Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 29, 20 July 1878 — Page 1
| This text was transcribed by: | Diane Poche |
| This work is dedicated to: | Langues Tirees Translation |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XXII. HELU 29.} POAONO, IULAI 20, 1878. {NA HELU A PAU 868.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
NA OLELO HOOLAHA :---O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana: elua puka ana, he $1.50 ; no hookahi mahina, he $2.00.
NA KANIKAU A ME NA MELE:---He 4 Keneta ka uku no ka ialani hookahi, ua like me $1.00 no 25 lalani.
HOOLAHA MAU :---E hoomamao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.
E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopukaia kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele, ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.
KA
NANEA EEHIA
O KA HIWAHIWA OPIO
BABELA
KA MAMO MAKAHIAPO O NA
PUHAKA ALII NANI
ABEONA A ME MARIADANE,
KA WIWO LUA OLE NANA I KAILI
HAAHEO KA HULU MAMO GULE LELOLELO
MAKAMAE O KA IU O
GOMOHERA:
---KA---
OPUU ROSELANI OPIO I AHAI MAKAHEHI
IA MALUNA O NA KUAHIWI, MAWAENA
O NA AWAWA, MALALO O NA LAU
LAAU, A HOEA I NA WAOAKUA,
EKE KUPUA O KA WAO
ALINOE-LUSIANA:
O KE KUKULU HIKINA LOA
O KA LIHOMUA NEI.
MOKUNA 1---HELU 12.
I KA pau ana o na olelo hoohiki a Babela imua o ke kaikamahine alii, nana pono aku la keia me ke ano kahaha. Ike uku la keia i na hiona hohonu o ka noonoo maluna o kona mau helehelena ; piha kona mau onohi me ke ano eleu, a oiai keia e nana pono ana, ua hoohalike aku la keia me he la e nana ana iloko o kekahi punawai-puilani. Ina paha ua hanau ia kekahi hopo iloko o ka puhaka o ka kakou koa opio, ina la paha ua makau oia no keia mea kupanaha iloko o na maka o Roselina, aka, ua nele kona puhaka ia mea, a nolaila, ua wiwo ole oia.
"E ke kaikamahine alii," wahi hou a Babela i pane aku ai. "Ke ike nei au he mau ano kupua keia e kau nei maluna o kou hiona, e hoike mai ana ia'u, ua lawa a ua piha oe me ka ike."
"He oiaio e ke koa," wahi a ua kaikamahine nei. "Ua komo aku au iloko o ka puhaka o ke kaikuahine o ko'u makuakane, he kupua oia, a mai iaia mai i loaa'i ia'u ke kulana kupua. He mea hiki wale no ia'u ke hai aku ia oe i ka inoa o ka luahine au i hapai aloha ai a kau maluna a kekahi aoao o ka muliwai o ka waonahele ; a me ka hiki no hoi ia'u ke hai aku i ka mea nona ka lea e kamailio mau nei mai ke kii mai o ka ihu o kou hale lana. He pomaikai nui keia nou, o ko'u kokua ana ia oe, ina aole au i kokua ia oe, alaila he make hala ole kou."
Ua piha loa ia o Babela me ke kahaha mamuli o keia mau olelo a ke kaikamahine, aka, ua pane aku la no nae keia.
"Aole au i manao no ia pilikia, aka, ano, ke aa nei au e inu i ka wela o na make a pau, oiai, ua lilo kou nani i palekaua no'u nei."
"Ina ua like kou koa me ka'u e manao nei nou, alaila, me he la, na ko'u puuwai no o pale aku i na poino a pau. Hookahi wale no ano e lanakila ai oe maluna o na pipi hihiu, a nau no e hoomaopopo ke hiki aku oe imua o laua. No ka wela nae o ko laua mau hanu, ke haawi aku nei au i keia wahi owili. Aia maloko he wahi huewai, a maloko o ka huewai he mau kulu hoomaalili ia mau wela."
