Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 9, 2 March 1878 — Page 4
This text was transcribed by: | Shaun Kamakea-young |
This work is dedicated to: | Hawaiʻinuiākea School of Hawaiian Knowledge |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1
Dala Kuike ka Rula.
MARAKI 2, 1878.
OLELO HOOLAHA.
E halawai ana ka Aha Euanelio o Hawaii Akau ma Waimea, Kohala Hema, ma ka la 6 o Maraki. Ua hoololiia ka hoolaha mua ana.
MA KE KAUOHA.
Haawina Kula Sabati
HELU 10, SABATI, MARAKI 10.
KUMUHANA;
Ko Hezekia alii maikai ana. Pauku Bai-
bala, II Oih. Lii, 29;1-11.
HOOMAKA iho la o Hezekia e alii i kona makahiki he iwakaluakumamalima, a he iwakaluakumamaiwa makahiki kokna noho alii ana ma Ierusalema; a o ka inoa o kona makuahine, o Abia, ke kaikamahine a Zekaria.
2 Hana pololei iho la oia imua i ke alo o Iehova, e like me na mea a pau a Davida kona kupuna i hana'i.
3 I ka makahiki mua o kona noho alii ana, a i ka malama mua no hoi, wehe ae la ia i na puka o ka hale o Iehova, a hana hou ia mau mea.
4 Kii aku la i na kahuna a me na Levi, a houluulu ia lakou ma ke ala ma ka hikina;
5 Olelo aku la oia ia lakou, E hoolohe mai oukou ia'u, e na Levi: ano, e huikala oukou ia oukou iho, a e hoomaemae oukou i ka hale o Iehova ke Akua o ko oukou poe kupuna, a e lawe aku i na mea haumia mai kahi hoano aku.
6 No ka mea, ua lawehala ko kakou poe kupuna, ua hana ino lakou imua i ke alo o Iehova, ko kakou Akua, ua haalele lakou ia ia, ua huli ko lakou maka mai ka halelewa o Iehova aku, a ua haawi mai lakou i ke kua.
7 A ua pani lakou i na puka o ka lanani, ua kinai i na kukui, aole lakou i kuni i ka mea ala, aole hoi i mohai aku lakou i kekahi mohai ma kahi hoano o ke Akua o ka Iseraela.
8 No ia mea, ua kauia mai ka huhu o Iehova maluna o ka Iuda, a me ko Ierusalema, a ua haawi oia ia lakou i ka hana ino ia mai, a me ka heneheneia mai, a me ka hoowahawahaia mai, e like me ka mea a ko oukou mau maka i ike iho nei.
9 Aia hoi, ua haule ko kakou poe kupuna i ka pahikaua, a o ka kakou poe keiki kane, ame na kaikamahine a kakou, a me na wahine a kakou, he poe pio lakoku no keia hewa.
10 Ano, eia no iloko o ko'u naau e hana i berita me Iehova ke Akua o ka Iseraela, i huli ao kona huhu wela mai o kakou aku.
11 Ano, e ka'u poe keiki, mai lalau oukou; no ka mea, ua wae mai o Iehova ia oukou e ku imua ona e hookauwa nana, a e lawelawe i kana mau oihana, a e kuni i ka mea ala.
Pauku Gula. Ina hana a pau ana i hoomaka'i, me kona naau apau oia kana i hana'i, a ua kokuaia mai. II Oih. Lii. 31;21.
Na Mahele. 1 Ka hana mua a Hezekia, p. 1-4.
2 Kana mau olelo paipai. p. 5-7.
3 Na pilikia i ili mai, a me ke kumu. p8-9.
4 Ka manao iloko o ko Hezekia naau a me ka olelo paipai hope. p 10-11.
Mele. 8 Leo.
1
E oli a hauoli e;
Ua puka mai ke'lii maikai;
He mamo na Davida nei;
O Hezekia keia 'lii.
2
Pua no ka luakini e,
Hookapuia na mohai.
Na Hezekia i wehe ae,
Hoomana hou, a hoomaikai.
Pule i mahuahua na Hezekia &e.
Na ninau a na kumu.
