Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 29, 20 Iulai 1878 — Page 4
This text was transcribed by: | Shaun Kamakea-young |
This work is dedicated to: | Hawaiʻinuiākea School of Hawaiian Knowledge |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.
Dala Kuike ka Rula.
IULAI 20, 1878.
The Golden Store.
Colonial SInger, NO. 146.
1
I kou hevee io io,
Lulu no;
Lulu ma kau kihapai,
Kihapai uhane nae,
Kupu paha a hua'e;
Lulu i ka hua maikai.
Cho.--Eli, mahi, lulu e,
Lulu no mao maanei,
Na ka Uhane e hoohua'e;
Lulu i ka hua maikai.
2
I na hua hapa e,
Lulu no,
Ma na wahi paakii,
Wao nahele, ino e,
Ma na wahi maikai pu,
A mahope hua no.
Cho.--Eli, mahi, lulu e, &e.
3
Ma na aina, ma na wai,
Lulu no,
A e ohi auanei,
Ohi nui, pua e,
Ahu no a paa mao,
Ma ka lani a mau no,
Cho.--Eli, mahi, lulu e, &e.
HAWAII.
Haawina Kula Sabati.
HELU 5, SABATI AUG. 4, 1878.
KUMUHANA
Ka hei ana o na ia: Pauku Baibala Luk.
5:1-11.
EIA kekahi, hookeke ae la ka ahakana ia ia, e lohe i ka olelo a ke Akua, i kona ku kokoke ana ma ka moanawai o Genesareta.
2 Ike aku la ia i na moku elua e ku ana i ka moanawai; aka, ua hele ka poe lawaia mai o laua aku, e kaka ana i ka lakou mau upena.
3 Ee aku la ia maluna o kekahi o ua mau moku la, no Simona ia, noi mai la hoi ia ia e hoopanee iki aku oia mai ka aina aku; a noho iho la ia ilalo, ao mai la no hoi ia i ka ahakanaka, ma ka moku mai.
4 A pau kana olelo ana mai, i ae la oia ia Simona. E neenee aku i kahi hohonu, a e kuu iho i ka oukou mau upena i hookahi hei ana.
5 A olelo aku o Simona, i aku la ia ia, E ke Kumu, ua hana makou i ka po nei a ao, aohe mea i loaa; aka, na kau olelo, e kuu iho au i ka upena.
6 Hana iho la hoi lakou pela, puni iho la ka ia he nui loa a nahae ae la ka lakou upena.
7 Peahi aku la lakou i na hoalawehana ma kekahi moku, e holo mai e kokua ia lakou; holo mai la lakou a hoopiha ia mau moku a elua, a kokoke loa e komo.
8 A ike ae la o Simona Petero, alaila moe iho la ia ma na kuli o Iesu, i aku la, moe iho la ia ma na kuli o Iesu, i aku la, E hele aku oe mai o'u aku nei, e ka Haku, no ka mea, he kanaka hewa wau.
9 No ka mea, ua weliweli iho la ia, o lakou pu a pau kekahi me ia i ka hei ana o na ia i loaa ia lakou.
10 Pela iho o Iakobo, a me Ioane, na keiki a Zebedaio, ko Simona mau hoalawehana. I mai la o Iesu ia Simona, Mai makau oe, no ka mea, mahope aku, e hoohei ae oe i kanaka.
11 A hoopae lakou ia mau moku iuka, haalele aku la lakou i na mea a pau, a hahai ia ia.
Pauku Gula. p. 11.
Mele. Him. 413. "Eia wau, e Iesu Kristi." p. 1,2.
Pule i lilo na haumana nei i poe haalele i ko keia ao, a hahai mamuli o Iesu.
Ka Wehewehe a Ninau ana.
