Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 12, 23 March 1878 — Page 2

This text was transcribed by:	Diane Poche
This work is dedicated to:	Langues Tirees Translation

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

OLELO KUAHAUA.

O Makou, KALAKAUA, ma ka LOKOKAIKAI O KA AKIA i ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, KE KUKALA AKU NEI. Ma ko Makou Oluolu i like ai me ko Makou Kumukanawai, e akoakea mai na Hoa o ka Ahaolelo o ko Makou Aupuni ma ka Hale Ahaolelo. ma ko Makou Kulauakauhale ma Honolulu no ke koke ana no na Hana o ke Aupuni, ma ka hora 12 o ka Poalua. la Kanakolu o Aperila, A. D. Umikumainawala Haneri me Kanahikukumumawala.

Haawiia malalo o ko Makou Hoailona Alii, ma ko Makou Halealii maloko o ke Kuluakauhale o Honolulu, 1 keila ia eia o Maraki, A. D. Umikumawalu Haneri me Kanahikukumawala, a o ka elima hoi o na makahiki o ko Kakou Nohoalii ana

KALAKAUA K.

NA KE ALII:

J. MOTT SMITH Kahina Kalaiaina. 850

UA hookolu pono ia i keia ia na mea nona na inoa malalo, i mau Lono Alanui, penei: R. W. Kapohake. Luna Alanui no Wailuku, Maui, ma kahi o Geo. E. Richardson i haalele mai. J. Keohokana, Luna Alanui no Makawao.

J. MOTT SMITH, Kahina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mar 1, 1878.

Ua oluolu i ka Moi ka hookohu ana ia Henry A. Pierce Esquire, i Kuhina no ko na Aina e.

Halealii Iolani, Maraki 1, 1878.

Ua oluolu i ka Moi ka hookohu ana ia S. Kipa Esqr. i Kiaaina no ka Mokupuni o Hawaii.

Halealii Iolani, Mar. 1, 1878.

Ua hookohuia i keia la o Mr. Joseph S. Mills i Luna Hoolalo Palapala, no ka Apana o Hamakua, Hawaii.

THOS. BROWN, Luna Kakau Esqr.

Keena Kakau Kope, Mar 5. 1878.

Aponoia: J. MOTT SMITH, Kahina Kalalaina.

MA KA Poaono ia 6 o Aperila i ka hora 12 o ka auina ia, e kuai kudala ia aku ana ma ke akea, ma ka puka komo mauka o Aliiolani Hale. ka hoolimalima no na makahiki Elima (5) ka Apana Aina Aupuni i kapaia, " Ka pa Aina Aupani " e waiho ia ma Nuuanu, a he 146 eka, oi a emi mai paha ka nui.

O ka mea e lilo ai ka hoolimalima o keia aina, aole oia e ae ia e hookuu maluna o ua aina nei, i kekahi ano holoholona o keia a me keia ano. a aole no hoi ia e ae ia e lawe i kekahi wai a kuleana wai paha. J. MOTT SMITH,

Kuhina kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mar. 7, 1878.

OIHANA WAI:

Ke kalia aku nei i na mea a pau, mai keia ia aku, a hiki i ka la e hoolaha hou ai, e hoopaaia ana ka wai o na piula aupuni. mai ka hora 6 ahiahi a hiki i ka hora 5 o kakahiaka o keia a me keia la. R. LISHMAN, Luna Wai.

Aponoia: J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

Honolulu, Mar. 8, 1878.

I kulike ai me ka pauku 231 o ke Kanawai Kirila, nolaila, ke hooiaha ia aku nei ka lohe e hookaawale ia ana kekahi Pa no na holoholona komohewa, ma Kukaihaele, a apana o Hamakua, Hawaii, mauka o ke alanui aupuni.

I kulike ai me ka pauku 232 o ke Kanawai Kivila. nolaila, ke hoonoho a ke hookohu aku nei au ia R. P. Kuikahi i luna pa no ka Pa Aupuni ma Kukaihaele, apana, o Hamakua, Hawaii. S. KIPI,

Kiaaina o Hawaii.

Aponoia: J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaia.na.

Honolulu, Feb. 19, 1878.

Ua hookohuia o R F Bickerton i keia ia i koa no ka Papa Koho i ka waiwai io o na aina no ka mokupuni o Oahu, ma kahi o J W Makalena i make. J MOTT SMITH. Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.

Ua hookohuia ka poe nona na inoa malalo iho i mau Kalaiaina no na Pa:

Dec. 1, J W Smith, Kona Hema, Hawaii.

Dec. 10, D Kahano, Kona, Oahu, ma kahi o J W Makalena i make. J MOTT SMITH.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.

Ma ka Poaono, la 23 o Dekemaba 1877, i ka hora 12 auina ia, e kualia aku ana oia ke kudala, ma ke ala komo o ka nono mauka o Aliiolani Hale, Eono (6) Loi, e waiho la ma Auaukai, Waikiki: a penei ka nui o na eka o keia a me keia loi: 233-1000 eka, 205-1000 eka, 100-1000 eka, 134-1000 eka, 66-1000 eka, 79-1000 eka.

O ke kii a me ka Palapala Anaaina o na aina i olelola maluna, e like ia no ma ke Keena Kalaiaina.

J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Novemaba 8, 1877.

Ua hoopaneeia ke kuai o na Loi Kalo i hoikela maluna ae a hiki i ka manawa e hoolaha hou ia aku ai.

J MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.

Hoolaha.

