Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 35, 1 Kepakemapa 1877 — Page 2
This text was transcribed by: | Francene H Aarona |
This work is dedicated to: | For my tutu Abigail & papa Herman who shared |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
kau ole, a hooweliweli aku la ia Adari-
nopele, ua kaua ia mai nei ia e ko Ge-
nerala Tureke Suleimana, ko Tureke
eneu hoi, naua i hoopio hikiwawe i na
Monetenegero kipi, a penei na lono
oiaio :
Kikako, Aug 7-Mai ka mea kakau
mai o ka nupepa Taribiune ma Ladana,
i lobeia mai ai penei : Ua hiki mai nei
i keia la na mea hou nno nui, mai ke
kahua kaua mai. Ua hoouka kaua mai
nei o Suleimana ia Generala Gouka, ma
Eski-Sagara, a ua auhee o Gen. Gouka,
a na alualuia mai oia e na koa Tureke
a hiki Hainbaghag ( Hainabagahe ),a
o ke ala mauna keia a Gouka i pii
aku ai, ua noho ia mai la e na Tureke.
O keia hoi hope ana mai nei o na Ruki-
ni, oia auanei ka mea e hooiaio loa aku
ai i ko ke Duke Nui Nikolasa manao paa
mai kinohi mai, o ka hooluli i na hoopono-
pono ana o kei kaua mai ke ano hoopono
pono aupuni maoli ana a i ke ano hoopo-
nopono kaua maoli. O ka manao o na Ru-
kini mai ka hoomaka ana mai o keia kaua,
o ko na Rukini noho ana maluna o ko Tu-
reke mau aina a nui, alaila loa e hana koke
ia ke kuikahi e hoopau ai i ke kaua ua nui
ka aina i lilo ia lakou, a e lilo awanei ia i
kumu e hookomoia ai iloko o na hoolola ana
o ke kuikahi.
Na Koa Kokua hou o Rukini
Vienna, Aug 8.-Ke olelo ia mai nei, he
helona nui o na koa Rukini, kai a-e aku
ma o o ka muliwai Denube, ma kahi e ko-
koke ana i Tatekai.
Rukaresa, Aug 8.-Ua hoouna hou ia
aku nei he mau puali koa Rukini e hoopu-
opui i na koa ma Pelevena a nolaila, o
ka haina hoi i keia wa, he 70,000. A o
ka Puali Koa Roumania e a-e pinepine
aku nei ma o o ka Denube ma Nikopolisa
no lakou ka heluna he 25,000, o lakou au-
anei ma ka akau loa o keia puali.
Ua a-e hou mai ke Emepera o Rusiama
ka aoao kaua o ka muliwai Denube.
Ko na Tureke auhee.
Ladana, Aug 8.-Ke hoike mai nei na
lono he lehulehu, ma ka la 6, he 5,000
mau koa kaua lio Tureke i lele aku malu-
na o na Rukini mawaena o Lacara, he
wahi kauhale e kokoke aku ana i Peleve-
na, a me ka muliwai Rusiea. A o na Ru-
kini e noho ana malaila i oi ae ko lakou
heluna i ko na Tureke, ua hoaohee aku la-
kou i na Tureke, me ka ka pilikia nui ole
aka, aole nae ua Rukini i hahai loloa aku
mahope e kui a hoolawa loa i ko lakou la-
nakila, no ka mea, aole makemake o ke
Duke Nui Nikolasa, e hoopau wale i ka
ikaika o na koa ma na kaua liilii e like me
ia ke ano.
Ohi Koa hou Tureke.
Konatinopela, Aug 8.-Ua hoolaha ia
ao he oleio kukala no ka ohi hou ana i
mau koa no ke kulanakauhale alii, a e ka-
ne mai ka 20 ahiki i ke 40 o na makahiki
ko ohi ia.
He mau hakaka.ma Jaslar a] me Lovitz.
Ladana, Aug 8.-He elua mau mahele
ko kaua lio a he hookahi bataliona koa
hele wawae o na Rukini i auhee, ma na
hoouka kaua ana a i elua ma Jasler, ma ka
hema aku o @Risagaro. He kaua hookahe
koko nui keia ma na aoao elua.
Kouatinopela, Aug 8.-Ua telegarapa
mai o Gen. Osmao mai Pelevena mai, pe-
nei : He ewalu bataliona kou hele wawae
o na Rukini me ewalu mahele koa kaua
lio, i lele kaua mai ia Lovatz inehinei. Aka
no ko na koa Tureke hoapaipai hou ia ana
aku me elima bataliona koa hele wawae a
me kekahi mau koa, mai Pelevena aku nei,
ua auhee akua na Rukini, me ko lakou po-
no, he 300 i make a me 600 i eha.
He Kaua nui paha.
Kikako, Aug. 10_Ua paniku loa ia na
lono mai ke kahua kaua mai no eha mau
la. Ua manaoio ia, he kaua nui ke hoou-
kaia nei. He mea hiki ole ke hooholo ko-
ke iho, he hana @maalahi no na Rakini ka
hoauhee ana aku ia Gen. Osmao, ina he
oia mau ke kulu na o na lanakila ma ko na
Tureke aoao, me kona puali ko ikaika.