P 1-4. Na hana mua a Hezekia. Hezekia ke keiki oia awai? Heaha ke ano o Ahaza? He makua hewa ka, maikai nae ke keiki? Hoomaka Hezekia e alii i ka makahiki ehia ona? Ehia makahiki i alii ai? Mahea? Owai kona makuahine? Hoomaka oia e lii ma ka makahiki ehia mamua o ko Iesu hanau ana? Owai ke'lii o ka Iseraela ia wa? II Na Lii, 18;1. Owai ke'lii o Asuria? o Suria? o Aigupita? E kukulu ia'na ke kahua, na kumu mua o ke Aupuni hou ma ia wa, he aupuni kaulana loa, owai ia aupuni, me kona alii mua? Owai kekahi mau aupuni e ae ia wa?
Ke'lii ehia Hezekia o na'lii o ka Iuda? Ke'lii ehia mai a Davida mai? Hana pololei oia me wai? Ehia makahiki ia mai o Davida mai?
I ka makahiki ehia o kona alii ana i wehe ai oia i na puka o ka luakini, a hana hou ia? Nawai i pani i na puka? No ke aha? Nawai i pani a e pani ana i ka puka o ka lani i ole e komo na kanaka maloko; Mat. 23;13.
Ka Malama mua, ka malama mua ia o ke aha? O ko Hezekia alii ana nei? O ka makahiki laa anei? Owai ka inoa o ka malama mua o ka makahiki laa? a o ka makahiki nea?
Mahea i houluuluia'i na kahuna me na Levi? Ke ala hikina, ka pa paha ia ma ke alo o ka puka o ka luakini.
P 5-7. Na olelo paipai a Hezekia. 1 E hoolohe. 2 E huikala i ke aha? 3 E hoomaemae i ke aha? 4 E aha i na mea haumia? Heaha ia mau mea haumia? Na kii a kuahu kii o Ahaza. II Na Lii 16;12-16.
Ua aha na kupuna imua o ke alo o Iehova? Ua haalele ia wai? Uaha ka maka? U'aha ke kua? Owai ke hoohalike ana me lakou i keia wa? U'aha lakou i na puka o ka luakini? Ua kinai i ke aha? Aole hoi i aha ma kahi hoino o ke Akua? Pela anei kekahi poe oonei?
P 8-9. Na pilikia i ili mai me ke kumu. Heaha ka i kauia mai maluna o ka Iuda me Ierusalema? Ka hana aha ka i haawiia mai? Ua hoopilikia mai na aupuni e, a henehene mai, a hoowahawaha mai. No ke aha keia mau pilikia? Kan. 28;15,20, 25, 26, 37. Aole anei oukou e makau o ili mai keia mau poino maluna o oukou no ka hookuli ia Iehova?
P 10-11. Ka manao iloko o Hezekia, me ka olelo paipai hope. Heaha ia manao? E hana i berita me wai? No ke aha? Me wai mamua? Me Asa ma. Heaha ka olelo paipai? Mai lalau, ma kanaloa, mai hoololohi. Ua wae ke Akua ia wai e ku imua ona, a e aha? Nah. 3;6. 18;2,6.
Mele. 7-6. Leo, Hosana kamalii.
E ala na kahuna,
Ame na luna pu,
Na kumu, na haumana,
E hoomaemae kakou,
Kai ae i na haumia
I maemae na naau,
E ku a lawelawe,
A hana pono mau.
Cho. Ke kau nei ka inaina,
Ua wela ka huhu,
E mihi. a e huli,
I ola pu kakou.
Na ninau a ke Kahu
Na makua. Nui wale na ninau a na kumu ia oukou, he mau ninau paakiki kekahi. Ua loaa anei na haina? Ina ua loaa, hai mai i na inoa o ke lii o ka Iseraela, o Suria, o Asuria, o Aigupita, o Roma. Loaa ole ka. Ua loaa anei i na keiki, a i na kumu? Ina aole, e imi a hai mai kela Sabati.
Na keiki. He alii aha Hezekia? Owai kona makuakane? He makuakane aha ia? Owai kona makuahine? Malama he makuahine maikai ia, a nolaila, ua maikai kana keiki. Owai na kupuna maikai o Hezekia? Owai na kupuna hewa? Owai ke lii nana i pani na puka o ka luakini? Na ke lii hea i wehe na puka? Ua piha ka luakini i na mea haumia, owai ka i kauoha ia e lawe aku i na mea haumia mai ka luakini aku? Heaha na mea haumia a hoopaumahele iloko o ko kakou luakini? Ka uahi baka, a kuha baka, a lealea, a hawanawana, a hiamoe a--He aha ka pono? A pehea ka luakini o ka naau? Heaha ka wai hoomaemae i ka naau? A maemae ole ka naau, ae anei Iesu e noho iloko? Aia mahea ka luakini maemae loa? Owai ke ae ia'na e noho maloko.
