Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 21, 25 May 1878 — Page 5

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Karin Mcclune
This work is dedicated to:  Kumu Patrickʻs dad

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

mea @@@ aka no ko makau manao e puka ana ka moolelo o ia  Aha i keia pule, no laila. ke kapao @oi makou i kau

   Ua palapal waio H.K Maumau o Princeville o Hanalei. .Kauai. i kekahi palapala no ka hana ana o na paahana ma ka mahiko @ no ka Looha@@@o ka ia hana. ke @ aka ka paahoai o ka @ mahope iho o ka wa e h@@@ naka ai ka inoa o ka paahana.  Aohe o makou mahalo i kela @@oh@p@ @ ana i kou i@ hana, ioa he mau sekona a mau @ pokole palia koa @; aka nae maua ike  mau ia kou lohi i na kakakiaka hana a pau . alaila. aole anei he rula paipu ikaika kela ia oe e he ªe mua oe i kahi o ka hana i ka wa i oleloia.  O kou lohi hope ana, ao@e no he mea e hoapono ana ia oe.  Ua makemake makoa e hoopuka pai i kau palapai. aka. no ka mapopo ala ia makou o ka mea nona  keia inoa, nolaila ke ohi nei makou maanei.

 

He Palapala Hoalohaloha

 

 

   Ma ka Haiawai mau o ka Aha Luna  Ekalesia o Kawaiiahao ma ka la 11 o Dekemaba, M.H.1869, ua kohoia he Komite e haawi aku i ke aloha o ka Ekalesi i ka wahine a me na keiki  a ka mea a  i make Rev. H. Binamo.  Ka makou mua @ i malama keia Ekalesia o Kawaiahao.

    Nolaila, ke haawi aku nei ke Ekalesia o Kawaiiahao i ke aloha i ka wahine a me keiki a ka mea i make.  Me ka hai pu aku no hoi i ke komohia pu ana o ka Ekalesia iloko o ke kanikau pu ana a me ka noho u pu ana me lakou i loko o ko lakou wa kumakeni:

     A e like hoi me ka lana ana o ko kakou manao ma o Kristola; pela e hoolan@ia ai ka kakou manao kaumaha no ka makua ua make @ o Kristo."

         Komite        A.H Halulu

                        (i) Main

                  Na Ka Ekalesia Kawaiaihao

 

NU HOU KULOKO

Oahu

 

   Ma ka po o ka la  10  o keia malama, ua komo koloheia ka Hale Pai o ka nupepa "Ko Benete Ponoi"  e ka aihue, a ua lawe aku la ke kalohe i na dala he umikumamahiku.  Weliweli ole no ka aihue.

 

     Ua lohe makou aia ma na mokupuni o Maikonisia kekahi manova Amerika nona ka inoa Jamestown.  Ua hoounaia keia momalaila, e ka Adimarala Turner i hoi aku la.  E hoouna ia ana paha kekahi moku anaaina ma keia hope iho ma kela mau moku.

 

      MAREIA- Ma ke kulanakauhale o Beremana, ma ka aina o Geremania, ma ka la 7  @Okatoba, ua hoohuiia aku la o Paulo Isenberg, Esq., Luna Noi o ka Mahi-ko o Lihue, Kauai, me kekahi o na kaikamahine o Beremana, nona ka inoa Beta G@ade.

 

     Ua lohe mai makou, ke hoomaka hou nei ka hoomaamaa ana o ko Maunakiekie poe i ka himeni a me ke mele.  E hoomaamaa ana lakou he mau mele, a ma ka la mua o Ianuari, e hui ana paha lakou ma kahi ahaaina. a e mele ana i kekahi o ka lakou mau mele.

 

     Puali Koa Ra@bala.-Ma ke kakahiaka o ka Poaono aku nei i hala, ua puka ae kela puali koa maluna e paikau hele ma na alanui o ke kulanakauhale nei, me ko lakou mau.  Aahu hou.  I ka makaikai aku, ua eleu maoli no ke alakai ana a ko lakou kapena oia o Kapena Kale T. Kulika. Mahope o ko lakou paikau  ana, ua hoi aku lakou a ka halle paiku  hahookuu loa ia e hoi i na home o @a  lala iho.

     HOIKE KULA SABATI O KANEOHE- Ma ka la mua o Ianuari o ka makahiki 1870, e hiki mai ana, e hoike ana ke Kula Sabati o kela Ekalesia maluna ae, maloko o ko lakou @@kini.  Nolaila, ko poloai ia aku nei na mea a pau loa, e hele ae e ike i na hana o ia la.  E haawiia ana he wahi paina no na mea a pau loa e hiki mai ana.

     HOLO AKU I LAHAINA-  Ma ka Poakahi iho nei, ma ka holo ana aku a ke kona Niti Mela i kela awa maluna ae, ua kau aku maluna ona ka Lunakaniwai Hartwell, ka Loio Kuhina Pilipo a me kekahi  mau lala o ka papa loio.  Ma keia pule, e weheia ana ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka apana alua ma Lahaina.  He mau hihia malaila no keia kua.