@Malia paha o kahi kaua ma ka la 7, he
hoonaenae wale ana no ia, a aia ma ka la
iho mahope ke kauaio, a ke hele la i keia
wa ma Pelevena. Aia he puali ko nui
malalo o @Czarowitch, ke huli pono mai la
kona alo i ka Alihikana Tureke Eyoub ma
ka hema, a ia Mohemet Ali maka akau. O
ka mua o keia mau puali kaua Tureke, ke
hooweliweliia mai la mai Rishgar, a o ka
loa, mai @Osmao @Bazir mai. Ke manao
wa l e ia aku nei, aia malalo o Eyoub, he
48 bataliona koa hele wawae, 62 mahele
koa lio, a he 15 man batari pukoa ; a o ko
Mohemet Ali hoi, he 60,000 mau koa a pau
loi. Ko manaoia aku nei hoi, ke hoouou
mai nei o Generala Sulemana i kona ala e
hiki mai ai ma ka @Balikana mai, i mea o
hiki ai ke hoohui ae me ko na Tureke lai-
na mawaenakou o.
I keia po, e wehe hou ia na ka ha-
le keaka ho, no ka hoikeike aana ʻ aku imua o
ka lehulehu ao ka po mau loa, i ko Miss
Carlotta Puira @ maa ana, ka po mua
o ke kipa ana i ka wa e kulou ana na poo
ilalo, ka @ mua o ka holokaa hoala hookahi
ana. E hoike ana o J. Luproti i kona aka
mai kowalawala a pau. E hoike ana na
haumana a Mr. Derby i ao iho nei i ka hoo-
ikaika kino, no ka manawa mua loa. He
ae nui keia o na mea hana keaka. E hele
po, e iho mai.
MA KE KAUOHA.
Kuai Kudala o na hoolimalima aina Aupuni.
Ma ka Poaono, la 8 o Sepatemaba, 1877, i ka hora 12 au
ina la, ma ka puka komo ma ka aoao mauka o Aliiolani
Hale, e kuaiia aku ana ma ke kudalaia ke apana aina. Au-
puni o @, e waiho ia ma ka apana o Hilo, mokupuni
o Hawaii, he 85 1/2 eka ka nui. Kumukuai e koho ai, he
$230.
J. MOTT SMITH,
Kuhina, Kalaiaina.
Keena Kalaiaina. Aug. 27, 1877. 832
Ua loaa mai kekahi lono pili aupuni i kela keena, oiai
ka wa e kaawale a @ ko @ Komisina a @
Nui, ia hoomana mai ka Earl Derbela Theo. H. Davis Esq.
a lawelawe ma ke ano kanikela Nui.
J. MOTT SMITH,
Keena o ko na Aina e no ka manawa, Honolulu, Aug. 17, 1877
Hoolaha Wai - He kanaono kumamaiwa ka nui o ka
poe i hoikeia mai i keia keena, ua hahai i na rula o ka
hookahekahe wai ana, mai ka la 21 mai o Augate.
O ke kulana o ka hookahe ana i ka wai i keia wa, aohe
lawa, a nolaila i makemake loa ia ai, e hooko pololei iho i
na rula. No ia mea, ua haawiia ke kauoha i na makai, e
hoike mai i na poe a pau e loaa aku ana, e hookahe wale
ia ana ka wai; a mai keia la aku, he pono ka malama @
la na rula. ROBERT LISHMAN, Luna Wai Nui &c, &c.
Aponoia: J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina
Halewai O Honolulu, Aug. 25, 1877. 822
Hoolaha.
O na Bona Aupuni Hawaii ma na puu dala he $100, $200,
$500, $1,000 a me $5,000 e uku aku ke aupuni he 7 keneta
no ka makahiki, a e ukuia iloko o aole e emi malalo o umi
makahiki, e @ no ke loaa ma ka puu dala e kau palena
ia @ a hiki i ka wa e hoike hou ia aie ai, ke noi mai i ke-
la keena. JOHN M. KAPENA, Kuhina Waiwai.
Keena Waiwai, Aug. 27, 1877. 827-2t
Hoolaha.
O na Kahu malama keiki, na Lunahooponopono Waiwai,
na Lunahooko Kauoha a Kahu malama waiwai e ae paha,
e makemake ana e hoopukapuka, ke hoikeia aku nei ka
lohe ia lakou, e hoopukaia no na Bona Aupuni Hawaii,
na puu dala he $100, $200, $300, $1,000 a $5,000 paha, ma
ka ukupanee ma ka ono keneta no ka makahiki, ke noi
mai i keia keena a kaupalenaia no nae ka nui o ke dala
e hoopuka ai. JOHN M. KAPENA, Kuhina Waiwai
Keena Waiwai, Aug. 27, 1877. 832 3t
Wai! Wai! - Ke hoikeia aku nei ka loha i na mea a
pau i loaa ka mana hookahekahe wai, mai a @ aku
o ke Aupuni, mai keia kau a hiki i ka wa e hoohana hou
ia aku ai. Eia wale no na hora hookahekahe wai i ae ia
ai: Mai ka hora 6 a hiki i ka 8 o kakahiaka, a mai ka hora
4 a hiki i ka 6 o ke ahiahi. O ka mea @ lohe ole, e lawe
ia kona mana wai. ROBERT LISHMAN, Luna Wai Nui.
