Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 16, 20 April 1878 — Nuhou o ko na Aina e! Kana Nui ma Europa. Enaena na Ahi a ke Kaua. Owela ka Meana i na Moku Kaua o Enelani. Aa ka Bea e Hakoko me ka Liona. MAULIAWA KE TIGA INU KOKO. OOLOKU NA MANA O EUROPA. AOLE I HOPO O RUSIA. [ARTICLE]
Nuhou o ko na Aina e!
Kana Nui ma Europa.
Enaena na Ahi a ke Kaua.
Owela ka Meana i na Moku Kaua o Enelani.
Aa ka Bea e Hakoko me ka Liona.
MAULIAWA KE TIGA INU KOKO.
OOLOKU NA MANA O EUROPA.
AOLE I HOPO O RUSIA.
Ua ka«i tka nei ke aopani B<ntaab, he | 4 maa pu konimhi ounui a Limaikaika, he i 100 tooa ke kaumaha o kela a me keia pu, | ma ke 180,000 ke koma kuai o ka pa hoo* i kahi, a ke kakakuka boa ia nei no ke kaii aoa aka i kekahi mau mea kaaa ano pala« oaiki iho, i kulike me na mea k»aa iioko o na paali. Ua ae mai in hoi ka hoi o White a me Wortfa f no ka hana ana i na kaa hao 00 na pa kuaiahi a paa koke. Ke liuiiu mai nei hoi kahi hoaha mea kaua ma Wooiwieh, i na kaa lawe koa me na iako kaua. Ua haawi aku nei o Enelani i ke k&aoha 1 ka poe ka pili moku a pau ma ka maiiirai | o Temeza f e hana mai i mau moku topedo | (mea hoopa-hu) hoa no na aamoku kaaa.! Elua mau hui i hoopaa mai malaio o ka ae Iike, no ka hana ana i 8,000 mau mea hoopiho torpeda, be 1,100 paona ke kaamaha pakahi, a e hoaha ia ua mau mea make nei ma na wahi lehulehu o kahi hoahu pono ka* ua Koiala, ma Woolwieha, i kupono ainoi ka hoouna aoa aku ma na wahi hookio o ioko iho a me ko waho. £ loaa ana hoi ia Kusia he 100 mau waapa torpedo, ī hana ia ma ke ano e kuai ia nei i Enelani. Ua iohe ia e kekahi mea kakau nupepa 0 Parisa, ua kono maopopo aku nei o Rusia ia Tureke e hana iaua i kekahi ae like malu loa, a ma ia mea e haawi aku ai o fiusia 1 konakokua ia Tureke, ma ke kue aku i na puali kaua hui o Helene a me Eneiani, a me ke komo ana o na auuioku fieritania iioko o ke Dadenale a o ka Bosaporasa paha, e hoemi nui ia hoi ke koipoho kaua; a e hoapono pu aku hoi i ke kahua paa o na aina Tureke i koe ua panai ia mai la hoi na Rusia, ka mana alakai maiuna o na loaa mnkahiki o ka waihona waiwai o na mana aupuni Turke. O ka hoopae ia ana mai o kekahi puali kaua Beritania ma ka aoao o ke kai o Mamora e pih la me Asia, he mea i noonoo ia e ke aupuni Enelani me ka malama loa. Ua kuai iho nei īa aupuni i na iako a pau, no ka hoomoe ana i ke alahao ma ka laina kau iike me ke Kowa o Bosaporaka. Ke mahuahua mai nei ka make a ka mai fiva iwaena o na koa Kukini ma Bulegaria, a maloko hoi o Konatinopela ke pahola ikaikaika aku la. Na hoike lehulehu wale. Ma ka ia 24 o Mar. ua hiki ae ia o Keoufa Pasha, Osemana Pasha, a me henela Jganetiefia ma Konatinopela, a ua komo like aku la no lakou iloko o ke kulanakauhale e halawai pu me ke Suietana. Aole i maopopo iki ma ke ano hea ia i huli hou aku nei o Kenela Iganetieffa i Konatinopeln. Penei ka hoike ana mai a kekahi lono mai lolo mai. Ke hoolaia kukui nei na Tureke ma ke pani paa i ke kulanakauhale o Mauna Aketiuma ma ka aina a ma ke kai. Ke hooweiiweii mai nei hoi o Helena, e hoouna mai ana i kona mau moku no ka hoopakele ana i ka poe make i ka pololi, ina aole e haawi ana na Mana Nui i na kakua. 