Kuhikuhi mai la o Roselina i na mea a pau, a hahai mai la i kahi o laua e hui ai i ka @nakonu oia po a hoomakaukau no ka hele ana aku e paio me na enemi.
"E manaolana, @ wiwo, a mamua ae o ka omaka ana mai o ka malamama o ka la apopo, e maalili no ka inaina o keia mau kupua ;" wahi a ua nohenohea nei, a nalo aku la ia, mahope o ko laua kaana like ana i na aloha o ke ahiahi.
Hoi aku la o Babela a halawai pu me kona mau hoa, a hai aku la ia lakou no na mea i maalo mai imua ona, me ke kauoha paa aku e luana lakou me ka makaukau, oiai, aole i ike ia ka manawa o lakou e makemake ia'i, no ke kokua ana i ko lakou alakai ma ke kahua kaua.
Haule aku la o Babela e hooluolu no kekahi manawa pokole, kiai makee iho la kona mau ukali iaia me na manao hopohopo no ko lakou alii opio, no na ulia i ike ole ia e hoea mai ana i kekahi la ae. Kukuli iho la lakou ilalo, a me na leo eehia o ka manaoio, nonoi aku la me na huaolelo aloha ma ka wawae o ka mana nui, no ka malama pono mai a hoolanakila i ko lakou alii opio. Nani ke aloha a me ka makee o keia poe no ko lakou alii. Ua makemake lakou pakahi e hele kino aku a halawai me ka make, mamua o ka hoeha ia ana mai o kekahi lihi o ko lakou Haku, aka, o kona lea, he leo mana, he leo hooko ia, a he leo aloha ia, nolaila ua hoolohe lakou ma kana mau kauoha ; oia hoi, e kali lakou a nana e kauoha mai, alaila, e paio aku.
Na ka moeuhane i kau iho maluna o ko Babela mau hiona i hooluola maikai i kona moe ana, a ala ae ia me ka hoihoi a me ka maha lea i ka hora waenakonu o ka po, ka mauawa n@ ka hui ana me Roselina, kona alakai maloko o na paia malihini o na lua gehena daimonio o na kupaa.
E Babela! nou ko makou mau pule, imua e koa, ka wiwo ole a huli hoi uku me na makana makamae o ka lanakila. Aole i pau.
MOOLELO O KE KAU
Ahaolelo o 1878.
LA HANA 47, Iune, 29, 1878.
NA HOIKE O NA KOMITE.
Heluhelu mai o Hon. Palohau, i ka hoike a ka hapa uuku o ke komite hookolokolo no ka bila kanawai i waiho ia mai e ka hon. Kanealii, e hoololi i waiho ia mai e ka Hon. Kanealii, e hoololi ai i ka pauku 1419 o ke Kanwai Kivila ; ua manao ka hapa uuku o ke komite, e apono i keia bila kanawai.
Ma ke noi a Hon. Bekekona, ua waiho ia ka hoike ma ka papa, a noonoo pu ia me ka bila.
Ma ke noi a ke Kuhina Kalaiaina, ua hapoi ia na hana o ka la.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu akolu ana i ka bila kanawai, e hoololi ai i ka pauku 498, o ke Kanawai Kivila.
Ma ke noi a Hon. Malo, ua hooholo loa ia ka bila.
Heluhelu alua ana o ka bila kanawai, e hoopau loa ai i ka pauku 2, o ka mokuna 53, o ke kanawai hoopai karaima.
Ma ke noi a Hon. Nawahi. ua haawiia keia bila no ke kakau poepoe, a e heluhelu akolu ia ma ka Po@ 2.
Noi mai ke Kuhina Waiwai, o na bila e pili ana i ka lawelawe ana i na auhau e waiho nei i ke komite waiwai, e lawe mua ia Mai ia mau bila, a e noonoo mua ia imua o ka hale.
Heluhelu alua o ka bila kanawai, e hoololi ai i ka pauku 1, a me 2, o ka mokuna 53, o na kanawai hoopai karaima.