Na hana ma kela Sabati, mahope ia. Na hana ma keia Haawina, mamua ia. Penei; 1 Bapetizo ia Iesu e Ioane Bapetite. 2 Alakai koke ia Iesu mahope iho e ka Uhane i ka waonahele e hoowalewale ia e Satana 3 A hala na la he 40, hoi mai Iesu me ka lanakila i kahi e noho ana o Ioane Bapetite. 4 I ko Ioane ike hou ana ia Iesu, olelo oia, e nana i ke keiki hipa a ke Akua nana e lawe aku i ka hala o ke ao nei. Aole nae i maopopo, ua haalele kekahi ia Ioane, a hele mamuli o Iesu. Ua kanalua paha no ka haalele ana i ke kumu mua, a hahai mamuli o ke kumu hou. Aole paha i oluolu Ioane ke hana lakou pela. 5 Ia la ae nae ko kou Ioane me na haumana ana elua, a i ka ike hou ana ia Iesu e hele mai ana, olelo hou oia, e nana i ke keiki a ke Akua. O ka hahai no ia oia mau haumana elua ia Iesu. Ua pau ke kanalua. Ua akaka, ko Ioane Bapetite mano ia, e haalele laua i ke kumu mua, a e hahai, i kumu hou. O Anederea ke kaikaina o Simona kekahi o ua mau haumana la, a o Ioane ke kaikaina o Iakobo, oia ka laa ma ka noonoo ana. Imi Anederea ia Simona kona kaikuaana, alakai ia ia io Iesu la. A kapa Iesu ia ia o Kepa, oia hoi o Petero, pohaku ke ano. Ko Petero ike ana keia ia Iesu. Aole nae Iesu i kahea ia ia, aia Anederea me Ioane e lilo i mau luna olelo ia wa. Hoi hou no lakou i ka lawaia mahope iho. A i kekahi la, nui na kanaka i akoakoa mai ia Iesu e ku kokoke ana ma ka moanawai o Genesareta, oia hoi ka loko o Tiberia, a o Galilaia kekahi inoa. Makemake lakou e lohe i ka Iesu olelo.
P. 1-3. He ahakanaka aha keia? Heaha ko lakou makemake? Akoakoa lakou mahea? Hai mai i ke ano o keia halawai? Mahea Iesu? Mahea na kanaka? Ehia moku liilii? Nowai ia moku? Auhea na lawaia? Nowai kekahi moku? Heaha ka Iesu kauoha ia Simona?
P. 4-6. Pau ka Iesu haiolelo ana, heaha kana mau kauoha elua ia Simona? O kahi hohonu, oia kahi ia ole. Aia ma na wahi papau na ia. Kanalua Simona mamua, no keaha? Ua hana lakou ma ia po a ao. Nui ka luhi. Ua loaa anei ka ia? No keaha ka loaa ole? Kanalua Simona mamua i ke kuu hou ana i kana upena; mau anei kona kanalua? No keaha oia i ae ai e kuu hou i ka upena? ua lohe no oia, ke kumu no keia, ke keiki a ke Akua ka Mesia. Nolaila, ae oia e malama i kana kauoha.
A ike kuu ana iho i ka upena, pehea iho la? Loaa ka ka ia a nui, a hoomaka ka upena e nahae.
P. 7. Peahi Simona ma ia wai e hele e kokua? No Iakobo ma ia moku, ka lua ia o na moku liilii. A aha lakou i na moku elua? Pehea hoi na moku?