Ke kula a pau. Heaha ka pa ku gula? Me ke aha kakou e hana'i i na hana i loaa mai? Kek. 9;10. Hai mai hoi. Rom. 12;11. 1 Kor. 15;58. Heaha ke ano oia inoa Hezekia? Owai ke kaula kaulana e noho ana i ka wa ia Hezekia z Owai pu kekahi me Isaia? E huli i loaa.
Na manao pili. 1 Hoala pinepine ke Akua i na agena e pono ai kona aupuni. 2 E hoomaemae e na kahuna, na luna ia lakou iho. alaila hiki ke hoomaemae i na luakini, me na ekalesia. 3 E kokua na lii i ka hoomaemae ana i ka aina i ka hoopau ana i na mea haumia. 4 E noi aku i ka Uhane Hemolele e hoomaemae i ko kakou mau naau. 5 E wehe i ka puka o na luakini, e komo maloko e mohai i na mohai maikai i na mele, na himeni, na pule, ka hoomana ia Iehova.
Mele. 8. Leo--
1
Ma ka nana mao, maanei
A puni ae Hawaii nei,
Ua pani ia na puka e
O ko ke Akua mau hale nei.
2
Ina aole, e hai mai
Ke kumu o ka noho ae,
Ku no na noho a haohao,
Auhea na ona i lalau?
3
E wehe a akea no,
Kahea, e komo mai oukou;
Hoomana, a hoolohe ae
I na olelo e ola'i.
Pule i hoomaemae ia, a hoopiha ia na lua kini, &e.
Haawina no Maraki 17, 2 Oih'Lii. 32;9-21.
HELU 11, SABATI MAR. 17, 1878.
KUMUHANA:
Hezekia me ko Asuria. Pauku baibala,
II Oih Lii, 32;9-21.
9 A mahope iho o keia mea; hoouna o Senakeriba ke alii o Asuria i kana poe kaua i Ierusalema, (aia no ia ame kana poe ikaika me ia e ku e ana ia Lakisa,) io Hezekia la, ke alii o Iuda, a i ka Iuda a pau, aia ma Ierusalema, i mai la,
10 Penei i olelo ai o Senakeriba, ke alii o Asuria, Ma ke aha la i paulele ai oukou i ko oukou noho ana i ka popilikia ma Ierusalema.
11 Aole anei i hooikaika o Hezekia ia oukou e haawi ia oukou iho i ka make i ka pololi a me ka makewai, i kana olelo ana ae, O Iehova ko kakou Akua, e hoopakele oia ia kakou mai ka luna aku o ke alii o Asuria.
12 Aole anei o ua Hezekia la keia, ka ka mea nana i lawe aku i kona mau wahi kiekie, a me kona mau kuahu, a olelo aku i ka Iuda, a me ko Ierusalema, i aku la, Imua o ke kuahu hookahi, e hoomana ai oukou, a maluna iho o ia mea e kuni ai i ka mea ala?
13 Aole anei oukou i ike i ka mea a'u i hana'i, Owau a me ko'u mau makua, i na kanaka a pau o na aina? Ua hiki anei i na akua o na lahuikanaka o na aina ke hoopakele i ko lakou aina mai ko'u lima aku?
14 Owai ka mea a na akua a pau o ia mau lahuikanaka a ko'u mau makua i luku loa ai. I hiki ia ia ke hoopakele i kona poe kanaka mai ko'u lima aku. i maopopo e hiki i ko oukou Akua ke hoopakele ia oukou mai ka'u lima aku?
15 Ano, mai noho a hoopunipuni o Hezekia ia oukou, a malimali mai ia oukou pela, mai paulele oukou ia ia; no ka mea, aole hiki i kekahi akua o kekahi lahuikanaka, a me kekahi aupuni ke hoopakele i kona poe kanaka mai ko'u lima aku, a mai ka lima aku o ko'u poe kupuna; a pehea la e hoopakele ai ko oukou Akua ia oukou mai ko'u lima aku?
