Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 6, 9 February 1878 — Page 2
This text was transcribed by: | Arnold Hori |
This work is dedicated to: | Masayo Mishima Teraoka of Puuena Place & Paah |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma ke Kauoha.
Ka Waihona o ke Aupuni Hawaii.
@
J. O CARTER
@
CHAS C HARRIS.
6
@
J. MOTT SMITH,
@ Kuhina Kalai@
4
@
J MOTT SMITH.
Kuhina Kalalai@a
837
@
J MOTT SMITH.
Kuhina Kalelaina
@37
@
@ SMITH K@ K@
@ 1877 @
J MOTT SMITH Ka@ Kal@
@37
Hoolaha.
@ malalo @ pali nala @
@N M KAKINA K@ Waiwai. @
Aoolana.
@
@N M KMINA Kah@a Waiwai @
H@ H@ Pauku 20 o he @ haawaiia ma ka la 20 o
@
Pas@ 29. E maheleia ka Maua Nui o ke Aupuni @kolu Apina okoa, oia hoi ka Mana Hooko, ka Mana Kau Kanawai, ka @ia Hooholoholo.
E ku kaawale ia mau mahele okoa ; aole @ kahi Lunakanawai iloko o ka Ha@ A@io
Aponoia i keia la--o--- ---- M H 1876.
H@ Hoololi i manaoia no ka Pauku 6 o @ Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Anga@ M H 1861, e like me na olelo o ka Pauko @0 o ia Kumukanawai.
E hoelu@a a ma keia ua hoololiia no ka P@ 61 o ke Kumukanawai, a penei e @ luia ai ua Pauko la;
Pauku 61. Aole @o e kohoia kekahi i Lu@ @ahuamana i na he pupule a he hupo paha, @ ia he kanaka maialo o ka Moi, a @ ahu oia i na makahiki he iwaka@ @akahi, a ke ike ole hoi i ka helu@ a me ke kakaulima. a ke maopopo ole @ iaia ha heiu waiwai, a ke ole hoi oia i @ nia Lo@a Aupuni i ekolu makahiki, mamua ihe o Lona hohoia ana ; a ke ole hoi ona waiwai paa. a waiwai lewa paha i maopopo @ ole iloko o keia Aupuni e like me @ ma han@i dala.
Aponoia 1 ha la--o----M H 1876.
Ilia Poino.
HANALEI IANUARI 20, 1878.
Ma ka po Sabati iho nei ua loohia ia iho ia, o Fary Queen 1 ka poino, a ua nohaha lulu loa. ma ke ahiahi o ka la pule, ua hoomala mai l@ ka mahuahua ana o ka nalu, a maia po iho no ua hoopao ia mai la o Fary Queen ma kahakai o ka hapa nui o na ukaua maluna o ka moku, aole i loaa mai.
Elua keiki i make, ma ke ahiani o ka la pule ua hoalo mai la ke Kapena i kekahi mau wahine a na Sela moku me na keiki hi@i elua, ua hoe mai lakou a mamao iki ua poi ia iho la ka waapa e ka nalu, a huli iho la ilaio ke alo o ka waapa, a au an@ na ohua ma ke kai, a hemo aku la kekahi keiki uuku mai ka lima aku o kona mama, ua nalo wale ia keiki aole i hoopae ia ma kahakai nei, a o kekahi keiki hoi hookahi wale no mahina o kona ola ana, aole ia i lilo, ua hoomanawanui kekahi wahine i ka paa iaia a pae i ka aina, o ka Poakahi @a make aku la ua wahi pepe nei, aloha no na keiki.
R. PUUKI.
Oa ku mai ka mokuahi Sana Paulo ma ka po Poakahi nei mai Kapalakiko mai, a e huli hoi aku ana oia i keia la no kela awa.
HIKI OLE.--Ma ka holo ana aku nei a ko aana Pauahi i ka Poaono e ka pule i hala no Hanalei Kauai, aole oia i hiki ilaila @o ka i@o, a nolaila ua hoi mai oi@ a ku ma Nawiliwili a ma ka Poakolu iho nei kona hoea loa ana mai i ke awa lai malino o Kou. Ma ka hoike mai a ka poe o ka moku, aole ka i kaemai ua mea he kaikoo, ke hele la k@ a "O-le lua i ka maha o Pooku." Kai io aku ia no ua aina la, no ka mea.