P. 8-11. I ko Simona ike ana i keia hana kupanaha loa, ka loaa ana o na ia he nui loa ma kahi ia ole mamua, heaha kana olelo ia Iesu? Makau loa oia me lakou a pau. Makau i ko Iesu mana, i kona hemolele, kona ihiihi. Ua ike lakou i ke Akua e make ana paha. Pela Manoa i makau ai i ka make, no ka mea, ua ike oia i ke Akua. Manao Simona he kanaka hewa oia ke hoohalike ia me Iesu. Aole paha hiki ke launa pu. Aole anei lakou i ike i kekahi hana mana a Iesu mamua ma kekahi ahaaina mare ma Kana? Io. 2;1,2 &e. Ka mua paha ia o kana mau hana mana. Ka lua Paha keia. Mahope iho, nui wale na hana mana ana. Pehea Iesu i hoopau ai i ka makua o Simona ma? Ma ia hope iho e lilo ana lakou i poe aha? A i ka hoopae ana i na moku iuka. Ua aha lakou i na mea a pau? No ka manawa hookahi no keia me kela ma Mat. 4; 18-22. Mareko 1; 16-20. Mamua iki aku ko Iesu haawi ana ia Simona i ka inoa hou o Petero, oia hoi o Kepa, Pohaku.
Mele. Him. 279. "Iesu no ke Kahuhipa." p. 1,2.
Na ninau hoi hope.
Owai na haumana mua a Iesu? Owai ka i kuhikuhi ia Iesu ia lakou? Owai ka mua? Petero? Anederea? Nawai mai ka inoa, Petero? Heaha ke ano? No keaha i kapaia'i Simona he pohaku? Owai na pohaku iloko o ka ekalesia? He poe aha na haumana mua a Iesu? No keaha ko Iesu koho ana i poe haahaa nona? Kela hei ia nui, hana anei Iesu ia mau ia? Hooholo mai anei oia ia lakou mai kahi e mai? Kipahu aku anei mamua, a mahope hoihoi mai? Mana loa Iesu. Aole anei he pono ke makau i kona mana, makau i ka hoonaukiuki ia ia? He aloha nae kona, he oluolu. A ke kahea mai nei oia ia kakou e hahai mamuli ona, a e lilo i poe lawaia kanaka, i poe haiolelo, a kokua i ka hoolaha ana i kana olelo i ko na aina e.
Hai mai i ka upena ia ma Mat. 13;47-50.
Mele. Him. 477. "Na elele a Iesu." p. 1,2.
Pule no na aina e, no na misionari, na kamalii &e.
Haawina no Aug. 11, Luka 7;1-10,
"Hoku Ao" ma ka Ilikai no
na Pae Aina o Maikonisia.
I ka malama moku i holo ai a maloko o ke kohola ma ka aoao hema o ke awa, ua ho-a ia ke kuikui. A i ka ike ana o luna nei o ka moku, ua hooiho aku la, a komo aku la maloko o ka nuku o ke awa, a ua kuu ia ka heleuma, a ku iho la. I ka la Sabati ae, hora 11 me hapa, ua kau mai he haole pelekane, a o kona inoa o Mr. Randolf. O keia ka haole i haawi lokomaikai mai i ka papa pahu kupapau, no Miss. L. Kaanoalii Kahelemauna, a kakou i ike ai ma ka moolelo a Mrs. M.K. Kahelemauna, ua lulu lima aloha pu makou. A mahope o ka paina awakea ana, ua hiu hou kaheleuma, a holo aku la i kahi e ku mai ai ka moku, a kuu iho la ka heleuma. Ma ka Poakahi ae, ua holo mai o Rev. G. Leleo, a lulu lima aloha iho la makou me na waimaka he nui: a mahope o ka uwe ana, ua ninau ia aku ko laua noho ana, a ua hai ia mai. "He oia mau ka mai o Mrs. Loe, Leleo, aole i ano e ae," aole hoi i make elike me ko makou lohe ia Rev. H.B. Nalimu ma, a hoomaha ia ae la ka naau kaumaha. Mahope o ka paina kakahiaka, ua holo aku la makou i uka na e-e moku, E.M. Pierce me kana Ewa, Mrs. Logana me kana Pepe, Rev. S.P. Kaaia me kana Ewa, owau me kau