Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 37, 15 September 1877 — Page 1
| This text was transcribed by: | Michael |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MAIKAI KA HOI KA PAPA!
-A ME-
Ka Laau o kou Hale!
No Hea la?
KA I NO HOI NO KAHIO
WAILA MA!
Nana aku no boi ia la,
OHI KA IO o KA LAAU o MAKAWAO
i ka ua mea o ka naui o
Na Papa, Na Laau.
-A ME-
Na PONO KUKULU HALE
O NA ANO NO A PAU,
-MA KE KIHI O-
Na ALANUI PAPU a me MOIWAHINE,
Honolulu
MALAILA E LOAA AI E LIKE ME KA
makemake no ke
Kumukuai'make pono loa
PAPA, PAPA, PAPA
Na PAPA huluhulu,
Na PAPA manoanoa,
Na PAPA i kabiia,
Na PAPA kepa,
PAPA hole keokeo,
PAPA hole ulaula
NA LAAU! LAAU!
NA KUA,
NA KAOLA,
AAHO,
MOLINA,
PEAPEA,
PINE HULUHULU,
PINE I KAHIIA,
Na Papa a me na Laau Ulaula!
PILI ULAULA
PILI KEOKEO,
PANI PUKA,
PANI PUKA ANIANI
IPUKA ANIANI,
OLEPELEPE!
PENA O NA ANO A Pau
Hulu Pena mai ka liilii a ke nui
AILA PENA!
AILA HOOMALOO,
WANIKI, PATE
NA LAKO
o kela a me keia aoo.
NA AMI-PUKA HALE,
NA AMI-PUKA PA
ANIANI!
Pepa hale me na lihilihi.
E LOAA NO MALAILA
Paakai Helu 1.
'O KAKAAKO a me PUULOA
No ke Dala kuike, e loaa ao na mea a pau i haiia ae la ao ke kumukuai euu loa.
O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, loaa'ku aua ia lakou, e hooko koke ae mai ana no ia me ka lawa pono.
E kipa nui ilaila, i ike i ka oiaio
O ke Aupuni Hawaii, he Aupuai
Moi Kumukanawai - ia mea
aku a ia mea aku.
(Kakauia e J.H. Kanepuu).
E KA POE heluhelu, e na Keonimana a me na Lede, e aui iki ae kakou maanei e wehewehe ai no kekahi mau rula o na mea hoopau poina, penei: Ma ka la hea o ka hebedoma kou hanau ana? Oia ka niuau.
Wehewehe ana - No na mea e pili ana i ka makahiki 1877 ÷4=469, me ka manao ole i ke koena. E hui pu i ka 1877+469=2346÷7=335 a koe 1. Ua hoomaka ka la mua o Ianuari o ka M H 1877 i ka Poakahi, he 3 ka helu o keia makahiki. Penei hou: Ina ua koe 1, 2, 3, 4, 5, 6 ma ka puunaue ana o ka puu huahelu o ka M H i ninauia, ke houluulu ia me kona hapaha, a puuuaue me ka 7, a koe ke koena o kela mau helu e kau ae la maluna, alaila, he Poakahi, Poalua, Poakolu, Poaha, Poalima, Poaono, ke koe na helu o ia ano - oia ka la mua o Ianuari o ia makahihi au i niu u ai a koho ai paha. Ina aole koena, alaila, he la Sabati ka la mua o Ianuari o ia M H. i ninauia. Eia hou keia, o ka helu o ka makahiki, he mea loli mau i na makahiki, he mea loli mau i na makahiki a pau, penei: Ina e hoowaka ka la mua o Ianuari i ka Poaono, he 1 ka helu; a iua i ka la Sabati, he 2 ka helu, i ka Poakahi he 3 ka helu, i ka Poalua, he 4 ka helu, i ka Poakolu he 5 ka helu, a i ka Poaha he 6 ka helu, a i ka Poalima he 7 ka helu o ia makahiki' oia na rula a oukou e hoopaa ai.
No na Malama. He oia mau no ka helu o na malama i na makahiki a pau, aohe e loli ae, aole no hoi he emi mai penei:
Malama. Helu.
Feb., Mar, Nov., 0
Iune 1
Sept. a me Dekemaba, 2
Aperila a me Iulai, 3
Ianuari a me Okatoba, 4
Mei, 5
Angate, 6
E hoopaanaau i keia.