O na Bona Aupuni Hawaii ma na puu dala he $100, $200, $500, $1,000 a me $5,000, e uku aku ke Aupuni he 7 keneta no ka makahiki, a e ukuia iloko o aole e emi malalo o umi makahiki, e hiki no ke loaa ma ka puu dala e kau palenala ai, a hiki i ka wa e hoike hou ia'ku al. ke noi mai i keia Keena. JOHN M. KAPENA, Kuhina Waiwai.

Keena Waiwai, Aug. 27, 1877.

Hoolaha.

O na Kuhu Malama Keiki, na Lunahooponopono Waiwai, na Lunahooko Kauoha a Kahu Malama Waiwai e ae paha e makemake ana e hoopukapuka, ke hoike ia'ku nei ka lohe la lakou, e hoopukaia no na Bona Aupuni Hawaii, na puu dala he $100, $200, $500, $1,000 a me $5,000 paha, ma ka ukupanee ma ka 6 keneta no ka makahiki, ke noi mai i keia Keena, a e kau palapala no nae ka nui o ke dala e hoopuka'i. JOHN M. KAPENA. Kuhina Waiwai.

Keena Waiwai, Aug. 27, 1877.

HE HOOLOLI i manaoia no ka Pauku 6 o ke Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Augate. M H 1864, e like me na olelo o ka Pauku 80 o ia Kumukanawai.

E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 61 o ke Kummukanawai, a penei e heluheluia ai ua Pauku la;

Pauku 61. Aole no e kohoia kekahi i Lunamakaainana i na he pupule a he hupo paha, a ke ole ia he kanaka malalo o ka Moi, a ke hiki ole aku oia i na makahiki he iwakaluakumainakahi, a ke ike ole hoi i ka heluhelu a me ke kakaulima, a ke maopopo ole hoi iaia ka helu waiwai, a ke ole hoi oia i noho ma keia Aupuni i ekolu makahiki, mamua iho o kona kohoia ana; a ke ole hoi ona waiwai paa, a waiwai lewa paha i maopopo i hihia ole iloko o keia Aupuni e like me elima haneri dala.

Aponoia i ka la---o---M H 1876.

E ku kanawale ia mau mahele okoa; aole hoi e noho kekahi Lunakanawai iloko o ka hale Ahaolelo.

Aponoia i keia la---o---M H 1876.

HE HOOLOLI i manaoia no ka Pauku 20 o ke Kumukanawai i haawaiia ma ka la 20 o Augate, M H 1864, e like me na olelo o ka Pauku 80 o ia Kumukanawai.

E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 20, ma ke kapae ana i ka huaolelo "Ahukakuu" mamua iho o na huaolelo, "iloko o ka Hale Ahaolelo," a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la:

Pauku 20. e maheleia ka Mana Nui o ke Aupuni i ekolu Apana okoa, oia hoi ka Mana Hooko, ka Mana Kau Kanawai, ka Mana Hookolokolo.

He Wati Kupanaha.

Ua hoike ia mai nei kekahi wati kupanaha ma Parisa. He wati ewalu-la ki, e kani ana ma ka hapaha hora, a he ekolu kani mele ana i na leo mele he 16 i keia a me keia 12 hora, a i ka wa no hoi e makemake ia ai. A penei ke kaapuni ana o na manamana: O kekahi kaapuni i ka minute, o kahi hoi kaapuni i ka hora, o kekahi kaapuni i ka hebedoma, a o kekahi kaapuni i ka malama, a o kahi hoi i ka makahiki. Ua hoike ia no hoi na po o ke kau ana o ka mahina, ka puka ana a me ka napoo ana o ka mahina, ka puka ana a me ka napoo ana o ka la, ka wa wai nui a me ka wa wai emi, ke emi hapa a me ka hapa wai nui. A ma ka noonoo noeu lua ole no hoi o ka mea nana i hana, ua ike ia ma kekahi wahi o ua wati nei he wahi e ike ia ai ka wai, i ka pii ae a me ke emi aku, na keia wai nui e hapai i kekahi mau moku ma kahi maloo, a i ka wa e emi aku ai, kau iho la i kapua ka auwaa panana.

Hoike mai keia wati i ka hora o ka la, ka la o ka malama, ka malama o ka makahiki, a me na la loloa a pokopoko o ka malama. Hoike ia no hoi ma keia wati, na hoailona he 12 o ka poepoe lani. He hiki ke kani a he hiki no hoi ke hoopaa elike me ka makemake, a he papa kuhikuhi hoohalike, manawa no hoi kekahi, e ike ia ai ka like ole o ka wait me ka la i kela a me keia la o ka makahiki.

ANO KA WA!

Hookahi wale no Mahina i koe.

O ka poe lawe NUPEPA KUOKOA a pau e waiho mai ana he ELUA DALA iloko o ko makou lima mamua ae o ka la 31 o keia mahina, e loaa ia lakou ka makana BUKE MEA MELE COLONIALA i olelo ia maluna.

A o ka poe lawe hou a pau e waiho mai ana iloko o ko makou mau lima he $1.75 mamua ae o ka la 31 o Maraki, e loaa ia lakou ka NUPEPA KUOKOA no keia makahiki mai ka helu 5 aku, a me MAKANA i oleloia maluna. HE HAPALUA DALA ke kumukuai o keia buke e haawi wale ia nei.

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoe

I HUIIA.

no ka Makahiki, $2. Eoho Mahina, $1.

dala Kuike ka Rula.

MARAKI 23, 1878.

"O KA NELE KA MAKUAHINE O KA

PILIKIA."

No ke kau ana mai o ke ano o ka nele maluna o kekahi poe i keia wa, nolaila, ua konoia ka makou peni e hoaiai iki aku imua o ka lehulehu holookoa, e hakilo, e malama e kiai me ka makaala, a e noonoo pono me ke akahele loa, i ka hana e hiki ai ke pale ia ka laha ana o ka nele iwaena o ke kanaka hookahi, ka ohana, hui o kela a me keia ano, a me ke Aupuni.