Eewa, a me ka maua Simeona, a ua hookipa ia aku la makou e Rev. G. Leleo, a uwe pu iho la me ka mea e waiho ana i na apona a ka nawaliwali loihi. I ka hoomaopopo aku a ka mea e kakau nei a me ka nana ana i ke ano o ka mai, hoole iho la au iloko o'u aole ka he mai lepera, oiai, ua loihi na makahiki i lohe ia, he mea haohao nae ia'u ka ike ana aku, aole na hiona o ka mai hookaawale ohana. A oiai no hoi, i na paha oia mai, i na no la, ua palahe kahiko, oiai, he mau mahina wale no e hala ae, hoike mai no na hiona ino o ua mai la. Ua nana no e E.M. Pierce, aole nae oia i hai mai i ke ano o ua mai nei. Mahope oia wa, ua noi ia aku ka lokomaikai o na kamaaina e hookuu mai e hele makou e makaikai, a ua ae ia mai la. Ua hele aku makou a ka luakini, makaikai; malaila aku, i ka "Maneapa" (Hale hula). O ka nui o keia hale, ua oi aku imua o Kaumakapili, a oia kahi e hula ai; Ilaila, ua ike makou i na pauku o ke kanawai i kau ia ai e ka Moi, ke Alii o Apaiana, a apenei kekahi mau pauku a'u i hoomaopopo ai, a o ka pauku 1 no paha ia me ka lua. "Ina o ka mea pepehi i ke kanaka a make loa e make no hoi ka mea nana i pepehi." "Ina e kii kekahi kanaka ka wahine mare a kekahi ma ke ano moe kolohe, e lawe ia ka aina." He nui na pauku, aole nae i loaa mai ia'u ke kope o ua kumu kanawai 'la. A i ka pau ana o ko makou makaikai ana, ma-a-a-a hele aku la makou iloko o na kauhale, a lulu lima iho la me ke'lii o Abaiana. Noho no makou i uka, a ahiahi, hoi; a Dr. Pierce ma kai hoi e paina awakea. I keia la no, i holo ai elua waapa i Tarawa, hookahi waapa o ka moku, a o ka hulipahu a me ke kolomeki, a he mau kanaka no Apaiana na kolu o ko laila waapa; i kii ia Mr. G. Haina, a me kona ohana no ka hoi aku i Hawaii. Ma ka Poakolu ae, ua kii mai o Rev. G. Leleo ia makou, e holo aku e ike i na hana o ka halawai Poakolu. A i ka hiki ana ae i ka hora 2 p.m. ua holo aku makou, a i ka hora 3 ae, komo makou i ka hale halawai. Nui no ke anaina, aole nae paha i haneri. O na hana mua, himeni pule, heluhelu Baibala, ia Rev. G. Leleo no. Mahope oia mau mea, ua haawiia mai ia'u na olelo papai, oia ka hai ana aku i na mea hou e pili ana i na hana a ka Haku ma ka Pae Aina Hawaii, apau, himeni, a hookuu ia me ka pule a Rev. G. Leleo. Maia hope iho, lulu lima aku la me na haipule ma Apaiana a me ke'lii nui, oiai, he hoahanau oia, a ua hele ae nohoi i ka halawai. I ka hookuu loa ana, ua hele loa aku maua e ike i ka ilina kupapau o Mrs. Kela; wahine a Mr. Kela i hoi aku nei i Amerika, ia makou e hoi aku nei no ka hoi loa i ka moku, a e kaku ana iluna o ka waapa, ua holo hou mai o Dr. Pierce a olelo mai la i ke Kapena, e kali ka hoi, a pau ka halawai hui a ke'lii me na haumana a pau o Apaiana, Kapena, Dr. Pierce. O ka mea nui i hooholoia i keia halawai ana, oia ke kauoha ana ia Mr. Tela e hoi hou mai i kumu a i makua no lakou, ke pau kona mai. A i ka pau ana o ka halawai, hoi aku la makou i ka moku, ma keia wahi, e waiho ana kakou i ka hapa hope o ko Abaiana moolelo a e ike kakou i ko Tarawa moolelo pokole.