Eia kekahi ninau: Make o Kamehameha I., i ka la S o Mei 1819, he Poalima anei ia la? Aole, he Poaono ia. A penei e maopopo ai: 1819÷4=454 a 3 ke koena, aole e hoomaopopo ia koena. O 1819+454=2273÷324 a koe 5. Ua hoomaka ka la mua o Ianuari o ka M H 1819 i ka Poalima. he 7 hoi ka helu o ia makahiki, a e hui kakou i ka
M H 1819, he 7 ka helu.
Mei, 5 "
" 8 "
Hui 20
Ina he 20 ka huina o lakou a pau, a puunaue me ka 7, penei; 20÷7=2 a koe 6. Nolaila, na make o Kamehameha 1., i ka Poaono, i ka la o Hoku.
Eia hou paha kekahi ninau: Ua ku mai ka mokuahi Likelike ma ka uapo o Ainahou, mai Kapalakiko wai, i ka la 14 o Augate 1877, o ka poahia la ia la? O ka'Poalua, Penei hoi ka bana ana: O ka 1877÷4=469; a o 1877+469=2, - 346÷7=@ @335 a koe 1. Ua ike pu iho nei no kakou, ua hoomaka ka la hapanuia o keia makahiki ma ka Poakahi, nolaila, he 3 ka helu o keia makahiki,
penei:
M H 1877, he 3 ka helu.
Augate, 6 "
" 14 "
Hui 23
Ina he 23 ka huina o lakou a pau, a puunaue me ka 7, penei: 23÷7=3 koe elua. Nolaila, ua ku mai ka mokuahi Likelike, i ka Poalua, la 14 o Augate, ma Honolulu nei.
Ua pau ae la paha ko kakou pohihihi ma keia mea, a na oukou no ia e ninau iho uo oukou; i kou la hahau paha, i ko kau wahine paha, i ko ka olua mau keiki paha, a pela aku hoi i ko kela a me keia ano.
Eia hoi; ina ua paewa na la hanau o na Moi o kakou ma ka'u hoike ana mamua ae nei, uo'u no ia hewa, na houluulu hewa paha au, a na kuhihewa paha ka mea kukuiu kepau, a nolaila mai ke paewa a me ke kapeke ana, aka. e nana no nae oukou ma na rula maluu a ae nei.
MAKAHIKI LELE OI.
O ka hana aua no ka makahiki lele oi, a oia hoi ka makahiki la keu penei: O ka la 31 o Dekemaba 1876 i hala iho nei, he poahia ia la? He la sabati. A penei ka hana ana: 1876÷4=469 aole koena, a e manao ae no kakou, he makahiki la keu ia; 1876+469=2345÷7 puka 335, aole koena. Ua pau ka la 31 o Dekemaba 1876 ma ka la Sabati, he elua ka helu o ia makahiki. Eia nae kahi paewa, ina aole koena, a kuhihewa paha kakou, ua hoomaka ka la mua o Ianuari i ka Poahiku. Aole. Ina he 7 ke koena paha, a o ka huahelu i manao ia, e lawe i ke 1 a koe iho ke 6, a oia 6, ua hoowaka ka la mua o Ianuari 1876 i ka Poaono, penei: 1876+469=2345÷7 puka 335, a he 7 no ke koena i manaoia, 7-1=6. Ninau, O ka la 31 o Ianuari 1876, he poahia la ia? He Poakahi.
M H 1876 he 2 ka Helu.
Ianuari 4 "
" la 31 "
Hui 37
Ina he 37 ka huina, e lawe 1, a koe iho he 36÷7=5 a keo 1, ua hoopauia ka la 31 o Ianuari o ka M H 1876 i ka Poakahi.
A pela ka hana e hoolawe pa a ai, mai ka la mua o Ianuari a hiki i ka la 29 o Feberuari oia M H. A i ka la mua o Maraki a hiki i ka la 31 o Dekemaba oia M H leleoi, mai lawe oukou i ke 1, e oia mau no e like me mamua ae nei.
Na po e kau ai ka mahina ma ka Helu Hawaii,
Ua make o Kamehameha I i ka la 8 o Mei, M H 1819, owai la ia ma ka Helu Hawaii? Haina, o Hoku.