     KA AHAAINA MA KA HALE HOOKOLOKOLO- Ma ke ahiahi Poalima o ka pule i hala, ua weheia ke Keena Hookolokolo nui o ka Hale Hookolokolo no ka ae ana aku i ka poe hulahula haole e komo ma ia keena, a no ka hoomanao ana hoi mamua iho o ka la i hanau mai ai ka Mei e noho nei ma ke kalaunu.  O ka nui o na mea i konoia i kela ahaaina hulahula, he mau haole a he mau hapa haole.  No ka maopopo ole aku ia makou o na mea i koe, nolaila, aohe a makou mea e kamailio ai, aka, mahalo makou i ka awalu o na io Hawaii i komo aku ma ia anaina a ka poe kiekie.

     Ua ike iho makau maloko o ka nupepa haole o ke aupuni, e hookaawleia ana ka la 25 o Dekamaba e hiki mai ana, i la kulaia no keia aupuni, aka, ua poina nae ke Kuhina Kalaiina i ka hoike mai, e houlainana na hiamoe o ka poe e moe ana i ka hora 12 o ka po o ka Poalima la 24.  No ka mea, he oiaia no, e kani leo nui mai na pukuni ahi o Puowina, a e hoonakulukulu mai ko lakou mau kupioai leo.  He oaiao, he hoike ana ia, ua lealea ua po aupuni ia wa, a e kue ana lakou i ka mea i palapala ia: "Aole no keia no ko ªu aupuni." Ke hoohalike nei poe i ka hoohanohano ana i ke Akua, me na alii aimoku o keia honua.

     Ma ka la 13 iho nei, ua haalele no ka mokuahi Kaua Ber@@@@ Kamelima i @@ ia awa, a us holo aku oia no ke awa o Tahiti, a mailaila aku i kekahi nou awa e  @e ma Amerika Hema.  He mau pule iho nei ka k@hi o kona k@ @@a mai , @@@@@@@ la.  Aele no maupopo a makou kona @@@@@@ ak@, ua @@lo  mai paha e hooluolu.

 

     a lohe makou i ka huhu ana o na pipa himeni eko;u o Kamo@@@ e hoomaan@@ i kei wa, no ka hoomakaukau aku no ka ia makahiki hou e hiki mai ana. Ua lohe pu mai hoi makou, e mele ia ana he mau mele Latina malasia, a e hai-manao mai an@  i kekahi mau opio malaila ma na vielo kulike ele eloa.  O ka makou ia e noi nei i ka lehulehu i ike i na oleleo elua e hele ae e hoolohe i ka laua nei mau nainu.

 

Maloko o Ka Halepule o Kaukeano i ke ahiahi Po@ina iho nei, ua haawi ae ua wahine o ka Halepule nona kela inoa i wahi anaina hoahaama uuku, no ka pomaikai o ka hana kou ia ana iho nei o kela keena malalo o ia luakini  a maemae.  Malaila i akoa ho@ ae ai kekahi hapa o na ili keokeo, e kokua i kela hana.  Ua loaa mamuli o ka hoike ana a me ke kuai ana i kekahi mau mea humuhumu na dala elua haneri a oi iki ae paha.  Aole no piha loa ka hale ma ka nana aku.

     Ka Holo Ana o Ka Adimarala Turner- ma ka hora akahi  o ka Poakolu iho nei, mahope iho o ka hoopiloa ana mai o ka Mohicana a pili i ka uapo mokuahi ma Ainahou ka luana ana hoi o ka Aimarala , me kona mau hoa aloha o keia mokupuni a i@e na haawina aloha mawaena o keia anaina, aia hoi, haalele iho la, ua Adimarala la i ka uapo, a puka aku la, me kona pea wale no aole i hoa ia kona mahu; a oiai hoi e pa@miuana ka makani ikaika mana ia e lawe aku maluna o ka ili kai, o ka wa iho la no ia i lawe haaheo aku la na ahe a ka makani iaia.  Ua piha ka mapo mokuahi i na makaikai i hele aku e ike i kona haalele ana, a ua lawe pu aku hoi oia i na hoomau@o ana a ka poe e ku nana aku ana ia@.

 

     He Elele Iapana i Hawaii Nei- Ma na nupepa i loaa pu mai ka lono, ua hiki ae kekahi mau Iapana ma Kapalakiko, ea e holo mai ana i Hawaii nei ma ka moku mua @ ku mai ana.  He nui loa lakou i pae ae malailaa, neane paha e awalu ko lakou nui.  Mawaena o ia poe, he mau keiki alii kakahi me ko laua mau kahu no e hele pu la.  E hoounaia ana laua e hele i ka imi naauao i Nui loka, a e hoopiha i ko laua naauao malaila.  O na inoa o na mea e holo mai ana i Elele, o Wooyen Kautoenokami a me Mira, Tzuneyechi.