16 A olelo ino hou aku kana poe kauwa ia Iehova, ke Akua, a ia Hezekia kana kauwa.
17 A kakau ia i na palapala e hoino aku ia Iehova ke Akua o ka Iseraela, me ka olelo aku ia ia, i aku la, E like me na akua o na lahuikanaka o na aina e, aole lakou i hoopakele i ko lakou poe kanaka mai ko'u lima aku, pela hoi, aole e hoopakele ke Akua o Hezekia i kona poe kanaka mai ko'u lima aku.
18 Kahea lakou me ka leo nui, ma ka olelo a ka Iuda, i na kanaka o Ierusalema i ka poe maluna o ka pa, e hoomakaukau ia lakou, a e hoopihoihoi ia lakou, i loaa mai ke kulanakauhale ia lakou.
19 Olelo ino aku la lakou i ke Akua o Ierusalema, e like me na akua o ko na aina e, na mea a kanaka i hana'i.
20 No ka mea, pule aku la o Hezekia ke alii, a me Isaia ke keiki a Amosa, ke kaula, a kahea aku laua i ka lani.
21 A hoouna mai o Iehova i anela, nana i luku iho i ka poe koa ikaika a pau, a me na luna, a me na kapena, ma kahi i hoomoana'i ke alii o Asuria: a hoi aku ia i kona aina me ka maka hilahila. A hiki ia i ka hale o kona akua, o na mea i puka mailoko mai o kona puhaka, pepehi lakou ia ia malaila i ka pahikaua.
Pauku Gula, Me ia he lima kanaka, aka, me kakou o Iehova ko kakou Akua, e kokua mai ia kakou, a e kaua i ko kakou kaua. II Oih Lii 32;8.
Topika, Ke kaua kue i ke Akkua.
Na Mahele. 1 Ka mea e kaena ana, p 9.
2. Na olelo kaena, p 10-19.
3. Ka lukuia'na o ka mea kaena. p20-21.
Mele. Mele hou. 7,--Leo.
1
Mai kaena, e na 'lii,
Na aupuni kaua nei.
Lanakila anei oukou
Ke kue i ke Lii mau?
2
Mai kaena kamalii
No ko oukou akamai.
Oukou hoi, na kumu, ao
Mai kaena, mai haanou.
3
Noho haahaa, akahai,
Me Iesu la i ao mai,
Pela e loaa mai ai
Ko ka lani pomaikai.
Pule i hoopauia ke kaena, ka hookiekie ana, i noho haahaa kakou &e.
Na ninau a na kumu. Heaha ke kauoha a Hezekia ma kela Haawina? II Oih Lii. 29;5. Ua hookoia anei ia kauoha? p 16-19.
Heaha kekahi mau kauoha me na hana no na mohai, no na himeni, no ka hoomaikai ana? p20-36.
Ka ahaaina hea kai kauohaia, a hoala hou ia? Owai ka poe i kiiia'ku e hele mai ia ahaaina? Mai hea a hea e kii aku ai? Pehea ka nui o ka poe ma ka akau? Pehea me kekahi hapa? Lehuleu anei ka poe i akoakoa mai ma ia ahaaina? E hia la i ahaaina ai? Ehiku la no ka ahaaina moliaola, a no ke aha keia mau la hou e hiku? Aole he ahaaina e like me keia mai ia wai mai?
Mokuna 30;1-27.
Ma hope iho o keia ahaaina, heaha ka hana no na kii, a no ka hooponopono ana i ka luakini, na papa kahuna, na papa Levi, na hapaumi, na mohai, na kuauhau? Pehea hoi Hezekia i hana'i me ke aha ia mai hoi e ke Akua? Mokuna. 31;1-21.
Mahope o keia mau mea, owai ke lii i ala, a hele kue mai ia Ierusalema? Heaha ka hana a Hezekia, e pale ai, e hoopilikia ai i ko Asuria poe koa? Heaha kana mau olelo paipai a hoolana? Mok. 32;1-8.
P 9. Ka mea e kaena ana. Owai ia mea? Owai kana i hoouna aku ai e kaua ia Ierusalema?