Aponoia: J. Mott SMith, Kuhina Kalaiaina. 521 3t
Ua hookohuia o Mr. W. Smith i Agena e hooiaio ai i na
palapala kepa no ka apana o Makawao, mokupuni o Ma-
ui, ma kahi o C K Kapule. J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Aug. 29, 1877. 821 3ts
Ua hookohuia Mr. C. Bertlmann i Luna hooiaio pala
palapala kope no ka apana o Anahola, mokupuni o Kauai, e
hoomaka ana mai ka la 21 aku o Iulai 1877.
THOS. BROWN, Luna Hooiaio Kope Aupuni.
Aponoia: J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina 821 3t
Ua hookohuia o Mr. Thos. F. Mullis i keia la i Komisina
no na Ala Malu a me na Pono Wai no ka Apana o Hama-
kua, mokupuni o Hawaii. J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 30, 1877. 818 3ts
Ua hookohuia o D. Taylor Esq i keia la i Luna Alanui
no ka Apana o Lahaina, mokupuni o Maui, ma kahi o J.
C. Kirkwood Esq.
Keena Kalaiaina, Iulai 27, 1877. 818 3ts
Ua hookohuia i keia la o John Stupplebern Esq., i Age-
na Hooiaio Palapala Kepa no ka Apana o Kohala Hema,
mokupuni o Hawaii, ma kahi o D.F. Sandford Esq., i wai
ho mai. J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 25, 1877. 818 3ts
Kuai kudala o na hoolimalima aina aupuni.
Ma ka Poaono, la 22 o Sepatema, ma kahi a ma ka ma
nawa i hoikeia maluna ae, e kuaiia aku ai ka hoolimalima
o ke aina Pohakaa, Kalihi, Oahu, no ka manawa he eli
ma makahiki, Uku koho kiekie $15.
J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Aug. 27, 1877 822 3t
KA NUPEPA KUOKOA
-ME_
Ke Au Okoa
I Huiia
Published every Saturday, $2 a year
HONOLULU, SEPATEMABA 1, 1877.
Na mea hou o ke kaua.
Ma ko kakou Kilohana o na hebedoma
aku nei i hala, a me ko keia hebedoma e
puka aku nei, na hoopuka makou i na mo-
olelo o ke kaua i hoea mai i kela la keia la,
a hiki i ka la 10 o Augate. He oiaio paha
ia mau lono a pau, aole paha, aka, mai ke-
ia manao aku, e oluolu kakou e wae no
kakou iho i ke mea e koho ai, no ka mea,
aohe waea olelo i moe mai ma ka moana
a hiki mai i ko kakou nei mau pukoa, e
lohe ai la kakou i na nu hou i honunaia
ma ka waea i kekahi la, a hooleia mai hoi
ka oiaio i kekahi la ae. O ka kakou nae e
hoomaopopo, oia keia :
Ua ali mai ke : "kanaka mai," oia ho o
Tureke, a na hoike i kona ikaika a pau ma
Asia a ma Europa. I ka wa a Rusia i aa
aku ia a kukala akea ae, ua hoopa oia i
na mea kaua ia ATureke, no ka luku hoona-
inoino o na Tureke i na Karistiano, ua ko-
ho e na mea a pau, a makaukau la oia e
hooko no ia Tureke kolohe iloko o ka umi
aole, eia ka aole. O Enelani keia, ko Tu-
reke maka i hanai kahiko loa, ua hoomaka
oia e noonoo no ke komo ana aku e owao,
a e hui paha me Tureke ma ka aoao kue
like aka ia Rusia, nolaila, ua hooikaika
hou ae oia i kona mau aumoku kaua, e ho-
loholo nei ma ke Kaiwaenahonua, ua hoo-
una hoi i na koa ma kahi hiki koke ke kau
ohaia aku e hele mai ; a o kona lahui, ke
ae nei kahi poe, a ka kue mai nei kekahi
poe. A no keia mau lanakila paha i loaa
mai nei ia Tureke maluna o na Rakini, ao-
le oia i hoeueu ae i kona mau poapua-
aka, ke noho nei oia malalo o ke koloka
pouli, me ka hoomakaukau kaua a malia
paha, e kaua pu ia aku ana oia iloko o ka
kaua i ka wa pokole. E kakali ana paha
oia e loaa ona kokua nona, a e ahi ana la.
Ua hooikaika loa oia ia Auseturia, e moe
kahi laua ma ke kahi hana, aka, ke paa
mai nei nae o Gerena na ma ko Auseturia
koa. Me he mea la o ka hookoia ana pa-
ha keia o ka moeuhane ana Emepera o
Rusia, Geremania a me Auseturia, ma nui
loa aku o ka poha ana ae o ke kaua, a la-
kou i hoohui pinepine iho nei: Aole no he
mea i ike i ka lakou kuma hana oia mau
halawai pinepine ana, o ka lakou mau Ku-
hina nui wale no ; a o ua mau Kuhina la
a pau, ke noho poo nei malalo o na Eme-
pera pakahi, me ke kiai i ka nee au i a ke-
la a me keia.
Aohe Emepera e ae malalo iho o ka la,
iloko o keia ao naauao, i haawi e hookahe
i na koko hala ole o kona mau makaainana
aloha, e make no na Karistiano, a na Tu-
reke i loko mainoino iho nei i kela mau
makahiki aku nei, o Rusia hemolele wale
no.