Hoololi mai ka Hon. Bekekona i ka pauku 1, me kekahi wahi oia pauku, ma ke kapai ana i ka huaolelo "kanaka" a e hookomo malaila, ka huaolelo "Maikai", a noi pu mai no hoi oia, e kapae i ka pauku 2, hooholoia keia mau hololi elua, a me ka hoololi e kapae i ka hapa hope o ke poo o ka bila.
Mahope o ka noonoo ana, ua haawi ia ka bila no ke kakau poepoe, a e heluhelu ekoluia ma ka Poalua luai 2.
Ma ke noi ua kapae ia na rula.
Heluhelu mai o Hon. Nakaleka he palapala hoopii no Lanai mai, me na kumu elima maloko. 1 E hookaawale ia i $500 no na pono leta oia wahi. 2 E hookaawale ia o Lanai i apana koho okoa. 3 E hookaawale ia i $3,500 no ka eli ana i mau luawai nolaila. 4 E hoopau i ka auhau lio, a e kau ia auhau maluna o na miula. 5 E hoopau ia ke kanawai e kuai kudala ai i na aina aupuni ; haawi ia i ke komite waiwai.
Ma ke noi a Hon. Bekekona, ua kapae ia na rula.
Heluhelu ia ka bila kanawai, e hoololi ai i ka pauku 483 o ke Kanawai Kivila.
Ma ke noi a Hon. Bekekona, ua haawiia ka bila i ke komite hookolokolo.
Heluhelu alua ana o ka bila kanawai e hoololi ai i na apuku 527, a me 530, o ke Kanawai Kiviia.
Ma ke noi a Hon. Pilipo, ua haawi ia ka bila no ke ka@nu poepoe, a e heluhelu ekolu ia ma ka Poalua Iulai 2.
Ma ke noi a Hon. Kamika, ua hoopanee ka hale, a noho hou i ka Poakahi hora 10 am.
LA HANA 48, Iulai, 1, 1878.
NA HOIKE O NA KOMITE.
Heluhelu mai o Hon. Kipikona ka Luna Hoomalu o ke komite waiwai i ka lakou heike e pili ana no na palapala hoopii malalo nei.
1 He palapala noi mai Hanalei mai a me Anehola, E hookaawaleia ka hapa kolu o na loaa Aupuni, i mea e hookaa aku ai i ka aie Aupupi.
Ua manao ke komite aole e hike ke hana i keia manawa.
2 He palapala noi mai Hanalei a me Anehola mai, e hoemi i ka auhau waiwai paa a me lewa i hapaha keneta.
Ua manao ke komite, he pono no ke hana ia pele, ina e hoopauia ka elua hapakolu o na luna aupuni.
3 Mai Koolauloa mai, ina he makua aohe keiki, i hookahi dala wale no kona auhau. Aole i apono ke komite i keia palapala noi.
4 Mai Koolauloa mai no, e hoemi i ka auhau ilio i hapalua dala. Ke manao nei ke komite, aole i hiki ke hanaia pela.
5 Mai kekahi makai mai o Honolulu nei, e hookuuia @ elua lio : aole hewa keia ponoi. He pono i ka luna o Kona hema e lawe mai bila kanawai e pili ana no ia mea.
6 Mai Koolauloa hou mai, e hoemi i hapaha keneta ke dute maluna o na waiwai paa a me lewa.
Ua manao ke komite, e hiki no ke hanaia pela, ke hoopauia ka elua hapakolu o na luna aupuni.
Ma ke noi a Hon. Aholo, ua aponoia ka hoike a ke komite.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Hoolaha mai o Hon. Kakela i kona manao, e lawe mai ana oia he bila kanwai e hoololi ai i ka haawina 6 o ke Kanawai Kivila.
Hoolaha hou mai oia no ka manawa mua he bila kanawai e hoololi ai i ka mokuna 55 o ke kanawai o 1876. Haawiia i ke komite hooponopono bila kanawai a waihoia malalo o na rula no ka heluhelu elua.