     Ua hoopii iho nei o Kimo Dawson a me J.O. Harris o keia kulanakauhale ia D. Foster ma, na kamana moku o kela wahi hookahi no ko laua poho i ka poe nona na inoa mahope, nona ke koina ma ka hoopii poho he 84100 no ka uku hoolimalima o ke kuna Moi Wahine a me kona kumukuai maoli.  O keia kuna , no na keonimana ia nona na inoa mamua, aka ua hoolimalima nae i na mea nona na, inoa mahope, e holo i ka huli wai kala.  I ka holo ana, a ku ma ka aina, aole i hiki ke hoolei i na ukana no ka nui o ka ino, nolaila, ua puhiia ua kona la e ka makani, aole nae i loheia main kona ola ana ahiki i keia wa.  Ua haalele kela kona ia Honolulu nei, ma ka la 19 o Sepatemaba 1867, a mailaila mai a hiki i keia wa, aole he wahi lono i hoca iki mai.  Ua waihoia keia hibia i mua  o ka Lunakanawai Hartwell,  a e hanaia ana i mua ona i ka malama o Ianuari e hiki mai ana.

 

     Ma ka Poakahi iho nei, ua ae mai ka Moi i ka ike ana mai ia Adimarala Turner a me kona mau kapena elua, mamua o ko lakou makaukau ana, e haalele iho i keia aupini, a holo aku i Kapalakiko, a hookipa aku la ma kona hale alii.  I ka wa i ku loihi iho nei keia moku kaua, aole i lohe ia he mau haunaele ma ka aina nei mai i kona mau luina mai.  Ua haawiia hoi he mau ahaaina i keia Adimarala hanohano o ke aupuni Ripubalika, a ma kona huli hoi ana aku i ka Poakolu iho nei.  ua lawe pu aku oia i na aloha o keia anaina, mai na haole a me na kanaka Hawaii aku o keia anaina.  Maluna o keia moku, he elua mau luina Hawaii, a ua malamaia iaua elike me ke ano he kanaka.

     Kekahi Luna Aupini-Ma ka Poalima iho nei,maloko o ka Hale Hookolokolo i ka wa e akoakoa ana ke anaina maikai, i hoohanohano ia e ka Moi i kona hiki ana mai e noho kino, a oiai e lealea ana a e luana ana kela anaina no ka hoomanao ana i ka hiki ana mai o ka la hanau o ka Moi e noho mai la ma ke kalauna o Hawaii nei, aia hoi, o kekahi o na kanaka i hilinaiia e ke aupuni, kekahi o na kanaka kau kanawai o keia aupuni, he mau oihana aupuni i hooiliia aku maluna o kona hokua, he luna helu a he luna auhau no kekahi o na apana o keia mokupuni, a he loio hoi ma ka oihana mau, ua hoohaahaa loa kela iaia iho iloko o kela po, a ua inu i na wai ona e hoohana e ai i kona noonoo, a mawaena o ko makou lono, ua hookukeia mai oia mailoko mai o kela anaina, a ua laweia aku la maloko o ka Hale wai e hoopaaia ai.  Ma keia hana ana a kela Hawaii ua hoinoino loa aku oia i ke anaina i koakoa e hoomanao a e malama i ka la hanau o ka Haku alii a me ka Haku pu hoi nona ka la hanau.  Pela auanei e haakei mau ai na kanaka paah@na pili aupuni malalo o ka hooponopono ana a keia poe e noho mai nei.  Malia ua iki iho la keia mau luna aupuni i ka hoka o ko lakou mailani ana  i ke kanaka i hoolaha nui ia no keia mea a e ahai ae ana lakou i ka hoomanao ana iaia  ma kahi e.

 

KE KUOKOA HONOLULU,DEKEMABA 18, 1869

 

Hou@@hoi awi No Pepeki-Ma ka Poaono aku neii tala , @@@@@toi aku ke kalepa Hawaii I Llani  i ke awao Na Pepeki ioa ka uohu aina o Mak@uheta, me oa aila o keia kikina mai keia awa aku

 

Kalahanau o na Moi- Ma ka Posono  aku nei i hola au malama a ka hanai o ka Mm c ke kekahi poe.i o kekahi poo ua hoomau aku no ma ka lakou mau hana a pau ka manawa hana.  I ko makou makaikai ana m@ke kulanakauhale. aole no i pau loa na kamaaina i ka kulumahi i ka malama ana.  E hamama ana no na halekuai o kekani poe.  e hoale mai ana no na hamare a na ainata. a e kani ana no ke oeoo o ka Hale Mahu... O ha hapa hea ia o nn kama@ius hoomanao he la ehoii keia no  ka ishui.  I ka nana ana a me ka hoomaopopo ana, aole no i malama nuiia na la nui o kakou i keia wa, e like me na la nui o na makahiki i hala i ka wa o kela mau pooaupuni aku nei.  Aohe mapopo ia  makou ke kumu o ka hoom@@uea a kanaka i keia wa.