" Ua ino aku la lalo o Kealahula,
I ka hao mei a ka lawakua o na pali."
EKOLU TAUSANI
MAKANA!!
3000 na Manawalea e
haawi ia ana i na
poe lawe i ka
NUPEPA KUKOA,
No ka M. H. 1878!
O kela a me keia mea e hookaa e ana i na dala 2.00 no ke KUOKOA o ka M. H. 1878, ma keia keena e haawi ia iaia he buke mele hou, i kapaia o ka
``MEA MELE COLONIALA.''
i haku ia e Pihillip Phillips, he 315 aoao i hoopiha ia me na mele hou a ku no hoi i ka hauoli. He buke maikai loa keia i humu ia a i uhi ia me ka uhi nani, he hapalua kona kumukuai ke kuai aku. E ike no oukou i keia buke ma ka lima o na Luna o ke KUOKOA.
E hoona mai i ko oukou uku pepa piha oia hoi $2.00 i ka Luna Hoopuka, a e loaa no na buke nei me ke kumukuai ole.
O ke ano nui o keia manawalea, oia no keia: O na dala wale no e uku pau ia ana i ka Luna Hoopuka, mamua ae o ka la 31 o Marakli M. H. 1878, o lakou wale no ke haawi ia.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ku Mukahiki, $2. Eono Mahina, $1
Dala Kuike ka Rula.
FEBERUARI 9, 1878.
KE NOI aku nei makou i na Luna o ko kakou NUPEPA KUOKOA, ina he mau Pepa i koe ma ko lakou lima, no ka Helu 1 a me ka Helu 2, a e lilo ole ana, e oluolu na makamaka e hoihoi hou mai, i mea e hiki ai ia makou ke hooko aku i na kauoha e hiki hope mai nei. Ua makemake nui ia ko kakou Pepa, a ua oi aku na kauoha mamua o ka mea a makou i noonoo mua ai, a no ia kumu, ua nele makou i na Helu Mua.
Ka Oihana Kinai Ahi o Honolulu
OIAI e hookahakaha ana na keiki o ka Oihana Kinai Ahi, ma na alanui o ke kaona i ka Poakahi iho nei, me ka lawelawe pu ana hoi o lakou me na makamaka ma ka ahaaina a me na hana maikai i hoomakaukauia ma ka po iho o ia la, iloko o ka Hale Paikau, ua hoalaia ka noonoo iloko o makou, no ka wa a me na kumu hoi i hoouluia'i ka noonoo iloko o ko lakou nei poe hiki mua, e kukulu i nei mea he Oihana Kinai Ahi, ka mea hoi i hooholo mua ia me ka lanakila, a ike pono ko kakou mau maka i ke kilakila a me ka waiwai o ia Puali ma Honolulu nei.
He mea hiki ia makou ke pahola aku imua o na makamaka, i kekahi mau mea e pili ana no ka hookumuia ana o ia Oihana. Mamua aku o ka makahiki 1851, aole kaawai i ike ia iwaena o kakou, a aole no hoi he Hui Kiuai Ahi i ike ia malalo o ua rula a me na kanawai i hooholoiu. He oiaio no, he poe i hoohui ia lakou iho ma ke ano he Aha Kokua no na ulia poino i ke ahi : me na pakeke ko lakou lawelawe a@a. Ma ka Halekuai o Keaniana kahi a lakou i malama ai i na halawai, ma nae iho o kahi o ka hale pai o Hale Keletona e ku nei. O Mika Paka ko lakou Luna nui. Ke ole makou e kuhihewa, he ekolu wale no hoa o ia Ahahui i koe e noho nei me kakou, o Paka, Uilama Kele a me Maika.