Hoolaha mai ke Kuhina Kalaiaina i kona manao, e lawe mai ana oia he bila e hoomalu ai i ka pono wai ma Nuuanu.
Heluhelu mai o Hon. Kauai no ka ma@ mua he bila kanwai e hoololi ai i ka pauku 62 o ke Kumukanawi, e like me na olelo o ka pauku 80 ; haawiia i ke komite hooponopono bila kanawai, a waihoia malalo o na rula no ka heluhelu elua.
Ma ke noi ua kapaeia nu rula, a heluhelu mai o Hon. Pekekona he mau palapala hoopii mai Hamakua mai.
1 E hookomoia ma ka bila haawina o keia Kau i $4000 no na alanui a me na alahaka malaila.
2 E hookomoia ma ka bila haawina o keia Kau i $3000 no ka hoomaemae ana i ke awa pae o Honokaa.
3 E hookomoia ma ka bila haawina i $600 i Mouo, Heleuma no Kohalalele ; haawiia i ke komite o na hana hou.
Heluhelu hou mai ka luna o Hamakua he palapala hoopii na Hon. J. I. Dowsett a me Keolaloa, e noi mai ana i $2000 ka uku hoolimalima o ko laua aina ma Kaholaloa. Ma ke noi a Hon. Kipikona, ua haawiia ka palapala hoopii i ke komite waiwai.
Heluhelu mai o Hon. Kealawaa he olelo hooholo, e hookaawaleia ma ka bila haawina o keia Kau i $800 no ka hale hookolokolo a me ka hale hoopaa no ia apana ; haawiia i ke komite o na hana hou.
Ma ke noi a Hon. Palohau, ua hapaiia na hana o ka la.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu alua ana i ka bila haawina iloko o ke komite o ka hale, ke'lii Martin ma ka noho.
Na Lilo o ka Hale Ilina Alii $250 hooholoia.
" Elele o Aliiolani Hale - 2,600.
Kela me keia lilo o ke Keena - 2,500.
Noi mai o Keau - - 1,500.
" " W. O. Kamika - 2,600.
" " Ke Kuhina Waiwai, e hooholo i
2,500.
Noi mai o Kaneelii, e kapae i keia haawina.
Hooholoia.
Kope ana i na buke moolelo Luna Hoona Aina 3000. Noi mai Nakaleka e kapae, aku ua hooholoia ka haawina.
Hora 12 hoomaha he komite, a halawai hou ma ka hoa 1 auina la.
Kuai ana i na mea hana alanui 2000. Noi mai o Keau 1000, aka ua hooholoia ka haawana i waihoia mai.
Na poho alanui 8000. Hoololi mai o Moanauli aole e hooliloia no kekahi hana e a@ hooholoia.
Mahope o ka noonoo ana, ua hooholoia ke haawina e like me ia i hoololiia.
Na alanui a me na alahaka a puni ke aupuni 34700.
Noi mai o Pekekona, e haawi i keia haawina me na palapala hoopii a me na olelo hooholo i kekahi komite wae.
Waiho pu mai ke Kuhina Kalaiaina i na noi i waiho ia mai e na luna alanui mai na mokupuni mai.
Na alanui me na alahaka o Hawaii 15,370 ; Mani 10,300 ; Molokai me Lanai 750 ; Kauai 2,290 ; Oahu 12,700.
Noi pu mai ke Kuhina Kalaiaina e haawi pu i keia mau noi i kela komite wae ; hooholoia.
Na hana hou i mea e hoohana ai i na paahae 10,000. Noi mai o Keau e kapae i keia haawina, Kipikona e haawi i ke komite wae ; hooholoia.
Halemai Lepera 55,000. Noi mai o Kipikona e haawi i keia haawina a me na haawina elima malalo iho i kekahi komite, a hoike mai i ka Poalima Iulai 5 ; hooholoia.
Ana Aina Aupuni 21,000 ; hooholoia.
Lilo Pai 2,000. Hoololi mai o Kaai, e imi aku ma kahi emi o na lilo no ke pai'na.