Mahope iho o ke kaua nui ma Pelevena
i auhee nui ai na Rukini, i na la 30 a me 31
o Iulai, o ke auhee wale no ka haawina i
loaa mai i na Rukini. O Generela Gouka
hoi keia, ko Alioikaua nana i pii akua ma
na kakai mauna o ka Balokana, a hala loa
aku i ka hema, ua auhee mai nei oia imua
o na Tureke ma Eski-Sagora, a me he mea
la e haelele ana paha oia i kahi i loaa iaia
mamua. O na Alihikaua Tureke ma Bu-
lagaria, nona na inoa Osmon a me Meh-
mta Ali, no huipa hou mai nei laua i na
Rukini, imua o Tanuva, me ka hoopoino
aku la umikumamalima tausani koa Rukini
i make a eha, ina hoi he oiaio ia lono, e
hoopukaia aku nei ma kekahi wahi o na
mea hou o ke kaua o keia pepa e puka aku
nei. Ke hoike mai nei keia mau hiohiona,
ke haki mai nei ka nalu o na Tureke ma-
luna o na Rakini, e nee ana a hiki paha
auanei i S stova ; a o ka puali kaua Rukini
ma ka hema o ka Balakana, e hoopuuiia
auanei paha, a i ole, aia oia mawaena o
na ahí elua. O ke kapua o Rezinalike, ma
ka hema loa o ke komo ana aku o ke ala
mauna o Sipike, ua lilo hou ma i na Tu-
reke, a ke paa la lakou ia Selvi, ma ka
akau loa o ke kualono o na mauna.
Ke oleloia mai nei, na ane kuhau ka ka
Emepera o Rusia, no ka holopono ole ana
o kaua papakuhikuhi kaua, aka, aole nae
i pau kona manao e hoomau no i ke kaua a
hiki i ka lanakila ana. Ua hooona aku la
oia i ke kauoha i Sans Peteroboro, e ohi
hou ia i 250,000 mau koa hou, a e hoouna
wikiwiki mai i kona mau koa kiai kino,
noua ka nui, be 56,000 koa hele wawae a
me 8,000 kaua lio. Me he mea la, o Pele-
vena ke kahua kaua paani o keia mau la
aku, no ka mea, aole oia e hoohakalia i
ke kii hou ana aku e hoihoi mai i na wahi
a na pamaikai i eo ai iaia. Aka, malia pa-
ha, i ka wa a na Rukini e makaukau pono
ai, e makaukau pu ai no hoi me ka Alihi-
kaua Tureke, me kona puali koa nui e mo-
komoko me ka ikaika. Aka, e wiki nae o
Rusia, no ka mea, o ka hoi mai koe o ka
hooilo o ua aina la, a kupono ole ke kaua
ana aku.
Na Alii o kakou.
Aole paha he wa mamua aku nei e like
me keia manawa, ka hoolawa likeia o na
mokupuni nui o kakou, me na alii hanau o
ka a na, e hele nei e makaikai. O ke alii
ka Moiwahine Kapiolani a me ka Mea Kie-
kie Ruta Keelikolani, ua hala aku nei hoi
i Hilo, Hawaii. O ka Mea Kiekie Liliuo-
kalani, ka Hooilina Moi o ke Kalaunu, aia
aku nei i ka moku o Kama. O ke Alii ka
Moi, i Kauai aku nei, a ua hoi mai O a i
Koaa kulanakauhale alii. A in a he oiaio
na lono, e hele kaapuni ana ke Alii ka
Moiwahine Kanemake Emma Kaleleonala-
ni, i ka mokupuni o Oahu nei, alaila, ua
lawa pono na moku. Ke hauoli nei makou
i ka hoike aku, o ko lakou mau oia kino a
pau loa, he maikai wale no, a ke kalokalo
ae nei, e hoomauia mai ka oluolu o ko la-
kou mau ola ana.
Nunua kauaka Ainahou.
O Ainahou, ma kahi e kokoke ana i ka
uapo o Likelike e pili ana, oia no kahi ha-
kinua a na kanaka a me ka pahu hopu o na
kaa 1 o, i ke ahiahi Puakahi aku nei i hala.
Ua hele a muimuia pono i na ano kanaka a
pau, mai ke nui a i ka liilii, a mai ke kiekie
a i ka haahaa loa. Ua kohoia aole e emi
malalo o ka 5000 a 6000 paha ka nui o ka
poe makaikai. O ka akahi a holo o keia
mokuahi hou i Maui a me Hawaii, kahi he-
le nui ia e ka poe makaikai, o ka holo hoi
o ka Moiwahine Kapiolani a me Ka Mea
Kiekie R. Keelikolani, oia na kumu nui
nana i ana ae na kanaka a akoakoa ana i
Ainahou Ua ukaliia ae Moiwahine e Kana
Kane Moi maluna o ke kaa alii. A i ka
hokiia ana o ka Hae kalaunu ma ke kia
hope, na hooku koke mai na pu o Puowi-
na i ka lakou mkana mai he hoomaikai i
ka hele ana o na alii aimoku. A i ka wa i
kuemi ai ka moku a hookaa ae ka ihu i ke
awa no ka puka aku, aia hoi, na huli mai
la ka moku ma kahi aoao, no ka pau loa o
kauaka ma ia aoao.
Ka Milenio! Ka Milenio!!
