Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 40, 6 October 1877 — HE IWAKALUA TAUSANI LEGUE MALALO O KE KAI! NA MEA KUPANAHA O KA MOANA! KE ALA O KA MEA HUNA, A O KA MEA Pohihihi o ka 1866! [ARTICLE]

HE IWAKALUA TAUSANI LEGUE MALALO O KE KAI! NA MEA KUPANAHA O KA MOANA! KE ALA O KA MEA HUNA, A O KA MEA Pohihihi o ka 1866!

9IAUELE 11. MOKUNA XIV. Ka Welao Hema. HOLOKIKI aku la ao iluna ma ka nneki, aia hoi e lana ana makou i ka ilikai, a he muu apana hau kakaikahi ke lana hele ana ma o a inaanei o ke kai akea, a lie ao okoa hoi no na m>mu 0 ka lewn, a oo na ia hoi he lehuiehu Wale malalo oia maa wai; aoka * wai hooluu o ko laila kai, he oinaomao me he lau oliva la, aole hoi ka uliuli pulu, e like no me ke ano o ka papaku o lalo. A o ko makou mea ana wela, aia ma ke degere 3l)d maluua oka ole. Ua kulike ia me ka hoouilona o ke kupulau ma na wahi e ae. Aia nae iloko o ia manawa, ninau koke aku la no au ia K. tpena Ninoo, Eia anei kakou i ka weiau loa ? I inai o Kapena Nimo, u Ao)e au i ike pono, aka, aia a liiki ae i ke awakea, alailu, o nana no au i ka hiki o kakou a a me ka hiki ole." Ninau aku la au, E hiki no auanei Ia ke ike ia aku ka la, iloko o keia paapu 1 ka ohu ? A paue koke m'ii la ke Kapena, Ina no e iko iki ia ka la, alaila, ua lawa no ia me ka hikiwawe. Ho umi paha mile ma ka hema, ike iaaku la he mokupiini mehnaeha, e hoea mai ana, uooa ke- kiekie he 104 j iwilei, a holo aku lamakou iluila me ka I makaaia loa, mo ka maoao m <lia paha ua paapu ke kai ina kohola. A hala he hookahi hora o ia holo ana o makou, hiki aku Sa makou iUila, a hala lioi na hora elua, puiii ae la ua wahi mokupuni nei ia makou. He eliina wale »o u» mile o kona anapuui. He wahi kowa haiki ka mea i kaawale ai oia mai ka aina nui aku, me he aina puuiole lu, no ka mea, aohe ike ia o kona mau paleua. Ua Uoakakaia hoi e kekahi kanaka naaoao o Amerika, aia mawaeua o ka pa* lelala 60, ua paapu ia wahi i na moku hau uui e laaa malie ana, aole hoi ia e hui iki amwme ko ka Aieianika Akau. No keia mea, i loaa ai ka manao iaia, e hoopuuiia ana ka poai anu hema me na moku han nui, 'aole nae i hele loa iwaeua moana, aka, aia wale no ma n* kapakai. Mamuli o keia mea, ua hoomaopopoia, o ke anapuni o ka hau paa e hoopuui ana i ka welau hema, he 2,500 mile. Ano ka hopohopo loa ia o kaNautilo o ili ananei, noUili, ua ku ka moku he ekolu kaulahao ka loihi mai ke kahakai mai. Kolo hele ia aku la ka Nautilo, a, o Kapena Niuao hoi a me na sela, o ka nana ka Ukou i ka la me ka ohenaua la> a ow<»u hoi ame Kosila pu ma ia wahi, a o ka hora 10 no ia o ko kakahiaka. A o kahi Nede Lana hoi, aohe ona ikea mai, me he mea la, aoho no paba oua uiakemake e ike i ua mea o ka welau heoia. Pela i panee malie aku ai ka moku a hiki i ke one luaioo, ao ko wakoa iele koke aku la 00 )a iūka. A makaukau no ka lele, i aku la au ia Kapeoa Nimo, Eka haku, non no ko ? u mahalo piha, no ka hehi akahi ana o na kapuai ma keia aina, I mai o Kapeua Nimo, Ae, owaa bo kekahi makem*ke loa e leie iuka, oiai mai ka wa kahiko mai a'hiki i keia la, aole kauaka i heie ma keia welao hema. Oiai oia e kamaiiio ana, o ka lele aku la oo ta i kahaone, a pii aua a kau iluua o kokahi pohaku nui, a apo ae la oja iaia iho me kona mau iima, aua iho la i kooaJoo, a hookupaa iho 1* i kona kiuo, me ka*nana lealea ana o na maka, a me •

