Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 40, 6 ʻOkakopa 1877 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

 

CAN IT BE?

Golden Sunbeams, p. 70.

1

Hiki anei ia Iesu la,

Ke Lii ma ka lani e,

Ke hoolohe i ka pule

A ke keiki hewa nei?

A e kala i kuu mau hala,

Kuu auwana kuu lalau,

A ke make, e kai aku

I ka home ma ke ao?

2

Hiki anei ia Iesu la,

Ke Lii nui maluna’e,

Ke nana a kiai ia’u ia,

A hoomalu pono mai?

Hiki anei ke kokua

I kuu pale ana no

I na ino, na pahele,

Na puali o ka po?

3

U’oki ea, e kuu keiki,

No ke aha kau ninau?

Aole anei oe i lohe

I ke ano o Iesu?

Oia no ka mea aloha

I na keiki hewa no,

A hoolohe i ka pule.

A hoomalu ia oukou.

4

Iho oia mai ka lani

No ke aloha i ke ao;

Oia no ke Kalahala

Nona e kala ia oukou.

Pule ia ia, lohe oia,

Pili ia ia, a nana no

E paa mai a kaikai aku

I ka home ma ke ao.

                                   Hawaii.

 

 

HAAWINA KULA SABATI.

HELU 3. SABATI, OCT. 21, 1877

KUMU HANA.- Paulo me na Iudaio huhu.

PAUKU BAIBALA. Oih. 22:17-30.

            17 A i ko’u hoi hou ana mai i Ierusalema nei, i ka’u pule ana maloko o ka luakini, loaa ia’u ka hihio;

            18 A ike aku la au ia ia i ka i ana mai ia’u, E wiki oe a e hele koke oe mawaho o Ierusalema nei; no ka mea, aole lakou nei e malama mai i ka mea au e hoike aku ai no’u.

            19 I aku la au, E ka Haku e, ua ike no lakou, owau no ka mea i hookomo iloko o ka halepaahao, a hahau aku la maloko o na halehalawai, i ka poe manaoio aku ia oe:

            20 A i hookaheia’i hoi ke koko o Setepano, o kou mea hoike, o ku ana no wau malaila me ka ae aku i kona make, a na’u no malama ka aahu o ka poe i pepehi ia ia.

            21 I mai kela ia’u, O hele; no ka mea, e hooana aku ana au ia oe i kahi loihi aku, i ko na aina e.

            22 Hoolohe aku la lakou ia ia a hiki i keia hua, alaila hookiekie loa ae la lakou i ko lakou leo, i ae la, E kiola aku ia ia pela, mai ka honua aku’ no ka mea, aole ia e pono ke ola.

            23 I ko lakou kahea ana pela, hemo aku la lakou i ko lakou aahu, a kuehuehu aku la lakou i ka lepo iluna ma ka lewa;

            24 Kauoha ae la ka luuatausaui e kai ia ia iloko o ka pakaua, kauoha ae ia e hoopoipoi ia ia me ka hahau aku, i ike pono ia i ke kumu a lakou i uwauwa’i ia ia.

            25 Hiki iho la lakou ia ia i na kaula ili, i aku la o Paulo i kekahi lunahaneri e ku ana ilaila, He mea pono anei ke kakau oukou i ka Roma, me ka hooku ole mai i ka hala?

            26 A lohe ka lunahaneri, hele aku la ia a hai aku la i ka lunatausani, i aku la, Heaha kau e hana nei? No ka mea, he Roma keia.

            27 Alaila, hele mai la ka lunatansani, i mai la ia ia, e hai mai oe ia’u, he Roma anei oe? I aku la ia, Ae.

            28 I mai la ua lunatausani la, He kumukuai nui ko’u i loaa mai ai ia’u keia ku pa ana. I aku la o Paulo, Ua hanauia mai au, pela.

            29 nolaila haalele koke iho la ka poe hoopoipoi ia ia ; a ike ka lunatausani, he Roma ia. Makau iho la no ia, no kona hopaa ana ia ia

            30 A ia la ae manao iho la ia e ike pono i kona mea i hoopiiia’i e na Iudaio, wehe ae la oia ia ia, a kauoha aku la i na kahuna nui, a me ka ahalunakanawai a pau, e hele mai a alakai mai la oia ia Paulo, a hooku iho la ia ia imua o lakou.

            Pauku Gula. “Auwe oukou, e ka poe kakauolelo, a me ka poe Parisaio, na hookamani! No ka mea, ke papani nei oukou i ka puka o ka lani imua o na kauka” Mat 28:13

            Mahele: 1 Ka hihia o Paulo. p 17-21.

