Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 20, 18 Mei 1878 — KA HOIKE A KA PERESIDENA O KA Papa Hoonaauao i ka Hale Ahaolelo. [ARTICLE]

KA HOIKE A KA PERESIDENA O KA Papa Hoonaauao i ka Hale Ahaolelo.

Ua heluhelu makoo i kefa hoike me ka manaolana maikai. Mailoko mai o laila i loaa ai he m<iu tnea kup<<no e kamiiho ai. Eia ka Papa Hoonaauao, mailoko m-n o kona mau luna a me na kumu. i hoikeia ma ko lakou noonoo noeau ana i ko hkou manaolana i hoomauia f7» jiok'« a mawaho o na knu. i ko )akou iim e hookomo aku iloko o ka noo- \ noo o na kanuka i ka pono a me ka wai-! ivat o ka hoonaauao ana aku i na hanau- i na e sla mai ana, oiai aia malun;i o ko iakou mau hokua ka pomaikai a me ka hoiomua o keia lahui- ! Mai ka papa kuhikuhi i hoike pu ia | ma ia hoike, ua lawe inai makou i keia : Ka nui o na h.iumana e hele nei ma na | kuia o na ano a pau iloko o keia aupuni i keia vva, he 6,99]. Ka heluna iloko o i 1876, he 6,981 j e hoike ana i ka pii liiiii ana ae, he mea ia e hoohuuoli mai ana ika manao. Ka emi mai na makahiki 1872 a i ka 1874, he 532, a mai na makahiki 1874 ai ka 1876, he 774. Ke hoike moakaka mai nei na huahelu 486 ke emi o na huumanu e hele nei i keia wh ma ko kakou mau kula, mai ko makahiki 1876 mai, aka, o keia emi, ua hoopuipui loa ia ae ia ma ka oi o na haumana 496 maloko o ko kakou mau kul<i wae. E hoike pu ana no hoi ua papa hoike la, he 99 ka oi o na keikikane mamua o na kaikamahine, o kekahi kumu paha, ua oi ioa aku na hanau o na keikikane maloko o keia aupuni, a no ka makaaia ole mai paha kekahi o na kaikamahine i na kula ; he ninau ano nui keia, oiai, aolo i loaa na wehewehe loea ana Ino keia ninau eku nei: Ua hoonohonoI hoia na kula o ke aupuni penei: | Na kulu maoh 169, me ka nui ona | haumana e hele nei, na keikikane me na | kaikamahine 4,313. Kula Hanai aupuni no na keikikane 3 j ine 127 haumana. Kula La eupuni ma ka olelo Enelnni 8, me 816 haumana. Kula Hanai Kuokoa o na kaikamahine 7, me 255 haumana. Kula Hanai Kuokoa o na keikikane 3, u»e 109 haumana. Nn Koln Kuokoa 32, me 1,381 haumnnn. A o ku nui o na kula 222, me ka uviir : gd ona keikiI kane he 3,991, a «ie na kaikamahine he i 3,000.

No keiii mea, uq lioike ac ka i'upa i koua mnnao ehaeha, no ke komohia ole iloko o nn makua mea keiki kn iini e Uoouuuuno ia oku ka lakou mau keiki, akn, me ka munao kunalua ole 110 kn lmlomun o no liana ma keio muo uku. O ka hoonunuao ia ann o ko kakou mau i opin mn ka olelo haole, oiu kekahi mea [ u ka iahui e hooikoika nei ; oi.M, ua ikein j kona uoiwai «namua ae o ka olelo i kuI luina ia kukou. He hana keia c hiki ai ke kokua mai kn Ahaolelo, i hiki ai hoi i na hana ke l,»welavveia me ka holooono. Iloko o keia wa a kokou c noho nei me ka maluhia me ke kuonoono mn kakou nei mau wahi mokupuni uuku, i ano okoa loa mai na makahiki he lehulehu i kna hope ae. Ina kakou e haliu a nana nku ma na aupuni nui a malamolama o ke oo ne ; , e ike koke no kukou i ko lakou noho'na, a me ka lakou mau hana ku i ka weliweli a me ka mainoino. Ua hoike ae ko nupepa AUa o ka la 27 o Apr. kc mau nei ou ka pii ikaika ana o na kamailio no keKahi kaua nui mawaena o kekahi meu aupuni naauao o ka hoonua nei. E hoike pu ana »o hoi no na kekeue maw«eua o Rus a roe Enelani, oiai ua hoouna nku o R»Bin i kana kauoha e holo kona mau mokn līilii i hoolako ia a*e na qici kauu ttu na moana me na kapakahakai a pau. Oiai ka manao moakaka o Rusta S)e ke kanalua ole o ko hua hui ma na mea oi me na poka, a eia hoi kona hoa paio ke ku uei me ka makaukau i na wa a pau !oa. Nolaila, ua kanalua na manao o na poe kalepa, i ka hoouna ana aku i ko lakou mau waiwai maluna o na moku e «reto ana me na hae Pelekane. No ka mea, ua ike lakou i na helehelena o ke kaua i keia wa, a i na io e kaua ana, alaila e ltlo ana ko lakou mau waiwai i pio, a me ka hao wale ia e na moku kaua o Rusia. Oiai, he elua a he eono paha mau moku holo loa e hana ia nei me na mea kaua i hoolako pono ia no ia hana, nolaila, he mea ia nana e hoemi hope mai ai i na hana holomua nm ka oihana kalepa o Berita* nia, aia wale no • paa i ke kiai ia e kekahi manuwa. Eia lioi o Amehka ke noho nei me ka mau o ka ehaeha no na palapu i loaa i kona mau moko kalepa mai na moku powa koulana o na kai kie-