1819÷19=95 koe he 14X11=154÷30=5 a koe 4, oia ka Epake o ka M H 1819. E nana oukou i keia hana no na rula o keia wehewehe ana no na mea "hoopau poina," a na oukou no e imi aku i ka Epake o kela a me keia M H, a oukou e makemake ai.
Helu o na malama.
Malama, Helu.
Ianuari a me Feb, 0
Aperila 1
Mei 3
Iune 4
Iulai 5
Aug 6
Sept 7
Oct 8
Nov 9
Dek 10
Ke ike ae la no oukou i ka helu o na malama; mai ka malama mai o Maraki ka hela Iud @io, a pela no paha ka kakou, o ka hoomaka aua noia o ka makalii, Hoohalike ana.
M H 1819 he 4 ka Helu (Epake)
Mei, 3 "
" 8 "
Hui 15
Ina he 15 ka huahelu a kakou e ike ae la; o na po noia i kau ai ka mahina he 15. a e helu papa aku no oe mai a Hilo aku, oia no ka helu mua a kakou, a o Hoaka ka helu2, a o Kukahi ka helu 3, apela a hiki i ka 15, o Hoku noia la, he la mahina piha poepoe, like me na maka o Kana.
O Hoku o Malani,
Ka hoku welowelo,
E nana i na wele o Kaua i hoikeia ma Keauokoa o ka M H 1867&1868 paha.
Hookanalua ana.
Ina e kanalua oukou i kekahi manawa a oukou e hana ai, ke paewa paha, alaila, e noonoo iho oukou, na bio loa ka mahina i ka aoao hema o ka honua nei, e like me ka la e hio nei i ka hema, a pokopoko na la, a pela no ka mahina e pokopoko no anei kona, a kapa iho oukou ia Hoku o Mahealani Paba&co. Ua olelo ko kakou poe kahiko, o "Hoku ili, a o Hoku palemo," he kanalua no wau i kekahi mauawa a koho hewa paha.
Eia no kahi apiki a kakou e nana pu ae ai, ka ke haole, he 29 la, he 13 hora, he 44 minute, hookahi ia wahina.
Ka kakou hoi, he 30 la, hookahi ia malama, a pela wale no e hoopakalaki ai ka noonoo.
Eia kekahi olelo a ka poe kahiko; Muku i kakahiaka, Hilo i ke ahiahi. A in a e kau ka Hilo i ke ahiahi, a o kona ao ae i kekahi la, a pela mau aku. A eia hou keia. Ina e houluuluia ka Helu o ka M H, Ka helu o ka malama a me ka helu o ka la; a oi mamua o ke 30. Ina e nanaia na helu ai elua, a e kolu paha, a keu aku, oia no na pa i kau ai ka mahina. A e kapa iho no oe i kona inoa ma ka helu Hawaii, e hoomaka ana ia Hilo a hoopau ia Muku. E hoopanaau oukou i keia mau Rla. Ina ua oi ae ka pono o ka kekahi kanaka mamua ae o keia, a o ka kakou ia e hoomaopopo aku. No ke auo paewa o ka la i make ai o Kamehameha I, ma ka puka elua ana mai o ka kakou moolelo i Sepatemaba la1, i ka M H 1877 iho nei, oia ko'u mea e hookomo nei i keia mawaena o ka kakou moolelo, Penei: Ua hewa ka M H. 1810, o ka M A 1819 ka pono. Ua hewa ka Puakahi, o ka Poaouo ka pono.
Eia kahi nanau i koe. Ua hanau o George Wasinetona, ka Peresidena mua o Amerika Huipuia, i ka la 22 o Feberuari M H 1732. He poahia ia la?
Haina, He Poaha ia la.
1732÷4=433 aole koena, he makahiki la keu keia. 1732+433=2165÷7=309 a koe 2, he 4 ka helu oia M H E hui,
M H 1732 he 4 ka Helu.
Feberuari 0 "
" la 22 "
Hui. 26.