No ka mea, ina aole e hakilo, e malama, e kiai me ka makaala, e noonoo pono me ke akahele loa, alaila, o ke komo no ia o ka nele, a mahope hanau ke keiki o pilikia, a nui keia keiki, alaila, o ka poino no ia!

Owai la ka mea makemake i ka poino?

Aole! aole loa hookahi! O ka pomaikai ka mea i lia nui ia e na mea a pau malalo o ka la, a pela no hoi ka manao o ka mea nana i hana na mea a pau, e pomaikai na mea a pau. A pehea, ke hana nei anei ko Hawaii apau ma ka mea e pomaikai ai? Pela kekahi poe kakaikahi, a o ka nui aku aole pela.

Nolaila, eia ka makemake o ka makou peni, e pau like ko Hawaii holookoa i ka pomaikai.

A ke olelo nei makou me ka hookamaemae ole, e ili mai ana no ka poino maluna o ka poe e mikiala ole ana ma na hana a pau e hiki ana ke lawelawe. ke noho mai nei kekahi poe me ka nele ina home. O ka nele o kahi poe no ka makemake ole i ka aina, a hoolilo aku la iloko o na lima o na malihini, a ohi mai la ina dala. Ko kahi poe hoi, he nele no ka malama ole ina kumu waiwai i loaa mai iloko o ka lima; a o kekahi poe hoi no ka palaualelo maoli.

A ke noi nei makou e hoopau ia keia mau ano hana, i haia ko Hawaii a pau e ka lako a me ka nohoana kuonoono, a pela aku e hele ai a kau i na pua.

AINA KUAI.

KE KAULEO aku nei makou imua o na makamaka no na apana aina e kuai ia ana i keia la e ka Hamaku, ma Kapalama. O na aina keia o W. Pinehaka Wood; he mau loi he umi paha a oi i hoolako pono ia i ka wai, a ke ole makou e kuhihewa, he eha o ia mau loi i hoopihaia me ka ai e ulu nei.

He waiwai maopopo loa keia no ka poe e manao ana e kuai. O ka poe i nele i ka home i keia wa, aohe pono ia lakou ke hookuu aku i keia pomaikai e holo aku iloko o na lima e me ka hoao ole e hoopaa mai. Ua ninau pinepine ia makou e ka poe o na wahi kuaaina, ina he mau pahale kokoke i Honolulu e loaa ana no ke kumukuai kupono; aka, aole lehulehu oia mau kahua, ua ana ia e ka poe e noho ana kahi, a he pono no ia.

Ua paipai pinepine makou i na makamaka e hoomaikai ina home; e hoomaemae a kuonoono, a e hana ina mea e pipili ai ke aloha o na keiki i ka home o na makua. Ua hauoli no hoi makou i ka ike ana i kekahi poe e hana ana pela. Aka, ua nele kekahi poe i ke kahua ole, a o ka makou ao ana i na poe i nele e imi koke i wahi e noho ai. He maikai ke noho ke kanaka maluna o kona wahi ponoi, aole ma ko hai.

Nolaila, i ko makou ike ana i ka olelo hoolaha no ke kuai ana i kela mau aina, ua haupu koke aela ka manaolauna e loaa ana ona home maikai o kekahi poe o kakou.

KE KANAWAI.

HELU 8.

EJECTMENT.

Oia hoi ka hoopii e hoihoi mai ka aina ma ka hookuku ana o ka mea i hoopiiia mai ka aina aku. Imua wale no o na Aha Kakau e hiki ai keia ano hoopii, ---koe nae na hoopii kipaku i ka poe hoolimalima i hoakakaia ma ka Haawina XL, o ke Kanawai Kivila a me ka hoololi o ka M. H. 1864.

E like no hoi me ka hoopii e hoihoi mai ka waiwai lewa (Replevin) o ke poho kekahi i hiki ke koi no ka ana hewa o ka waiwai, pela no ma keia hoopii e hoihoi mai ka waiwai paa (Ejectment) i hiki ke koi i poho kekahi no ka aua hewa ana i ka aina. Pono no e heluhelu me ke akahele i na Pauku 1118, 1119 a me 1126 o ke Kanawai Kivila, no ka mea he mau pauku keia i pili i keia ano hoopii.

E loaa ana ka mea hoopii i kona pono ma ka ikaika o kona aoao, aole ma ka nawaliwali ana o ka aoao i hoopiiia, nolaila e makaala ka mea hoopii a e makaukau oia e hooiaio imua o ka Aha i na mea a pau ma kona aoao. Ina aole oia e hooiaio aku me ka maopopo oia no ka ona maoli o ka aina i hoopaapaaia. aole oia e leaa ana i kona pono.

Ina he aina "Kuleana"---oia hoi kekahi apana aina i hookoia e ka Poe Hoona Kuleana---pono ke hoike imua o ka Aha i ka Palapala Hooko me ke kii o ka aina i pili pu ma ka Palapala Hooko, a i ole ia o ka Palapala Sila Nui o ka aina. Ina ua haule na palapala mua, pono ke kii i kope i hooiaioia e ke Kuhina Kalaiaina, e like me na olelo o ka pauku 36 aoao 47, o na Kanawai o ka M. H. 1876.

Pela no ina he Ahupuaa a he Iliaina paha---e hoike aku i ka Palapala Hooko a i ole ia ka Palapala Sila Nui no ia aina.