Iloko o ka makahiki 1851, @a holo mai kekahi moku mai Bosetona mai, a mawaho ae nei o ko kakou awa, ili iho la ia a nahala, mawaho aku o Kakaako. Maluna o ia moku kekahi wahi enegini mahu pauma wai. I ka ike aua o Mika Paka ia pauma, ua kuai koke oia i mea no ka Ahahui Kinnai Ahi, a oia ka enegiui kinai ahi mua loa o Honolulu nei, he Helu 9 ia no Bosetona, a liho iho la i Helu 1 uo Honolulu. Ma ia makahiki no, hiki mai la he ulia poino nui ma kela kaoua, a oia ke ahi uni ma Alenui, a ilaila kahi i hoohaua ua ia'i ka enegiui pauma wai ma @a pau ahi o kakou. Mahope iho o ka pau ahi ma Aienui, hoopii aku la na makaainaua o keia kulanakauhale i ka Aha Kukamalu. i palapala hoohui no ka Puali Kinai Ahi. a e ike ia hoi lakou ma ke kauawai. Ua hoapono ka Aha Kukamalu i ko lakou noi. a i ka makahiki 1852, waihoia ia kumu hana imua o ka Ahaolelo Kau Kanawai, a ilaila hooholo mua ia ke Kanawai e plli ana i ka Oihana Kinai Ahi. Malalo o ia kanawai, o A. J. Kakalaika ka Luna Nui mua o ka Oihana Kinai Ahi.
He mea maikai ke hookoloia mai ka moolelo o ia oihana me ka hookumuia ana o kela a me keia o na Hui e ku nei ; aka, na ka haiki o ko makou mau kolamu, i keakea mai i ka moolelo piha.
Mahope mai o ka makahiki 1852, ua lawe ia mai e Kalauki, kekahi o na Pake kahiko o kakou, he enegini pauma wai, a o ka lua ia o na mikini kinai ahi i ike ia ma Honolulu. Ma ia wa na hoalaia kekahi Puali Kinai Ahi iwaena o ka poe Pake, aole nae i kumau ia hui.
I keia wa ke lawelawe hou nei ko kakou poe makamaka Pake, e l@oala i Puali Kinai Ahi iwaena o ko @akou lahui, a ua holopono ka lakou mau hana. Ua loaa ia lakou he $8,000 no ke kuai ana i mikini ; a ua lohe mai makou, he mikini mau ka lakou e hoomakaukau nei e kuai. I ka wa e loaa mai ai keia mikini hou, e hoala koke ia ana he Puali Kinai Ahi iwaena o ka poe Pake.
KE KANAWAI.
HELU 4.
Ma keia mau pepa e makaikai ana ka mea e kakau nei i na hihia Kivia o kela ano keia ano, a e hoomaka ana ma ka hihia Kivila i kapaia.
"ASSUMPSIT,"
Oia hoi ke koi ana Mamui o ka acana e uku. Ina e hele kekahi mea i ka hale kuai a kuai i kekahi lole a lawe i ka lole, me ka olelo ole e uku ana, alaila, ua manaoia ma ke Kanawai ua ac oia e uku i ke kumukuai oia waiwai. Pela no ina ua noho hana kekahi kanaka malalo o kekahi me ke kamailio ole mamua no ka uku, ua manaoia no ma ke kanawai, ua ae ka haku hana e uku aku iaia ma ka uku kupono e like no me ka nui a me ke ano hoi o ka hana.
Ina ua noho kekahi ma ka hale o hai me ka hana ole mamua o kekalii aelike, alaila ua hiki ke hoopii ia oia no ka uku hoolimlima malalo mai o ka makahiki hookahi mamuli o keia kumu, ua manao ia no ua ae oia e uku i ka uku hoolimalima kupono.
Pela no hoi ina ua hoolako ia ka mea ai a me ka aahu kupono i ke keiki oo ole a i ka wahine mare ua hiki ke hoopii ia ka makuakane a nie ke kane mare no hoi, mamuli o ka olelo ana o ke kanawai na ae oia. e uku aku iu mau aie i mea e ola ai ke keiki a me ka wahine mare.
O na hoopii no ke dala i hoomoeia a i aie ia, malalo no o keia mahele e hoopii ai, oia hoi ke Hoopii Assumpsit. A pela no ia ua hana palapala ia ka ae ana o ka mea i aie aku ai, ma ka Palapala aie (Note), ka Palapala Kikoo Dala, (Order) a me ka palapala hoouna dala i na aina e (Bill of Exchange) malalo o ka mahele e hoopii ai. O ka hapa nui o na hoopii no ke dala i maopopo ka nui, malalo no o ka "Assumpsit" e hoopii ai, a e loaa ana'i na Loio, ma ke kauawai o ka Ahaolelo o 1872, na uku Komisina ma keia ano hoopii.