Heaha ka Milenio ?
Mai ka wa i puka mai ai na Misionari
ma Hawaii nei, ua lohe pinepine ia keia
hua, Milenio. Ua paiia iloko o na himeni,
a na himeni ia iloko o na anaina nui, a ilo-
ko o na kula Sabati, me keia.
" E oli ! e oli ! E i ae ka Milenio, &c. "
No ka pohihihi, a no ka nui o ke kuhi-
hewa no ke ano o ka milenio, nolaila, ke
i we nei au i kuu peni gula e kakau i ke-
kahi mau mea no ke ano io o ka milenio.
1 Ke ano maoli o ia hua milenio, eia ia,
honua i kausani makahiki.
2 Nohea keia kausani makahi ? Ma ka
honua nei no.
3 Nohea ka manao no keia kausani ma-
kahiki ? No ka poe ludio i huli i poe Ka-
ristiano mahope ; a no ka poe Karistiano
okoa mahope iho.
Penei ka manao mua. Ua hana ke Akua
i na mea a pau iloko o na la eono. A hoo-
mana oia ma ka hiku o ka la, oia nei ka la
Sabati.
O na la eono he mau hailona ia no eono
kausani makahiki.
O ka la ehiku, he hoailona ia no ka hiku
o na kausani makahiki. No l oko mai o Ha-
1 Io 90:4, keia manao. " O na makahiki
he kausani imua o kou mau maka, ua like
no ia me kala inehinei. " Aia ku ka honua
aoao kausani makahiki, alaila hoomaka ke
kausani ehiku, oia ke Sabati o ka honua
nei. Oia hoi ka milenio. He wa hoomaha
a maikai loa ia. A pau ia, ka pau no ia o
ka honua. Pohihihi no nae keia manao.
Ma keia manao oia mak. 2,000, ( 123 mak.
e koe ana ) ka hoomaka ana o ka milenio.
Hookahi kausani mak. ka loihi, alaila pau
ka honua, oia hoi 1123 msk. i koe, alaila
pau ka honua nei.
Pohihihi keia manao no ka milenio. Ua
kukulu ia paha maluna o ke kuhihewa. Ao-
le one kia paa e paa ai. Nolaila, e waiho
ia aku ia.
2 Ua manao ua Iudaio, aia hiki mai ka
Mesia i ke ao nei,e hoomaka koke oia i
kona alii ana ma Ierusalema. A o ka loihi
o kona alii ana, hookahi kausani makahiki
ia. Ka Mesia ka Moi, na haumana na lu-
na na Iudaio na kanaka. He aupuni ia i
like me na aupuni o ke ao nei. He wa mai-
kai loa ia. E haki ana na auamo hooluhi.
Nui wale napono kino, na pono uhane.
Ma huahua loa ka pono, me ka naauao.
A, ia Iesu i puka mai ai a lilo kekahi poe
Iudaio i poe haumana nana, me Ioane ma,
pela ko lakou manao mamua. Ua pa i nae
ko lakou kuhihewa mahope o ka la Penete-
kook. He kuhihewa ia manao no ka mile-
nio. E waihoia ʻ ku ia.
3 Nui na manao no ke ano o ka Milenio
mahope iho o ka make ana on a Lunaolelo,
oia hoi na Aposetolo. O ke kahua hooka-
hi nae kahi i kukuloia ʻ i, oia o Hoik 10.1-7.
O ke kausani makahiki e hoopaaia ʻ i Satana
loko o ka hononu, oia ke kausani makahi-
ki e ola pu ai kekahi poe a alii pu ai me
Kristo. Oia hoi ka Milenio.
Aole au e hai aku ana i ka nui o na ma-
nao me ka lakou kue kekahi i ko kekahi.
Ua heluhelu au i na manao, a nui ko ʻ u no-
onoo ana. A eia paha ke ano io o ka Mi-
lenio. Ka Milenio, oia ka wa e hoopaaia ʻ i
kekahi mau enemi koe i ka mahuahua ana
o ko Iesu aupuni ma keia ao ; a no ia hoo-
paaia ana, emahuahua nui anaka poe huli
mai ma ka pono, a lilo no Iesu.
Eia ua mau enemi nei
1 Ka holoholona. 2 Ke kaula wahahee.
3 Ka Deragona, oia hoi, o Satana.
Ua akaka no o Satana ; Ka holoholona
me ke kaula wahahee ka pohihihi iki. Aka
ma ka huli nui ana, me ka noonoo o ka poe
naauao, eia no laua, Ka mana Popa, me ka
mana Mohomeda. Ua maopopo loa he mau
enemi nui lana e kue ikaika ana i ka aoao
Karistiano euanelio. He mau mana hoo-
maau a pepehi i na haumana io a Iesu.
Aka, e hoopio ia ana laua. Ma Hoik. 19:20
Ua paa ka holoholona, a me ke kaulawaha-
hee a ua kiola ola ia ka lani a elua iloko
o ka loko ani e ea ana i ka luaipele. He
waoana ia no ka pau ana o ia ma mana
kue elua.
Aia a hookoia keia wanana, alaila, e ho-
opaa ia Satana, ka poo o ka aoao Pegana,
a e kiola ia iloko o ka hohonu, kona wahi
halepaahao ia, ahiki i ka wa hookolokolo
nui. Aole paa mao ilaila iloko o ka wa
kali. Akahi paha a paa i ka wa loihi, oia
hoi, hookahi kausani makahiki.