0 keia mau hana hoouiuuiu mai nae a Henela, he kumu ia nana e hoala koke mai i ke kaua. Ua hoike aku nei ka elele Auseturia imua o kona aupuni i kekahi noi e laweiawe ia me ka hooinaopopo pu mai o na Aupuni Nui, no na mea e pili ana i ka hoomaemae ana i ke ino o na kahua kaua, a me ka hoo-1 pio pu aku hoi i ka ao omamalu o ka poino,! nana e hooweliweli mai nei i ke ola o i Europa. Ua hiki ae nei na Komisiaa maiama ola ma Ezerouma. Ua loaa ia «lakou ma Tifelisa, he 30,000 maa kioo make i kana ia he elua kapuai wale no ka hohonu malalo o ka lepo. 1 pau lakou i ka make i ke anu, aoie nae, i helelei na kino. Ke kaka nei na Ko- j misina no ka pono o ke puhi ae ia maa he- i ana i ke ahi, a i ole e uhi paha i ka puna maiuna iho. | Ke ku makaukau nei na kaa he 50,000 o ! Tureke, ma kahi hoomoana ma ke koia o Buiukedere, a he 50 hoi mau bataIiona ma na laina hoopale o Kooatinopeia. E olelo ana ka nupepa o Geremania akao | penei: Ma ka hoomaopopo ana i na lono j e hiki mai nei, no ka haiawai koke ae o ka ahaolelo, me he mea !a e liuiiu iki aku ana
| paha. O ke kaua mawaena o Rasia a me I Enelani ke hoomaka ae, oole loa e manio ia ! i keia wa he maa kama kupono ia no ko i Eaelani kaiaoa. Eia oo na puali kaaa Ku- | kini ke noho kokoke mai nei ma KonatnoI pela. I (Ja loaa mai kekahi lono mai Kona(ino- | pela mai ke make man nei i keh a me keia [ ta, he 200 o na poe popilikia oia kulaoakaahale. Ua lono ia hoi mai Sana Peteroboro mai, na ha!a aku oei o Kenela Iganetiefl i Vien* na, no ka mea na loaa kekahi maa kamu aoooinoni no ko Aasetotia kalana. Ua koe loa o Serevia no na knmi! o ke kuikahi i koahaoa akea ia ae. £ heokahua ana no kooa mau poah kaaa» ma na kulana a paa o Toreke i lilo pio roai, a e paa hoi a hilu i ka w» a ka ahnoielo e hooliolo ai no ka pono o ka $eiem maa koina. Ūa loaa m«i tm ka pane hope ioa ia Eoelani mai Sana Peteroboro, no ka Eneiani
mea i ninia ako ai im paha e wiiho psti ia «ka *n* ke kuikahi o Saoa S«te&QO imoa o ka •h*olelo, a be kama haaa hoi i kakili ioihi u. Ua ho«k»ka ae ka aopepa Manme* o La* dma i ko&a maoao, ho o<a pooo i ka Koie* pera penoi» me a> kaoaka hoopoaopono •apuai noeaa o Husta, e hoomakaukaa e ioUhoooa ma ka hoiiilaumaoia aoa i k* aia, oo ka w* e hai ae ai o ka ahaolelo. Ona noonoo koikoi oae ma oa aloelii a a pau o oa llaoa Nai s i&e he mea la e hoo* ie aoa oo o jßosia ;io keia hot ka i&ea oa« oa e hookapilikii enai i ke koUoa, oiai oa aumoku kaoa Beritania ma ke kai o Ma* mora i keia wa, a eia hoi ko na Kakiai maa kolaoa e hoopuni aoa īa Kooatioapela, aka laa hoi e hoea mai aoa kekahi maa olia eae e hoemi ia ai n» aluka tna, aiail* e hoopao ia aka aaanei na maoao oioaoa o ke kaaa. E oleio ana ka oopepa Agtxc>? Rusfe pe> nei: (Ja hoike aka nei o Rusia ina kama hana a pau imaa o oa maoa e ae, me ka hoike akea ana t to!e ioa i hana ii kekahi kuikahi malu r a e loaa hoi iloko o kela a me keia UU o ka ahaolelo ka mana piha no ke kukakuka noonoo a me ka hooholo ana, oo oa hana a ko Beritania 'Aha Kuhioa, ma ke koi ana e hookaa īa aku kona mana raaiuna o Kusta, a ua hiki ioa nae ke hoomaopopo, ia he kuma waie oo ia e hoaia ia mai ai na hoopaapaa kohu oie, rae ka hoike raao« popo ioa mai i na maoao kekeue. O ko Ausetaria kuiana i keia wa he mea kupanaha ia. Ua hoike pili aupuni ae, ua hooie loa ia ke kuikahi o Sana Setefano; aka ua