Nana. II Na Lii. 18;17-19. I ko Hezekia lohe ana, ua hele kue mai Senakeriba, a ua lawe pio i kekahi mau kulanakauhale, wikiwiki oia e hoolaulea i ke lii ma ke aha? 2 Na Lii 18;13-16. Ka inoa ua oluolu Senakeriba i keia makana nui, ua pau ka manao e kaua, aole ka? He ahi hoopunipuni, e kaena ana i kona ikaika iho. e hoole ana ia Iehova e like me Parao. Puk. 5;1-2; me Golia, 1 Sam. 17;10; me Benehadada, 1 Na Lii 20;10. Heaha ka hilinai mana ole? Hal. 33;16,17.
P 10-19. Na olelo kaena, Heaha ka ninau kaena mua a Senakeriba ma ka waha o na elele? E haawi ana Hezekia i na kanaka i ke aha? ma ke aha wahi a lakou? p 11. Heaha ka Hezekia i lawe aku mai o lakou aku? p 12. Oiaio anei keia mau olelo? Heaha na olelo kaena ino ma p 13-14 no na akua e, no ke Akua oiaio hoi? Heaha kekahi mau olelo ino no ko Hezekia hoopunipuni ana ia lakou, a no ka hiki ole o ke Akua ke hoopakele ia lakou? p 15. Pehea hoi lakou ia Iehova, a ia Hezekia? p 16. A kakau lakou i palapala aha? p 17. A kahea lakou i na kanaka o Ierusalema me ka leo nui i mea e aha ai? p 18. A aha lakou i ke Akua o Ierusalema? p 19. Nana hoi II Na Lii 18;19-25, 29-35, 19;10-13. Hal 97;7. Isa 10;15.
P 20.Ka pule ana a Aezekia laua me Isaia. heaha ia pule? @e na olelo hoolana a Isaia? II Na Lii 19;1-7, 14-34. Isa. 37;6,7,14-35.
P 21, 22, Ka lukuia ana o ka mea kaena. Pau ka pule a Hezekia, hoouna ke Akua ia wai e luku i na koa o Asuria? Aia mahea lakou? Mawaho aku no o Ierusalema. Ehia ka poe i make? II Na Lii 19;35. Isa. 37;36. He make malu keia mai ke Akua mai, oiai e hiamoe ana na koa ma ka po e like me kela make o na hiapo o Aigupita. Puk. 12;29. Pau loa anei na koa i make II Na Lii 19;35. Heaha hoi ka hope o Senakeriba? nawai i pepehi? II Na Lii 19;37. Ko ka olelo hea? Isa. 37;7, 31;8,9. heaha hoi ka hope o Parao? o Golia? o Benehadada? Owai kekahi alii o Bablalona mahop iho i kaena nui no kona aupuni? Heaha hoi kona hope? dan. 4;28-32.
Mele. Mele hou. 8-6 Leo,
1
Hookiekie no ke lii,
Senakesiba nei,
Kue i ko ke ao Moi,
Hoino wale ae.
2
A hoouna mai ke Akua mau
He anela hoopai;
A luku oia ma ka po
Ia kini haanou nei.
3
Makau na'lii, na kanaka
I ke Akua mau,
O iho mai he anela,
A luku ia oukou.
Na ninau a ke kahu.
Na makua. Owai keia alii kaena? Heaha ke ano nui o kana mau olelo kaena? Maluna o ke aha kona hilinai ana? Papa oia, mai hilinai ka Iuda ia wai? Io wai la Hezekia i hoopii aku ai iloko o keia pilikia? Owai ke kaula i kokua a hoolana ia ia? Lohe anei ke Akua i ka Hezekia pule? Owai ka i hoouna ia mai e ke Akua e luku i ka puali koa o Senakeriba? Pehea ka luku ana? Ehia tausani i luku ia?
Na keiki. Heaha ka hope o Senakeriba keia alii kaena nui wale? Nawai oia i pepehi? Owai na inoa o keia mau keiki? Isa. 37;38. Hai mai i kekahi poe kaena e ae. Parao, Golia, Benehadada, Nebakaneza. Mahea Parao i make ai? Nawai i pepehi ia Golia? Me ke aha? Heaha ka hoopai i hiki mai maluna o Nebukaneza? Kipaku ia oia ma ka nahelehele, a ai i ke aha? me ke aha? Pehea ka lauoho? na maiao? Pehea ka loihi? Maikai anei ke kaena ana? Hai mai i ka pauku himeni o keia la.
