Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 38, 22 Kepakemapa 1877 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MAIKAI KA HOI KA PAPA!

A ME

Ka Laau o kou Hale!

No Hea la?

KA INO HOI O KAHI O

WAILA MA!

 

Nana aku no hoi ia la,

OHI KA IO o KA LAAU o MAKAWAO

i ka ua mea o ka nani o

Na Papa, Na Laau.

A ME

Na PONO KUKULU HALE

O NA ANO NO A PAU,

MA KE KIHI O

Na ALANUI PAPU a me MOIWAHINE,

Honolulu

MALAILA E LOAA AI E LIKE ME KA

makemake no ke

Kumukuai make pono loa

PAPA, PAPA, PAPA

Na PAPA huluhulu,

Na PAPA manoanoa,

Na PAPA i kahiia,

Na PAPA kepa,

PAPA hole keokeo,

PAPA hole ulaula

NA LAAU! LAAU!

NA KUA,

NA KAOLA,

AAHO,

MOLINA,

PEAPEA,

PINE HULUHULU,

PINE I KAHIIA,

Na Papa a me na Laau Ulaula!

PILI ULAULA

PILI KEOKEO,

PANI PUKA,

PANI PUKA ANIANI

IPUKA ANIANI.

OLEPELEPE!

 

PENA O NA ANO A Pau

Hulu Pena mai ka liilii a ke nui

AILA PENA!

AILA HOOMALOO,

WANIKI, PATE

NA LAKO

o kela a me keia ano.

NA AMI-PUKA HALE,

NA AMI-PUKA PA

 

ANIANI!

Pepa hale me na lihilihi.

E LOAA NO MALAILA

Paakai Helu 1

O KAKAAKO a me PUULOA

 

            No ke Dala kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la no ke kumukuai emi loa.

            O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ae mai ana no ia me ka lawa pono.

E kipa nui ilaila, i ike i ka oiaio

812 3m 825

 

O ke Aupuni Hawaii, he Aupuni Moi Kumukanawai--ia mea

aku a ia mea aku.

 

(Kakauia e J.H. Kanepuu).

 

KE KANAWAI O LUAEHU.

 

            I ka la 8 o Okatoba, 1840, ua hooholoia keia mau pauku kanawai e na'lii a me Rikeke, a oia paha ka haole hookahi i komo iloko o ke kau kanawai o ia manawa) oia hoi penei: 1 "He olelo hoakaka i ka pono o na'lii a me na kanaka."  Aia malaila, ekolu mahele pauku, a he kokoke hoi e like me ke kanawai o ka 1852. 2 "Hoomalu i na kanaka a pau." AIa malaila, ekolu no mahele pauku e pili ana, a ina e kue kekahi alii i ke kanawai, e pau kona noho alii ana, a pela hoi na luna malalo iho.  3 Ke Kumukanawai penei: "Mamuli o ia pono i oleloia maluna, ke manao nei makou, e  hooponopono i keia aupuni, e imi hoi i ka maikai a pau no na'lii a me na makaainana a pau o keia pae aina o Hawaii nei.  Ua maopopo ia makou, aole loa makou e hiki o makou wale, o ke Akua ka mea e hiki ai, no ka mea, oia ke alii maluna o a aupuni a pau o ka honua nei, a oia wale no hoi ka mea e malu ai a e pomaikai ai; nolaila, ke nonoi aku nei makou iaia, e kuikahi mai ia makou, i mea e pono ai, a e kokua mai hoi mamuli o ka makou hana.  Nolaila, ua pau ko makou manao."

            I Aole e hana ia kekahi kanawai ke i ka olelo a ka Haku a Iehova, aole kue i ke ano nui o ia olelo.  E kulike no na kanawai a pau o keia p ae aina, me ke ano nui o keia kanawai.

            II E hoomaluia no na kanawai o kela pule keia pule, i kolakou hoomana ana ia Iehova, a me ko lakou malama ana iaia, e like me ko lakou manao, aole nae e hoopaiia ke kanaka no kona malama ole ana i ke Akua, ke hana ino ole oia i kekahi kana a i ke aupuni paha.