| be mea ia e makeimike ana no non* ia | wahi. A hala o minote, huli U oiu i o makou la, a uioau mt»i ia, U A hea ka i oasou iele mai ?" ! 0 ko maua lale koke aku ia no ia me Kesila, a koe ibo 1h na kanaka eiua iiu- | \nao ka wanpa. Loihi ioa ko makou ] : hele ana iuka, a ioaa aku ia kalepo uia r I ! uia a rao na pohaka apoe, m€i he poha-1 ;ku uiauia ia ua pau ika nah«ba. Ano | keia mau mea, aohe e hiki i keknhi ke oleio, aole no k» peie mai ke kumn o keia mau mea. Ma kauwahi, he puwa no ka u*hi me ka hohooo iuaipeie ; a he hoiko ana mai ia, aia no he ahi iwaeua o ka honua, 4 a ana me ka ikaika. Ma na aina ma ka poni anu heina. ua ioaa ia Jainea Ross, he eiua mnu iuapeie, oin hoi o En;bus a me Terror, ua iuahi enaena ioa ma ka meridiapa 167, j ama ka h»titu 77 ° . 32'. ona mea ulu 0 keia wahi, he kakan,ilii lo*, a he limu i ka mea nui iiuna o na pohaku. Oia pii hoi ko makou a hula he hapaiua miie, mai kahakai aku, hoea ana makou i kekahi wahi kula, ua heie ia la a paapu i na puoana manu, a hoomaopopo ae la makou, he wahi hanau iioa ka ia no na manu oka iewa. Hoomaka koke aku ia no o Knpeii i Nuuo i ka hopuhopu i ua munu, a he mau haneri ka i loaa mai. Ma ka ia 20 o M miki, pan ae la hoi ka haule ana o ka huu ieiehuna, a mahuahua ae la ke anu, a haule loa iho la i ka waikaia o ka mea ana w,eia i ke degere 2 mnlaio o ka ole. Mao ae la ka ohu, a manao ae la au e nanaia ana paha ka la o makou, aole i hoea mai o Kapena Nimo. Ownu no I a me Kosila, k»<u iho ia maua iiuua o ka waapa, a holo hou maua iuka.' Ma keia wahi a maua i holo ai, he nui loa na iiio hoioikauaua, e lawa ai na hanei'i moku ke ku aku ilaiia, a pepehi ibo i mea ai. • Hele loa aku la maua a hiki i kekahi wahi kuono, aia ka hoi maliila aku ka nui ioa o ua ano ilio nei ; o ka nui piiha ia la, uhia iho no paapu, aohe ikeia aku he hau —e m«»iiima ana ka makuakHne i kana ohanw, a o ka miikuahine no hoi, e hanai ana ina keiki. A o kekahi mau keiki, ua oolea iki ae, e mrtkuuk«iu aua e le-lele, a e kaapa p»le iho ana no kekahi poe keiki. He holoholona oluolu kein, ahe maikai ke nana aku. lua e aoia ana keia ano ilio, e iilo ana no ia 1 mea hoolohe, a e kokua ana no paha ia i kona haku ma na mea pili i ka la* waia. 0 kahi e moe nui ai lakou, ma na paala a me ke one, a e huipu i>o lakou me ka elepani-o-kai. Oe 20 kapuai hoi ka! anapuni, a he 10 iwiiei a me hapa ka loihi. Ia wa, ninau mai o Kosila ia'u, Aql6 aoei he huhu o keia holohoiona ? Piioe aku au, Aoie, aka, iua oe e bele aku me ka huhu. a pepehi, he oi loa'ko kn huhn a weliweli no hoi. 1 hou aku o &osila, Ina hoi ha pela, he hoiohoiona m»ikai ka kei«. He elua paha mile mai ko maua wa. hi i hiki aku ai, lohe aku la maua i ka uwe mai o na elepani. Aia nae ia wa, uin>iu hou mai la no o Kosila, He pu-a bipi paha keia e uwo mai 1«? Hoole aku U au, Aole ia he pu-u bipi, aka. be moresa. Ninau hou aku o Kosila. E aha nui ana, e haknka ana auei ? | E paani w«lq ana uo ; wahi a'u. ! Hoomak» aku la no hoi inaua i ia pii i ana iluna o kekahi pnli pohaku f a nojka | | pahee loa i ka han. pakika hou mai la au iialo, ana Koaila au i Imki bott aku I ilnnH. Aih maa t t hiki Joa aka ai iln- | na o ua pali nei, ike aku ia maaa i ka! pu-a moresa, e uwo ana, me he mea la! ua piha nui i ka haooU. ] I ko maua hookokoke ike po-| no aku la mana i ke ano, no ka mea. ua 1 ku malie loa lakoo. He ili pepeekue, ahe hula pekepeke olenalena. 0 kekM o keia mau holoholoua, he e!ua auana ka toa. A pao k* mnua mab»ikai an?i \ wahi, o ko maua hoi no ia i ka moku,