Ina he 26 ka huma, e lawe mai 1, a koe he 25÷7=3 a koe 4. Ua hanau ia o Wasinetona i ka Poaha e 4 o Feb. M H 1732, oiai he Poaha oia malama, e hoomaka ana ka Poaha mua i ka la 1 a pela i ka la 8, 15, 22, 29. Na ou kou no paha e imi aku kona po i hanau ai ma ka helu Hawaii. Maluna o'u ka hewa o keia, ke hewa ka oukou hana ana. E hoi hou ae kakou i ka kakou moolelo no Hawaii nei.
Ma keia wa a mamua iho, aole i hoomaopopo nuiia na kanwai hua palapala kupono i ke Kumukanawai, aka, he mau kanawai no nae i paiia, me ke kau ana o ka Moi Kauikeaouli i kona inoa wale no, i ka la 12 o Novemaba M H 1833, e pili ana i ke kanawai no ka o pahi a me ka lawe wale i na mea e eha ai ke kanaka. Ua kauia keia kanawai ma kona auo Emepera, uie ke koho ole ia o na Luuamakaainana ia manawa.
I ka 1835, ua kau hou no o Kauikeaouli i ke kanawai e papa loa ana i ka pepehi kanaka, i ka oua rama; a i ka la 20 o Maraki 1838, ua kau ia ke kanawai uo ka hooponopono ana i ke kuai rama. Na Kauikeaouli no i kau i keia mau kanawai hua palapala a me kana mau kalai olelo paha ia manawa.
A o na hoounauna kahiko ano hookaumaha e ae a pau a na'lii, e mau ana ana no ia, aole i hoopauia, aole no hoi i papaia na hoounauna liilii e ae a na'lii i na makaainaua e auamo ana; he wea ole wale iho no nae ia mau hoouuauna liilii a hoounauna nui ana ae a na hakuaina, na konohiki, na luna a me ia mea aku, no ka mea, he lahui puni alii no keia, he puni haku a he malama, i ka olelo a na'lii, a he minamina no hoi ina e baule wale ana ka olelo a na'lii ilalo. He like ka olelo a ka Moi a me na haku me he dala gula kihikihi la, a he mea wakee loa no hoi na keia lahui. ka olelo ino ia ae o ka lakou alii, a o kekahi kumu no ia o ke kaua kuloko ma keia pae aina i ka wa mamua, a i keia manawa no paha, aka, ua apo ia mai uae kakou i keia wa e ke Kumukanawai.
Ma ka hap a hope paha o ka makahiki 1838, na ao ae la o Mr. Rikeke i ka Moi a me na'lii i ke Kalaiaina a me ka wehewehe ana hoi i na rula e pili ana ia buke hoonaauao nui wale e waiho hiamoo mai nei. O ka Moi a me na'lii au hoomaopopo lakou i ke ano o ia buke, a nolaila, na hoomakaia ke kau ana i na kanawai o kakou e noho nei, mai ka hoomaka ana i na buke liilii a hiki i na buke nui o na kanawai, a hiki ole ke apo ae no ka nui lauua ole. Mai ka uuku hoi o na auhau a hiki i ka papale wale ana mai no mawaho; mai ka inoine o na aianui a hiki i ka hoohio aua ana o na kaa holo houua; mai ka lebo ana o na hokua i ka auamo i ka huewai a i ka inu ana iloko o ka hale mai ka piula mai; mai ka hele wawae ana a i ka holo ana ma ka lio; mai ka hele wale ana o na lio i ke kula a i ka paa ana i na pa aupuni; a pela aku a nui wale.
I ka la 4 paha o Aperila, o ka 1839, ua make iho la o Kinau, ka makuahine o na'lii o kakou i pau koke iho nei, a i panina ia aku la e Kamehameha V. A i ka la 10 no paha o ia malama, make iho la o Kaikioewa ke alii Kiaaina o Kauai, a ika 1840 mai hoi, make iho la o Ulumeheihei Hoapilikane a me Kamanawa, ka makuakne o C Kapaakea.
O keia poe no paha kekahi i aoia e Rikeke, ma ke kukulu ana ma ka oihana Klaiaina, a maopopo io no ia lakou, he mea pono e pomaikai ai ke aupuni a e waiwai ai hoi na makaainana, ke hoololiia ae ke ano o ka noho'na aupuni kahiko, a lilo ae he noho'na aupuni hou, a aupuni noho Kumukanawai hoi.