            III E kokua no ke kanakawai i kela kanaka keia kanaka i hoopoinoia e kekahi me ka hewa ole, a e hoomaluia na kanaka a pau ma na hana pono a pau; a e hoopaiia na kanaka a pau i hoopoino i ke aupuni, a i kekahi kanaka  paha.  Aole hoi e kauia kekahi kanawai paewaewa, e hoopomaikai ai i kekahi me ka hoopoino i kekahi.

            IV Aole e hoopaiia kekahi kanaka, ke hoakaka ole ia kona hewa mamua, aole hoi e hoopaiia, ke hookolokolo ole ia imua o ke alo o ka mea nana i hoopii, a  halawai laua he maka no he maka, a hookolokoloia e like me ke kanawai, a ku ka hewa imua o laua, alaila hoopai.

            V Aole pono i kekahi kanaka, aole hoi i kekahi alii ke noho lunakanawai a kiure hoi e hookolokolo i kona makamaka pnoi a me ka mea i pili pono iaia.  Nolaila, ina hoahewaia kekahi kanaka a hoaponoia paha, a mahope iho ike ia, ua hana paewaewa kekahi o ka poe hookolokolo, i mea kokua wale i koa mea aloha, a i mea e waiwai ai paha, alailai e hookolokolo hou ia imua o ka poe paewaewa ole.

            4 Ka hoakaka ana i ke ano o ka noho ana o na'lii. Aia malaila, e hoakaka ana o Kamehameha I., ka Moi mai Hawaii a Kauai, aia wale no iaia ka olelo o ka pono o ka aina, aole nae nona wale no ka aina a pau, no na'lii no kekahi a me na kanaka, a oia nae ke poo nui o ka olelo ana ma na mea pili i ka aina.  A mahope mai hoi o Kamehameha II., ame Kaahumanu I., a i keia wa hoi o Kamehameha III., (mamua aku o ka M.H. 1810) na lakou wale no ka olelo, a o na palapala a pau a lakou e kakau ai, oia wale no na palapala o ke aupuni.

            E mau loa aku hoi ke aupuni ia Kamehameha III., a me kona hooilina'ku.  Eia hoi kona hooilina, o ka mea ana e olelo pu ai me na'lii i kona wa e ola ana, a i ole ia e olelo, alaila, lilo ka olelo i na alii wale no a me ka Poeikohoia.

            E ka poe heluhelu Kuokoa, e kamailio iki paha kakou ma keia wahi, no ka mea, o ka Kauikeaouli mau keiki laua o Kalama, oia o Keaweaweulaokalani I. a me Keaweaweulaokalani II., ka mea nona ka "umiumi nui la pai," penei:

            "He wahi mai--a,

            Keawe--a,

            Aweaweula--a,

            O Kalani--a,

            Na Hulumanu--a,

            O ke Alii--a,

            Umiumi nui--  

                        Pa--i--a."

O ka Hulumanu umiumi nui o ke alii ia manawa, he mea makemake ia, (oia ka inoa o kekahi poe kanaka i hoopunahele ia e ka Moi, a kapaia ko lakou inoa, he Hulumanu). Ua haku ia no hoi kekahu mau mele, a eia no paha i ke alo alii a me na kahu, e malamaia mai nei ia poe mele, e laa me W L Moehonua ma; a eia hoi na wahi lalani mele i loaa ia'u oloko o i amau la;

            "He wahi haole puamana au,

            Mai Waialua hoi au i hele mai nei,

            I hele mai nei au e ike ia oe Kalani,

            Aole paha ia oe ia uwahi--e."

            O keia mau hooilina alii a kakou e olelo nei, ua hala e no laua ma kela aoao o ka honua, a pela no hoi o Nahienaena, ek Kama Aliiwahine, oia kekahi Hooilinaalii, aka, ua hala mua no nae oia ma kela aoaoa o keia ola ana, ma ka la 22 o Dekemaba 1836, a ua noho keiki ole iho la o Kauikeaouli, (keiki ponoi) aka, he keiki hanai nae kana e noho ana ia manawa, oi hoi o Liholiho II, ke keiki a M. Kekuanaoa me Kinau, a oia hoi ka mea i noho alii mahope, a ua ike iho nei no kakou a pau.  Ua hoolaha mua ia o Liholiho II i hooilina no ka Moi Kauikeaouli, mahope iho, me ka ae like o na'lii. A ina aole i hoolaha mua o Kauikeaouli pela, ina ua lilo na na'lii ke koho ana i Moi, me ka huipu me ka Poeikohoia e na makaainana. A ma ia mau wehewehe kanawai ana maluna aenei, ua haka p ono na maka o na alii a me na makaainana a pau, o Liholiho II no ka Moi, mahope iho o ko  Kauikeaouli make ana.