Ma ka nana aku, aole i pau, i keia wa,
ka holoholona, ame ke kaula wahahee.
Ikaika no ko laua kue ana i ka huli ana
o na kanaka mamuli o Iesu. Aole nae i
like ko laua mana kue i ke a wa, me ko ka
wa mamua. Ua emi, a e emi mau ana a
pau aku no.
No ka mau ana o keia ʻ mau mana kue
elua, ua akaka, aole i hoopaaia Satana.
Nolaila, aole i hoomaka ka wa milenio. Mai
kuhihewa nae kakou no ke ano o ka wa
milenio. He wa maikai no. A no paa ana
o na enemi nui ekolu, e emi loa ana ka he-
wa, a e mahuahua loa ana ka pono. E
kukulu ia ʻ ua no ke kea o Iesu ma kela wahi
ma keia wahi a nui wale ka poe e holo ana
ilaila, a hahai mamuli o Iesu. Aka, aole
e pau ana ne hewa, aole e pau ana kanaka
i ka huli mai. Elua enemi nui i koe, ke
koko, me ko keia ao. E koe ana na hoo-
maloku, na hoomanakii a lehulehu. Lakou
o Goga, me Magoga. Hoik. 20:7-9.
Aia a hookuu hou ia o Satana, kii oia ia
poe me ka poe e ae ana i kona hoowalewa-
wale ana, e hoao hou e hookahuli i ke au-
puni o Iesu, e hoka ana nae.
O keia aloha mua ana o ka poe i okiia
ko lakou poo no ka hoike ana ia Iesu, &c.
p 4, a me ko lakou homalu pa ana me
Kristo i hookahi taulani makahiki, ma ka
lani ia alii pu ana. Aole i kakou ia, eia ia
ma ka honua nei. He wahi kupono ole ka
honua nei no ka noho ana o ka poe i make
aole hou mai. He mau kino okoa ko la-
kou, he mau kino uhane, a ike ole ia paha
e ko kakou mau maka maoli. He pohihihi
keia ala hou -- keia alii maoli ana o Iesu.
me kona kino maoli ma ka honua nei. E
waiho ia aku no ia manao.
Aia a hiki hou mai Iesu me kona kino
no ka hookolokolo nui ia. Hoik. 20; 11-15
O ka poe e iini ana, e hiki koke mai ka.
Milenio, e pule mau lakou e hoopau ia ka
holoholona me ka kaula wanahee i kapaia
o Satana, alaila, e hoea mai ka Milenio
Aole nae oia he wa hoomaha, he wa hana
nui ia kokua nui, holoholo i o a ianei e
hoohuli ana, e paipai ana, e ao ana, &c.
ano like no me keia wa. LAIANA.
Na Nu Hou Kuloko.
He mau la makapehu loa mai
nei eia o Hoaolelo nei i ka ia ole.
Ua holihoi aku ka manuwa Beritania
Albatross i ke ahiahi Poakahi iho nei, no ke
awa kahi ana i haalele aku ai a holo mai
no Honolulu nei, oia o Victoria.
Aole i hooneia mai ko na lani i ka
hookuiukulu mau ana i na paka ua, i keia
mau ahiahi a me na kakahiaka aku nei i
hala, ma na kualona a me na awawa mau a
pono mai o Honolulu nei.
Kipakuia-Ua lohe mai nei makou, na
kipaku ka Ekalesia o Waianae, Oahu nei
i ko akou haiolelo, a ua haalele oia ia wahi
Aole i maopopo loa ia makou ka oiaio o keia
lohe, a heaha la ke kumu i kipakuia ai.
Ua holo aku nei i Kikane o Ka-
pena H W. Mist. ka Agena o ka Papa
Hoopae Lima Hana, no ka imi ana i na
lima hana e manaoia nei e loaa mai ana
ma na mokupuni ma ka hema.
Palapala aina hou.--Ua loaa mai nei na
kope oiaia o na palapala aina o keia mau
mokupuni, i kahaia maluna o ka pohaku i
paiia ma Piladelapia, eia ma ka Keena o
ia Papa Hoonaauao. O ke kumu kuai, he
$5. pakahi.
Ma ka nana aku me na maka ka-
naka, ua nele loa maoli ka loaa ana o ke
kiaha rama mai ka Hale Kuai liilii rama
mai, aka, aole no nae e pau ana ka ona o
kekahi poe. Nohea mai la ?
Mau mokuahi Kudala.--Ua hoolaha ae-
nei ke Kuhina Kalaiaina ma ka nupepa
haole, e kuana aku ao i na mokuahi " Like-
like" a me ke " Kilauea" i ka hora 12 awa-
kea o ka la 6 o Sepatemaba. No ka Like-
like, aole e emi malalo o ke $97,000; a no
ke Kilauea, aole e e ui malalo o ka $5,000
Hana hou -- Ua lono mai makou, ua li-
lo mai i ka hoolimalimaia ka hale pohaku
o ke aupuni i ko olohelohe iho nei, mau-
ka iho o ka Hale Dute kahiko e kokoke
aku la i ka makeke kuai ia, i ka Hui Ha
na Hao o Honolulu nei, a ua hoomaemae
hou ia ae i keia wa.