         2 Ka hope o ka hai ana ia hihio. p. 22-23

         3 Ke kauoha a ka lunatausani. p. 24, 25

         4 Ka hooki ana i ka hahau wale ia Paulo p. 26-30.

            Mele. Him 475, 7-6 Leo. Hosana Kamalii

Na luna haiolelo,

  E hele ae oukou

I na lahui aina,

  I noho naaupo,

A ma ua mokupuni,

  Na aina nui no,

E lawe i ke ola

  I ola no lakou.

            Pule i hookupaaia ka poe i hana inoia no ka olelo a ke Akua.

 

Na Ninau o na Kumu.

            I ka ae ana o ka lunatausani e haiolelo o Paulo, peahi Panio me kona lima i hoolohe na kanaka, a hoomaka e olelo ma ka olelo Hebera.  He olelo akaka ia i na iudaio, akaka ole nae i ka lunatansani.  Hamau loa na Iudaio, a hoolohe pono.

            Hai aku la oia i kahi i hanau ai, i kahi @ auai ia’i, kona ano mua, kona hooma@u ana i na Karisetiano, i ka hana kupanaha i huli mai ai oia, a bapetizo ia a lilo i haumana na Iesu, Mok 22:1-16.

            P. 17-21. Ka hihio o Paulo. I ka manawa hea i loaa’i keia hihio? i kona hele alua ana i Ierusalema.  E aha ana oia? Ua kauohaia oia e aha? No ke aha? Pehea Paulo i pane aku ai? He aha kana no Setepano? A pane mai ka Anela pehea? E lilo ana oia i Misionari nowai? Pela io anei?

            P.22,23. Ka hope o ka hai ana ia hihio. Heaha ka hope? Heaha ka huaolelo i huhu loa ai lakou ia Paulo? Ke kauoha e weiki e haalele i na Iadaio a hele i ko na aina e, me he la, ua hoowahawaha loaia lakou a e hoopunahele ia’na ko na aina e Pehea i ko lakou leo? A kena e aha ia Paulo? no ke aha? Pehea i ko lakou aahu? A aha i ka lelp? Huhu loa ea? Pehea lakou i kahea ai no Iesu mamua?  A no Setepano?

            24, 25. Ke kauoha a ka lunatausani  Heaha ia kauoha? E kaiia i hea? E hoopoipoiia no ke aha? Heaha ka hoopoipoi? Ka hooeha loa i ka kanaka ma ka lima, ma ka wawae, ma ke kua, i makau a nai i ka hewa.  Pela ma Hawaii nei mamua Aole akaka ka olelo Hebera i ka lunatausani.  Kuhi oia no keia kahea iono o kanaka. Ua hewa loa o Paulo. I ka hikii ana ia Paulo i hahania heaha ka Paulo i ninau aku ai? Heaha ko Roma kanawai? No Roma, a nolai la, ua ioaa ia Paulo na pono o ko Roma mau kanawai

            26-30 Ka hooki ana i ka hahau wale ia Paulo I ka lohe ana o ka lunatausani he kanaka Paulo no Roma, heaha kana i hanai’i? Ninau ia Paulo pehea? A pane Paulo pehea? A pane ka luna pehea? He aha keia kumukuai? Ka uku paha a ka lunatausani i haawi ai i loaa na palapala e ae ana ia ia no pono o ko Roma mau kanawai.  A pane Paulo pehea? Pehea ka poe hoopoipoi me ka lunatausani? Makau loa, a hookuu ia Paulo Ua hikii ia paha oia a paa i ka laau mamua o ka hookolokolo ana.  He kue ia i ka kanawai. A makau lakou o hoopaiia lakou. Nolaila wehe ka lunatausani ia paulo, a lawe a hooku ia ia imua o na kanaka me ka manao e hookolokolo pono ia ia.

 

Mele-Ilim. 326, 8-6.

1

E ala, e Ziona e,

Paulele ia Iesu,

E pau kou eha, kou uwe,

Hooho oli pu.

3

Hoala i kou pa naha,

Uhau a paa hou ae,

E kii a wehe i na paa

I hookuuia mai.

 

 

Na ninau a ke Kahu.

            Na makua. Ma ka olelo aha i haiolelo ai Paulo i na kanaka? No ke aha ka hai ana ma ka olelo Hebera? Ka olelo ia o kona lahuikanaka. Ka olelo hea ka i akaka i ka lunatausaui? Akaka anei ka olelo Hebera ia ia? Heaha ko Paulo ano mua? Ma ka hana kupuanaha aha i huli mai ai Oia, a lilo i aha? I ka wa hea kona huli ana? Ehia makahiki mamua aku? Heaha ka hihio i loaa ia ia i ka lua o kona hele ana i Ierusalema?