Ke Kula a pau. Hai mai i ka pauku gula. Owai ka i kokua nui ia Hezekia? Heaha kekahi mau hana maikai ana? Ua aha i aka luakini? Ua aha ia ka ahaaina moliaola? Ua waiho wale ia anei ia ahaaina na mamua aku? Aole he ahaaina me keia mai ia wai mai? Ma ke aha e hiki ai ke malama ia ahaaina? Heaha ke kauoha no ka ahaaina a ka Haku? 1 Kor. 5;7,8. Ma ke kukulu ana i ka ahaaina berenahu ole mua heaha kekahi luku ana i like ke ano me kekahi luku ana ma keia Haawina? Mahea i make ai Senakeriba? Owai ke'lii mua o Nineva? Owai ke panihakahaka o Senakeriba? He aha ka hope o ka poe haakei? Sol. 15;25.
Mele 8-7 Leo, Beatley.
1
A kau mai ka pilikia,
Hoopii i ke Akua e,
Me ia ke'lii Hezekia,
A kokua ia mai.
2
Lanakila no ka Iuda,
Me Iurusalema pu,
Pau na kue i ka make,
Olo ae na kanikau.
Pule i lanakila ka poe, pono a auhee aku na enemi, &e.
Haawina no Maraki. 24. 2 Oih'Lii 33, 9-16
E KA NUPEPA KUOKOA; Aloha oe:--
Ma ka helu 52 o ke KUOKO, ua ike akea ia na pane a Thom. Puuohau i ke komite o ka Aha Kiekieo Hawaii Komohana, pu me ke komike o ka Ekalesia o Pukaana.
O ke Komite nae o ka Ekalesia kana i ake nui ai e ike ia'e kona poo, alaila, hoohuli koke ka waha o ka pu ia ia, malia paha ua piha; E kuu makamaka aloha, aole au e hoihoi aku ana i ka hewa no ka hewa, a i na hua olelo ino ma ke ano panai i like pu; Aka, he okoa ka'u nou e kuu hoa'loha.
Ke aa aku nei au e hoike imua o na kini o kaua i ka mea oiaio, penei, ua kahea ka Ekalesia o Pukaana ia oe iloko o ka M.H. 1876. puka koke mai no kau palapala e apono ana ia leo kahea; a iloko no o Augate oia makahiki; hiki kino mai oe a makaikai i ke Kihapai, ka loa ka laula, ka momona, a panoa paha, ma na pule hope o Dekemaba hiki kino mai oe me kou ohana a me ko olia mau pono kino a pau; a na ka Ekalesia no i uku aku na lilo uku moku a pau o olia.
E ka hoa e, ua kau ka Moa i ka haka, a kali aku la ma ka la mua o Ianuari o 1877, hoomaka koke no ka mahiai, waele kanu a kipulu, no ka mea, ua ike oe, koku kuleana ia, a pela hoi ka Ekalesia ia oe; Aka, ke hoole manawaino loa mai nei oe; "Aole! Aole!! Aole loa!!!" he kuleana iki o ka Ekalesia wahakani o Pukaana ia oe.
E ka makamaka, pela iho la anei ka hooia ana mai a kou lunaikehala ia oe?
Lawelawe ponoi no oe i ke kihapai a hiki i loko o Maraki, noho ka Aha Hui i Lanakila; waiho hou aku ka Ekalesia he palapala kakau ia oe ma o ka Aha'la, i na paha ua ae aku oe i ua palapala nei a ka Ekalesia mao ka Aha Hui la, ua manao no hoi au ua kuleana ka Aha ia oe, aka, aohe o'u kuleana ia, ia lakou ae no ia.
"Aole no i hookuuia o T. Puuohau mai kona keiki ana no ka Aha Ekalesia o ka mokupuni o Oahu, e kuleana ai ia Aha Hui, a me ka Ekalesia hookamaai o Pukana ia T.P."
Ea, ua naauao anei keia pane ou? aia ma kekahi lalani o kou palapala kahea, penei i kakau ia: "Aia a kaawale oe i na mea hihia o ke ao nei."
Ma kou kumu mua, penei: 1 "Aole i hoonoho o ka Aha Hui ia T.P. i kahu no ka Ekalesia o Pukaana. 2 aole no i haawi i palapala haiolelo, 3 aole no i hookama i keiki na ka Aha."