a no ko'u ake nni hoi kekahi e ike i ka | wa a Kapeua Niino e nana ai i k* la. A ' ma ka hapalua o ka hora 4, hiki aku la < m.tua ma kahi i kau ai kahi waapa o j maua, a ike aka la no au ia Kapena Ni- j mo, e heoenak iukau ana o nana i ka la. j H(»i aku la no hoi maua a hiki i ka j moku, a hele aku la uo au a noho ma j | kahi, a ua Kapena uei e ku ana, a kakali | iho ia au o ka nana ae, me ko ? u ekemu ole aku no hoi iaia. Aia nae i ka hiki pono ana ae i ke aw«kea, aohe uo he ike pono ia aku o ka la, a ua like no ia me na wa wumua aej hala. Ma keia la hoi, oia no ka la 20 o Maraki, a o ka la w»le no hoi keia i koe, aiaila, pau ka ike ia ana o ka milamala-m-1, a p;su no hoi ka raa;iao ana ae, e nana i ka la me ka oheuana, no ka n)ea, | ma ka la 21 ae, oia ka la e hoi hou ai ka la i ka akau, a nalowale mahope o ka Luinaaouli no na mahina eono, a e hiki mai na po loloa o ka welau. Eia hoi, inai ka iioi ana mai o ka la, rna ka la 21 o Sepatemaba, na luu mai ia malaio, inai ka huinaaouli akau mai, a hiki ma ka poaiolu akau, ma ka la 21 0 Oekemaha. Ma keia mauawa, e eoii tuai ni ke kau una o na aina ma ka noao «kau loa, a tna ka la apopo, e kahe aku ai kona mau kukuna hope loa maluna o ua inau aina la. Ma keia mea, hoike aku la au i ko'n hopohopo ia Kapena Niuio, a i mai la no hoi kela : "Ua pono kou manao e M. Aronaka, a ina e hoao hou ana au ma ka la apopo, ma ka imi ana i ke o ka Ja, a 1 hiki ole, alaila, o ke oki no ia a hala na malama eono. Aka hoi, ina no hoi e like me ka laki o ko kakou hiki ana'i keia mau kai nei, iloko o ka la 21 o Sepateuiaba, a malia pela no hoi ka na na ana, alaila, e pau no ia pilikia, ke hele a hiki i ka hora 12, alaila, ike ia ka la." Ninau aku la hoi au, A pehea, e loaa no auanei ke kiekie oiaio o ka la, ke alia ia aku ? Paiie uiai la ke Kapena, "Aoie e loaa ka pololei loa." Niuau hou aku no au, A pehea la ka hoi auanei e loaa ai ? I mai la ke Kapeua, xVia no ma ka wati holomoku e loaa ai ke kiekie oiaio o ka la. Ina ma ka la apopo ka la 21 o Sepatemaba, alaila, o ke pelu ana o na kukuna malamalama o ka la, e oki ana ia i ka huinaaouli akau, a peia e ike ia ai, eia kakou ma ka welau hema." I aku la au, Pela io paha, aka, i kuu manao; aohe no hoi i pololei loa, no ka mea, aole i hoomaka pono ka hoi ana o ka la ma ka hora 12 ponoi. Paue mai no hoi kela, "Ae pela no, aka, aole he haneri iwilei ka hewa, a nolaila, aole no ia e naua ia a hiki i ka la apopo." , A yau ko r u kamailio ana me ke Kapena, hoi hou iho la maua me Kosila iuka, e makaikai hou ai i kahaone, a po | ia la, hoi aku la i ka moku. I Ih la ae, oia ka la 21 o Maraki, a ma | k* hora- 5 o kakahiaka, pii nku la ao | iiuua o ka oneki, a halawai aka la me | ke Kapena malaila. | A i mai 1* hoi kela ia'o, 41 Ke mama i iki ae oei ke ea f a i kuu manao, e fyolo kakou iuka, e*imi »i i kanua e ana ai \ ka la, ke p»o ae ka aina kakHhiaka. ,f A ma ka hora 9, holo ako la iaka, he m-iikai ke «ouli, lele aku la na ao kaalelewa i k* hema loa, a elshei ae la hoi ka ohu mai ke ann ae o ka ilikai. Ia p«e ana aku uo, hele aku la o Ka- | pena Nimo. a pii akn la ilona o kekahi l pnu kiekie, a malaiia e ana ai i ke kie- | kie o ka la. j He nana loa ka pii ana o keia poo, I aka, he mea ole wale no ia ia Kapena I Nimo. He elua hora o ko makou pii ! «o»» a hiki loa aka la ilona o ka piko o j oa puo nei. Nana ako la makon i ka | waiho maikai mai o ke kai. | Hoomakaokao koke iho la no o Kaj peoa Nimo i na mea aoa. la*u nae ka j wati hoioaaoku kahi i paaai, a o ka ohe '• oaoa oo ka iaia. Nana iho ia au a hiki

I pono ika hora 12, kahea ae la au, llolra 12 keia. Pane mai la keia, u Ka we- • lau hema." j Haawi mai la hoi kela ika ohe ia'u, i a nana iho la ao, aia hoi, ua okia ke ala | hele o ka la a like loa, e ka huinaaouli. I A nana pono aku la au i ke kahiko ana I o na knkuna hope loa o ka la i ka piko I o ka mauoa. (Jo?e i pau,)