            Na ke ki. Hoomaau Paulo i na Haumana a Iesu mamua, a mahope aloha a kokua ia lakou, heaha ke kumu o kona ano hou ana? He poe hewa paha oukou, pehea e lilo ai i poe pono? Heaha ua hana ke lilo oukou i poe pono? Ina hoomaauia oukou no ka malama ia Iesu, hiki anei ke kupaa? Ma ke aha e hiki ai? Ua loaa ia Paulo no pono o ko Roma aupuni, pehea la e loaa’i ia oukou na pono o ko Iesu aupuni? Heaha hoi ia mau pono?

            He kula a pau.  He haiolelo aha keia a Paulo i hai ai imua o na kanaka Owai ka i hoopiiia mamua a haiolelo a loihi i me ahoa pono ia ia iho a lilo ia i mea e make ai? Owai ka i hoopiiia a ekemu ole i na mea wahahee i hoikeia nona?

            Ma ka hana aha i hookolokolo ia’i ko Roma poe i ike ia ka hewa? He hana hoopoipoi maanei mamua?

            Pono anei ke hahau wale me ka hookolokolo ole ia? Owai nae ka i hana pela? Heaha ka mea i pakele ai Paulo i ka hahau hoopoipoiia?

            Owai ka poe papani i ka puka o ka lani i ole e komo ka poe e makemake ana e komo? Pehea ka poe alakai hewa i na haumana? Ka poe hoowalewale e hana hewa?

Hai mai i ka pauku gula.

 

Mele-Him. 200, 8-6

1

Auwe ka poe i hoopanee,

A mihi ole no;

Ua puai i ka wahahee,

A make mau lakou,

3

Alia, alia! Mamuli no!

Me e na alalai!

He mau pahele a ka po

E make nui ai

Pule no ka poe keakea-hoopanee, mihi ole, huli ole.

Haawina no Oct 28 Oih. 23:1-11.

 

 

Ka Moolelo no na Kula Sabati mai ka wa kahiko loa mai.

HELU 2.

            Mahope iho paha Ioba o Aberahama, a e pii aku ana i ka wa o Mose.  He kanaka pono ia, a pololei, a makau i ke Akua, a pale ae i ka hewa.  Ma Ioba Mokuna 1, pauku 5. Kii ae oia i kona mau keiki, e pule no lakou, e hoomaemae, a kaumaha i na mohaikuai no lakou, i kalaia ku lakou hewa.  Pela mau kana hana no kana mau keiki.  A pela paha kana hana no ka poe e ae.  He kanaka akamai Ioba, a noi paha n olelo maikai ana i ao aku ai i kana poe haumana. No ke Akua, me kana mau hana.

 

            7. O Mose kekahi kahu kula Sabati, a o ka poe Iseraela kana poe haumana, a o ka waonahele ka hale kula.  He haumana paha oia na kona makuahine i ka wa ana i hanai ai ia ia, a he haumana hoi oia na Iehova.  Oia ka i launa pu me ia. A haawi mai i na kanawai he umi, me na kanawai mohai.  Ua ao oia i ka poe Iseraela i na mea kahiko a me na mea hou.  Nui na kanawai, na kauoha, na kapu, na wanana, ana i ao aku ai ia lakou.  Aia no ia iloko o ka Penetetuka, mai Kinohi a Kauawailua.  Mahuahua ka pomaikai o kana poe haumana, no ka mahuahua o ka ike.

            8 Mahope o ka make ana o Mose, a me ke komo ana o ka poe Iseraela iloko o Kanaena, ua hoomahuahuaia ke ao ana i na keiki me na kanaka i ka ke Akua olelo, me kona mau kanawai e like me ka Mose kauoha ana ma Kanawailua mokuana 6:6-9,

            Eia no na kumu nana i ao i na kanaka me na kamalii.

            1. Na makua.-

            2. Na kahuna me na Levi

            3. Ka alihikaua e like me Iosua

            4. Na Lunakahiko mahope iho o Iosua.

            5. Na Lunakanawai mai Otinela, a Samuela.

            6. Na kaula mai Samuela a Maleki. Malalo ae o na kaula, loaa na kula kaula kahi i ao ia’i ka poe ui ka poe opio, me kanaka makua. He mau wahine kekahi me Debora, me Heleda.