E.T. Puuohau, i na paha i lawelawe ka Aha Hui Ekalesia o Hawaii Komohana i kekahi o keia mau kumu ekolu ia oe: aole oe e hapai i ke kumu hope alaila ua olu he wai malalo, ina paha i kapae aku oe i ke kumu mua, a huna kele aku ia ia ma kahi pouli, a o ke kumu elua wale no kau k hoaiai mai, no kou hookuu oleia mai kou keiki na ka Aha o Oahu, e aho ia, aka, oiai no kekahi mea hihia i oleloia maloko o kou palapala kahea.
Na ka lehulehu e nana mai; Owai la ka hookamani? O ka Ekalesia paha, o ke komike paha, a o T. Puuohau anei?
"He alapahi, a he hoopunipuni lua ole keia o ke komike o ka Ekalesia o Pukaana &e." Oia hoi, no ka hoike aku i ka Aha, ua haalele ino o T.P. i ka Ekalesia, mahope o kona ae pono ana mai i ka palapala kahea, a me ka hanai pono ana o ka Ekalesia ia ia.
E.T. Puuohau, ua hapala mai oe ia mea ino iluna o kou makamaka aloha; ma kuu ano komike no ka Ekalesia o Pukaana, ua huli no wau i huaolelo kupono ma kahi o haalele ino, aohe olelo Hawaii e ae i kupono loa elike me "haalele ino." No ka mea hoi, ma ka la Sabati iho, aole oe i hai iki imua o ke Anaina Ekalesia e hoi ana oe ma ia Poakahi ae, aole loa he wahi leo oia ano i lohe ia mai loko aku o kou waha, a e hoike mai ana la hoi i na kumu o ka waiho mai i ka Ekalesia aole loa no; Ua hooholo ia ma ia Sabati he lulu no ka hanai ia oe ma ia Sabati aku, aka, palahiu e nae oe kau ana iluna o ka moku, i ko makou hoi ana mai uka mai, ua hala aku la oe e lana ana maluna o ka ili o ke kai, aole hoi i aloha mai elike me ke ano i maa mau ia kakou, pela iho la kou hele ana la e ka makamaka, Ua manao ke komike he haalele ino ia; oia nae kau e hapala mai nei, he alapahi a he hoopunipuni lua ole ke komike. Na ka lehulehu e nana mai ia kaua.
Ma kou manao hope, e ahewa ana i ka Aha Hui Ekalesia o Hawaii Komohana, no ka hai ole i ka inoa komike.
E ku kohana aku ana au imua ou he maka a he maka, mai kuu poo o kuu wawae, aole loa au e hoao iki e pee iho,
E ike auanei oe ia'u aohe he enemi; aka, kou hoa'loha oiaio no ka mea i iini nui e hookupaa ia oe maluna o ka Ekalesia nei, ai haawi aku i na kokua ana elike me ka hiki, aka nae paha ua kuhihewa oe he mea okoa, aole.
Owau iho no me ke aloha ia oe a me kou ohana pu, a ke aloha aku nei hoi me ko'u ohana ia olua. D.H. NAHINU.
Hookena, Ian. 1878.
Na Kula Sabati, Ko lakou ano
ma Hawaii nei, na hemahema, na
kuhihewa, na mea e pono ai.
Heaha ke ano o na kula Sabati Hawaii? E hai mai ka mea i ike, oia hoi ka mea i kaahele apuni keia Pae Aina ma ke ano o ke kiu, e komo ana iloko o kela, a o keia kula Sabati, a e nana pono i ke ano o na hana, i ka maikai a me ka maikai ole, a e kakau i paiia ma ka nupepa.
Ua paiia no kekahi mau mea no kekahi mau kula Sabati. Ma na mea nae i paiia, aole akaakalea ke ano oia mau kula. Ua lako paha i na mea e pono ai, ua hemahema paha.
Eia na mea e pili ana i ke k ula Sabati maikai.
1. He kahu maikai, naauao akamai, oluolu akahai, aloha, imi, naauao e, hoomakaukau pono kana oihana, ike i na inoa a pau o na haumana, launa pu me lakou ma na la noa, ume ia lakou ia ia iho, e like me ka ume ana o ka la i na Hokuhele i ole e hele lalau.