Noi mai o Keau e Kapae i keia haawina, aka ua hooholoia nae ka haawina.
Ke ola o na paahao 10,000. Noi mai o Kamika e waiho i keia haawina i ke komite wae ; hooholoia.
Oihana Kinaiahi o Honolulu 12,000 ; hooholoia.
Maheleolelo me Unuhiolelo 300 ; hooholoia.
Na lilo o ka Oihana wai 3,620 ; "
Hoomaemae ana i ka Oihana wai 5,345 ; hooholoia.
Mokuahi Pele na lilo no ka hooholo ana 7000. Noi mai o Kauai, e hoopanee ; hooholoia ka haawina.
Heleuma, Mouo, Awa p@e 10,000. Noi mai o Pekekona, e haawiia keia haawina i ke komite wae ; hooholoia.
Eli ana i ke awa o Honolulu 5000 ; hooholoia.
Hana hou ana i na uapo o Honolulu 15,500 hooholoia.
Lilo o na hale kukui a pau 4000. Hoololi mai ke 'lii Waila 5000 ; hooholoia.
Hoomaemae i na hale Aupuni 15,000.
Noi mai o Kakela e haawi i keia mau haawina elua a me na olelo hooholo, na palapala hoopii i kekahi komite wae ; hooholoia.
Oihana Wai hou o Honolulu 40,000.
Noi mai o Pilipo e haawi i keia haawina i kekahi komite wae ; hooleia. Hooholoia ka haawina he 40,000.
Noi mai o Halstead, e hookomo ma keia wahi, no ke kuai ana i ka pono wai o Haiku 100,000. Noi mai o Mahoe, e hoopanee i ka noonoo ana i keia haawina a hiki i ka Poakolu la 3 o Iulai ; hooholoia.
Noi mai o Hon. Nawahi, e hoopau i ke komite a e hoopanee a noho hou i ka Poakolu Iulai 3 ; ma ke noi a Hon. Nawahi, ua aponoia ka hoike a ke komite. Koho ka noho i ke komite o na alanui a me na alahaka, Pekekona, Kamika, Kipikona, Kuhina Kalaiaiana, A. kaukau ; a eia ke komite o na hale aupuni, Kakela opio, Bihopa, Waila, Aholo a me Kauai.
ma ke noi a Hon. Kamika ua kapaeia na rula, a hoolaha mai oia i kona manao, e lawe mai ana oia he bila kanawai e hoololi ai i na pauku 56 a me 59 o ke Kanawai Kivila.
Ma ke noi a Hon. Nawahi, ua hoopanee ka halawai a noho hou i ka la apopo hora 10 kakahiaka.
LA HANA 49, Iulai, 2, 1878.
NA HOIKE O NA KOMITE.
Heluhelu mai o Hon. Kipikona ka luna hoomalu o ke komite waiwai i ka lakou hoike no na mea malalo nei.
1 He palapala hoopii na S. Kahanu ka mea lawe leta o Oahu nei; e hoomahuahua ae i kona uku lawe leta. Ua manao ke komite e waiho i keia palapala noi i ke komite wae e pili ana i ka Oihana Leta.
2 He palapala noi mai Hana mai me na kumu eha maloko.
a E hookaawaleia iloko o ka bila haawina o keia Kau i $600 no kekahi uapo ma Punahoa. Ua manao ke komite e haawi aku i keia palapala noi i ke komite o na hana hou.
e E hoohana i na paahao ma ko lakou apanu i hoopai ia ai. Ua manao ke komite a haawi i keia palapala noi i kekahi komite
i He noi e pili ana i na laikiai awa manao ke komite e lawe mai ka mea nana i heluhelu mai i keia palapala @ i bila kanawai oia ano.
o He noi e hoomahuahua i hookahi keneta no ka auhau waiwai paa a me lewa. Aole i ike ke komite i kekahi kumu kupono e hana ai pela.
3 He palapala noi no na pake, e kokua ke aupuni no kekahi mekini kinai ahi a lakou e malaina nei. Ua manao ke komite e haawi aku i keia palapala noi i kekahi komite wae.