            7. O kekahi poe alii, me Davida, me Solomona, Iehosapata, Hezekia, Iosia. Nui na kumu, nui na haumana, nui ua mea i au ia, mai Kinohi a Malaki.

            9. Mahope o ka lawe pio ia’na o na Iudaio i Babulona a hoihoi ia’e i Iudea a hiki mai Iesu, he mau halehalawai i kukulu ai ma kela wahi me keia wahi no ka hoomaoa ia Iehova.  Eia ka hana. Ua mahele ia ke kauoha kahiko i elua mahele nui, eia hoi.  Ke kanawai me na kaula. O ke kanawai, mai kinohi a Esetera ia, o na kaula, mai Ioba a Malaki.  Ua mahele hou ia ia mau mahele i mau mahele liilii he 52 ko kekahi, me ko kekahi. Penei ka heluhelu ana, hookahi mahele kanawai, a hookahi mahele kaula i heluheluia ma kela, a ma keia Sabati. Pela i pau ai ka Baibala i ka makahiki hookahi.  Pela i hana mau ai, a huli piuepaiae ka Baibala.  Heluhelu pualu i kekahi manawa, a weheweheia ke ano a paipaiia.  Ane like ia me na kula Sabati i keia wa.  Huipu no na kanaka makua, na wahine, na keiki ma ia heluhelu ana.

            10. I ko Iesu puka ana mai, ka hana no ia ma na haleholawai. A mau no pela a hiki i keia wa ma kahi o na Iudaio o Iesu ke kumu i aloha nui i na keiki, a olelo, E ae i na keiki liilii e hele mai o’u nei.  A pela kana poe haumana, na ekalesia Karistiano mailaila mai no a i keia manawa.

            E nana no nae kakou i keia inoa, kula Sabati.  I ka manawa hea i hoopukaia mai ai ia inoa? Aole i loaa maloko o ke kauoha hou.  Ua loaa no ke kauoha, E hanai i ka’u poe keiki hope.

            E na keiki, e hoolohe i ko oukou mau makua no ka Haku.  E na makua, e aloha, i na keiki a oukou ma ka hoopono, a me ka hoonaauao ana a ka Haku.  E na kamalii uuku.  E na pokii, e makaala, e kiai, e aloha i kekahi, i kekahi, a pela aku. Aole nae i loaa ia inoa, kula Sabati.  Ua huliia ka Moolelo Ekalesia no na Ceneturia akahi alua akulu a hiki i ka Ceneturia 17.  Ua loaa no kekahi mau kula no ke ao ana i na kamalii, i ka poe ui, me na kanaka makua, i makaukau lakou e komo iloko o ka ekalesia.  Ua loaa no kekahi mau haoa ma na la Sabati, ua like ke ano me ke ao ana i ka Baibala ma na kula Sabati.  Ua ao na keiki ma ka Baibala, na heluhelu. Ua hoopaenaau i ka ke Akua olelo. Ua hakuia na himeni kamalii, a ua himeniia e na kamalii ma ia mau kula.  He mau hana keia e hoomakaukau ana no na kula Sabati maoli.

            Ma ka mak. 1765 ka loaa mua ana o ka inoa, kula Sabati. He wahine ma Enelani Mrs Katerine Kape ka inoa, oia ka i olelo penei: Ua hookumu au i kekahi kula me he hula Sabati la.

 

            Ua hoakoakoa au i na kamalii ilihuna ma ka la Sabati, a ao aku ia lakou i ka heluhelu Baibala i na himeni, a i kahi ekolesia.  He wahi keena kuke ka hale kula. Ua mahele ia na keiki i mau papa.  Ma ka mak. 1769, he whaine okoa, Miss Hana Bala, ka i hoomaka i kula Sabati, me Enelani no.  Ua like na hana me ka keia kula maluna.

            He mau kula Sabati e ae ma Enelani i hookumuia ma na mak. 1775, 1778 e Ieme Hei me Davida Simesona  Elua no kula ma ke Sabati.  He wahi ipu keleawe i hanaia e ka paukuhao, oia ko lakou. He mau kula no ka manawa pokole keia, a nona wahi uaau no.

(Aole i pau.)