E lako ke kahu i na mea e pili ana i na haawina kula Sabati, i ka baibala, i ka buke wehewehe i na hua baibala, i na nupepa kahi e paiia'na na haawina kula Sabati, ka palapala aina kahi i kakauia ai na inoa o na aina o na kulanakauhale &e.
Aole nae he mau mea keia e waiho wale ia. E nana mau no i kela pule, i keia pule, a i na la apau paha. A ina he mea pohihihi kekahi, a loaa ole, e hele i kahi o ke kahuna pule, a o ka mea i ike. Me ia e makaukau ai oia e hoomalamalama i na haumana me na kumu ona, i ka wa e kula ana. Mai olelo, aohe manawa. E lawe i manawa. Loihi na po. Nui na minute, a hapa hora paha i kaawale. E hoopiha i ka wa kaawale i keia hana maikai. E hoomanao ana, ka oihana kahu kula Sabati, he oihana nui, hanohano ia, e pili ana, a e koo ana i ka oihana kahunapule, me ka oihana anela. Me na luna oihana e ae, na kahuna, na loio, na Lunakawai Kiekie i hoomakaukau e ai mamua o ka hana ana, pela e hana'i na kahu kula Sabati.
E hui pu hoi lakou me na kahunapule, me na kumu, e kukakuka no na mea e pono ai.
E kukulu i halawai kumu, i mea e makaukau ai na kumu. A ma ka wa kula, e nana na kahu i ka hana a na kumu, a e kokua ma ke kuikahi ana. A ina he wa kaawale no na ninau mawaho o ka haawina, na ke kahu no e hoopuka ia mau ninau.
Ina na kela, na keia, he haumana, he kumu e hoopuka i na ninau, hemahema paha, lalau, naaupo, hoala hoopaapaa waiwai ole, poho ka manawa. (Aole i pau.)
RICHARD @
LOIO a he @
E HELE @
a pau @
Oahu nei @
Ua ma@
nawai o @
Ua h@
aina@
K@
K@
ka hele @
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike.
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE!
E LAA NA
Ahinahina, Kalakoa,
Keokeo, Leponalo,
Pena, Aila, Aniani,
KA MEA PIULA!
KOPA, AILA HONUA,
AILA HOOMALOO
Kui Kakia, Pakeke,
Tabu, Kaula, Noho Lio,
Hulu Palaki, na Pulumi.
A HE
AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HA
WAII NEI NO NA
Lainakini-nao,
Lainakini Maoli,
Palule Kalakoa,
Alapia, Kelepa, Kilikia,
Na lole kupono i ka wawae,
Palulue Huluhulu,
Na Lole Huluhulu,
Na Lole no ka hoohehelo ana
Lipini, Lihilihi, &e.
LIPINE, LIHILIHI, &e.
A ME NA
Mikini Humuhumu MakeponoLoa!
A HE
MAU MEA AI KANI
Ka Palaoa, Kopaa,
Raiki, Pia, Hoohu,
Paakai, Huaala,
Pia Kulina, &e.
Ahe Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNES.
Laau Kunu,
Laau Hoomaemae Koko
Laau Hoopau Naio,
Penikila, Huaale,
A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU!
827 3m 839
PAPA! PAPA!
NO
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I
PA KUAI PAPA
MA
KA UWAPO O PAKAKA!
Na Papa Ulaula o na ano a pau.
Na Papa Paina o na ano a pau.
Na Pili Hale Ulaula.
Na Pili Hale Keokeo.
Na Pepa Hoonani Hale,
Na Pepa Molina.
Na Pena a me na Aila Pena!
NA KU'I O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA a me
NA PANI PUKA ANIANI.
NA PANI PUKA ame
NA OLEPELEPE
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU!
E KUAIIA MA KE
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O keia Makeke.
ALLEN & ROBINSON.
Honolulu, Ina. 1, 1879. 840 3m
E KA POE MAI
E KA POE PILIKIA!
E NANA MAI OUKOU I KEIA. UA LOAA HOU MA
Ka Laau Lapaau Kaulana!
No ka hoomaikai ana i ke koko,
A me na mai a pau.
E hele a ike, aia ma kahi o
A.L. KAMIKA, Opio.
Helu 44, Alanui Papu. 840 3ms