Ina ua loaa ka mea hoopii ka aina mamuli o ka Palapala Kauoha Hooilina pono ke hoike aku i ka Aha, i ua Palapala la i hookoia imua o kekahi Aha Hooko Kauoha.

Ina ua kuleana ka mea hoopii ma ka aina i hoopaapaaia, mamuli o kona pili kokoke loa i kekahi mea i make kauoha ole, nona ua aina 'la, pono ke kukulu na hoike i kamaaina me ia ohana a hooiaio aku i kona pili. Ma ka mokuna XXXII o ke Kanawai Kivila i hoakaka ia ka puunaue ana o ka aina i ka poe pilikoko.

Ina e hoopii kekahi mea i ka aina, a hooiaio oia he kuleana no kona ma ka hapa wale no, aoleia he mea e haule ai kana hoopii aka e loaa no oia e like me ka nui o kona kuleana i hoomaopopoia.

Ina ua hookoia ka aina ma ka Palapala Sila ma ka inoa o "A no E," alaila o "E" ka mea kuleana.

Kane vs. Perry, 3 Hawaiian Reports 663.

Aole ia he mea e haule ai ka hoopii hookuke aina, o ka hoouna mua ole ana o kekahi palapala e olelo ana e hele ka mea i hoopiiia, aka, he mea maikai ka hoouna ana o kekahi palapala oia ano mamua o ka hoopii ana, i mea e hoakaka ana ke ano o ke koi ana o ka mea hoopii, a ina i manao ka mea e noho ana i ka aina me ke kuleana ole e haalele i ka aina alaila e loaa ana ka mea nona maole ka aina i kona aina me ka uuku o ka lilo.

Ina he noho hoolimalima ka mea ma ka aina ma ka olelo waha---a akaka ole ka loihi o kona manawa e noho ai, ina i makemake ka mea nona ka ina e pau i kela noho hoolimalima ana, pono ke hoouna i palapala e hai ana ua pau ka noho hoolimalima ana, mamua o ka hoopii hookuke.

(Aole i pau.)

No Enelani a me Rusia.

O na manao hoike a ka Haku Bikonafila maloko o ka Hale o Na'lii, no na kupikipikio i ala ne mamuli o ke komo ana ae o ka aumoku Beritania ma ke Dadenale, ma o ka elele la mai ke Keiki Alii Rukini Gotekakofa mai, a oiai hoi mai ka holo ana o na aumoku Beritania i Konatinopela, e hoouna pu aku ana no hoi o Rusia i kona mau pualikana malaila.

A no ko Beritania hoouna io ana aku nei hoi i na aumoku ilaila, me ka nana ole ia hoi o ka olelo a ke Keiki Alii, nolaila ua aneane loa ua mau Moho nei e hookui i kahi hookahi, a hoike na keikikane.

Aka aohe no he mau hiona e hiki ai ke aponoia aku no keia hooko ana a ko Victoria Kuhina Nui, a o na hoololi ana hoi a keia mau Mana elua, he kuahaua maopopo ana ia no ke kaua.

He mea pono ke hoomaopopoia, ua pane aku nei na alakai la o ke Aupuni Beritania ia Victoria, o kona manao he mea pono ke hookoia ke kaua mawaena o Rusia a me Enelani.

O keia mau kukai olelo hou ana iho nei hoi mawaena o Rusia a me Enelani, ua aneane loa na puupuu e hoolei, aka he mea pono loa ke hoopauia keia mau anehenehe ana e paio, a anoni hoi o hoohuliia ae na hooponopono ana a ka Aha Uwao ma ke kuamoo, e hooauheeia aku ai na no hakumakuma o ka poino e omamalu mai nei, a e ikeia aku hoi ka pualena ana mai o kaino, i pahola mai ai hoi ka malamalama o ka maluhia, i loaa ai hoi ia kakou na mino aka, no ke kaa ana ae a hala ia mau haawina weliweli.

Ano he mea maopopo oie. owai la o keia mau aoao elua. ke helemua ana. Aka ma o ka hapanui o ka lahui Beritani iloko o na Hale Ahaolelo elua, a he leo hoi ko lakou iloko o ka Aha Kuhina, ke kue ikaika loa mai nei lakou i ka hele aku e kaua ia Rusia, a o na Kuhina hoi no lakou na lia ana e hookoia ke kaua, a i hilinai hoi no ko Beritania makaukau i ke kaua i na wa a pau, elike me kekahi lahui e ae ma ke ao nei, e hookuemi hopeia mai auanei lakou me ka wae pono ana hoi o na noonoo. O ke Aupuni i mahele lua iaia iho, aole loa ia e hiki ke ku.

Ua akaka ka mahele lua o ka lahui o Enelani ma keia mea; a o na aoao i hoohui ae ia lakou iho, a hoike mai i ko lakou kue no ka hoala ana i ke kaua, ke paio nei lakou me ka ikaika. Ua ike no hoi o Haku Bikonafila a me kona mau hoa, o ka lokahi o ka manao lahui, ke kumu e ikaika ai no kekahi paio ana me ka enemi, ua maopopo no hoi ia lakou i keia wa, ka lokahi ole o ka lahui, e loaa ai la hoi ia lakou ka holopono loa o na manaolana no ke kuahaua akea ana aku i ke kaua me Rusia.

O keia kuee iwaena o ka lahui o Beritania, e loaa mai auanei ka hopena, ma ka nee ana mai o ko Rusia mau keehina wawae imua. Ua kue loa maila hoi o Tureke i ke komo aku o na mokukaua Beritania ma ke Dadenale; o keia iho la ka mea e maopopo ai ka mea i manaoia e Rusia a me Tureke, no ko laua hui kuka ana no ke kuikahi o laua wale no, a e hooponopono i ko laua mau kuee, me ka nana ole aku i kekahi mau mana e ae.