 

Hawaii

 

Hoi hou mai ka la ma kona-Ma ka pa iapala mai a kekahi ia makou mai Kona Hema mai, malalo o ka la 3 o Dekemaba, ua ike iho makou i ka hoi hou ana ae o ka la e noho alii maluna o la aina papaa la ma Kona.

   Ka ipu makani a Laamaomao- Ma ka poakahi la 6 o keia malama, ua pa pukiki mai ka makani o Kawaihne, aole no hoi ua mea he ikaika auna ole a ka makani. Ku ka ehu o ke kai, o ka Lani hoi uhua aku la e ka lepo paa pu.  Pela mai lao J.A. Kamakini ia makou ma kana palapala.

     HELE ULUULU KA MAKANI- Ke i mai nei ko makou hoa oiaia G.W.P. o "Kona kai opua i ka lai." a penei kana: "Ma ka wanaao o keia kakahiaka  Poaloa, Dekemaba 7, hele uluulu lua ka makani e hoonaueue ai a puiwa ana ko makou hiamoe i ka hele ino a keia makani nui.  Ua maa no makou i ka  moe lea o ka po i ko makou aina a ka lai i hoohihi ai; a mai hea mai la keia haukae o ka hele ana mai, a hoopuiwa i ko makou hiamoe?  Ma@ia paha mai Hilo mai, oiai he aina makani ia wahi a kamalii hoolele lupe: a i ole ia ua hiki mai new paha o Kuapakaa me ka hokeo makani ana"

 

Maui

 

HANEE I KA MAKANI- Ua lohe mai makou un hanee i ka makani Kauaula ka Halepule Bihopa o Lahaina, ma na la mua iho nei o kela malama.  Ua ike pu iho no hoi makou i ke Kahu o ia Ekalesia i hoopoinoia ma Honolulu nei.

     OLA MAHUNEHUNE- Ma ka Ponono la 20 o Nov. 1869.  Ua loaa i ka pilikia o Nawaimaka k. no Kawela i Molokai nei. Ke kumu o kona pilikia ana, i pau ka hale i ke ahi, o ka mea nana ke ahi o Kaahiki, he hunona k. oia ua ka mea i pilikia. Penei ke kumu o kona pau ana i ke ahi, ua pau lakou i ka hiamoe ilako o ka hale nui. aia nae manae o ka hale nui, ua hoopiliia mai he wahi hale uuku, mailaila nae o Kaahiki kahi i noho ai c a ana no kona kukui, e heluhelu nupepa ana oia me ka hoolai, mahope iho, "komo mai ana ka makani a ka puka homo o ka hale,puleloanailoko a pa ana i ke kukui o ka a ae la, no ia o ke ahi. ike oia i ka a ana o ke ahi , hoala aku oia i kana wahine e kii i wai i e kinai aike ahi.  i ka puka ana aku o ka wahine e kii i ka wai, i ninini aku ka hana i ka wai , aolo pio o ke ahi, e nui loa aku ana ka hana a ke ahi." Eia nae ke moe nei no ka poe o loko o ka hale nui, na makua o ua mau keiki nei nana ke ahi, i ka wa nae i nui loa ai ke ahi, o pii ana iluna o ka hale, a iho ma o a moonei o ka hale, ia manawa iliki mai ana ka puahiohio makani a pa ma ka puka komo o ka hale nui, hemo ke pani o ka puka, e ala ana no o Maikai w. o Nawaimaka a me kona kaikoeke w. a me ka laua keiki uuku, ua, pau-hia o Nawaimaka e ka hiamoe nui, a me kekahi mau keiki alua, a me kekahi ae, "i ka huli papu ana mai o Maikai i ka puka ke alo, ike mai ana oia i ka malamalama o waho o ka hale, e a ana ke ahi. Auwe ae la oia ma ka leo nui, me ka i ana ae, pau kakou i ke ahi e! ala ae la oia a holo i waho, me ke hoala i kana kane, me na keiki a me kekahi ae."  Puka aku ana lakou i waho apau loa, huhu aku ana o Nawaimaka i na keiki nana ke ahi, i ka huna, "mahope iho komo hou o Nawaimaka iloko o ka hale i kii i ka pahu a puka ia pahu i waho, kokoe nae e hanee ka hale," kii hou no o Nawaimaka iloko o ka hale i ka pahu i koe, me ka lapalapa o ke abi, a loaa no iaia ka pahu a huli hoi  mai oia i waho,, hanee ka hale ilalo.  a ubi iho la maluca oni ke ahi, pau loa oia i ke ahi, ua mainoino  oia i ka nana aku, ua pau loa kona ili, a ua koe o kona i-o, ke kamau nei no ko ola, aole paha i ikeia kona pono, aiai wale no ia i ke Akua. i ka lawe aku, i ka waiho mai i kona ola.  "A e hoonani ia ke KAkua, "nolaila, e pono ia kakou e 

Hawaii ponoi e malama i na kukui me na mea e ae, ke ike ae la no kakou i ka pilikia nui o ka hana a ke ahi.  KAWELAKAWAI

 

HE pakele mai paa na lima

 