 

 

Ahaaina hauoli no ka la i make ai o Mrs Mele Aukai Kawela ma

Waiehu Maui Sept 26, 1877

E ka Nupepa Kuokoa E; Aloha oe:-

            E oluolu mai ia’u e kamailo aku i ka hana naaupo nui a Namuu a me Kawela.  Ia’u e hoolai ana maluna o ke kua o ko’u wahi lio ma waena o Wailuku a me Waiehu, aia hoi,  alawa aela ko’u mau maka i uka o ke kuahiwi, ike aku la au elua mau hae Hawaii e pulelo mai ana i ka makaui, hoomaoao aela au, ua hiki mai ka paha o Kauliluaikeauwaialeale, a me ka Hooilina o ke aupuni. Nolaila, lana sela ka manao e naue aku e lulu lima pu me lana, hoohuli aela ka iho o ka lio, Noliki ka iho, Pii aku la ma ke kualopa a anua iho la me ke awawa a lehei aku ma ke kahawai, oia @@ no a kokoke, ike aku la, he mau lanai nui elua e ku mai ana, ua uhi ia me na lole keokeo oluna, a ua poaiia he ula palani mawaena, a malalo he keokeo, no Namauu ai a ka l o ia lanai, me kona hae Hawaii nani e pulelo ana, a o ka lua, no Kawela Hoolauna aku la au me kekahi mau kanaka e ku ana ma ke alanui, ninau aku la au ia laua. Ua hiki mai auanei nalii o kakou. Hoole mai la laua la, aole, he mau lanai ahaaina keia, no ka la i make ai o Mele Aukai Kawela, ke kaikamahine a Namaou, a o kona la keia i make ai, e kahi nua ana na kanaka oia kula, e lele mai ana no hoi na Pueo ma na lio, a ona Iiwi no hoi ma na kaa, he mau minute paha elima a oi aku, ike aku la au i na kane me na wahine, ua kahiki ia i na lole eleele me he kupapau la akahi no a make, e hele ana la keia poe e hoolewa.  No kuu aka loa e ike pono i na hana oia la, hookaulua iki iho la au. aia hoi, puka mai ana he mau keiki paha ohe me na pahu hookani a i elua, a naue aku mauka, i kahi e kokoke loa aku ana i ke kuahiwi, e kuhi ana au e pii nui ana i ke alualu kao, eia ka e pii nui aku ana e hoolaula a mati mai, a o kekahi mauao iloko o’u aia la ma ia hale ka uhane o Mele Aukai kahi i hooopaa’ai, e kii ana la lakou nei e hopu a paa, alaila lawe mai a hookomo iho maluna o ka-he.

            Ka hoonoho ana o ka huakai a Kawela, Mr Nehe Puuoha, me ka ohe kelanika, me hookahi kaoaka e paa ana i ka lima, o Luau kona inoa, na paa hae e pulelo ana i ka makaoi, ua pahu iho, he mau ohe flute iho, na kane i palauaia, na wahine iho, aia hoi i ka hiki ana mai o ka huakai ma ka lanai ahaaina, naue malie aku la ka huakai e poai ana i ka he kupapau, me ke kani ana o ka leo o na mea kani, o koa no ke kani a na ohe okoa no ke kani a na pahu , me kuu manao nae, e lawe ia aku ana la ka uhane a hookomo iho, alaila  la ola ae o Mele, malia paha o ike iho ka uhane i ka nui o na mea ai oia la ke kumu e ola ai, aka, mai ola no paha, ina aohe hookani ia o na ohe me na pahu, no ka mea, ua olelo mai kekahi poe, i ka manawa e kokoke aku ana ka huakai i ka lani ike aku la lakou i ka nakaka o ka lua, eia nae hoi, ia pa-hu ana aku o ka leo o ka pahu nui, e upii ae ana ka nakeka o ka paa ou noia.

            Ka noho ana o ka huakai e paina. I ka manawa i pela iho ai no kuli o ka lehulehu, o ka moni e wale noia o ka ae e moni ai, e aka ana o ke kena ia moi e lalau na lima ia lakou nei hoi e poleheke nei, naue aku la na keiki puhi ohe  makai me ka hae no e pulelo ana, e kuhi hou ana la au, aia la i kahakai ka uhane o Mele, eia ka, i kii aku i na opua rose o Kanai; e naue pu mai e poipoi i ka uhane o Mele, me ka manalo paha o lakou ka mea e laka mai ai, mahope iho o ka piha ana o ka lua o ka inaina, hooho ana na keiki hana o Mauliawa, O ana me na leo kani kupinai, eia ka he hula, 2 keikikani, 2 kaikamahine me na uliuli ma na lima, me ke kuhi ana o na lima i o ia nei, me na maka hilahila ole e lehe ana, me ka hoopuka ana i ke mele ma ka ihi oi noke i ke kahea, a he ole ka hoi mai.