Na Hoopii Komohewa. (Tresspass). Malalo o keia mahele (Tresspass) e hoopii no na poho mamuli o ka hana ikaika, oia hoi ke komohewa ma ke kino o ke kanaka, a me kona waiwai lewa a waiwai paa paha,
Ma keia ano hoopii e hoakaka aku, ua hanaino ka mea hoopiiia i ka waiwai ma ka lima, a malalo o ka malu o ka mea hoopii, me ka lima ikaika. I kekahi manawa he waiwai ma ka lima o kekahi hope a malama waiwai, o hai nae ka ona, a ina ua hana ino ia keia waiwai ma ke ano komohewa hiki ua ka mea e malama aua i ka waiwai ia wa ke hoopii aku no ke poho ma kona inoa ponoi. Ina he aina i hoolimalima ia, a komo hewa ia hiki no i ka mea hoolimalima ke hoopii polio no ke komohewa, a pela i ua ano waiwai a pau.
Ma ka nui o na hihia o keia ano aole no e nina@ ana ka Aha i ka ona maloi o ka waiwai ina ua kuo ia ka maluhia o ka malania ana o ka waiwai e ku mea i komohewa.
Ua hiki no ke hoopiiia ke kauwa a me ka haku kekahi ina ua hanaia ka komohewa mamuli o ke kauoha o kekahi haku. (Aole i pau.)
EIA i Oahu nei ke Kiaaina o Hawaii.
Nuhou o ko na Aina e!
UA hoolele poka pahu aku la na Tureke maluna o ke kulanakauhale o Leodosia. ma ka hema komohana o Kerimea. Ua puhi ia e lakou i ke ahi na hale he umi, me hookahi kanaka i make a he umikumam@lua i hoeha ia. Ua kipoka pahu aku la hoi lakou maluna o ke kaona o Anopa ma ke kapa o ke kai eleele, aka he malani wale no nae @ poino, a hookahi wale no kanaka i make. O ke kipoka pahu ana aku a na Tureke m@luna o keia mau kulanakauhale i nele i na mea hoopale aku. iloko o keia man@wa e manao ia nei ke kukakuku ia ana o ke kuikahi, he mea ia nana i hoouluku mai i na manao inaioa ma Sana Peteroboro.
E olelo ana ka mea kakau o ka nupepa Man@ca o Landana penei: He nui wale na lono i lauahea ia ae, no kekahi hoouka kaua hahana ma kahi e kokoke aku ana i Tatara Bazareki, mawaena o ka pualikaua o Kenela Rakedaki, a me na Tureke, a ua hooauhee in na Tureke a hiki i Iketimana. Ua hoouka ia hoi he kaua ikaika mawaena o Tatara Bazareki a me Pilipopoli.
Ma Kalona hoi he 15,000 na wahine a me na kumalii e noho hohana ana iloko o ka hau. Ua manao ia e hiki mau mai ana he ekolu mau koa i kela a me keia hora me na po@ popilikia no Konatinopela, aole nae he maopopo ihea la lakou e hoomalumalu ia ai a loaa ka maha. He ehiku iniha ka manoanoa o ka hau i keia wa, a ke mau mai nei no ka haule ana. Un hoao ia na lawalawe ana a pau me ka eleu no ka hoopakele mai ia lakou, aka, he nui na ola i mohai ia aku la no ka huakai hele loa.
Mai ke kaona mai o Mustafa, i hoike mai ai o Kenela Seter@kofa, ua ulu ae he uluaoa iwaena o na Tureke ma Aderianopole. Ua pau aku na poo Aupuni Tureke a me na koa o na pakaua i ke auhee, mahope iho o ko lakou hoopahu ana i na wahi waiho pauda a me na wahi hoahu lako kaua.
Ua hiki mai ka lono oiaio mai Kekanelika mai peni: He hoouka kaua hahana mawaena o Kanela Gouko a me Suleimana Pasha, no na la elima, a ua kaieha loaiu aku na pualikaua tureke iloko o na mauna o Rohodope, me ka make ana o na tureke ne 4,000, lawepioia he 8,000 na koa a me na pu kuniahi nunui he 49, malalo o ka mana o na Rukini.