E se Kilohana Pookela E:  Aloha kaua:

   E oluolu mai paha ka Luna Hooponopono a me na Keiki ulele hua kepau.  e kikiko ªu ana ma ke Keena o na keiki paahana, i ike ia mai ai keia mau hua e kau ae la maluna.  "He pakelel mai paa na lima i ka Hao."  Penei no ia:

     Aia ma ka malama o Ocatoba i kunewa hele aku la ma Olepau.  Kuia aku la kekahi mau mea kue i ke kanawaio ka aina a hopu ia e na kanaka o keaupuni o Kamebam@h@ V, o Hoopai k. me Pauole w. a ua lo@@ pono, aka, hele mai e P. K@@@@@K@@@ kula o Haleh@@@.  me ka m@@@@ o ke aupuni aia maloko m@@ona @@ @@@@ @@@ , aka, ua hele mai o P. Kealakai o imua o P. Nei. ua hoike ano e mai @@ inoa o ka L@@@kanawai apana o Mokawao.  A eia kekahi mea kupansha a P. Keashkai ua hoomahuka oia ia Hoopai, me ka oleleo ana e holo a hala na he@ te kana@@kumua mawalu, puka oe mai kou hewa aku.  Auwe ka mea kokua i ka ino!  Ua piha pah@ keia Kumuao i na manao o Santana b@okae, aka, ua makaukau ka Luna makai o Makawao nei, e hoopaa i kona mau lima i ka hao, aka, ua tele mai oia a ua mihi mai i ka hewa ana i hana ai.ke ike pu ae la no kakou i kana mau hana hope ole. ppeki

     A o E. Keawe Kumukula o Huelo, ua hoomaopopo iho makou mai ona na oleleo oiaio, eia nae ua hahai aku no ia ma ko P. Kealakai meheu nui,  Auwe! Auwe! Aloha ino na keiki opiopio oia mau Halekula i ka hele o na makua ma ka hewa pili ole i ko laua kino, oiai na kela mau meas i hana i ka hewa, eia nae ua hana hua i ka hewa ku ole i ke kalaia ma keia ao, a i kela ao aku hoi.  Nolaila, ke kauleo aku nei au i na Kumukula e noho mai nei, mai ka ua Kanilehua o Hilo, a i ka aina kaili la o Lehua, Aloha oukou.

    Mai hahai oukou mahope o keia mau kumu hoike wahahee imua o ka Lunakanawai a me ka Haku ka Mesia.  J.K. Ikeemaka

     Halehaku, Maui.  Nov. 29, 1869

 

Maalea ka Nahesa

 

E KE KUONOA;  Aloha pu kaua:

     Aia ma ka la 3 0 keia malama, ua loohia kekahi kanaka i ka mai nui ke nana aku, ke ole nae au e kuhihewa.  o Haehae kona inoa.  A ma ke ahiahi o us la nei, hiki mai la ma ka hale o ua mai nei kakahi kahuna Iapaau hoopunipuni, o Hoonaulu kona inoa.  Penei ke ano o ka hana ana:  Ua kalu@@a i ka imu hookahi puaa a hookahi moa : a i ka wa i moa ai o ia mau mea, noho iho la kekahi uhane hauke iluna o Hoonaulu, o Puko ka inoa o ia uhane lalau.  O ua Hoonaulu nenei nae, hina aku la kona kino a pili pu ma ka mai, e kamailio ai me ka lohe ole ia aku e na mea a pau.  A pau ka laua kamailio ana, hoike mai la o Haehae i na mea a pau a laua i kamailio  malu ai imua o ke anaina e noho ana, i hiki aku ko lakou nui i ka iwakalua kumamamaono.  "He poe pono wale no kakou a pau, a hookahi no wahine kue maloko e noho nei, oia o Kaoao.  Eia ka lua; o ka poe a pau o keia aina o Lumahai nei i make, aia ko kakou mau uhane me Pele kahi i noho ai; o Pele no ko kakou akua, aohe akua  e ae; a o na haole mikauele i hiki mai i Hawaii nei, me ko lakou kuhikuhi ana aia ke akua ma ka lani he wahahee ia."

     A pau ke kamailio ana a ua daimonio nei, o ka hoomaka iho la no ia o ke auaina e ai i na mea i mohai ia na na akua lapuwale, oia ka puaa, moa, awa a me kekahi mau mea e ae i hoomakaukauia.

     Eia ka nui o na kane i komo iloko o keia hoowalewale; Lahaina, Kaluna, Kanohoku,Kihulu, Koki, Kuawaa, Kealoha, Limaeu.  Eia hoi na wahine ; Halemano, Lupe, Kepelu,kamahele. Keano, Kaoao,Kaolelo, Kaulaokeahi, Kahalau, Paahao, Namakakalohe a me Kamelo.  Eia hoi na keiki kula i komo pu iloko o keia hana uku ole;  Kamaka, Kaiao, Hoohuli a me Kumulani.