            O ka hoomaka ana ia o ka hoakaka ana, a pili hoi i ke poo o ka kakou olelo, "O ke Aupuni Hawaii, he Aupuni Moi Kumukanawai, ia mea aku a ia mea aku."  Oia no na kanawai hua palapala e waiho nei ma na keena aupuni o kakou e noho nei.  A ma ia Kumukanawai hoi, ka aelike ana o ka Moi Kauikeaouli me na'lii a me kela haole o Amerika.  He makahiki kaulana no hoi ia no ka iho ana mai o Kauikeaouli mai kahi kiekie mai, a halele i kona noho Emepera, (noho ano kahiko ano hookaumaha, oia wale) a hui pu mai oia me na'lii a me ka Poeikohiia e na makaainana, he poe no lalo o Keei, a hookahi ke kamailio pu ana, a hoopaapaa pu ana no na mea e pili ana i ka pono o ke aupuni, mai Hawaii a Kauai,a papani loa aku kiaaina i Kahikinuihuaaiai, a he haole hoi ka kakou e ike nei.

            5 Na pono o ke Alii nui.  Eia hoi ko ke alii nui wahi, oi no ka mea ni maluna o na'lii a me na kanaka a pau, a nona oi ke aupuni.  Iaia na koa a me na mea kaua o ke aupuni, na pu, na pakaua a me na mea kaua a pau.  Iaia hoi ka waiwai o ke aupuni, ke dala o ke kino, ka auhau o ka aina, a me na la hana ekolu o ka malama, e like me ka olelo o ke kanawai.  Nona no kona mau aina ponoi a me na aina hemo i ka makahiki.  Oia ka mea nui o na Lunakanawai Kiekie, a iaia no ka hooko i  na kanawai o ka aina, i na olelo kupaa ame na kuikahi me ko na aina e, e like me ka olelo o koonei kanawai.  Nana no ka olelo o ke kaua, ke hiki i ka manawa pilikia, a pono ole i na'lii ke akoakoa mai, a oia no hoi ka Alihikaua.  Nana no hoi na olelo nui a pau o ke aupuni.  ke haawi ole ia kela olelo ia hai ma ke kanawai.

            Nolaila, e na makamaka ike ole a powehiwehi paha, ke ike ae la no kakou i keia mau olelo maluna ae nei, oia na pono a me na hana i haawiia, a i lawe lokomaikai ae ka Moi Kauikeaouli ia mau pono nona, me he mea la ua nele oia ia mau pono mamua ae.  aole nona ia mau pono mua, mai ka wa mai o Kamehameha I., a me na pono e ae a pau loa, ke makemake oia e hoouna mai i kekahi kanak, e hele mai e lawe wale i ka na makaainana, oia iho la no.

            ( Aole i pau.)

 

Nu Hou o na Aina E.

 

Ke kaua nui ma Sipika.

 

Ko na Rukini Lanakila ma Asia.

            Ma ke ku ana mai o ka moku Discovery, i ke kakahiaka Poaono aku nei i hala, Sepatemaba 15, mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na nu hou malalo iho:

Na la kaua imua o Sipika.

            Ladana, Aug 27--Keolelo mai nei kekahi lono pili aupuni o Rukini, i kakauia i ka la 26, ma Gorney Student, penei:

            "Ua kupaa iho ko kakou mau koa ma ko lakou mau kulana, i ke kaua o nehinei, ma ke ala mauna o Sipika.  I ka wa e kaua ana, mai ka hora 9 mai o ke kakahiaka a hiki i ka hora 10 o ka po, ua poino he 30 o ko kakou mau ahikoa a me 400 koa i make a eha.  Iloko o ka wa aumoe o ka po, ua hoomaka hou mai la, na Tureke i ke kaua me na koa hou, a nolaila, ua hoomau loa ia ke kaua ana a hiki i ka auina la o ka la Sabati.  I ka wa nae a ka mea ahai lono i halihali mai ai i keia lohe, e paa ana no na Rukini i ko lakou mau kulana."