Eia ae la hoi i Karakalisa na koa Tureke malalo o Mehemeta Alii a me Ahemeda Aiuba Pasha.
Ua loaa mai kekahi lono telegar@a mai Kekanelika mai e olelo ana: Ua hiki ae na Ele Tureke imi kuikahi ma Heremanila, a ua hookipaia aku ua mau Elele nei, me na hoohanohano ana a pau o ka oihana koa, malalo o na kauoha i haawiia aku e ke Duke Nikola i kona mau pualikaua Rukini.
Eia ae la hoi i Karakalisa na koa Tureke malolo o Mehenieta Alii a me Ahemeda Aiuba Pasha.
Ua loaa mai kekahi lono telegarima mai Kekanelika mai e olelo ana: Ua hiki ne na Elele Tureke imi kuikahi ma Hermanila, a ua hookipaia aku ua mau Elele nei, me na hoohanohano ana a pau o ka oihana koa, malalo o na kauoha i haawiia aku e ke duke Nikola i kona mau pualikaua Rukini.
Ua hoike pili aupuni ia mai ma ko Tureke aoao, e hoonuinui olelo ana, no ka loaa o na ano e hiki ai i na tureke ke hoopale aku, me ka olelo ana, aia aela ka puali o Suleimana i Derama ma ka hema aku o ke alahao o Aderianopole. Ma ka hoike hope hoi i loaa mai, e olelo ana, aole i ikeia o Suleimana aia la ihea oia e pukaka hele mai nei.
Ua moe make a kula na elele Tureke i ka huli hele i ke Duke Nui Nikola, a loaa aku la ma Tanova Semenili, a ua kaanaia na leta no ke kuka ana i ke kuikahi. Ua hoike ae ua Duke Nui nei o Rusia o kona makemake e weheia ke kuka ana mu Aderinopela, nolaila ua haawi kokeia aku na kauoha ia Dejimila Pasha, e haalele koke iho i ke kulanakauhale. I ka hoikeia ana aku o keia mau mea i na Kanihela o na aina e, ua hoouna telegarapa koke aku l@kou e ao aku ana i ko lakou mau Elele, e noho malie no lakou, me ka hoomalu ana i ko lakou poe ponoi. Iloko a na la elua e halulu mai ai na Rukini iloko o Aderinopera, alaia hoomaka ke kuka ana no ke Kuikahi. Ua hoomaopopoia e na mea apau, o ka hana naauao wale no ia tureke o ka hana mai i ke Kuikahi e hoop@u ae i keia kaua hookahe koko.
OLELO HOOLAHA.
A HA HOOKOLOKOLO Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai of Kawika o Kona Hema, Hawaii, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai C. Y. Hart.
Ma ka heluhelu a me ka waiho aua mai o ka palapala nui a Ako o Kona Herma, Hawaii e hoike mai ana o Kawika no Kona Hema, Hawaii, ua make kanoha ole ma Kiilie ma ka la 12 o Augate, m. h. 1876, a e noi ana e haawiia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Ako.
Ua kanahala o ka Poaha ka la 21 o Maraki m. h. 1878, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawaila, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Kona Hema, ma ka hora 12 awakea, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pua i pili e hoike mai i ke kumu, ina ke kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuoka nupepa ma Honolulu.
Kakau ia ma Kohala, ko Hawaii Pae Aina, Feb. 2, 1878.
845 St CHAS. F. HART.
Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana Ekolu.
AHA KIEKIE o ko HAWAII PAEAINA, Oahu,@. Ma ke kau o January, A. D. 1878. Jannary 9, 1878. Apana (k), (Pake), mea hoopii oki mare kue ia Kanakaole, w@, ka mea hoopii ia.
Ma ka hoolohe ana i ka hihia hoopii oki mare maluna, ua kauoha ia e ka Aha o ka olelo hooholo e oki mai ka berita male aku e hookomoia mamuli o ka aoao o Apana Pake mea hoopii ka pono, no ke kumu he moekalohe o Kanakaole w. i olelaia, e lilo i mea paa mahope, o ka hala ana o na malama eono mai ka ia aku i hoopuka ia ai keia olelo hooholo, ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole @e i ike i@ ke kumu kepouo e hoole ai.