maoppo no ke ku-nu t aole ioi e ko« kua aku ana o Au?etoria i ka Enelani koina, no na kuiana e pili ana i kona ae ia aku e hui mai iloko oka ahaoielo. He iehuiehu na mea i hoike ia ae no na ouli o koAuseturia hooponopono aupuni ana. Penei hoi ka hoike ana mai a kekahi mea kakau nupepa o Vienna: Ke makaokau nei ka hookahua hou ia o ka hui ana o na au* puni Emepcra e kolu, no ke kue aku i ka hooponopono a Ēnelani. Ma keia kahua, ke hookau pau aku nei o Rusia i kana mau koina ia Auseturia, a he manaoio ko Rusia e hoiopono ana na kukakuka ana. E olelo ana ka nupepa Manawa o Ladana : Ua ioaa raai i na aloalii iehuiehu o Eu« ropa, ua maopopo ioa ka hiki io mai o na ouii eehia o ke kuiana o ke aupuni kekeue o keia mau ia, a ini no aole e heoiei koke ana na puupuu i keia wa, aoie no ia he mea e pau na manao hookahe koko. Ua ioaa mai i ka nupepa Buro Manmoa o Kikago kekahi lono teregarama mai Sana Peteroboro mai e oieio ana : Ona inanao o ka iahui holookoa a pau o Rusia, aoie i kanamai ka piha i ka ukiuki a me ka hoino ia Eneiam, aole paha e ioaa kekahi kanaka manao eluoiu hookahi ma ioko oia aupuni. Me he mea U no hoi aoie i lawa aku ia ko Eeneiani koi no na kumu maikai ioa i waiho ia aku, aka o kona manao paha ka hoo« haahaa ia Rusia, a i oie he hoonauluuiu maoh no i hlo at ka wai lana maiie i mea aleale. O na hoike i teiegarapa mua ia mai, no kekahi hana maalea i hoea ae mawaena o Rusia a me Auseturia, ua lawe ia mai ma ke ano he mau kumu hana ka iaua. E hoike ana ka nupepa Manawa o Lada» na penei : Mamuii o ke kuikahi ke hooku» mu ia nei i noho-ana hou ma ka puali o ka Balekana, nana e hooku ia mai i ke kulana holomua o kekahi mau aupuni e ae a me ke kokua pu ia mai hoi e kekaM mana i ike oie ia mawaho mai, e iilo auanei ia i mea nana e punuku aku i ko hai mau pomaikai. E kaa ioa aku auanei paha ko Buiegaria Hou mau paiena, roa\vaho aku o na palena a ka iahui Secale i manao nui ai. A oiai hoi oia mau paiena i manao nui io, aole ia i kuiike me na hoaka* ka ia ana maioko o ka palapaU aina, a ua uwai ioa ia oku !a keia mau palena imua a iiio i mea hoopoino i kekahi maa Uhui a na mokuaina e ae. Oka hopena maopopo loa, e noho hookahua mai ana keia Poo aupuni hou maluna o na apana aina a paa ma kela puaii, a e hoemi mai hoi na wahi koena aina o Tureke a lilo i mea ole. Aole e hiki ia Europa ke kapae i keia kanalua koikoi, ina paha ua ku i ka poiolei keia mau hoololi ana, a he hookaawaie maoli paha mai loko aku o na uiia kukahaiake o ka wa e hiki mai ana.
Ke manao nei no hoi o Auseturia, o na kue mawaena o Rugi& a me Enelani, e aho no ka hoopau tva!e ae oiamua o ka noii ana aku e inri i ke kohua pāa, a i ole ai e ii!o i mea alalai wale no, i b wae hui a noho kaahaolelo. Ua kau ia ae iloko o ke keeoa ahaolelo o Beritania na palapala aina i kaha maiau ia, 9 hoike mai ana i na aui ana o ke «opuni Tureke, i kuka ia iloko o ke koikahi o ka noho-ana maiohia, a kt nai ka pioioke i a!a mai no ia mea. Ai ae hoi ke hele mai nei ma ke aU, kekahi heluna nui o na ain moku Kokini, e hele mai ana a hui po ae me na puali kaoa Rokini ma na Kowa. Ke puahi ia na liwelawe kaaa a na Kakini ma na awa kn moku o ke kai Baletika, ma ka hoouna ana aka i mea hoopahupahu, a me na lako no na aumoku ma ke Dadenela.