16. No Tarawa a me kona mau mea hou, a me na mea epili ana i ka holo ana o na waapa.--I ka la 17, ua holo aku elua waapa i Tarawa. oia na waapa i ike ia ka moolelo Abaiana, e kii ana ia Mr. G. Haina. I na waapa nae i holo ai a kokoke loa e pae iuka o Tarawa, loaa iho la ka waapa o ka hulipahu i ka makani ino, a huli iho la ka waha aiai, a loaa ae la ka auwae kahi haiki. Ina paha oia huli ana a i ke kai lipolipo, i na la ua papau he a-a ko ka hale; aka, no ka papau, ua ku no na wawae i lalo, a aole mea i poino: a ina la paha he wahi hohonu iki no, i na la paha o ka hulipahu ka milu e lalau mai ai, oiai, ua ino mai kona helehelena ke nana aku, pela mai na sela, i holo pu ai. I ke ahiahi o ka Poakolu la 19, hiki mai ka waapa o ka huli pahu i kamoku ma Abaiana, mai Tarawa mai. I ka auina la Poaha la 20 ae, hiki mai ka waapa o ke kolomeki, a mailaila mai o Mr. Haina me kona ohana. A ma ka lokomaikai o Mr. Haina, ua haawi maila oia ia'u i na mea hou o Tarawa a eia mai no ia. 1 He kaua nui ma Tarawa ma waena o ke Alii Davida Tekoorabi, a me ka poe koikoi a he poe kipi.
(Aole i pau.)
Leta a na Makamaka.
MOOLELO O KA AHAHUI O OPIHI
KAO.
Halawai i ka aha luna o ka ekalesia i huiia, maloko o ka luakini o Makaaiea, o S. Paakaula ka lunahoomalu, o B. Manoa ke kakauolelo. Hoomaka ka hana me ka pule a J. Kahula, na hoa luna i hiki mai e hoomaka ana ma Poohoiki mai, aole luna olaila i hiki mai. Opihikao B. Manoa, Kehana, S. Kaleopaa, Koaniani Kealo, Pupue, Alapai, Moeikauhane, Kahula, Hawai, Kalapana, Hananio, S. Paakaula, Kaaukai, Kahanalea, Panau, Kealakomo, aole luna i hiki mai. Hoike mai na komiti ma kumu hana, 1 manawa haipula 2 hoike kihapai 3 ka noonoo ana i kahu ai haiolelo 4 ka noonoo ana i kahu kula Sabati 5 ka noonoo ana i mea e ulu ai ka ekalesia 6 ka mahele dala o na Apana 7 ka hoike a ka puuku me ke kakauolelo 8 o ka hana i pono ina luna oia ka lakou e hooholo ai 9 kahi a me ka manawa e hui hou ai keia aha.
Hoomaka ka aha e lawelawe i ke kumu hana 2 hoike kihapai na B. Manoa i hoike mai no ke kihapai o Opihikao, na S.W. Kealo i hoike mai no Kehena, Kaaukai no Kalapana S. Paakaula i hoike mai no ka Hanalea Panau Kealakomo, kumu hana 3 ka noono ana i kahu ai haiolelo, noonoo ka aha me ka apono ia G. Paakaula oia ke haiolelo, a he kahu ma hope aku ke ae mai ke Akua. Kumu hana 4 ua koho i ao S. W. Keala i kahu kula Sabati nui. Kumu hana 5 na S. Kaleopaa i wehewehe mai no ka mea e ulu ai ka ekalesia ana a pono ia kona wehewehe ana oia hoi na ke Kahu me ke Kahu Kula Sabati me na luna e lawelawe hana, me ka ikaika iloko ona ekalesia. Hoike mai ke Kahu Kula Sabati S. W. Kealo, e kukulu ia i ahaaina Kula Sabati no keia ekalesia, hui ia mai Pohaiki a Kealakomo; ma ka Pule hope o Okatoba, o keia makahiki apono ia. Ua mahalo piha na luna i hiki mai, no ka hoolako pono ana ona luna o Kehena no ka Ai a me ka Ia.