A na kauohaia ka mea hoopli e hooiaha i ke kope o keia olelo hooholo i hooiaioia iloko o na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na heheloma eo@o; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopekaia ai keia kauo@, i hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he mau kumu ka lakou e hooko ele ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea ole.
Na ka Aha,
JNO. E. BARNARD, Kakanolelo.
Ko Hawaii Paeaina, Honolulu, Oahu, @.
Ke koike aku nei au me ka oiaio o n@ olelo a pau maluna @e, ola no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hoohelo o ka hihia maiu@a ae, a e waiho @ai ma ke keona o ke Kaka@olelo o ka Aha Kiekie.
Hoikeia e ko'u lima a me ke Sila o ka Ahakiekie ma H@olulu, i keia la 21 o Januari, A. D. 1878.
JNO. E. BARNARD.
8@ 62@ Kakanolelo o ka Ahakiekie.
A HA KIEKIE o k@ Hawaii Paeaina, Oahu @. Kau o Jannari, A. D. 1878. Jo@ Iei@mia k , ka mea hoopii no ke oki mare, koe @a Kainana @ , ka mea i hoopiia Hoopii oki mare.
Ma la p@hap@ha hoopii i oleloia maiuna no ke oki mare, ano ua kauo@ o ka olelo h@oholo @ oki ana mai ka berita mare aku, @ hook@ ka moolelo o ka Aha, mamu@ o ka aoao o Jun Ieienia @ ke @uma o ka moeko'ohe o Kainana w@, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na mak@a @o mai ka ia i hoopuka ia ai keia olelo hoo@olo ke hanaia @like me @a @elo maioko nei ko o@e @e i ike ia ke k@a k@pono e ho@e ai. A @a kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kepe i h@a o keia olelo kan@a ma ka Hawaiian Gazette a me ke K@ia i kela a me k@ia @ o ka koo@ha mea @ @oku o ka m@kama hookahi mai ka la aku i hoopahala ai keia mai i@oko o ma ma@ ma he ku@ ko iakou e @ooko ole ia ai ia olelo hoo@ a lilo i mea paa.
Na ka Aka: JNO. E. BARNARD, Kakanol@i@
Ilanaia i koia he @ Jannary, A. D. 1878.
@.
Ka keike aka nei @ ka oia@ keia malu@ o ka palapala hoopii oki mare i kaka@ ma ke ke@na oihana o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina
I hoikeia e ko'u lima i keia la 31 o Jan@ary, A. D. 187@
JNO. E. BARNARD.
@45 @ Kakanoleia o ka Ahak@e.
OLELO HOOLAHA.
A HA KIEKIE O KO HAWAII PAEAINA. Ma k@ hoop@ waiwai. Ma ka waiwai o Da@ele @ Waiha@ L. Maka@.
Ma ka @ ka waiho a ia mai o ka pukapuka n@i a @ ka pup@ ho@ a Cecil Brown. ka @ Waiwai o ka waiwai o Da@iela. @o Waikane mam@ L Mak@y.
Ma ka @ Ceccil Brown @ Waiwai o ka waiwai o Da@iela, @Waika@ ano.
Ua ka@haia o ka Prad@ la 27 o Feberuari, A. D. 1878, @ Hawaii @ honokali@a ma Honolulu. I ekolu pale mam@ ae o ka mamawa i o@ n@ ka hoohok@ ana.ka hora @ ana.
Kak@aia m@ Honolulu, Pae@ Hawaii: keia @ @0 o Februari, 187@.
L. McCULLY.
Ikea: L@akaiawai o ka Aha Kiekie
JNO. E. BARNARD, Kaka@olelo o ka A@a Kiekie.
$43 3ts
A HA KIEKIE O KO HAWAII PAEAINA, Oahu. 3@. Kau o January, A. D. 1879. Makakoa w@ka m@a hoopii oki mare, koe ia Kahai@ k, ke mae i hoopilia. Hoopii oki mare.
Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke @ kanaka m@ ka Hawaiian Gazette i me he Kaokoa i kela i me ki@ o ko lakou e hooko oie ia ai i@ olelo hooholo a @ i mea paa.