" Hale Waipuolo."--Ua lohe mai ma-
kou, ua wehe aenei o Samuela N. Eme-
kona, ma ke kulanakauhale elua o ka mo-
kupuni o K ku hewa, oia o Waialua, i ka
hale hookipa nona ka inoa maluna ae,
" Hale Waipuolo " He elua dala ka uka
o ka la, no ka moe a me ka ai ana.
Io pipi uahi.--Ua lohe mai nei makou,
ua makaukau kekahi haole ma Waimea,
Hawaii, me kana mau mea hana, no ke
k@ulai a me ke puhi ana i ua io pipi ma-
ka i ka uahi, a e lawe ia mai ana i Hono-
lulu nei e kuai ai.
He moku kuna hou.--Ua ku ae ma Ka-
palakiko, ka moku kona Wailele i kapalina
no Mr. Frank Cook o keia kulanakauhale,
ma Ludlow. He wahi moku maikai pela
ka oleloia mai, he 48 tuna ka nui. He 70
kapuai a me 9 imua ka loa, he 19 kapuai
ka laula, a he 7 a me hapa kapuai ka hoho-
nu. E hooholo kokeia i na oia i Maliko,
ke ku mai.
" Na Haawina o ka hora "--E haawi
ana o William N. Limaikaika Esq. keke-
ikukane hiapo a Rev. R Limaikaika i ma-
ke, maloko o ka Halepule ma Paleula, ma
ka hora 7 1/2 o ke ahiahi Poalima aenei,
Sepatemaba 7, no ke kumu manao maluna
ae, " Na Haawina o ka hora. " Ulu komo
e hele ai e hoolohe, he 50 keneta.
Lawa poi paha Kona, Hawaii.--Ua lohe
mai makou, ua huolawaia aku nei o Kona
a Hawaii, a ua hala loa aku la no paha i
Kau, me na pai kalo i lawe loa ia mai nei
mai ka mokupuni mai o Kauai. Ua uali aku
ua moku kona " Kamailel" ame "Jenny i
na pai ai i haiia aenei maluna.
He ahulau mahiko.--Ua lohe mai ma-
kou a ua ikemaka iho nei, he ahulau ma-
kemake kanu ko nui loa maluna o kekahi
poe kanaka maoli i keia manawa. Ke hoo-
papau nei lakou i ke kamailio no ka hele i
Kau, oia ka ke keo a o ka helu akahi no
ia o ke kiekie o na aina mahiku ma Hawaii
nei. Ke paipai aku nei makou, i mua a
pomaikai. Aole ke kamailio wale.
Ewalu la hoopahao--Ua hookoloko-
loia iho nei ka haole nana i aihue i ka
waapa o Mr. W. L. Wilcox, a makou i
hoike mua aku ai i kela pepa aku nei, e
ka Lunakanawai Hoomalu, a ua hoouku
ia he 8 la e hoopaahao ai ma ka hana
oolea, a me ka uku moi i $5.00 Ua nune
na haole me na kanaka no keia hoopai
ana, a ua hoopukala kekahi palupalu ma
ka nupepe haole, e haohao ana i keia
hoopai.
Owai la auanei ka oi ?--O ka Kilauea
holo kaapuni oi loa o ka loaa, mai na ohua
a me ua ukana mai, no ka holo ana aku a
hoi mai ahiki i Honolulu, o a ka huakai ho-
pe loa a ka Puuku Briso iloko o Mei a ho-
lu aku nei oia i Kapalakiko. He elua tau-
sani a me ehiku haneri dala ! A ke laua
nei ka mano e kela a me keia e ui ae ana
na loaa o keia maikai mua a ka "Likelike"
mamua o kela puu dala o ke Kilauea kahi-
ko holoholo ia a apulu. aka, loaa no nae
keia puu dala iaia. Eia ka makou, e hui
mai o Likelike me ka puu dala $3,500.
He pohina nahi nui kai ike ia ʻ ku e
kokolo ae ana mai Kalihi aku a Ewa i ka
la inehinei, me he mea la he pau ahi nui
paha ma Koolau.
Ka Hotele Hawaii.--Ma ke awakea Po-
aha iho nei, mamua iho o ka puka o ka
Hale Hookolokolo Aupuni, ua kuai kudala
ia ʻ ku ka hoolimalima o ka Hotele Hawaii
no na makahiki 5, e hoomaka ana mai Se-
patemaba 1 aku, a ua lilo ia Mr A. Her-
bert, ka mea iaia ka malama i keia mana-
wa, no ka $2,350.
Waapa mai Lahaina mai.--I ka hora 11
o ke kakahiaka Poalua iho nei, na honua
mai ka ona miliona o Lahaina, oia o Kimo
i kekahi waapa, a ua ku mai ua waapa la
ma Honolulu nei i ke kakahiaka Poakolu.
Ua manao waleia e ka poe mawaho aku
nei, he hana nui ka Kimo i hooona mai ai
i ua waapa la, oia poho ke kuai ia Likeli-
ke, aka, aole nae makou i lohe maopopo
mai.