Aole e hiki ke olelo ae ano, ua aui aku ke ao omamalu o ka poino; aole hoi ka heluna o na la i koe mamua ae o ka hoea ana mai o ka hupena. E hakilo wale aku no kakou i keia wa no kekaulike, me ka maopopo ole o na ulia e hiki mai ana; o ke kaua paha, a i ole ka maluhia.---Nupepa o Kikane.

Coresica.

Ke ano o ko laila kanikau ana, ano

like me ko Hawaii nei.

E nana i ka Palapala Aina, imi ia Italia, ia Roma, i ke Kaiwaenahonua. Aia no o Coresica, he mokupuni ma ke komohana ae o Roma, ma ke Kaiwaenahonua, he 120 mile ka loa, a he 46 mile ka laula, he 300,000 kanaka paha. No Italia mai ka nui. Maanei i hanau ai ka lunakoa kaulana loa Napoleana Bonepate.

Ka mahiai, ka hanai holoholona, ka hana lole, ke oki laau mea kuai, oia na hana nui.

Aole nae au e hai ana i ka nui o na mea ma Coresica. No ka hoolewa i ka poe make a me ko laila kanikau ana, nolaila ka'u hai ana aku.

Aia a make kekahi, alaila, hoomaka ke kanikau ana, a hoomau ia a hiki i @ hora e kanuia'i. Aia a loheia ua make ke poo o kekahi ohana, ua hoolaha koke ia, a alaila hui na pilikino, me na makamaka, a naue like i ka hale o ka mea i make. Ina ua make oia i ka hana ino ia, ku no ka huakai kanikau ke hoea ma ia kauhale, a hoomaka na wahine e haehae i ka lauoho, wauwau i ka maka a kahe nui mai ke koko.

Aia no ka wahine kanemake e ku ana ma ka puka o ka hale. nee mai la ka iuna o ka huakai, a kau i ka pale eleele ma kona poo, (ke poo o ka wahine) he hoailona ia no kona ano wahine kanemake, a me ia ano e noho mehameha ai oie a loihi, he mau makahiki paha, me ka mare hou ole.

Komo kekahi hapa o ka poe kanikau iloko o ka hale, a hoopuni i ke kupapau e kau ana maluna o kekahi papa pahu, me ke kahikoia i ka lole loloa, a i ole i ka lole maikai o ka mea i make. Ka hoomaka no ia o ke kanikau ana. na na mea elua i kekahi manawa, na ka wahine hookahi ka nui o ka puana ana, a hoopuka i kekahi mau lalani kanikau, e hai mahalo ana i ke ano o ka mea i make, e like hoi me ke ano o ka uwe helu ana a na wahine o Hawaii nei. Aka, hele ke kanikau ana mamua, a mahope uluhia ka wahine, wewela, hoonui i ka mahalo ana, i ke aloha ino, i ka uwe a loihi, a ane pupule i ke kaumaha. Hui pu me na wahine e, a uwe ino, hou i na maiuu iloko o ka io, hina ilalo, a uhi i na poo i ka lehu.

Aia a pau ke kanikau ana, hui na lima, a hula lakou a puni ke kupapau. Mahope iho, naue kanikau lakou i kahi e kanuia'i. A pau ka hoolewa ana, noho na kane he mau hebedoma, me ke kahi ole i ka umiumi, a waiho wale na wahine i ko lakou lauoho me ke kahi ole ia. I kekahi manawa nae, oki lakou i ka lauoho ma ka luakupapau, he hoailona ia no ke kanikau wahine.

He ahaaina ka hana hope loa o ka oihana kanikau. Ua hiki na hoaai i ke kanaono paha. Ka io hipa ma ke kau, a o ka io puaa ma ka hooilo, oia ka io kupono ia ahaaina, me kekahi mau mea e ae no hoi a nui ka lilo. Ua hoomanaoia ka poe ilihune ma kauhale, a ua laweia'ku kekahi hapa o na mea ai na lakou.

Okoa nae ka hoolewa ana i ke kahuhipa ma na mauna. Hookahi wale no kiaha waiue haawi pakahiia'i i na hoa kanikau. Ua waihoia ke kupapau mawaho ma ka weuweu, he weuweu no ka uluna, o ka kaei pu ma ka pu a me ka ilio, ua kaeiia ma kona mau wawae.

Ka olelo keia a na kahuhipa ma Coresica. Na ka poe make i kahea i ka po i ka poe e ola ana. a o ka mea i pane mua aku, oia ke make mua mahope koke iho. A ke manao nei lakou, ina hooiohe pono kekahi ma ka po. e lohe no oia i ke kani lohi ana o ka pahu, e hai ana, ua make kekahi. Ko lakou kuhihewa ia.---Unuhiia e Hawaii.

OLELO HOOLAHA.

Auhau o ka Wai!

O NA UKU WAI I HOOKAA OLE IA mai Ianuari 1 a hiki i Iulai 1, 1878 (o ka mea i olekia he uke mua), ina e hookea oie ia mamua o ke la 31 o Maraki (ka hopena o na makahiki elua). e pania no ka hakou wai me ke kaulua ole. B. LISHMAN.

Luna Oihana Wai.

Honolulu, Mar 23, 1878.

KE HOOLAHAIA AKU NEI mai keia ka aku ua weheia ka pili o Mr. H. J. AGNEW me ka Hui o DILINAHAMA ma, aole hoi he mana iaia no ke kakaa ano i ka inoa o ka Hui, a me ka lawelawe ana i kekahi hanla e ae o ua Hui nei.