            Ma ka ike aku i ko na Rukini hooikaika ino ana i ka hoouna i na koa kokua i Sipika, ua hilinai lakou maluna o ka manao i hiki ai ia lakou ke koe aku i na nee ana mai o na Tureke, mai ka muliwai Loma ame Osman Baza mai.

            Ke hoike mai nei na lono hope loa, no ke kaua ma Sipika, o ka Poalima, ua lilo i na Rukini, ke kulana waenakonu o na Tureke, mamuli o ka ikaika o na elau pu a na Rukini, i alakai kino ia e Generala Radize.  ua hoao hou mai na Tureke e lilo hou ia lakou, aka, ua hooemiia aku lakou.  Ua hooke ikaika aku o Ge. Radize i na Tureke i hope mai kona alo aku.  Aohe mea kanalua, e kaua hou ole mai ana lakou i ka la apoapo (Sabati), me na koa kokua hou mai, malia paha, mamua pono mai a ma na welau.  Ke oleloia mai nei, ke hoonou ae nei lakou ma na ala mauna ololi o ka Balakana, ma ka aoao akau aku o ke ala mauna o Sipika, oia hoi ke ala e hiki aku i i Terevena, aka, ua hoouna e aku ke Duke Nui Nicolasa, he barigade koa e keakea ia wahi, me na koa hou e hoouna mau ia aku ana; aia no hoi na koa hou o na Rukini, ke hele huro la ma ke ala e hiki aku ai i Sipika, Aole i pau ka popilikia, aka, ua halae nae ke ao i ka nana aku.  Ua kohoia ko na Rukini poino ma ke kaua o ka Poalima, he 1,000 i make a i eha.

            Mai ka la 26 mai o Augate a i ka la 27 n hoi, ua hoomau mai ke ki nawaliwali ana o na Tureke, i ko na Rukini mau laulana pale aku.  Eia no i na Rukini ko lakou mau kuleana e paa nei.  Eia nae i na Tureke na kiekiena e pili koke mai ana.  Ke halihali mai nei na Tureke i ko lakou mau lako ai maluna o na holoholona, a i ka wa e paa loa ai ke alanui, a hiki ole i na holoholona ke nee aku imua, ua hookikina aku lakou i ka poe pio Bulagaria, e huki i na ukana.

            Sana Peterboro, Aug 27--Ua hoopukaia maanei mkei lono pili aupuni malao iho:

            "Mai na lono a pau i hiki mai nei mai kahi hoomoana mai o ko kakou mau puali koa, ua ike ia iho, aohe i loaa hou mai i ko kakou mau puali koa, he iniha o ko lakou mau kulana, ma Sipika."

            Ke olelo mai nei kekahi mea kakau nupepa mai Bukaresa mai, ke oleloia mai nei, ua piha pu na puu e poai ana ia Sipika, me na kino make o na Tureke, a o kolakou poino, ua like ia me ka nui o na make o na Rukini, a me ke kaua i mua o Pelevena.

           

Na lono mai ka aoao Tureke mai.

 

            Konatinopela, Aug 27--A hiki mai i keia kakahiaka, aohe lono pili aupuni i hiki mai ianei, e hooiaio ana i ka lono waea olelo a ke Kiaaina o Adrianopele i hoouna mai ai i ka la inehinei, ua lilo ia General Saleimana, ke ala mauna o Sipika.

            Shumala, Aug 26--Inehinei, ua lele kaua hou mai o Gen Suleimana, maluna o na Rukini ma Sipika. Ua hoomaka ke kaua ana, mai ka hora 9 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 6 o ke ahiahi.  A no ka hiki ole ina Rukini ke hoomau mai i ka pale ana, oiai ua lele kaua ia aku lakou ma na welau, ua kuemi hope aku lakou, a ua lawe ae la na Tureke i na pale kaua lepo a na Rukini, ma ke komo ana aku o ke ala.

            Ladana, Aug 28--Ua loaa mai i ka nupepa Manawa, he lono waea mai Sumala mai, e hoike ana penei:

            "ua lilo mai ia Generala Suleimana, ka hapanui o na kulana o Rukini.  Ua poino na Rukini makahi o ka 3,000 o na poe i make a i eha.

           

Aohe i akaka ka mea ikaika.