     Auhea oukou e ka poe mea akua unihipili ma Hawaii nei, ina e ola ka kanaka, ai no ia a inu hoi, aka, ina ia e make, aole ia e ai aole hoi e inu; aka, minamina ino ka oukou ma@ puaa, a poho pu me ko oukou mau ujane, oiai aole e hoi hou mai ana ko oukou mau makamaka i make a noho hou iluna o oukou, e leo iki ana, he mea a he mea ko ia nei mai a he mea ka laau e ola ai, he daimonio ai i hana ia mamuli o ka maalea o kanaka; a ina oe e puni aku mamuli o ia maalea, pokeokeo kela, kani ka ia la aka, a o oe hoi, "oheke omino" iho la.  Aloha no.

J. Kahaupiolua

Hanalei, Kauai, Dec. 3 1869.

 

Ua lou kekahi kumukula katolika i

KAMAKAU A SATANA

 

E Ke Kuokoa:  Aloha mai ai kaua:

     No kuu ike maka ana iho nei i na hua e kau ae la maluna i kekahi kumukula Katolika hana lapuwale, oia hoi o John K. Kaohimaunu.  Ua hopu ia i ka ona rama, a ua lawe ia mai imua o ka Lunakanawai Apana o Makawao ia P.Nui. Esq, o ko lakou lunakula no ia o keia Apana; aole hoi oia wale, he nui loa lakou i hoop@ia mai no ka  ona.  O ko lakou nui he umi, ua heo aku eluna, koe mai no elima, me ka mea e noho ana i ka papale kapu o ka hanohano, oia hoi ua John K. Kaohimaunu nei.  O lakou a pau loa ka poe i koe, ua hoop@ia lakou a pau loa, pa ehiku dala ko kakou hoopai; pau ae hoi ia, e hoopii hou ia iho ana no ua o John K. Kaohimaunu no ka laawi wai ona ua pakelo aku ia mamuli o ke akamai nui o ko na kokua kau hou ole ai ka hoopai a ke  kanawai maluna ona.  Auwe!  Aloha ino no hoi ka poe kumukula e huli ana ma ka aoao hoomana lalau, lai no pahah he pono nei e hoopapau nei i ka pule ia Maria.  Auwe! Aloha wale ka makua o ka poe opiopio o ka lahui Hawaii.  e ao ia paha auanei i ka lalau aole e lilo i poe makua no ka ike, oiai, ke huli ao la no ko lakou kapena i@@ ka aoao lapuwale i ku ole i ka makemake o ka lehulehu.  Maanei au e hooki ai i kou manao minamina i na kumukula e lele ana i ka aoao uhauha, haalelel i ka pono o kona kino.  E aloha auanei.  O wau iho no o.      IKEMAKA.  Makawao, Maui, Dekemaba 7, 1869.

 

MARE.

 

@

@

 

HANAU.

 

@

@

@

@

 MAKE.

 

@

  N @

@

X @

 M @

@

@

@

@

@

@

@

N@

N@

N@

N@

N@  4

N@   6

N@  7

N@  20

N@  21

D@  12

N@  24

D@

N@

@

O@

N@  10

N@  16

N@

N@  24

D @

@

@

Nov 10

Nov 16

Nov 18

Nov 24

Nov @

Dec @

Dec@

@

@

@

@

@

@

 

 

OLELO HOOLAHA

 

$1.00.A $2.00.  A HE @10,00 MAKANA:

 

   UA LAWE  @      aka kou Lio  @   wahine @ @    Kona liema.  Hawaii @ ka malama @ Sepetemba aku nei, i k@ i ka hao@ll.  N @              nana e hoi @  @@@@@@@                ka @@@@@@@@@@@@@@

(mostly unreadable) @@@Hawaii@@@Honolulu, Oahu. 

   @ H. Keawe @

 J. H. Kakahiko

Honolulu Dec. 156, 1869

 

KUAI KUDALA

MA WAIALUA

  Dekemaba 21, 1869-Hora 10 Kakahiaka.

 

E Kuaakupala ana au i na waiwai a me  @@ @ @@@@@@@@@@@

     Ke kale i muai ia aku  @ na kanaka o E@@, Waenae  Waialua  a me  @@@@ eha aku i na @@hale e kaa@ ana @ka @.

   I ka hora 10 a ke kakakiaka, e @maka aku  al ke  k@ ana. @ mahalo @ kekahi o @@he@ e ku@ ana la la.

Pahi ae ke o, Pa Puai, @, Pa nui,Keola, B @.  Na @@ kekahi @ K@ K@ K@ Pa @@@@@@.  Ipu @@@ N@ Paha waiho 14. P@ piha waiho @ Anam@@.  Pala@ No@ N@ Ik-kau-@.  I@ K@ K@ Ah@hale Papa kau@  @ kuloa.     W.C. LANE

                 Luna K@

                             @@

Waialua, Oahu, Dek. 7, 1869

 

AOHE E LOAA MAI!

E  KUAINA AUI

 NA LOLE

   NA MEA AI,

     PAPA LAAU.

       NA PENA,

         NA AILA.