            E o'u lahui ili ulaula o Hawaii ponoi.  E oluolu kakou e hoopau i keia wahi hana naaupo, no ka mea, o ka la i make ai o kekahi o ko kakou ohana, he la oi loa aku ia o kekaumaha a me ka ehaeha o ka naau, aole o ka la i makeai o ka mea aloha, he la ia e kalua ai na mea momona, a he la e malama ai i na lealea, me ka hula ana aku oiwi, aohe oi ata lohe mai i kau noke aku a i ole la hoi ia, o ko i ala hoike wale mai la hoi i ka uhane a kiao wailua paha, laila e aho la hoi ia, e Namauu a me Kawela, e oluolu olua i keia, maii malama hou aku ma keia hope aku, a me kaklu a pau na Hawaii ponoi.

            Ke haawi aku nei au i ko'u aloha i na mea nona ka ahaaina ma Waiehu, me ka lana o kuu manao e hoopau ana olua i keia ano naaupo.

            Sam K. Kaihumua

            Waiehu, Maui, Sept 27, 1877

 

 

            Ma kekahi la aku nei i hale, i ko makou naue makaikai ana aku e ikemaka i ko kiowai auau o Kapena kahi a na kanaka maoli a me na haole e pipili nei.  Ia makou i kaalo pono ae ai malalo o ka pa Ilina Kupapau o na Lii, lohe aku la makou i ka hanwalaau mai, i ka himeni a me ka uwaua ano ole, i ku ole i ka maluhia a me ka eebia Sabati, ua hoomau aku la ko makou nee ana imua a hiki i kahi a ka lehulehu puni auau e pohai ana, oia no oe o na manu inu wai pua lehua o ka uke waokele o na pali huli lua o Olaa, i ke kilohi pono aku i ke ano o ka lakou mau hana pelapela he mea nau e Hawaii opio e kuihe ai, pela iho la anei ka maoli a kakou e hookalo aku ai i loaa ai kela mamala ole la kumu a ke kakou Moi luhia i hala oia iho keia, Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono” Na keia mau mamala olelo i kono waluhia mai i keia mau puuwai e hoikeike aku imua o ke akea, i na hana a me ke kumu o ko lakou hoakoakoa ana malaila hookahi wale iho no, o ka hookoia o ko lakou mau lealea palauolelo ma kela kiowai auau.  Nolaila e m@kaala ae e na kaiko o ke aupuni hoomalu i keia mau hana.

 

 

Lole Makepono ke Kuike!

E LOAA NO IA MA KAHI O KAKELA ME KUKE,

-E LAA MA-

 

Ahinahina,

Kalakoa,

Keokeo,

Leponalo

 

Pena, Aila, Aniani,

            Ne Mea Piula,

                        Kopa, Aila Honua,

                                    Aila Hoomaloo

Kui kaia, Pakeke,

            Tabu Kaula, Noho lio,

                        Holu-nalaki, na Pulumi

 

A he agena no hoi no na Mokupuni o Hawaii nei no na

LAINAKIHI-NAO,

            LAINAKINI-MAOLI

                        PALULE KALAKOA,

ALAPIA, KELEPA, KILISA,

Na Lole kupono i ka wawae,

 

            Palule Huluhulu,

                        Na Lole Huluhulu,

                                    Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipine, lihilihi, a me ia mea’ku

 

-a he-

MAU MEA AI KAHI

 

Ka Palaoa, Kopaa.

            Raiki, Pia, Hoohu,

                        Paakai, Huaala,

                                    Pia Kulina & c-

-A He-

LAAU LAPAAU KAULANA LOA

A Dr. Jaynes.

Laau kuno,

            Laau Hoomaemae Koko,

                        Laau hoopau naio,

                                    Penikila, Huaale,

 

A me na Laau Hamo, a pela’ku

 814 3m 826

 

NU HOU! NU HOU!

Kukaepele i Hanaia ma Honolulu nei!

E FREDRICK VEHLING!

 

He kukaepele maiki loa keia!

Ua like kona ano me ke kukaepele o ko na aina e.

AOLE E NELE KA AINA WA A PAU

E kokua kakou  na hana mikiala kuloko o ko kakou aina hanau

E hele mai e ike, a e kuaiia ma ka Hale Kuai o A.L KAMIKA,

806 3M 831           Helu 44. Alanui Papa.

 

 

Hale Kuai Hou!

KE POLOAI aku nei ka mea nona ka inoa malalo nui, i ka lehulehu a pau, me ke noi pu aku i ko oukou lokomaikai, e hele mai ma ku’u Haleku oukou i na Loie nani o kela a me keia ano, mai ko na kanaka makua a i ko na kamalii.  Malaila no hoi na Noho Lio ano hou lea.  E loaa no keia mau mea a pau me ka makepono loa.                                 K. AMU.