 

            Konatinopela, Aug 29--Ke hoike mai nei kekahi palapala i kakauia e Generala Suleimana, ma ka la 26, penei:

            "Ua noho aku na Tureke ma na kiekiena o Alijaribeta, ma ka hema o ko ka enemi mau kulana hana, a ke hooweliweli aku nei i ko ka enemi laina a auhee aku ai, ke hooholo lakou e kuemi hope, aka, ua lanakila nae na Rukini i ka Poalima aku nei i hala, ma ka ae ole ana aku i na Tureke e houluulu, aka, i ka Poaono mai, ua pomaikai o Generala Vessel, o na Tureke, me elua Barigade koa, ma ka loaa ana ia lakou he wahi e ku iho ai na wawae, a ke hoomau nei ke kaua a ao ka po  A ma ka hora 3 o ka wanaao o ke kakahiaka Sabati, ua hooauhee puni ia aku na Rukini, mai na kiekiena aku.  No ka loaa hou ana mai o na koa kokua hou i na Rukini, ua hoao mai lakou e kaua lima, aka, aole nae i holo pno, nolaila, ua hoi aku lakou a noho ihola maloko o ko lakou mau pale kaua i hana paka ia e lakou. Ua po ka la Sabati, i ke kani ana o na pukuniahi, me ka hopena ole. Aole i akaka ka mea lanakila, no kamea, aole i lilo mai ia makou ko ka enemi mau pale kaua i hana ai.  O ko makou poino, aohe i ike ia. Ua loaa hoi he 1,000 koa Rukini make ma ke kahua kaua, i ka wa i auhee aku ai na Rukini mai ke kiekiena aku o Alijaribeta."

            Ke paa nei no na Rukini ia Sipika.

 

            Ladana, Aug 29--Ke hoike mai nei na lono mai kahi hoomoana mai o na koa Rukini, ma Gorny Student, i kakauia ma ka la 28, penei:

            "Ua noho malie na aoao kaua i keia kakahiaka. Ua paa ih oko kakou mau puali i ko lakou mau kahua.  Ke noho nei na Tureke malao o ka malumalu o na kiekiena e kokoke mai ana i ko mako mau puali kaua, ma kahi hoi e hiki ole aku ai o ka ikaika o na poka o ko makou mau pukuniahi.  O ka huina pau o ko makou mau poino, ma ka la 21 mai o Augate a hiki mai i ka la 27, he 2,480 i eha, ke huipuia me 95 mau Aliikoa.  O ka heluna nae o ka poe make, aohe i maopopo."

Ko na puali kulana imua o Pelevena.

            Ladana, Aug 27--Ua hoouna mai nei kekahi mea kakau nupepa imua o Pelevena, ma ka aoao o na puali kaua Tureke ma ka la 20 penei:

            "Ua loaa mai ia Gen. Osaman inehinei, he 15,000 mau koa Tureke hou kumau, mai Gen. Suleimana mai..  I keia manawa, ua hiki aku ka nui o na koa Tureke, imua o Pelevena, i ke 75,000, me 200 pukuniahi."

            Nu Ioka Aug 27--Ke kakau mai nei kamea kakau o ka nupepa Manawa o keia kulanakauhale Bakaresa, penei:

            " O ka nui o ka puali kaua Tureke ma Rosagara, he 50,000; ma Osaman Bazar, he 40,000, me Sulaimana he 40,000, a he 55,000 malao o Osman, imua o Pelevena.  I keia la, ke huli ia aku nei lakou e na alo o na Rukini, no na ka nui i hiki aku i ka 200,000.

            "Ke hoopahola ia aku nei kekahi nee ana ma ke ala o Tanova.  Ke haluku mau mai nei na koa kokua Rukini, a o ka nui aku koe e kaliia nei.  he pono i na Tureke, ke hoouna ae i 20,000 koa, e halawai aku me na koa Roumania, e a-e mai nei ma ka aoaoa Tureke, o ka muliwai Denube.  Ua ikaika loa na koa Rukini e hoonohoia nei ma Tanova, e like hoi me ko na Tureke, imua o Pelevena.""

 

KE KAUA NUI MA AMENIA, ASIA.