@@@@@@@@@ Halekuai ma lal@ ma @ kumu@  i like une ko Honolulu.

Lahaina, Nov 27, 1869

 

OLELO HOOLAHA

KEKAHEA AKU NEI o

     KIMO PELEKANE a me MAUNAAKEA.

 @@@@@@@ia Laua no na lako kukulu Ilale. &@@@e hele mai lakou e@@@ i ko lak@ mau ai; @ ua kokoke e pau keia makahiki a e pono e @pau ia @@e waiho @ ma na @ @@@    makahiki  1@@@@

  Halekuai Papa, Honolulu, Nov. 24, 1869       417@

 

HE HALEKUAI LOLE HOU!!

 

UA WEHE AE NEI O W G NEEDHAM MA, I HALEKUIA LOLE HOU, ma ka @@@ Alanui Waihea a me kalului, maloko o laila, e malam@ ai

NA ANO LOLE I WAEIA,

  NA MEA AI,

    NA MEA HAO,

      PAPA LAAU,

       AILA,

         PENA

no na kumukasi loa ke uku mau mai i ke @lala.

                                    W.G Needham

                                                        417

Wailuku, Nov. 27, 1869

 

F.H.& G. SEGELKEN

 

-NA-

 

MEA HANA TINI. A HANA PIULA WAI.

 

-MA-

 

KA ALANUI NUUANU

 

HELU 5

 

KE HOOLAKO MAU NEI MAUA MA KO maua Hale Hana i ua Kapuahi ha@, na Ohe Wai Kapau @kai, na Ohe Wai ii@, na Kanaka Wili, no Kanuku Wili ole, na K@@ Hookahi Wai o na ona a pau a me na Lako a pau o na @ Tiwi.

   P.S? - na Ohe Wai Hao e kui@ ma ke kumukuai em@ i mi iho malalo o ke kumukuaiimua.   417

 

D. B MAHOE

LOLO!

 

E KA POE E MAKEMAKE ANA i kekahi hna imua o na aha Ho@ apau o keia Aupuni e kipa mai no @@ kou   Keena o A.M. Kailalewai mamua.  Ua niu@ @ au e @ ina @ ninau mua mai kekahi @ i ike mua ia ka po@ au kana hana.  @ no @ u@u.  E kokea wale no au no ka uku ole i na @ no ka nawaliwail.   401

 

HALEKUAI HOU!

 

EKUKULU ANA KA MEA NONA KA

inoa mai@ nei, i llaikuai ma

 

KEOPUKA, KONA HEMA, HAWAII.

E kuai makepono @ ana noho oia i kona mau waiwai o kela ano keia ano a e k@ mai no h@ia i na KOFE ma ka kumukuai kieki @ @@ ke dala ma ka lole paha e nia ai.

@@                  HENELE KUPA.

 

OLELO HOOLAHA

UA LILO MAI @ ma ka @kanilima me kekahi mau makahiki ka nina o PAUA!! alii @ ka inoa H@ , e wailo la ma i Kona Hema Hawaii @ makemake @e noho maluna o ka aina, e ho@ mea kanua a  @ @   ana @ Hookea, Kona liema.  He elu olu @ ka uku @ na kanaka a pau ke noho maluna o ka aina ma ke k@     kau L@             AHUNAKO

Honolulu, @@

 

HALE MU!

HALE KUAI MEA AI!

HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA me ai ma kela hale i lohe oukou e na makemake Hawaii a pau.

   RAIKI no Waimea, Kauai mai,

        PALAOA maikai loa.

          KAMANO io ula no Keamolewa mai

BIPI uahi no Kaleponi mai.

       KOPA keokeo-KOPA ulaula,

         AILA Honua!  AILAKohola,

                   KOPE-PAAKAI,

Al no na Lio me na Moa Na mea ono he nui wale o kela ano keia ano.

             

           PIA NO HAWAII MAI, PIA AI

 A he nui loa no na mea ai maikai e ae.

 

Nol@ita la ea e na makemake, a hele mai no me kahi dal e like maka no oukou i keia mau mea i halia aw la maluna.

                                           Me ka maloha

                                            I. HATALETA

310-@

        

S.B.DOLE

 

LOLO

@

J.D. Halal,

 

LOLO

 

@

 

 

 

HALE PAI KI@!

 

AIA KO ªU HALE P@ KU MA

MONIKAHAAE,

@@@@@@                                                  MKA

@@@@@@@

@@@@@@                   KEONI   IKLA @@

Mea Pai Kai

 

HALE HUMUHUMU LOLE!!

 

KE @@LOHA AKU @@@@ IKA MEA NONA @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@(non readable)

@@ONI IKLA  @@@aATLETT

 

KA HALE PAI KII

 

-O-

 

1858              J.W . King    1869

KINIPAIKII

HONOLULU.