M ka nana ana i ke poo o ko kakou kumumanao, oia hoi, "O ke Aupuni Hawaii, he Aupuni Moi Kumukanawai," a nolaila, au pau loa ua pono a pau iloko o keia huaolelo ano nui; ka Moi, na'lii, a me na makaainaua, ua apo ia mai kakou a pau iloko o keia huaolelo.
Maloko o ka huaolelo Kumukanawai, ua loaa pakahi na pono pili paa ia kakou, ka Moi ma kona wahi i haawiia ai e ke Kumukanawai, a pela no hoi me na pono ponoi o na'lii a pela no hoi ia kakou na makaainana. Ua loaa wale ia kakou keia mau pono, mamuli o ka lokomaikai o ka Moi Kauikeaouli a me na'lii papa o ka ama, na poe hoi i alo pu ai i ke kaua ia Mokuohai nei, me Kamehameha I., a pela no hoi na kaua ana a pau mahope mai, a o lakou kekahi a kakou e mahalo piha aku ai.
Eia mai no malalo iho na pauku o ke Kumukanawai mua lakou i hana ai, i hooholo ai, a i haawi mai ai hoi ia kakou ko lakou poe makaainana.
Maanei nae, e hiki no ia'u ke hai aku ma kekahi mau pauku a me kakahi mau olelo nui, me ko'u hookomo pu iho no nae i ka'u mau olelo ponoi malalo aku, e pili ana i ka mahalo a mahalo ole ia paha, a pela no i na wa a pau a'u e kakakau mau aku ai i kela a me keia manawa, ma ke kakau pau loa ana i ka pauku kanawai i ka mokuna a me ka haawiua paha. A e kakau aku no hoi au i kekahi mau pauku kanawai, ma ke ano nui a'u e lawe mai ai, a e hoopiha iho no au i ka'u mau olelo ponoi, a e kakau ana no hoi au i na makahiki i noho ai ka Ahaolelo, i ua pauku, na mokuna a me na haawina o na kanawai o ia makahiki; a e kakan no hoi au i na Kuhiua. na'lii a me na Lunamakaaina i kau i na kanawai o ia makahiki, (ke maopopo nae ia'u na Lunamakaainana o ia makahiki a mau makahiki paha". A pela no au e hooakaka ai i ke akamai a me ka naauao io o lakou a pau.
O keia@mau kanawai malalo nei, ua komo pu na'lii kane a me na'lii wahine iloko o na kau Ahaolelo o ia au, a hookahi ke kau like ana i na kaauwai, a mahope mai hoi a hiki i keia wa, o na'lii kane wale no a me na Lunamakaainana.
(Aole i pau.)
LOIHI LOA I KA MOANA. O kela mokuahi Lawe Leta Ausetaralia i holo loa ae ai mai Kapalakiko a i Nu Kilani a me Kikane, au lohe mai makou, au ku aku la oia i ke awa mua mai ka la 12 o Augate, a i Kikane boi ma ka la 20, he kanakolu kumamaha la holo ma ka moana, a he ehiku la ka haule mahope o ka manawa hoolimalima ia ai! O ke kumu o keia loihi loa ana ma ka moana ua poino kekahi mau mea pili i ka mekini. Ioa paha i ku ma Hawaii nei una la ua nana ia na wahi hemahema a hiki no ke hooponopona i ka wa maikai e ike e ia ai
Pa kele ke ola.
E ka Nupepa Kuokoa; Aloha oe:
E hoike aka oe i na makemake o kaua i ka poe mea hua pala e malama i ka lakou mau hua pala
M ka la 23 Iulei nei ihe la ua hoao iho la o Papa w e hunai aku i kana kane mare i ka Opiuma i hui ia iloko o ka mea ono aka, aole i ai kana kane ia manawa, ua hele aku ia ma ke kahi Hale e aku e inu awa me kona manao e ai i ka me ono i pupu ua hopu maila o Mary a ai, i ka ai ana na waiho a make keia Wahine me ka luai a he mokela me ono, o kapohala noia, pakele maoli ke ola, ua ku i ke kanawai ka hana a keia Wahine i kana kane, aka o ka rula mau noia o na Wahine Hawaii, "he aloha i kaipo manuahi haalele i ke hoa i ka ili," O ka inoa o ke kane o K. Kaawa.
