oia i hookahi dala no ke poo hookahi, ina o ka mea e kue ana iaia, e hoopii ia ola imua o ke kanawai: e lilo keia olelo i mea paa mai keia la aku. AKAMU k.
Iulai 29, 1878. 871 3t
I KO’U manawa e kaawale aku ai mai keia Aupuni aku, ua koho aku au i kuu hanona eia o Fred. H. Heyselden i luna nana e nana i ke kula o Lanai, a pela no hoi me ko’u mau waiwai a pau a me na pono ma Lahaina.
WALTER M. GIBSON.
Honolulu, Aug 5, 1878. 871tf
I KUU wa e kaawale aku ai mai ke aupuni aku, o Kakela a me Hatch na mea hooponopono i ka’u oihana.
Honolulu, Aug. 5, 1878. 871 tf S.B. DOLE.
KUAI.
E KUAI ia ana hookahi eka kalo a oi aku ma Niolopa, e o-o ana i ka malama o Okatoba.
871 tf E nenau ia J.H. CONEY, (Koni.)
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
―O KA―
MOKUAHI HAWAII
KILAUEA HOU.
Poalima hora 4 pm.........No Lahaina me Kahului.
Poakahi hora 4 pm.........No Molokai me Kahului.
Poaha hora 4 pm.............No Lahaina me Kahului.
Poakahi hora 4 pm..........No Nawiliwili me Koloa.
Poaha hora 4 pm..............No Lahaina me Kahului.
(871 lm)
insert pick up after above
Ka HALEKUAI
Ma ke Alanui Moiwahine, e noho ia nei e ka Hui o Bolles & Co.,
E hookaawale koke ia aku e ka mea koho mamua ae o ka la 17 o Augate, 1878.
E. P. ADAMU, Luna Kudala.
(871 lt)
LOKO IA MA EWA.
MA ka Poaono Aug. 31, 1878, hora 12 awakea, ma ka hale kudala, ma ke kauoha a Rev. S. M. Bihopa, kudala akea ia aku ana ka LOKO I-A o Hanaloa ma Ewa, mokupuni o Oahu, nona ka ili he 200 eka. Mai ka $3000 pii aku. A’e kuai kudala pu ia aku no ia manawa, he 120 eka aina kula’a me 3 eka AINA KALO, e kokoke ia i ka Loko I-a. Mai ka $300 pii aku ko ka AINA KULA, a mai ka $300 pii aku ko ka AINA KALO.
He hookahi hapakolu hookaa mua, a e hookaa pau ia ke koena mai ka hookahi a i ka eha makahiki me ka ukupanee, e uku ia ana i ka hapalua makahiki ma ka eiwa @ o ke dala ma ka makahiki, e hoopaa ia hoi ma ka moraki. O ka uku no na palapa hoolilo, na ka mea kuai mai.
871 4t E.P. ADAMU, Luna Kudala.
KUAI MORAKI.
MAMULI o ka mana i waihola mai ia’u iloko o kekahi Palapala Moraki, i hanaia e Kanakaole k a me Kailimai w anoa wahine no’u. i kakauia i ka la 31 o Mei, @ a i hope ia ma ka Buke Kakau Kope, Buke 34, Aono 472 a me 473. E hoolaha aku ana wau no ke kuai kudala a ke Keena o E. P. Adamu ma Honolulu, ma ka ia 21 o Sept. e hiki mai ana, ma ka hora 12 o ke awakea, ka aina a pau i hoakakala iloko o ua moraki la, oia hoi elua apana aina ma Puunui Honolulu, mokupuni o Oahu, i hoakakala na palena ma na Palapala Sila Nui Helu 2,267 a me ka Helu 2,228.
CHAS. R. BISHOP.
Honolulu, Aug. 9, 1878.
Castle a Hatch no Lolo. 871 tf
MA ke eena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Kaapuiki k a me Kaahanui w no Halawa, Molokai i make kauoha ole. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Kahui k, e noi ana e hoonoho iaia i lunahooponopono o ka waiwai o Kaapuiki k a me Kaahanui w no Halawa, Molokai i make kauoha ole. No laila ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 20 o Augate 1878, ma ka hora 9 am ma ka hale hookolokolo ma Pukoo, Molokai, oia ka la a me kahi i koho la no ka hoolohe ana i ua nei la a me na mea kue ke hoike ia.