Honolulu, Maraki 20, 1878.

B. F. DILLINGHAM,

S. N. CASTLE.

Na Kahu Waiwai o C. E. Castle a me kona mau keiki oo ole elua.---Ma o W. R. Castle kona loio.

PALAPALA HOOLAHA.

UA HOONOHOIA ka mea nona ka inoa malalo nei. i Lunahooko Kauoha, a Lunahooponopono no ka waiwai o Keamo k. no Kaunoia. Lanai i make. nolaila, ke kahea ia nei na mea a pou i aie i ka mea i make, e hookaa koke mai. a o ka poe ana i aie aku ai. e hooona mai ao lakou i na Bila Hoku o na mahina eono. KALANIWAHINE w.

Lunahooko Kauoha.

Ladaiea Maraki 15. 1878.

WAI ! WAI !

O NA POE A PAU NO KA PIULA MAI O ka Oihana Wai o Honolulu, ko lakou pomaikai wai hooma-u mea kanu a wahi e ae paha, ke hooia haia aku nei na hora e hoomau ai mai keia la aku a hiki i ka wa e hoolaha hou ia aku ai. oia keia, mai ka hora 6 o kakahiaka a hiki i ka S A. M. wale no.

Ua kauohaia na Makai, e hoike mai i na poe kue i keia kauoha; a o ka mea e loaa ana ua kue i keia mau rula, e nele no oia i ka wai.

R. LISHMAN.

Luna o ka Oihana Wai.

Aponoia e J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina.

Keena Oihana Wai o Honolulu, Mar 21, 1878.

Hoolaha no ka hoopau aku i ka Moraki.

KE HOIKE nei keia palapala, mamuli o ka mana i haawila mai iloko o kekahi Palapala Moraki, i hanaia ma ka la 4 o Novemaba M H 1871, a me ka hookui hou Aperila 11, 1876, i hanaia e Thomas Maryano, me Maria Maryano kana wahine mare ia F. S. Lyman, i kope ia keia palapala ma ka Hale Aupuni, maloko o ka Buke Kope Helu 34, Aaoao 156 a me 157, a no ka uhaki ia ana o na mea i ae ia ma keia palapala moraki, e kuai kudala ia ana ma ke akea, i ka aina, hale a me na waihona a pau loa, i hoikeia maloko o ia palapala moraki, mahope o ka manawa i ae ia ma ke kanawai, no ka uhakiia ana o na olelo o ia palapala moraki, no ke kaa ole mai. Aia no ka waiwai i oleloia ma ia palapala, e waiho nei ma Kukuau, e pili ana me ke alanui aupuni, ma ke taona o Hilo, Hawaii. F. S. LYMAN.

Hilo, March 15, 1878.

OLELO HOOLAHA.

E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i na holoholona a pau e hele wale ana maluna o kuu kuleana aina e waiho nei ma Makaliua 2 i Kahakuloa, mokupuni o Maui, oia hoi ka lio, bipi, hoki, miula, kao a me ka hipa. O kela a me keia holoholona e helehewa ana maluna o kuu aina i oleloia maluna ae, e hooukuia i Hookahi Dala no ke poo hookahi. A ke hookohu aku nei au ia Aarona Pupule, i Luna, a nona ka mana e hopu ai a e hoouku ai i na holoholona komohewa a pau. A e lilo keia i kanawai paa no kuu aina mai keia ia aku.

Mrs. PUPULE PAELE.

Makaliua, Maui, Mar 15, 1878.

KO BIHOPA MA

BANAKA MALAMA DALA!

E MALAMA NO MAUA I KE DALA O

na kanaka maloko o ka Banako, penei:

Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $300 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri uku panee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee e hele ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapaha malama.

Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu, aole ukupanee.

Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanaka la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai.

Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke la weia mai.

Ma ka la mua o Sepatemeba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ka kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.

Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo.

E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau.

BISHOP & Co.

KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO!

He wahi noho oluolu kokoke i ke Kaona.

MA KA MANA O KE KAUOHA I HOOpukaia e ka Hon. C. C. Harris, ka Lunakanawai Kiekie o ke Aupuni, e kuai aku ana ka mea nona ka inoa malalo nei, ma ka hora 12 awakea o ka Poaha, Mei 2, A. D. 1878, ma ke alo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, i ke kuleana a pau a me ka pomaikai a pau o E MIKALEMI i make aku nei. Hoko o kela pahale e waiho nei ma Alanui Alakea, Honolulu, i noho ia iho nei e Capt. W. Babcock, a penei na palena:

E hoomaka ana ma ke kihi Komohana Hema o ko Mrs. Townsends wahi ma Alanui Alakea, alaila hem 37° 1/2 kom 127 kapuai ma ia alanui ma ka aoao akau, alaila, ak. 49° 3/4 kom. 84 kap. e moe ana ma ko Lanai wahi a ma ka pa lepo: alaila, ak. 45° 1/4 hik. 131 1/2 kap. e moe ana ma ko William Wanu a me ka pa; alaila hem. 47 1/2 hik. 72 kap. e moe ana ma ko Mrs. Townsends a me ka pa a i kahi hoomaka ai. Maloko olaila, 279 2 10 anana.

Ma keia pahale i hoikeia ae la maluna, he hookahi hale laau nui e ku nei, he elua hale iluna a ilalo, a me na hale liilii e ae a pau; aia no hoi ma ke aoao makai o ka pa, he hookahi hale noho elua rumi; a o ka huina o ka pa a pau, he wahi noho oluolu.

He dala kuike, a i ka mea no e lilo ai keia pa na lilo o ka hana ana i ka palapala kuai. W. L. WILCOX,

Lunahooponopono o ka Waiwai o E. Mikalemi.