Ua waiho ia keia hewa imua o ka L. K. Apana o Kau nei, i ka nana ana a ke Aha, ua hemahema ka hoopii, ua hookuu ia ka hihia, nolaila e na hua pala ili lahilahi e noho mai nei mai hoohalike me keia wahine hana aloha ole i kana kaue, ka hoao e lawe i ke ola o kana Kane ma ka luau make, la hilahila maoli ka hana o keia wahine oia iho la kahi mea hou o ke kuaaina.
Waiohinu Augate 3, 1877, J K At.
Na anoai o ka Malu Ulu o Lele.
He mau la ikaika keia o ka wela o ka la, ma ke kulanekauhale Kaulana o Lahaina nei, he nui ka wela o ka la. O ka wela paha ia la o ka la, ke helelei ala ke oho o Poikalani i ka moa i ka wela a ka la, aole no oia wale ka i loaa ia haawina, he mau haole kekahi.
Kohu anela, Ma ke taoua o Lahaina nei, e ike ana oe ia Pond, he haole hana piula, ma na awakea kikiki o ka la, aohe oia e waiho i kona kihei nui huluhulu, a i na oia e hele mai ma ke alanui e pulelo ana ka hua o kona kapa i ka mak@ui.
Pau elua. Ma Kapaahu, Aug 18 1877, awakea make iho la o Keoui Nuela, he elemakule i aloha nuiia, a ma ia ahiahi no ua lalau aku la no o Keoni Nuela i ka lima akau o kana mea aloha he wahine o Kaia kona inoa, a ua haele pu aku is, ua waiho ia ko laua mau pahu a i elua i hookahi lua, aia ma Puupiha - Aloha ino he mau la loihi no ko laua o ke kaa ana i ka mai, o Kauhaahea paha kana keiki, aia i Waikiki.
Ma ke kakahiaka Poalua, piha loa ke kah@one o Keawaiki i na ano helehelena like ole, na kane me na wahine a me na kawalii, no ke ake e ike ia Likelike ame na mea hou mai o Oahu, a me ka pukaa ana mai a ka la, pahola aela i kona malamalama nani, aohe wahi nalo aku o ilikai, aohe ike ia aku o ka mokuahi, ia wa pauaku la ka lehulehu i ka apoo i loko ona, punako, a mahope iho o ka aina kekahiaka, ike hou ia aku la ka lehulehu e oiliili mai ana, me he naonao la e kauo ana i kekahi kanepi nui, mahope o ka aina kakahiaka, ike ia aku la kapua ana mai o ka uahi, lohe ia ku la ka leo o ka lelehu. Ei ae ka mokuahi hou, i hooholo malia ia, a au alaila, kuupau mai i ke holo, i ike ae ko Molokai, a me ko Lanai, o ka u-u nohoi ka kekahi poe i ka Ohe-nana, a i ke kokoke ana mai, ike pono loa ia aku la o ka mokuahi kahiko no, me ka ukana makemae a ka lahui Hawaii ka Hooilina o ke Kalaunu, Lilia K. Dominis, na ka LIae Kalaunu i hoike mai. Nolaila au e hoomanao aenei keia mau wahi lalani mele,
Ei mai ke aloha e ke hoaluhi
I ka hula hope Kilalauea
O ka Hae Kalaunu welo i ke kai
Haaheo i na ale o Pailolo.
Aohe i liuliu iho ke kailewa ana, a holo aku la no Hilo, aohe he mau ukana i lawe ia, he mau Paiai wale no.
Mai holoa ia. Ua lohe mai makou mai ka Hon. Nakaleza o Molokai, mai hulihia ia ko lakou waapa, i loaa i ka puahiohio, a o ke kia wale no ka i haki, a noha iki no ka waapa, na ukana o luna, he mau paiai, he mau umeke, a me na ola kino he mau kauna.
Na uku lio, a me na uku hipa. Aia maluna o na Ilio keia mau Uku e noho ai, me he mea la o ko lakuo home noho ia, he ane hoopailoa ke hoop hu ae, aka aohe i ae o ka wahine o ka pa kumakahiki e he hoopailua, he po-ha ia la o ka uku i ka waha, he ula pu ia la o na niho me ka lehe lehe i ka koko.
SAM K KALAIKIKI
Rain Paupili Homo Lahaiua Aug 22 1877