            Honolulu, Iulai 18, 1877                       816 3m* 827

 

 

HALE PAI KII O AHI

EMI LOA NA KII!

Ma ka Hale Pai Kii o Ahi, helu 63, Alanui Nuuanu, Honolulu O ka uku o ke kakini Kii Pepa mamua, he $3.00. a i kela manawa, ua hoemila i $2.50. ia a i ka $2.00 wale no.  Emi loa maoli a makepino! Aole like pu mamua E wiki mai oukou, oiai ka manawa kupono a ku lia e upu nei,  I keia manawa, hanaia na kii ma kai loa!

Hale Kamana Nui!

Aia no maloko o keia Hale

Maluna ae, a ma ka Hela Gy, Alanui Nuuanu, e hana ia ai na pahu kupapau, na moe na noho, na pakaukau, na pahu ume me na aulani ku.  Na mamalu a me ia mea aku ia mea aku.  E loaa no na pahu pai na a me na pahu koa oia ke kumukuai oluolu a makepono loa, i ike ole ia mamua.

Hale kumeka kamaa!

Malalo o ka Hale Pa’i Kii, ua hoana okoaia he keena humuhumu kamaa o keia a me keia ano a ka makemake hialai ai E ipa mai a e ike ou kou i ka nani o Aipo Malaila ho e loaa ai na Pale Ili kipa mai a e kuai no oukou iho.

Hale Hana Kika Puhi!

Ma ke Keena makai o ka Hale Kamana, Helu 69, Alanui Nuuanu, he wahi e hana pakala nei na inu paka i mau kika puhi maika loa.  He mau paka kika maikai i kupuno i ko na kanaka makemake, he ona hoi ka puhi.  E hele makaukau e kuai i ike maka.  E hoohihi ana oukou.

(806 5HI 831) AHI

 

AKIU (PAKE.)

AMARA! AMARA!!

            E O'U makamaka, o ka "puuwai o ka Pakipika," Hawaii nei a me na makamaka ili puakea, ili hooluu, (pukikiki), a me na kanaka maoli heahea a me ko'u lahui hoi, na keiki o ka Aina Pua, na mahi ko, mahi laiki a me na poe mahi ai, o ka Mokupuni o Keawe, a me ko Maui o Kama, Molokai o Hina, Oahu nei o Kuihewa, a me Kauai o Mano, eia au ko oukou makamaka ua wehe ae au i hale Amara, alanui Moi, ma Polelewa a e loaa ana ia oukou ke imi mai, Helu 31, a e hoolako ia no ko oukou makemake o na mea hao lako mahiai, ke Kopala, Oo, Haro, a me na mea e ae, me ke kumukuai haahaa loa, a he hiki no ia'u ke hana hou i na kaa pipi nauaha, kaa lio, kaa kauwo lima, me ka uku oluolu loa, a me ka paa e like e like me ka'u palapala e hoopaa ai a aelike ai no ka manawa e oleloia ai. He hiki no ia'u ke kopili i na ano waapa o ka poe e makemake ana me ka uku emi loa me oluolu o na maka o na malihini, ke ike i ka'u hana, me ka mino aka, ke ike i ka'u hana, a ua kamaaina no ia oukou o ka'u hana mau o ka humuhumu kamaa buti, a hana noho lio no na kau i hala, a he hiki no ia'u ke hana i na hoala hakihaki a nahaehae me ka maikai a me ka uku emi loa. No ka mea ua hiki mai ka manawa pomaikai e aho nui, e mahi ai, a ina hoi e lako ole i na mea hana, oia no ma ko'u wahi e loaa ai. Ua holo ke Kuikahi Panailike, he waiwai ka hopena ke hoomanawanui oukou e o'u makamaka, ina e molowa a palaualelo, he neo ke loaa mai. Nolaila, e naue mai a halawai me a'u i maopopo a holo ka hana a na amara, kamana, kumeka a Akiu, a hookahi wale no Akiu, aohe Akiu e ae o keia kulanakauhale e lawelawe nei ma keia mau oihana. Nolaila e maliu mai i ko'u leo e hele mai e ike maka, he au pomaikai ko ko kakou Moi, i imi ai, a nona hoi ke kia hoomanao o ka "Hooulu Lahui." AKIU (Pake)
Honolulu. Mar. 15, 1877. 796 6ms 849
            He kapili kapuai hao lio emi loa kekahi ma keia Hale Amara. E naue mai i ike maka.

 

 

Papa! Papa!