Hoomana ma ka Hale Keaka Lio.--Ua
hoolahaia ae ma ka nupepa haole o ka Poa-
kolu nei, e malamaia ana he anaina hooma-
na maloko o ka Hale Keaka Lio i ka hora
7 a me ka hapa o ke ahiahi Sabati (apopo)
O na mea e hanaia ana, he mau haiolelo
pokopoko a he mau himeni. O ka poe puhi
ohe kekahi o ke aupuni, e pahi ana i ka
lakou mau moa kani. Ua konoia na mea
a pau e hele e hoolohe.
Ahaaina na Kalihi--Mamuli ka loko-
maikai o ka mea nana ka ahaaina oia o
Richard Antone, he Pukiki, ua konoia mai
au e hele aku ma kana ahaaina, i ko ʻ u wa
i hiki aku ai, ua piha pono na papakaukau
i na kohi kelekele a ka puukolu, ua hoonuu
a liliha i ua mea momona. Malaila pu ae
ke Kanikela Pukiki J Perry a me kana
wahine a me na keiki, a me kekahi poe pu-
kiki e iho. Ua hookaawaleia no hoi ka na
wahine papaaina ma kekahi hale e aku me
ko lakou mau makamaka. He mau hana
lealea kekahi i hanaia ma ia la. Ua mala-
maia me ka maluhia aohe haunaele.
Makaikai.
Pinana na aweawe hee.--Eia ma ka pu-
ka komo o ka Halekuai Buke o Wini, ke-
kahi palapala aina o Europa, me na palena
o kela a me keia mana nui o Europa, i ku-
hikuhiia ma na ano like ole. O Rusia ke
aupuni i hoohalikeia me ka hee a me na
aweawe e lalama ana i o a ianei. O Tureke,
na hoohalikeia me ke kanaka e moe ana i
ka moeuhane palauolelo, ua umiia kona
puanai a me kona wawae e Rusia. O Fars-
ni ua hokeia e like me ko M@kenahone, a
o Geremania e ana no ana i ka pukaniahi,
me he mea la e kiai aku ana no ia Farsni
me ka makaukau no ke kaua aku. O Itala
e moe loihi ana me ka Pope ma Roma.
O Emelani hoi, e okulokala ana o John
Boil.
Ua malama ae ke "Kama Alii-
wahine au moana o na ale kuehuehu hui-
hui o ka Pakipika, he wahi paina luau
ma kona Home luakahi ma Emma Villa,
Kahehuna, i ke ahiahi Puakahi aku nei
o kela pule i hala. Ua hoonaneaia ke
anaina alii, e na leo mele o na keiki hime-
ni o ke Kama Alii Wohi, Kaiulani, i ka-
paia ma kona inoa Ihilani kapu, " Kawe
kiulani Club. " Ua maikai na leo mele i
haawiia no kona hanohano alii, oiai ka
mahina e puka poaeae ana iloko o na ku-
lu koikoi o na paka ua o Kulanahakoi, a
e aheahe lai malie ana hoi ka leo o ka
Hanohano, mana welalau huihi o ka po,
me he mea la, e haena ia iho ana o Kala-
ui Kapili, mamuli o kona kono ana mai e
launa pu aku makou ma kana papaaina
eehia, na paina a lawa, e like me kona
aloha makaainana. E welina auanei e
ke Kana a Kupaakea, hiwahiwa ka la-
hui Hawaii. Emma Villa.
Hukai mua a Likelike.--Ma ka Likeli-
ke huakai mua loa ma na awa ma ka hi-
kina aku nei o Honolulu, i holo ai i ke ahi-
ahí Poakahi iho nei, Augate 27, ua loaa i
keia mau Alii a me ua kanaka malalo iho
ka hanohano o ka hoao mua aia:
Ke Alii ka Moiwahi Kapiolani,
Ka Moi Kiekie R. Keelikolani,
His Ex J M Kapena,
His Ex J O. Dominis.
Hona H M Whitney, E O Hall, S G Wild-
er kana wahine a me 3 keiki, Mrs Kapoo-
loku, Mrs K Kahalepouli, M ss Robinson,
Mrs Noble, P C Jones, kana wahine a me
ke keiki, Samuel Parker a me ka wahine,
J Wahineana, C E Bancroft, Rev H Bing-
ham a me ka wahine, Miss Kate Haley,
Capt. McIntyre a me 2 kaikamahine, Dr J
W ght a me ka wahine, C Minieke a me
ka wahine, S L Austin, G W M.cfarlane,
H N Greenwell, D Kaukiu a me ka wahi-
ne, O B Spencer, C N Spencer, Mrs Ada
Van Winkle, Miss A Von Winkle, Mrs B
F Josse yu, A Hutchinson, A Meliah, Mr
Armitage, H W Cornwell, wahine a me 2
keiki, G Gray, P Oppergelt, Mrs Kuhewa,
J S Kekukahiko, J N Kalaikawaha, F
Nathaniel, Esther Nathaniel, H S Judd,
Mrs. Richardson, Kahuila, H H Williams,
Mrs I Y Davis, Mrs D M Flitner, Mrs
Ashman, Aleona, Akana, Miss K Judd, C
Taylor, Miss Emma Napoliona, Mrs Kama-
ka, A M Oro@f, J Meek, Chas Arnold, J
R Mills , W H Rickard, W O Smith, W H
Bailey, a me ka wahine, Mrs. T H Hobron,
Mrs S Kipi, D W Glover, G S Bond, J W
Gay, G Armstrong, R A Lyman ame 255
paha ohua oneki o mua.