 

EIA NO MALUNA O KA HALE PAI KII

@

@

@

@

@

 

H. K. M.

 

@

 

RE@@VAL

 

THE UNDERSIGNED RESPEC@FULLY @@@REMOVED TO KIN@ STREET.  @ @ CASTLE  & C@ in the business of

Building & Repairing all kinds of Wagons CARRIAGES. @ C.

Orders @@ol and attended to  with promptness.  Changes made to @@@@@@M HENFIELD

 

KE KAUNU

 

ANA KANAKA!

 

KA MAKEPONO O NA MAKEPONO

LAUNA OLE!

 

I NA KEIKI LALAWAI A ME NA KAIKAMAHINE

     PAPALINA NOHENOHEA O KA UA KUKALA

        HALE O HONOLULU NEI A ME NA

           MOKUPINI A PAU O EO HAWAII NEI PA@ AINA

 

KE KAHEA AKU NEI AU LA OI KOU A pau @ hele mai @@@@  Hale @@@ ALANUINUI ANU  @@ MARINE, oia Honolulu nei a na ko ªu Eva @@KENAHO. e kuu  aku ia mokou @ ka makepono  ina Lole Nu@@ a kela @ keia ano.   E k@@@ maleko a e mana, a e wae i na @ a ko @@@@ ai, a mana @ e @@  palupalu, no ka mea, he @ lolo  maoli i@ oukou, a mau @ mak@@@ ia ia.

C. BRENIG@@KALE

@@

 

Kale N. Spencer     Hana@2 McFarline @@

 

C. N. SPENCER MA

 

NA KOMISINA KALEPA.

 

ELOAA MAI ANA NOIA MAU A NA MEA 

@@@@@@Mokupuni  ke @ua @@@@@@@Puiu K@ a me na hui ai e a@ i @@@@@@ke   @@@@@p@maika @.  E kuila i na waiwai a@@@aka e @@@@ 311 1yr

 

NA LAAU LAPAAU

 

A DR.JAYNE.

 

OIA NA

 

LAAU KUNU, LAAU HOOPAU NAIO ME NA KOE LAAU HOOPAA HI, LAAU HOOMAEMAE KOKO LAAU HAMO-PENIKILA, HU ªALE OLA

 

AIA MA KAHIO

 

KAKELE me KUKE

Honolulu       @@@

 

OLELO HOOLAHA

 

E KUAIMAEPONO  @ aka @ au i na mea ku@i a p@ ke la ano keia ano ma kou ona Halekuai (ma na kihio Alanui Nun@@ a me Marine No. 10, a ma Alanui Nouanu a me Merchant (Kalepa) No.7) ma ke kumukuai he@ @@ a me ka mattolahi wale aku.  Nolaila, ke kau leo ia aku @ makou e ka @ a pau e makemake ana a Loolako ua oukou aho i na @ kahiko kino a pau; e nane mai i lawa ka makemake a kou kau wahi lala no oukou, mamua o ke komo ana aku i na Hairkuni a ae a pueho loa aku m@ka lawe pono @@ka makemake.  Mai kaii a kaheaia aku, e komo mai no. Aloha.

S. MEGNIN

 Honolulu, Sept. @0, 1860      409 Jms

 

NU HOU!  NU HOU!!

 

Ke @AI IA AKU NEI IN NA MEA A PAU O MAUA o na mea @ona ia inoa malalo nei, na wehe a@ nei i Hale Kuai

 

BUKE KALANA

  PEPA KALANA

     PENI,

       INIKA,   &c.,  &c.,

 

NA MEA KAKU PALAPALA I PAU, &c.,     &c.,   &c.

A he Hale Pai no hoi i wahi e paina i na 

PALAPALA HOOLAHA,    

    PALAPALA POLOAI AHAINA,

      BALOTA,

         A ME NA ANO A PAU LOA.

 

E ka@i aku no maua i na mea kakau palapala a pau, me ke KUMUKUAI MAKEPONO LOA.  E paina no hei na mea a pau ke hoo@mala mai ia maua, me ka ma@@@, ka hikiwawe a me ka maxipono nei.  Aia ko maua Hale Kaii makai iho o ka Hotele Halehai, ma ke Alani Kalepa (Merchant St.)    BLACK & AULD  415-1@

 

OLELEO HOOLAHA!

 

UA HOOKOHUIA MAIKA MEA NONA KA INOA MA@ iho i keia la, i Lana Hoopono@@ Waiwai no ka waiwai o W. NUKA LADD i make @@N@lia, ke hoike aku nei i na mea a p@ ana i aie aku ai e @ mai i ko kakoa ku@ @ iloko o na malama @o@o mai keia ia aku a i ole e @.  EEO KAAKA (J.O>.CARTER) Luna Hoo@@pono Waiwai o W.N. Ladd.

Honolulu, Oct. 30, 1869     414-@

 

H Voss

 

Mea Hoopiha iha pela

 

helu 5,

Alanui Kalepa, makai mai o ka Hale Luina.  HE HALEKUAI MOENA &ULUNA

Ua makemake na @@@@@ke@ no ka paona hoolahi .  411 @

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    

 

 

    

    

 

 

 

 

                

 

 

.