-NO-

ALLEN a me ROBINSON

Ua wehe ae nei maua i

PA KUAI PAPA!

-ma ka-

UWAPO O PAKAKA.

 

Na papa Ulaula o na ano a pau.

Na papa Paina o na ano a pau.

                                    Na Pili Hale Ulaula.

                                    Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale

Na Pepa Molina

Na Pena a me na Aila Pena!

NA KUI O NA ANO A PAU!

            Na Pani Puka a me

            Na Pani Puka Aniani

Na Pani Puka a me

Na Olepelepe.

 

 

Na lako kukulu Hale

-o na ano a pau-

E kuaiia ma ke

Kumukuai Haahaa Loa!

 o keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON

Honolulu, Aper 13, 1876                     $14 3m 268

 

 

Eia ma ka Hale Kuai o Wini!

NA EA,

            NA OMAU AI.

                        NA KULA PEPEIAO

NA OMAU HAO BUKALO,

            NA MEA ANO HOU A EMI,

Buke Pakeke Ili a me na Eke Dala

Na Lei Pilali,

            Na Lei Eleele,

A me na mea e ae he nui wale

 

E Haawi makana ia nua i keia a me keia mea i kumi a hiki i ka

ELUA DALA.

E hele mai, e nana i keia mau mea maikai, a e lona no e like me ka makemake

Eia ma ka Hale Kuai o WINI

756 2m

 

 

HALE KUAI MANUAHI!

 

NO KONA                

NO PUNA     

NO KOOLAU           

NO NAPALI

NO MANAI

Eia ma Koloa nei ka mea Hou ano e kupalauaha, a e nane nui mai oukou e na mamo a

MANOKALANIPO!

a e Ike i na mea maikai o keia a me keia ano, ma ka

HALEKUAI O PENI!

Ua makaukau ola e kuai aku i

Na Lole o no ano a pau,                                                                                 

Na Papa o na ano a pau,                                 

Na Lako kukulu hale, 

                        Na mea hana kamana,

                                    Na mea mahiai,

                                                                        Na mea ai, mai no aina

e mai a me na mea a pau i makemakeia e ke

Kane, ka Wahine a me ke keiki-

Ka loaa mau mai nei keia mau mea ma keia moku keia moku, a no ka mea ua hoopaela mai na Honolulu.

He au hou o ke Kuikahi!

Nolaila, e hiki ia’u ke haawi i keia mau pono ia oukou, ma ka kumukuai haahaa loa, i kike ole ia mamua aku nei.

E lulumi mai a hoao!

                             Frank Bindt

Koloa, Kauai, Aperlia 14, 1877              @02 1 yr 835

 

 

Kuai Haahaa Loa!

            E KUAI IA aku no ma ke kumukuai haahaa, ma ka Hale Kumi o H. M. Wini.

            Na Kula Pepeiao Ea a me na Kula kanikau, a me na kula e ae o keia a me keia ano

            Na lei kanikau no hoi a me na Lei e ae no e linohau ai o na Lede opiopio, e kinikohu ai ke nana aku i ke kau mai iluna.  Na apo lima kanikau a me na mea e na a pau no ke kumukuai haahaa loa E wiki mai!                                                                @16

 

 

E.T. Halolani.

Lolo!

Eia he $20,000 e makemake ana e hoaie aku ma ka ukupanee haahaa loa mai ka $200 aku a pii ae ma ka moraki ana i na aina. Ua hoomakaukau e ao oia i na palapala ae like , hoolimalima moraki a me na hooilina a he hiki iaia ke hoomaikai i na aina loaa ole na Palapala Sila Nui.

 

Hale Oihana aia ma ka “Real Batate Exchange” Helo 31. Alanui Papa Honolulu, Malaila oia e loaa ai i na kanaka a pau, ina he mau ai ka kuai a hoolimalima ko lakou a e hoopania me ua uku ole                                                                      815 6m

 

 

KUAI HOOEMI LOA!

MA KA HALE KUAI LOLE O

C. C. AKINA,

e ku ia ma Kalopihi, Kohala, Hawaii, he mau Lole Hou loa, ka makana o ke Kuikahi Panai Like. Ua kupono no na iwa o ka makani Apapaa o ua aina haaheo nei.

            He kamaaina no hoi i olluolu ia oukou, nolaila, e kuai manuahi aku no au me ka emi malalo o ke kumu ilio.  He mau lole nani loa. he Nu Paikini no ke au o ka Moi Kalakaua.--Owau no o ko oukou makamaka olao,

803 6m 823                 C. C. AKINA.