NA KA AHA JNO. E. BARNARD, Kakanolelo
Ilanai@ i keia la 7 o January A D 1878 845 6@
Ke hoike aku nei @u me ka oiaio, o @a olelo a pau maiuna ae, oia na ke kope oiaio a pololei o ka @ ka hi@ maluna ae, @ waiho nei ma ka keena o ke Kak@ la Ahi Kiekie o @o Hawaii Paeaina.
Kakauia ma Ho@iria ko Hawaii Paeaina, Feb 1, 1878.
JNO. E BARNARD,m
845 E@ Kakauoleio o ka Aha Kiekie.
A HA KIEKIE o ko Hawaii Padaimn, Oahu SS. Kano January A D 1878. Kane w , ka mea hoopii no ke Oki Mare, koe ia Lauahi k., ka mea i hoopliia Hoopii Oki Mare.
Ma ka palapa'a hoepii @ i eleloia mainoa no ke oki mare, ano kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka ioio o Kane w, no ke mumu o ka moekoluhe o Lauahi k. I oleloia. e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia oleio hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke komu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i ke@a a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai kela olelo kauoha ; i mea e hiki @i i na mea @ pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.
Na ka Aha: JNO. E. BARNARD, Kakauolelo
Hanaia i keia la 7 o January, A. D. 1878
Honolulu, Oahu, ss.
Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluua. o ka palapala hoopii oki mare i kakauia ma ke keena oihana o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina.
I hoike ia e ko'u lima i kela la 31 o January, A. D. 1878.
JNO. E. BARNARD.
8@ 61s@ Kakanolelo o ka Aha Kiekie.
A HA KIEKIE O KO HAWAII PAEAINA. Oahu, ss , Kau o January A. D. 1878. Akula k@ ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Likia w, ka mea i hoopiila. Hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i oleloi@ maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku. e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Akula k, no ke kumu o ka moekolohe a no ka haalele mau a haalele loa o Likia w. I oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoepukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ol@ nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua Kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauuha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono ; o ka hool@ha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukala ai keia olelo kauoha ; i mea e hiki a i i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kamu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a liko i mea paa.
Na ka Aha: JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.,
Ilanaia i keia la 8 o January, A.D. 1878.
Honolulu, Oahu @s.
Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluna, o ka palapala hoopii oki mare i kakaula ma ke keena o ka Aha Kiekie o ko Hawaiii Paeaina.
I hoikeia e ko'u lima i keia la 1 o February, 1878.
JNO. E. BARNARD.
845 6t@ Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
A HA KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss., KAU o January A D. 1878. Kamai k, ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Awahua w, ka mea i hoopii ia. Hoopii oki mare. Ma ka palapalla hoopii i oleloia @aluna no ke oki mare, ano ua kauo haia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Kamai k, no ke kumu o ka moekolohe a no ka haalele mau a haalele loa o Awahua w, i oieloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ikeia ke kumu kupono e hoele ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolah@ i ke hope i hooiaioia o keia olelo kau he ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono ; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha ; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. Na ka Aha:
JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.
Hanaia i keia la 8 o January, A.D. 1878.
Honolulu, Oahu, @s.
Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oialo kela malona, o ka palapala hoopii oki mare i kakauia make keena o ka Aha Kiekie o Hawaii Paeaioa.
I hoikeia e ko'u lima i keia la 31 o January, 1878.
JNO. E. BARNARD.
845 6t@ Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
A HA KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss., Kau o Ianuari A D. 1878, Aina w. ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Lui Keiki k, ka mea i hoopiiia. Hoopii oki mare.
Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomo ia mi ka moolelo o ka Aha, mameli o ka aoao o Aina w, no ke kumuo ka moekolohe a no ka h@lele mau a haalele loa o Lui Keiki k, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae @ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohai ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama. hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole iaai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.
Na ka Aha : JNO. E. BARNARD, Kukauolelo.
Ilanaia i keia la 9 o January, A. D. 1878
Honolulu, Oahu, ss.
Ke hoike ku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluna o ka palapala oki mare i kakauia ma ke keena o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina.
I hoikeia e ko'u @na i keia la 31 o Ianuari, AD 1878.
JNO. E. BANARD.
845 6@ Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
E. STREHZ
(AILUENE.)
MALAILA ELOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae. (845 1y)
Hoolaha Kuai a ka Lunahooponopono
Waiwai.