Honolulu, Mar. 18, 1878.

KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO!

KE HAAWIIA AKU NEI KA HOOLAHA malalo o ke kauoha a ka Aha Kiekie, no ka waiwai o SYLVESTER SABLAN Y CASTRO i make aku nei, a e kuai kudala aku ana au ma ke akea, hora 12 o awakea, o ka

Poaono, - - Aperila 13, 1878,

ma ke aio iho o ka Hale Hookolokolo, maloko o ke kulanakauhale o Honolulu, i ka pono a pau, ke kuleana a me na pomaikai a pau o Sylvester Sablan y Castro, i halia ae la maluna. iloko a ma ua Apana Aina e waiho nei ma Puunui, Honololu, Oahu, a i hoikeia hoi malalo nei:

Aina ma Puunui, Apana 1. 4. Loi.---E hoomaka aua ma ke kihi hema mauka, e pili ana me ko Poomanu a me ko Nahalelauhale, a e holo ana ma ko Nahalelauhala hem 29o 45' kom. 35 pauku, hem. 40o 45 hik. 66 pauku, hem. 41o kom. 32 pauku, ak. 62o kom 35 pauku, hem 40o 45' hik 66 pauku, hema 41o kom 32 pauku, ak 62o kom 1 kauiahao hem 34o 15' kom 27 pauku. ak 55o 15 kom 87 pauku, ak 37o 45' hik 1.06 kauiahao,m hiki i ke kihi ak mauka o keia e pili ana me ko Poomanu aina. Hem 70o 45' hik 1.59 kaui ma ko Poomanu a hiki i kahi i hoomaka ai. ma ia apana 205 anana.

Apana 2. 2 Loi.---E hoomaka ma ke kihi hema mauka, e pili ana me ko Poomanu a me ko Nahalelauhala, a e holo ana ma ko Nahalelauhala, hem 22o 45' kom 80 pauku, ak 69o kom. 208 kaui. ak 25o 30' hik 77 pauku, hiki i ke kihi ak. mauka e pili ana me ko Poomanu aina. Hema 72o 15' hik 2.04 kaui. ma ka poomanu a hiki i kahi i hoomaka ai. Ma ia Apana. 197 anana, pau loa, 402 anana.

A o keia aina no hoi ka mea i hoike ia ma ka Palapala Sila Helu 2627, kuleana Helu 1136, i hoopukaia no Paka. He aian mahi kalo ka nui, a he hale laau maikai e ku nei maluna o ka aina. No ka hoomaopopo lea ana, e ninau ia.

CECIL BROWN,

Luna hooponopono.

KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO.

Ma ka mana o ka olelo hooholo i hoopukaia e ka mea Hanohano A. Francis Judd Lunakanawai o ka Aha Kiekie ma ka la 19 o Maraki A. D. 1878, e kuai aku no ka mea nona ka inoa malalo ma ke akea, ma ka Poaono la 20 o Aperila A. D. 1878, maluna o ka aina i na pono ke kuleana a me na pomaikai a pau o C. Kanaina i make, iloko a ma kela mau apana aina he 11 e waiho la ma Waikahalulu, a mahope koke aku no hoi o na wahi noho o Kauka Hilibarani, Waiakahauki Hall, Damon a me Jones.

Apana. Helu 1 he 0.622 Eka.

" 2 0.722 "

" 3 0.750 "

" 4 0.615 "

" 5 0.143 "

" 6 1.500 "

" 7 0.300 "

" 8 0.116 "

" 9 0.873 "

" 10 0.390 "

" 11 0.130 "

He mau aina kalo ka nui, koe wale no ka apana Helu 3 he lokoia ia, me ka wai mapuna huahuai mau, me na pono wai kupono loa. Ua hoolimalimaia kekahi mau apana aina ma ke kumu hoolimalima maikai no ka wa pokole.

E ikeai no ke kii o keia mau aina ma ke Keena Oihana o ka Ilamuku. Ina he manao ko kekahi e pili ana no keia, e hoikeia aku no iaia.

He kuike ke dala, a o na palapala, na ka mea kuai mai no e uku na lilo. W. C. PARKE.

Luna Hooponopono Waiwai o Kanaina i make.

Honolulu, Mar. 22, 1878.

OLELO HOOLAHA.

KOMO GULA HUMUHUMU!

UA HAULA ma ke alanui ke KOMO GULA humuhumu. ua kuaiia me ka hua C ma ka aoao. O ka mea e loaa ai a hoihoi mai ma ke Keena o ka Papa Hawaii. e loaa no laia ka malana kupono.

OLELO HOOLAHA.

O KUU kane mare o Kung Sha, ua hoohaha keia ia'u ma ka nupepa Kuokoa, ua haalele au i kona wahi moe a me kona noho ana. Ua hoopunipuni loa ia keia Kung Sha. Oia no ka mea i haaleia mai ia'u iloko o na mahina ewalu, a hele oia ma Hawaii. ma ka malama ole i kuu ola. LAIE w.

Honolulu, Mar 13, 1878.

OLELO HOOLAHA.

UA HOOKOHU aku mana ia AKI, no Waina, Ewa, Oahu, i hope no mana no ka manawa o nana e kaawale ai mai keia aina, a hiki i ko mare wa e hoi mai ai.

AMI a me AKIONA, no Waimano, Ewa, Oahu.