AB. FORNANDER
Lunakanawai Kaapuni Apana @
Lahaina Iulai 19, 1878 @ 3t
E IKE ananei na kanaka a pau, ke hoike aku nei au, o na waiwai a pau o @ pake ma Halawa, ola hoi ka hale, pipi, lio a me ka aina ka@ raiki a me na waiwai e ae a pau, na lilo mai la’u ma ka hoolimalima ana me Mr. William o Halawa. (879 4t’) AIAU (Pake.)
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
UA hoonohoia ka mea nona ka iaoa malalo i lunahooponopono @ ka waiwai o Kaohia k o Hamakua@ Maui i make, polaila, o na kanaka a paa a ka mea i aie i @ waiwai la, e hookaa koke mai, a o ka poe e paa nei ma ko lakou @ kekahi waiwai e pili ana ia waiwai, e waiho keke mai ma ka @ o ka mea nona ka iaoa malalo nei, a o ka poe i kuleana @ waiwai, e waiho mai iloko o na malama eono me ka hooiaiola, ina aole e pale mea la. F. HOOPII.
879 4t Lunahooponopono @ ka waiwai o Kaohia i make.
UA @ na kanaka a pau o keia a me keia ana, e hele ana a e lawe ana i na mea @ e kuu aina @ e waiho la ma @, Kona Hema, Hawaii, o @ i ke dala hookahi; @ holoholona e keia a me keia ano, @ hookahi dala. POLI.
Kaa@, Kona Hema, Hawaii, Iulai 29, 1878. @
S. B. DOLE,
HE LOIO A HE KOKUA me na KANAKA me ke @. E hiki no iaia ke lawe i na @ e kela a me keia @ imua o na Ahahookolokolo a pau o keia @
Keena hana ma Alanui Papa, @ @ ka Halekuai @ @
Honolulu, Oahu, Januari 19, 1878. @
OLELO HOOLAHA.
AHA Kiekei a ko Hawaii Paeaina,Oahu. @
@ A. ROSA. Hope Kakauolelo
Hana@ i keia la @ o Iulai, 1878.
Honolulu @ : Ke hoike aka nei au @ ka @ @@ o na olelo a pau @
Hoike ia ma @ : keia ia @ 13 o Iulai 1878.
@ A. ROSA. Hope Kakauolelo A ka Kiekie.
AHA Kiekie e ko Hawaii Paeaina, Oahu, @ @ Iulai 1879. Kahele @ ka @ hoopai @ @ @, @ palapala hoopi@ @ ole@ Na Ka Aha A. ROSA. Hope Kakauolelo
@ i keia l a 13 o Iulai 187@
Honolulu @ : Ke hoike aku nei @ A ROSA. Hope Kakauolelo A Ka Keikei
$50 Makana $50
EUKU aku @ i ka malama i @ malama, i ka mea a mau mea paha, nana @ i ke kanaka @ H. H. @
@
O MAKOU o na mea a pau @malalo iho, @ ia makou ka aina @ mauka o Waiawa-uka ma ka apana o Ewa mokupuni o Oahu Ke kai aku nei ka Hoi i ko lakou manao, e ka poe mahi mua a @ kane ma@. oa o @ wahi, i k@ ole ko lakou @ ma keia. Hoi, he pono ia lakou e uka i na $25 no ka makahiki hookahi. @ no me ko ka poe Hui aku, i @ ma @ lakou hoo@ ana, ina i uku ele mai i @ maluna, e lawe @ ke ia luna mea kanu ma@ e na ia he 30 mai keia ia aku ina i hale keia mau la aole i laweia na mea kanu, aole hoi i @ ia keia @ i @ maluna, e lilo na mea @ o ka poe ae e mahi ma @ aina, e mahi no, me ke @ me ka Hui mamua.
J. S. KAANAANA. K KAUKAHA
KAUUKU, MAUI,
W. P. KAHEMA. KKKUAWAHAOLE,
W. KAUAHI (opio), M. ALUALU w.
Waiawa-uka, Ewa, O., Iulai 23, 1878. @ @
A HA Kiekie o ke Hawaii Paeaina, Oahu, @ Kau o Iulai 1878. Akaneki w ka mea hoopii no ke @ @, @ ia B. Kalua k ka mea i hoopiiia, hoopii oki @. Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki @, ano na @ o ka olelo hooholo e oki ana mai ka @ aku, e @ ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Akaneki w. no ke kumu o ka moekolohe o B. Kalua k i oleloia, e like i mea pia mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke @ nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kanaka ma ke Pacific Commercial Advertiser a me ke @ i kela a me keia o na @ eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopakaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e @ ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea @.
Na ka Aha : A. ROSA, Hope Kakauolelo.