MAMULI o ke kauoha a ka Hon. A. Fornander, Lunakanawai Kaapuni o Maui. e kuai aku no au ma ke kudala akea, i ka mea e koho kiekie mai ana,
Ma ke Kumukuai he $3 ua ka Eka!
e hoomaka aku ai, ma ka hale i noho mua ia iho nei e HIEIAU, ma KAUPAKULUA, Hamakua, Maui, ke hiki aku i ka
La 28 o Febuari, 1878, ma ka hora 12
o ke awakea,
I kela Apana Aina Waiwai Nui a pau
----e waiho la----
Ma Hamakualoa, Maui,
----I kapaia ka inoa o ----
Kaupakulua!
Nona ka ili he 1036 Eka, a oi aku a emi mai paha. He Palapala Sila a me ka Hoailona Pai Helu 771.
He aina ululaau keia, kupono i ke k@nu ko a me ka hanai holoholona, a he kahawai e kahe mau ana, a malaila hoi i kukuluia'i kekahi hale wili olopapa, no kekahi mau makahiki he umi i hala, me ka huila wai, i kapaia o ka
HALE OLO-PAPA O AWALAU!
Ke pili pu mai la hoi na aina o Ulumalu a me Opana ma ka aoao Hema Hikina o keia aina a o Haiku ma ka aoao Akau Komohana.
E ikeia na mea a p@u ma ka wa e kuai ai no na mea i koe e ninau ia
J. D. Havekost,
Lunahooponopono Waiwai o Hikiau o Hamakualoa mamua i make. 845 4@
OLELO HOOLAHA.
OLELO HOOLAHA.
E KOKUA' E KOKUA!!
UA koho iho nei au me ko'u poe hua ilihune aina ole, i kela mau apana aina ma Palolo. no na Dala Elua Tansani me Eono Haneri, a kokoke paha ilaila, (2,600), mamuli o ka makee wahi noho A no ke ano haiki niai a kokoke i ka auwae kahi e a nolaila, ke kaheaia'ku nei na hoa Keritiano a paa o ke kanaka o Samalia mai na Hawaii Ponoa a me na lahui o na wina e, e kokua pu mai me makou kela poe pilikia E haawi i ka oukou mau kokua i ka poe i hilinaiia e oukou, a hoouna mai ia Mr. W. R. Kakela. me ka loaa mai he wai kope o ia dala ia'u.
Owau no me ka haahaa,
J. H. KANEPUU.
Honolulu, Feb. 4, 1878. (@45 3@) Komite.
E. O. HALL & SON.
(E. O. HOLO MA.)
NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI,
Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me
Na ano Lako e ne a pau he lehulehu wale.
846 Kihi o Alanui Papa me Moi. 1y
E MALAMA
----I KA----
OUKOU mau DALA
----NO KE----
KUAI NUI HOOPAKI!
MA KA HALEKUAI NANI
-----O-----
AKE MA!
----- MA KE -----
ALANUI PAPU
HOOMAKA IA ANA MA KE
KAKAHIAKI
POAONO!
--OIA KA--
LA 9 o keia Malama.
MAI NOHO A HOOPOINA I
KA LA A ME KAHI I
HOIKEIKE IA.
S. GRANT, 1t
1t
Luna Nui.
@
PAPA, PAPA
AIA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON
(O LUI MA.)
MA KE KAHUA KAIHIKO MA
Alanui Papu a me Moi!
E LOAA AI NA
Papa Nouaiki!
o kela a me keia uno.
Na Papa Nani @ Paa no ke Kukulu
ana I na Hale!
Na Pani Puka, Na Puka Aniani,
Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,
Na Papa Hele, Na Papa Ku,
A me na Papa Moe nui loa.
NA PILI O KA HALE
O NA ANO A PAU,
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau,
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,
Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
Na Aila Pena, o kela me keia ano,
Na Aila Hoomaloo, he lehuulehu wale,
Na Aila e ae o na ano a pau.
NA WAIVANIKI
----A @IE N----
WAI HOOHINUHINU NANI !
a na ano a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WALE!
A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a
pau, ua makaukau keia mau makamaka
o oukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
--NO KA--
@KU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI
E HELE MAI! E NA MAKAMAKA!!
A e lawa no hoi ko oukou makemake
me ka oluolu a me ka maikai !
845