            He kaua nui kai hooukaia mawaena o na Puali Kaua Tureke a me na Rukini ma Asia, aka aole nae like o na hoike ana o na aoao elua no ka aoao lanakila o laua.  Penei ka mea i hoounaia mai e Generala Mukhtar o na koa Tureke ma Asia, i kakauia ma ka la Sabati, Aug 26 mai Guedikia mai:

            "Ua loaa ia makou he lanakila kaulana, ma ka lilo ana mai ia makou o na kiekiena o Kaziletepe i ka po a me ka hoauhee ana aku ia ekolu hoao hou ana mai o na Rukini e hoi hou aku i alakou ia mau kiekiena.  he 200 pukuniahi i laweia imua o ke kahua kaua.  ua lilo keia kaua i kaua nui ma ka hoomauia ana o ke kaua ahiki i ka hora eono o ke ahiahi Poaono.  Ua auhee na Rukini ma na wahi a pau o ko lakou mau laina me ka poino o 4,000 koa i make a eha.  ua lilo pio mai ia makou he puu okoa o na poka a me na  pauda, a o Gen. Tchoutchowassoff, ka alihikaua nana e alakai ana na koa kaua lio, ua halawai mai oia me ka make.  O ko makou poino (ko na Tureke), he 1,200 i make a eha, ke hui puia na aliikoa lehulehu."

            Ladana Aug. 27.--Ua hoouna piha mai nei kekahi mea kakau nupepa maloko o ka waea olelo i ka moolelo o ke kaua ma Karuka--Dara, Asia, penei:

            O na kiekiena o Kaziletepe, i lilo mai ai i na Tureke, e paa wale ia ana ia e hookahi bataliona koa Rukini.  ua pinana au na Tureke i luna o na kiekiena me ka hoomalumaluia e na pukuniahi hoopuni kulanakauhale.  Ua lele kaua aku lakou mai ke Alanui aku o Kors e lilo mai o Karuka--Ddara.  Ua hoouka ma Rukini i ko lakou mau hale lole maluna o na koa e makaukau ana no ka nee aku, aka no ke akamai o na Aliikoa ma ka hookele ana a me ka hakaka naenae ole o na koa, ua pakele ia la.  O ke kaua pukau poohiwi ma kauhale o Southaloa ame ka papu, he keu ka weliweli; ua hoi aku na Tureke i ka napoo ana o ka la me ka poino nui.  O ko na Rukini poino i mua o Kuruka--Dara, he elua Alihikoa a me ewalu mau Aliikoa 237 koa i make, a he 712 i eha ke hoike mai nei na koa i haalele aku i na Tureke, he 2,000 ko Tureke poino ma keia kaua.

KA HOIKE A KEKAHI IKEMAKA NO KO NA RU

KINI LANAKILA MA ASIA.

 

Nu Ioka. Aug. 27-- Ua telegarapa mai kekahi mea kakau nupepa ma kahi hoomoana o ka puali koa Rukini ma Amenia mai Kuruka--Dara mai, malalo o ka la 25 o Augate, he ike kumaka oia , penei;

            he kaua hahana kai hooukaia ma kahi kokoke i keia kauhale, oia hoi he 25 paha mile ka mamao ma ka hikina akau ae o Kars, nona ka hopena he lanakila nui ana ko na Rukini.  Ua kaua mua ae ka wela akau o ko na Tureke i ko na Rukini welau hema i ka hora 3 o ka wanaao ma Kuruka--Dara.  Ua kaua na puali kaua elua a po ka la. ua maikai a kalae ka la holookoa, a no umikumamaha hora ka loihi o ke kaua ana, me ka emi aku i hope a nee mai ana i mua.  He la paiakuli ia i ke kani o na pukuniahi a me na pukaupoohiwi, a no ka pohina loa i ka uwahi, ua pauikuia ka malamalama o ka mahina a me ka la.  Ua hoike na Rukini i ko lakou wiwo ole ma ke kaua, me ka hoomau i ka lakou kumuhana i ikeia oia ka hookuu liilii ana i ko lakou ikaika a kokoke ke kolamu koa i kahi a ko lakou mau poka e hiki aku ai, a ia wa ka manawa i haawiia ai ke kauoha e lele aku maluna o ka enemi,  a ua apo aku lakou i ka enemi me ka oioi o na elau pukau poohiwi.  He elua mau hoao ana a na Tureke e hooke aku i ka aoao aku o ko na Rukini kulana pale, aka, ua auhee wale no ia mau hoao ana.  Na Generala Norina Melikoffa i alakai kino i ke kana i kona wa i ikeia aku ai e puka mai ana, ua kupinai na horo