Hanaia i keia la 16 o Iulai 1878.
Honolulu, @ : Ke hoike aku nei au me ka oiaio, a na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Hoike ia e ko’u lima ma Honolulu i kea la 23 o Iulai 1878.
869 6t A. ROSA, Hope Kakauolelo Aha Kiekie.
E IKE auanei na kanaka a pau ke nana mai lakou i keia palapala, owau o Puahau k, no Kalapana, Puna, Hawaii. Mamuli o ka pilikia i loaa mai ia’u oia hoi ua mai @ au he makahiki okoa a oi ae, me ka loaa o’e ia’u o kekahi mea e pono ai keia oia nawaliwali ana o’u; a o ka’u @ @ aia no i Kona Akau kona wahi i noho ai, aole ona kokua ia’u e like me ke ano mau o ka noho ana o ke kane me ka wahine. Nolaila, ea kuai iho nei @ @ elua eka o @ apana aina ia Kahaipo k, no keia wahi ao, a ua lilo loa iaia. @ ke kumu o ka lilo ana, ua haawi mai ola ma ko’u lima he iwakalua dala maikai, a o keia Kahaipo no ka mea nana e malama nei ia’u i ka ai ka ia a me ka hale e moe ai. A ke noi aku nei au i kuu wahine mare, a hookuu mai i kona hapa e keia mau eka elua, a o na eka he 70 a oi o ka aina ikoe, malaila kona hapa. Ne ka mahalo. (870 4t’) PUAMAU.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
KE hoolaha ia aku nei, o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua @ pono ia i lunahooponopono no ka waiwai o Kekuanoni k o Hanokohau, Maui i make, e ka mea hanohano AB. Fornander, lunakanawai kaapuni o ka apana elua o ko Hawaii Paeaina, nolaila, ke kauoha ia aku nei ka poe i ale ia ia, e hookaa koke mai, a me ka poe ana i aie aku ai, e hoike koke mai maloko o na malama eono mai keia la aku, ina aole e hana kekahi mea mawaena o ka manawa i oleloia. @ hoole mau loa ia aku. SAMUEL KAMOAHAKU.
Lahaina, Iulai 30, 1878. 870 3t
MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Paeaina. ma ka waiwai o John Lewis Kanae no Mapulehu, Molokai i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Charles Cockett, ka lunahooponopono o ka waiwai o John Lewis Kanae no Mapulehu, Molokai i make, e noi ana e hoapono ia kona moo-waiwai a e hookuu iaia mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na @. Nolailai, ke kauoha i aku nei na kanaka a pau @, o ka Poalua, oia ka la 20 o Augate 1878, ma ka hora 9 am, ma ka hale hookolokolo ma @ , oi a ka la a me kahi i koho ia @ ka hoolohe ana i ua @ la; a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana 2H P A.
Lahaina Iulai 26, 1878. 870 3t
E ko Makawao,
E Naue ! E Kipa !! A Ninau!!!
I KA
HALEKUAI HOU MAIKAI LOA O
C. H. KALEKIKA.
A e nana i na Lole Hou no lakou na kino-
hinohi nani i ike me na Waihoo-
luu o ke Anuenue ke nana
aku ka anapa.
E na Makamaka o Makawao nei, e hele aui mai, i ke ia “Maemae ke kai ka Pua o Kahala.”
870 4t
HALEKUAI ! HALEKUAI!!
HAO KA MAKANI,
PAU NA MEA ALOHA !
― MA KA―
Halekuai Makepono Loa
―: o:―
L. AHLO.
― Aia ma ke―
ALANUI NUUANU,
Ma ka aoao Makai o ka pa o ka Moiwahine
Kaleleonalani, no ka poe makema.
ke i na mea hoohiluhilu o na
ano a pau.
K E kono ia aku nei na poe ma kai a @, e kipa mai ma ko’u halekuai nei, @ a na hoo@ ana i ke hai. @ hoopiha mai ana au i @ ana iole a pau me ke kumukuai haahaa loa, oiai @ e noho ana ma keia aina, he makamaka haahaa, he @ mau ko’u @ @ a pela ao au e hookipa ai i ke poe e kipa mai ana; a e ioaa no @ ana me makou, e loaa no hoi i ka poe maka palapala ka anoi a @ na @ a me opio keikekane, e @ no @ e makemake ai; e @ maikai @ Ke @ ia, aku nei no hoi ka poe e ka @ @ o Ewa, @
E kipa mai, kipa @ mai, kia mai a pau loa, @ Aloha. @