Hookuu ia keia aha me ka pule a S.W.
KAAUKAI.
PEKELE MAI MAKE I KA MOANA.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:--
He wahi mea hou ka'u e hoouna 'ku nei ia oe, ina he mea oluolu i kou mau hookele ke hookomo iho ma kahi kaawale o kou mau Kolamu; a oia keia:
Ma ke Kakahiaka Poaono, Iune 29 iho nei, ua hele aku la o Kuamoo (k) no Kokoiki, ma Kohala A. i ka lawaia kapaepae malolo. Ia ia e walea ana i ka huki-huki a ka malolo, ike ihola oia, ua nui loa ae ka liu oloko o kona waa, lalau aku la oia i ke Ka e kiaha aku i ke kai a pau; ia manawa no, hemo aku la ke Ka mai kona lima 'ku a kaawale loa mai ka waa aku a ike iho la oia, ua lilo kekahi lala nui e pono ai o kona waa. lehei aku la oia iloko o ke kai me ka manao e loaa 'ku ana la ia ia; Aka, ia ia nae i hookokoke aku ai e lalau, paia aku la e ka aui ale ua Ka nei, a kaawale hou aku la no mai ona aku, alualu hou aku la no oia, aka, aole no i loaa e like me mamua; ia manawa, huli ae la oia i hope a nana aku la i ka waa, ai kona nana ana aku la i hope aia ka, ua kaawale loa mai ia ia aku, a hoomaka akula oia e alualu i ka waa me ke a-u ikaika ana, aole nae i loaa iki ia ia; pau ae la kona manao lana no kona ola. A huli ae la oia a nana i ka aina, ua mamao loa mai ia ia aku no na mile he 10 a oi aku paha ke kaawale. Hu mai la kona aloha i ka wahine a me na ohana, a me kona waiwai a pau, a me ka minamina nui i keia ola maikai ana. Aka, haliu ae la oia, a nonoi haahaa aku la i na "mana Lani," e hoopakele ia kona ola i na he mea hiki. A mahope koke iho no oia manawa, oiai oia e paia lewa ia ana e na ale o ka moana, ua hooko ia no kana mea i noi aku ai, mamuli o kona laa ana i kekahi waa lawaia, Kapaepae maloo e ae, a na ia kanaka i kokua ia ia a pae i ka aina; a pela iho la oia i pakele ai.
Nolaila, ke ao mai nei keia popilikia ana ia oukou e ka poe lawaia Kapaepae malolo o Kohala, mai hana naaupo hou e like me keia, o loaa auanei na ulia poino i oi aku i ko keia. Ke hooki nei au maanei; me ke Kapena o ke HILOHANH ko'u welina.
B. HENRY KALEIHOPU.
Honoipu, Kohala A. July, 10, 1878.
NA MEA HOU O KOOLAULOA.
Kohi Makalii paa ka ua i ka lani; I na makahiki mamua aku nei, e kiei halo mau mai ana ke poo nui ololo mu koikoi kiokio o Makalii i ka honua nei, a i keia wa ua moe, i na ka e ala, o ka ua noia, hemo na puka wai o Kulanihakoi, he ua lanipili ka olelo; hu ae la kanaka, ia Hawaii.
No Laiewai.
Ua emi kaulu o ke ko maanei, a me na mea kanu e ae, no ka ikaika loa o ka la, a me ka wai ole, kokoke e paa ka pa aina ma Laie nei i keia wa, o na loi kalo i malo, e kanu ana i ke pu, uala, ipu, maia, ko, a pela aku.
NO NA KEIKI
O ka ohana keia i nui na keiki, ke hanau mai nei no na makuahine, a ke hapai nei no kahi poe, a e lanakila ana ka olelo a na Lani a kakou i keia wa, i ko Laiewai nei poe, ka Hooulu i ka lahui.