Ma ke noi a ke 'lii Ake ua aponoia ka hoike a ke komite.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Heluhelu mai o Hon. Kakela no ka manawa nua he bila kanawai, e hoololi ai i ka haawina 6 o ke Kanawai Kivila oia hoi ka pauku 3@ pili ana i ka oihana leta ; haawiia i ke komite hooponopono bila kanawai a waiho ia aku no ke pai.
Heluhelu mai o Hon. Kakela he olelo hooholo, e hookomoia ma ka bila haawina o keia Kau Ahaolelo i $1936.31 a e uku aku i ka poe i auhau papalua ia malalo o ke kanawai o 1876.
Ma ke noi a Hon. Kakela, na haawiia ka olelo hooholo i ke komite waiwai.
heluhelu mai ke 'lii Ake no ka manawa mua he bila kanawai e hoololi ai ia ka pauku 1 o ke kanawai, e lawe ai i ka aina, a me ka wai i mea e pono ai na ohe wai o Honolulu nei, oia ke kanawai i aponoia ma ka la 18 o Augate 1860, a hoololi hou ia ma ka la 18 o Iulai 1874 ; haawiia i ke komite hooponopono bila kanawai a waihoia malalo o na rula no ka heluhelu elua.
Hoolaha mai ke 'lii Matina i kona manao e lawe mai ana oia he bila kanawai, e ae ai i kekahi aie aupuni.
Hoolaha mai o Hon. Malo i kona manao e lawe mai ana oia elua mau bila kanawai.
1 He bila kanawai e haawi ana i ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, e haawi i mau palapala ae i ka poe makemake e inu i na waiona i 410 no ka makahiki.
2 He bila kanawai e haawi ai i ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, e laikini ai i na hale pili waiwai. Ma ke noi, ua kupaeia na rula.
Heluhelu mai o Hon. Malo no ka manawa mua he bila kanawai, e hooponopono ai i ke kuai ana i na waiona, a e haawi i na palapala ae i ka poe e noi mai ana i $10 no ka makahiki ; haawiia i ke komite hooponopono bila kanawai, a waihoia malalo o na rula no ka heluhelu elua.
Heluhelu hou mai oia no ka manawa mua he bila kanawai e haawi ai i ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, e kukulu ai i mau hale pili waiwai, a i $1000 no ka laikini no ka makahiki.
Ma ke noi a Hon. Pekekona, ua hooleia ka bila. Ma ke noi hou no ana, ua hapaiia na hana o ka la.
NA HANA O KA LA.
Ma ke noi, ua kapaeia na rula, heluhelu mai o Hon. Kanealii he olelo hooholo, e kauoha ke komite malama ola, i waihoia aku ai ka bila kanawai e hoopau ai i na pauku 1-6 o ka mokuna 57 o ke kanawai hoopai karaima, e waiho mai imua o ka Hale ma ka Poalima Iulai 5 ; hooholoia.
Heluhelu akolu ana o ka bila kanawai e hoopau ai i ka pauku 2 mokuna 53 o ke kanawai hoopai karaima.
Ma ke noi a Hon. Keau, ua hooholo loa ia ka bila.
Heluhelu akolu ana o ka bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 1 mokuna 53 o ke kanawai karaima. Ma ke noi a Hon. Kakela ua hooholo loa ia ka bila.
Heluhelu akolu ana i ka bila kanawai e hoololi ai i na pauku 527 a me 530 o ke kanawai kivila. Ma ke noi a Hon. Kakela, ua hooholo loa ia ka bila.
Heluhelu alua ana o ka bila kanawai e hooololi ai i ka mahele eha o ka pauku 1 o ke kanawai i aponoia ma ka la 18 o Iulai 1870, e pili ana i ke kuai awa. Ma ke noi a Kakela, ua haawiia ka bila i ke komite malama ola.
Ma ke noi hou no ana, ua hoopanee ka hale a noho hou i ka la apopo hora 10 am.