kie e ntī ma moolelo okc ao kt- j pi ku [oko o«a auuonu oia hoi ka Ahka- \ ma me ks Skanandoah. Pe!« iho la ns moolelo ehaeha i loaa inai ia makoo mai i na nopepa mai o na aina e: aka. he ntfta e ka mao o ke kikohukohu o oa moolelo 0 na aupuoi nui o ke ao nei, o keia mau makahiki e nee nei. Ma ka Poalima oka pule i ha!t iho nei i pau ai kekahi mau eka ko ma K«€laea ike ahi. Ike3o ka a ana o kekahi a i ka po iho c ia !a ka ike la'na o kekahi ahi. Mamuii nae oka hooikaika po ana o na paahana a me na makamaka e &e me ka iuna oia wahi ua hoopio koke ia ke ahi me Ka oi ole aku o ka poino. lia hiki aku paha ke poho i ka $5000, 1 ka Poakulu iho nei o keia pule ua hele aku ka inakai nui o Honoiuiu nei i Kaaiaea, me ka Lunakannwai o Koolaupoko, no ka uni ana 1 n-i mea i piii iioko oia hana ; no ka mea. ua inauao ia he ahi kolohe keia i hoa ia. Aoie o u.akou manao e «e, o keia wa-i le 110 ina i ka hookoiokolo ana a ku io ka heua i kekahi inea no ka hoa Dna i ahi, he pono ke hoopai ia ma ke Kanawai oka ama. Aka, he mea eae kekahi 1 iiana ia ma ia wahi mahope koke iho oka hoopio ia r na oke ahi; ama ia mea makou c kamaiiio ai. Hoopuka ae la kekahi mea i ka manao he pono ke kii ia Uwa, he kahuna no Makana, a nan& e haiiona a ioaa ka mea nana i hoa i ke ahi. A kii io ia o Lhva, aua hoao oia me kona akamai a pau e imi i ka iawehaia. Ua kiueiha ia na paahana a pau e akoakon ; ua kauoha ia e iawe la mai he lau ape, he au ia me 'ka lau ko. Aua lialii ia ia mau mea iloko o kekahi haie; aiaiia ua kaelia pakahi w na kumahiki e hele aku a ku iluna o ua mau lau nei, a, ma na hoailona a me na hiohiona a ua Uwa nei e ike aku ai maluna 0 ko mea e ku ana, e koho pololei ai oia, wahi ana, Ika iawehala. Ike kahea ia ana ona inoa, ua heie pakahi na kumakahiki e li|ke me ke kaouha a ke kahuna, a hiki i i ka inoa o Kaaiawaawa, keiki a Nahaaiu, hoolekela, a Aole au e haawi ia'u iho i nei hana n.-iaupo ; " 0 pakike ia aku ia o Uwa. A pau ka hana ana, kuhikuhi pololei mai la ke knhuna ia Kaaiawaawa oia ka ka mea naun 1 hon i ke ahi i pau ai ke ko! Aole hiki jn ntukou ke uumi iho i ko makou manao kahaha a hoowahawah.i no hoi no keia hnna kohu ole a ia kahuna, a peln pu auauei ko makou poe iieiuiielu' maikai, me ka maiiaio pu ia K:»;iiawaawt> no kona aa ana e kue i j keia (i;ai;i poeieele. i