NO KA EMI O KA MAKE.
Aole nui ka make ma Laie nei, hookahi wale no i keia mau la, he wahine, o Mrs. Luika, he pehu ka mai a make akula.
NO NA HOLOHOLONA.
Wiwi a olala loa na Lio, Bipi, Puaa, a ke make wale mai nei no.
KA PAPA HANA O KA WILI KO MA LAIE NEI.
Aneane e hoomaha keia papa hana i keia mau la, no ka ua ole e kanu ai na pulapula i keia wa.
MAI HAUULA A PUNALUU
Oia mau ka ula pu o ka aina ke nana aku i ka malo, ua hele a kua ehu ka nahele, ke ku nei he hale pule hou no Kauaihilo ma Kapapaka, mamuli o ka hoomna Lowela, ke mahuahua loa ae nei, o na pake, ke haulani mau nei no i na loi raiki, me na kipikua, ala no noke no.
NO KAHANA.
Oia mau no keia aina i ka nui o ka wai, a me ka raiki, a na pake, hookahi kanaka maoli e uhai la ma hope o ka pake o J.W. Kamaka Niau, a e loaa ana iaia he mau pua manu palahu nona ke kani pokeokeo.
K.H. KALEOHANO.
Laiewai, Julai 5, 1878.
HE LEI HANOHANO NO HAWAII.--Ua ike iho nei makou i ka hoike piha a Gen. S. C. Limaikaika no na makahiki he umi o kona kula no ka poe Aferika, ma Hampton, Veregina, i pai ia ma ka nupepa Ka Paahana o ka Hema. He ehiku kolamu oia pepa i piha me ia hoike, aole hiki ia makou ke lawe mai a pau. Aka, aia ma na hopuna olelo hope loa oia hoike kahi a makou i kunana ai ma ka eehia, a loaa iho la ia makou ka puana i keia mau huaolelo. Ke hoonani ia mai nei oe e Hawaii. Penei ia mau olelo: "O na kahuna i hoonoho ia'i ke Kula ma Hampton, ua loaa mai ia no loko ae o ka oihana hoonaauao o Hawaii, i hookomo ia ilaila e na Misionari Amerika, a i kukulu nui ia hoi e Rev. Likeke Limaikaika, Kuhina Hoonaauao. O ka noho ana o ke Kumu poo o ke kula, (oia o S.C. Limaikaika) a me ka Puuku (oia o Maikela i nihi i Kauai mamua) e ike maka i na hana hoonaauao iwaena oia lahui no na makahiki he iwakalua, ua lilo ia i mea kokua nui i ka hoohua ana mai o keia kula (Hampton) i na hana nui." Aia kou hanohano e Hawaii. O keia kula ma Hampton ua kaulana loa ia i keia wa. A ke olelo ia nei, o na kumu hana hoonaauao i hana mua ia maanei, oia ke kahua i hoonoho ia'i ko laila mau hana. Ano hoi, mai hana kakou i mea e hoohaahaa ia ai keia kulana kiekie.
OLELO HOOLAHA.
RICHARD F. BICKERTON,
[PEKETONA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau. Ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makaukau mua oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano.
Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanee haahaa loa.
E hanaia na hana me ka hikiwawe a me ka uku haahaa.
Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kaula Minuteole. 840 1y
A. MoWAYNE,
HALEKUAI LAAU LAPAAU A ME NA WAIALA o na ano a pau, me na SOPA ALA o na ano he nui wale. Ma ke kihi o Alanui Papu me Kalepa.
840 1y
WM. O. SMITH,
LOIO.
WAILUKU, MAUI.
Ua waiho oia i na Oihana Aupuni a pau a ua makaukau e lawelawe i ka Oihana Loio me ke kuokoa. 840 6m
E.O. HALL & SON.
(E.O. HOLO MA.)
NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI, Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me
Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.