LA HANA 50, Iulai, 3, 1878.
Mamua o ka hoomaka ana o na hana, ua hoakaka mai la ke Kuhina Waiwai i na mea e pili ana i ka papa Kuhina Hou penei:
Ua oluolu i ke 'lii ka Moi ka hookohu ana mai i ka poe no lakou na inoa malalo nei i mau Kuhina hou.
Ia Hon. S. G. Wilder Kuhina Kalaiaina.
Ia His Ex. J. M. Kapena Kuhina o na aina e
Ia Hon. S. K. Kaai Kuhina Waiwai.
Ia Edward preston Esq. Loio Kuhina.
A noi pu mai hoi, e hoohikiia ka Loio Kuhina hou e ka Lunakanawai Kiekie.
Hoakaka mai ka Peresidena, ua hui pu oia me ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie a me Kekahi hoa lunakanawai, a ua hoike mai laua, aia ka Hale iloko o ka hapa hope o ka hana no keia Kau, a ua hoonohonoho ia hoi na luna o ka Hale, no laila he hiki no i ka Peresidena ke hoohiki.
Kamailio mai o Hon. Nakaleka me ka ninau mai. "Ina pela, alaila, heaha la ke kumu i hele mai ai ka Lunakanawai Kiekie e hoohiki i ke 'lii Moehonua, oiai ua kohoia na luna o ka Hale i kona manawa i hoohiki ia ai." A noi mai e kauohaia ka Lunakanawai Kiekie e hele mai e hoohiki i ka Loio Kuhina hou ; hooholoia.
Hoohikiia ka Loio Kuhina hou e ka Lunakanawai Kiekie, mahope o ka hoohiki ana, kamailio pokole mai la ka Lunakanawai penei, "Ua manao no na lunakanawai o ka Aha Kiekie, aole lakou i ike ma ke Kumukanawai, ua k@ lakou e hana pela, mahope o ka @ ana o na luna o ka Hale."
Noi mai ke Kuhina a ko na aina e, e hoopanee ka Hale a noho hou ma ka Poalima hora 10 am, oiai he poe Kuhina hou keia, a oiai hoi o ka la apopo, he la kulaia ia no kekahi aupuni a kako e noho makamaka mau nei ; hooholoia. Hoopanee ka Hale.
MAIKAI KA HOI KA PAPA!
---A ME---
KA LAAU O KOU HALE
NO HEA LA!
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA KA!
Nana aku no hoi ia la
Ohi ka lo o ka Laau o Makawao
I ka ua mea hoi o ka nani
Na PAPA ! Na PAPA !
---A ME---
NA PONO KUKULU HALE
O NA ANO NO A PAU.
Aia ma ke kihi o na
ALANUI PAPU me MOIWAHINE !
HONOLULU
MALAILA E LOAA AI
E LIKE me ko MAKEMAKE
---NO KE---
KUMUKUAI MAKEPONO LOA
PAPA, PAPA, PAPA,
Na Papa, Huluhulu,
Na Papa Manoanoa,
Na Papa I kahua,
Na Papa Kepa,
Papa Hole Keokeo,
Papa Hole Ulaula.
NA LAAU, NA LAAU !
Na Kua,
Na Kaola,
Na Aaho,
Na Molina,
Na Peapea,
Pine Huluhulu,
Pine i kahiia.
NA Papa a me na Laau Ulaula!
Pili ulaula,
Pili Keokeo,
Pani Puka,
Pani Puka Aniani,
Ipuka Aniani,
Puka Olepelepe.]
PENA O NA ANO A PAU
Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,
Aila Pena,
Aila Hoomaloo,
Waniti, Pate.
NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO@
Na Ami Puka Hale.
Na ami Puka P@
ANIANI!
Pepa Hale a me na Lihilihi
E LOAA NO MALAILA.
PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA
No ke DALA KUIKE, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Komukaui Emi loa. O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa 'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawe pono.
E Kipa Nui Ilaila, i ike i ka Olelo