EIA iloko o ka Pa Aupuni o Kohoialoa. Apana o Honolulu, 3 Lio e kuai kalala ia ano, ke hiki aku i ka Poaono, la 6 o Aperila, hora 12 awakea. Lio k hauliuli 1 w keokeo mahope hem ak hao manamana hem NP Lio w keokeo wiwi ak PP Lio w ulaula wiwi hem hapaha komu kuai. Lio k ulaula hauliuli na paa na kapuai mea i ka hao laekea iki ak SN hem F.

A B KAAUKUU,

Luna Pa Aupuni o Koholaloa.

Honolulu, Mar. 21, 1878.

MA KE KEENA o ka Lunkaaawai Kaapuni, Apana ekolu, ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o Maria Ii Brown w, no Hilo Hawaii, i make.

Ua heluheluia a ua waiho ia mai ka palapala noi a L. Severance, ka Lunahooponopono no na Waiwai o Maria Ii Brown. no Hilo Hawaii. i make, e noi mai ana e apono ia na aie a ka mea i make. i waiho ia mai na hila aie: Nolaila, ua kauoha ia ka poe a pau i pili. o ka Poakahi, oia ka la eono o Mei, M. H. 1878, i ka hora 10 o kakahiaka. ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo Hawaii, oia ka manawa me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i na noi la me na mea kue ke hoike ia.

F. S. LYMAN.

Lunakanawai Kaapuni, Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Mar. 13, 1878.

MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kepakeokeo k, no Laupahoehoe, Hilo, Hawaii i make.

Ua heluheluia a ua waihoia mai ka palapala noi a Kalua w, e noi ana, e hooiaioia ka palapala kauoha hope a Kepakeokeo k, no Laupahoehoe, Hilo, Hawaii, H P A i make, a e hoonohoia oia a me Puniawa k, i mau Lunahooponopono o ia palapala kauoha. Nolaila, ua kauoha ia ka poe a pau i pili. o ka Poakahi, oia ka la 6 o Mei, M. H. 1878, i ka hora 10 o kakahiaka. ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo Hawaii, oia ka manawa me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i na noi la me na mea kue ke hoike ia.

F. S. LYMAN.

Lunakanawai Kaapuni, Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Mar. 13, 1878.

MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana Ekolu, ko Hawaii Pae Aina.

E ike auanei na mea a pau, ke pili, e noho ana ka Lunakanawai Kaapuni ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, i ka Poalua hope o Aperila, M.H. 1878, ma ka hora 10 o kakahiaka, e hoolohe i na hihia i hoopii mai ka Aha Hoomalu o Hilo, me ka Aha Apana o Puna, Hawaii.

Nolaila, ua kauoha ia ka poe apau nona na hihia i hoopii mai ia mau Aha mai, e makaala mai ma ia la, me ka makaukau, o hoonele ia ka hoopii no ka hiki ole mai.

F.S. LYMAN, Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Mar. 15, 1878. 851 3ts

AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA, Kau o Iulai, A. D. 1878. Ma ke noi a Kaioe w, a me Kainiki k, kana kane, e hoona kuleana i kekahi mau aina i koi ia mamuli o ka mana ma ka pilikoko. Imua o ka Mea Hanohano A. F. Judd.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kaioe w, a me Kainiki k, kana kano o Kaalaea. mokupuni o Oahu, e hoi ana i ka mana ma ka pilikoko, iloko o kekahi mau aina e waiho la ma Kaalaea. ma ka mokupuni o Oahu, oia hoi ka aina i hoakakaia ma ka palapala noi a no Kaaoaoloa w, i make kauoha ole ma Kaalaea, mokupuni o Oahu, ma ka makahiki 1859. a e noi ana i palapala kii. e kii aku i ka poe e koi mai ana, a o hooholo i ka pono i na aina i oleloia no Kaioe w, i oleloia ka wahine mare a Kainiki k, i oleloia. Ua kauohaia, ma ka Poaono, Iulai 6 ma ka hora 10 o ke kakahi aka, M H 1878, oia ka manawa e hooloheia'i ke noi ana i olelo ia imua o ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, i oleloia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai na kanaka a pau e hoike mai, ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ke noi ana. A e hoolahala kela olelo kauoha ma Honolulu, ma ka olelo Enelani a me ka olelo Hawaii, ma ka Hawaiian Gazette, he nupepa i paila ma ka olelo Enelani, a ma ke Kuokoa, he nupepa i paila ma ka olelo Hawaii, no na pule ekolu.

Hanaina ma Honolulu, Hawaii Paeaina, Mar 19, 1878.

A. F. JUDD,

Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o Kaalehu k, o Waimanalo, Oahu, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai L. McCully. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Napahuelua, o Honolulu, Oahu, e hoike mai ana, o Kaalehu k, no Waimanalo, Oahu, na make kauoha ole ma Waimanalo, Oahu, i ekolu makahiki mamua iho, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Napahuelua.

Ua kauohaia, o ka Poakolu, ka la 10 o Aperila M. H. 1878, hora 10 A M. oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai ia, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou. e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa, nupepa ma Honolulu.

Kekauia ma Honolulu ko Hawaii Pae Aina, Mar 18, 1878.

LAWRENCE McCULL,

Kakela & Hatch, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Ikea: no Napahuelua.

Jno. E. Barnard, Kakauolelo.

MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Kaowao k., no Wailuku i make. Ua heluheluia a ua waiho la ka palapala noi a Kukona w., ka wahine kane make a Kaowao k, no Wailuku, Maui, H. P. A. i make, e noi ana e mahele ia a e hookaawale ia kona kuleana hapakolu. wahine kane make, iloko o ka waiwai o kona kane, o ua Kaowao la i make. Nolaila ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poahi oia ka la 4 o Aperila 1878, ma ka hora 1 p. m. ma ka hale hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i koko ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoikeia.

ABR. FORNANDER,