846 Kihi o Alanui Papu me Moi. 1y
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike.
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE!
E LAA NA
Ahinahina, Kalakoa,
Keokeo, Leponalo,
Pena, Aila, Aniani,
KA MEA PIULA!
KOPA, AILA HONUA,
AILA HOOMALOO
Kui Kakia, Pakeke,
Tabu, Kaula, Noho Lio,
Hulu Palaki, na Pulumi.
A HE
AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HA
WAII NEI NO NA
Lainakini-nao,
Lainakini Maoli,
Palule Kalakoa,
Alapia, Kelepa, Kilikia,
Na lole kupono i ka wawae,
Palulue Huluhulu,
Na Lole Huluhulu,
Na Lole no ka hoohehelo ana
Lipini, Lihilihi, &e.
LIPINE, LIHILIHI, &e.
A ME NA
Mikini Humuhumu MakeponoLoa!
A HE
MAU MEA AI KANI
Ka Palaoa, Kopaa,
Raiki, Pia, Hoohu,
Paakai, Huaala,
Pia Kulina, &e.
Ahe Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNES.
Laau Kunu,
Laau Hoomaemae Koko
Laau Hoopau Naio,
Penikila, Huaale,
A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU!
827 3m 839
PAPA! PAPA!
NO
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I
PA KUAI PAPA
MA
KA UWAPO O PAKAKA!
Na Papa Ulaula o na ano a pau.
Na Papa Paina o na ano a pau.
Na Pili Hale Ulaula.
Na Pili Hale Keokeo.
Na Pepa Hoonani Hale,
Na Pepa Molina.
Na Pena a me na Aila Pena!
NA KU'I O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA a me
NA PANI PUKA ANIANI.
NA PANI PUKA ame
NA OLEPELEPE
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU!
E KUAIIA MA KE
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O keia Makeke.
ALLEN & ROBINSON.
Honolulu, Ina. 1, 1879. 840 3m
PAPA, PAPA
AIA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON!
(O LUI MA.)
MA KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Moi!
E LOAA AI NA
Papa Nouaiki!
o kela a me keia ano.
Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu
ana i na Hale!
Na Pani Puka, Na Puka Aniani,
Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,
Na Papa Hele, Na Papa Ku,
A me na Papa Moe nui loa.
NA PILI O KA HALE
O NA ANO A PAU.
Na Pepa Hoonai, Na Pena o na Wai a pau,
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,
Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
Na Aila Pena, o kela me keia ano,
Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale,
Na Aila e ae o na ano a pau.
NA WAI VANIKI
A ME NA
WAI HOOHINUHINU NANI!
o na ano a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WALE!
A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a
pau, ua makaukau keia mau makamaka
o oukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
NO KA
UKU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na Makamaka!!
A e lawa no hoi ko oukou makemake
me ka oluolu a me ka maikai!
845 tf
KOPA KUKAEPELE
A
GLENN!
AOLE LUA NO KA HOOMAE
MAE I KA ILI!
He mea hoopau i na eha,
Na Ili Puupuu,
A he hoomaemae i na mea ino,
A he hoopau Lumatika,
A he kopa auau no hoi
O keia Kopa ka oi aku o ka mea maika
I waihoia mai imua o kanaka.
Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue
Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me
na mea e ae o ka Ili;
A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu ke
kahi i ka Ili, a keia
Laau Hoomaemae lua ole e hana ai.
O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o
ke pale aku i ka mai mai na lole e na
Mai Lele, oia kekahi. O na ohana
ame na poe makaikai, ina
e hoolako lakou
i keia
KOPA HOOMAEMAE LUA OLE!
ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.
He hoopau i ka lehu o ke poo,
A he Kopa no hoi e kaohi mai ai
I ka lauoho mai ka hina ana.
Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai o
keia Kopa!
E loaa no ma kahi o
M. McINERNY.
Kihi o na Alanui Papu a me Kalepa, 840 3m