Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 34, 25 ʻAukake 1877 — Page 1

 Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XVI. HELU 34. HONOLULU, POAONO, AUGATE 25, 1877. NA HELU A PAU 821.

 MAIKAI KA HOI KA PAPA!

A ME

Ka Laau o kou Hale!

No Hea la?

KA INO HOI O KAHI O

WAILA MA!

 

Nana aku no hoi ia la,

OHI KA IO o KA LAAU o MAKAWAO

i ka ua mea o ka nani o

Na Papa, Na Laau.

A ME

Na PONO KUKULU HALE

O NA ANO NO A PAU,

MA KE KIHI O

Na ALANUI PAPU a me MOIWAHINE,

Honolulu

MALAILA E LOAA AI E LIKE ME KA

makemake no ke

Kumukuai make pono loa

PAPA, PAPA, PAPA

Na PAPA huluhulu,

Na PAPA manoanoa,

Na PAPA i kahiia,

Na PAPA kepa,

PAPA hole keokeo,

PAPA hole ulaula

NA LAAU! LAAU!

NA KUA,

NA KAOLA,

AAHO,

MOLINA,

PEAPEA,

PINE HULUHULU,

PINE I KAHIIA,

Na Papa a me na Laau Ulaula!

PILI ULAULA

PILI KEOKEO,

PANI PUKA,

PANI PUKA ANIANI

IPUKA ANIANI.

OLEPELEPE!

 

PENA O NA ANO A Pau

Hulu Pena mai ka liilii a ke nui

AILA PENA!

AILA HOOMALOO,

WANIKI, PATE

NA LAKO

o kela a me keia ano.

NA AMI-PUKA HALE,

NA AMI-PUKA PA

 

ANIANI!

Pepa hale me na lihilihi.

E LOAA NO MALAILA

Paakai Helu 1

O KAKAAKO a me PUULOA

 

            No ke Dala kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la no ke kumukuai emi loa.

            O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ae mai ana no ia me ka lawa pono.

E kipa nui ilaila, i ike i ka oiaio

814 3m 826

Nu Hou o na Aina E.

Ke kaua nui ma Europa!

Na kaua ma Bulagana.

Na moolelo pololei o ke kaua!

            No ka mea, o ko ke Kuokoa makemake a me kona iini nui, o ka hoolawa likeia o na kauaka Hawaii i na lono kaua o kela a me keia la, e like la me na haole, nolaila, ke waiho aku nei ia imua o kona poe heluhelu, i na lono a pau e pili ana i ke kaua nui mawaena o na Rukini a me na Tureke e nononoke mai la. E loaa ana no ia me ka maopopo lea loa malalo iho, a e wae hoi oukou e like me ka makemake onoonou ole ia :

            Ladana, Iulai 15—Oiai, ua unuhi pau mai nei o Tureko i kona mau puali koa, e kaua aku nei ia Monetenegero, koe wale no na koa kiai ma na papu a me na hale, nolaila, ke hoomakaukau nei ke Duke Nui Nicolasa, e hoopuni hou ia Nisica.

Ko na Rukini hele ana aku mawaena o Bulagaria.

            Nu Ioka, Iulai 16—Ma na lono i loaa mai nei i ka nupepa Manawa o keia kulanakauhale, mai kona mau mea kakau nupepa mai ma Sumala a me Bukaresa, ua ikeia iho ko na Rukini helo haaheo ana mawaena aku o Bulagaria. E like me na koa kana lio kaulana Hulana o Geremania, i kona wa kaua me Farani, pela no ko ua Rukini mau koa kaua lio e hele nei imua a kokoke loa i na kumu o na kakai mauna Balakana. Ua mamao loa na kana lio mai na puali koa hele wawae aku. Ke pahola aku nei lakou i na hooweliweli ana ma na wahi a pau a lakou e hiki aku ai. Ke auhee nei na ohana Mahomeda imua o lakou (na koa) ; a o na kanaka Bulagaria ino keia, ke hoike la i ko lakou inaina maluna o na Mahomeda. Ke haalele nei na kamaaina, a ke puuluulu aku la ma Sumala a me Varana, me na moolelo weliweli o ka make a me ka popilikia, ua haukawewe ka aina i na Rukini. Ke kupinai mai nei na leo o na puu no ka halulu o ko na puali koa hele ana mai. Ua paa iho la i na Rukini ke ala hele mai Viela a i Tesalinika. Ke hele nei lakou ma ke ala ae o Demakapu a i Aidosa a me Ianabori. Ke hooweliweli ae la lakou ia Rasagarada, kahi o na Tureke i kukulu pou ia aku ai. Eia na Rukini i ka wa a'u e hoouna aku nei i keia moolelo, iwaena kon@ o ka hakaka me na Tureke ma Derenova, e hakaka ikaika ana no ka aoao e lilo ai o Sipika. Ke auhee la na Tureke imua o na hae lanakila ma Biela, a ke hoike mai ne na lono hope, i ke ku haaheo ana o na hae maluna o na papu o Nikopolisa.

            Ka lele kaua maluna o Nikopolisa.

            Kikako, Iulai 16—Eia ka moolelo o ke kaua i hooukaia ma Nikopolisa : I ka wa a na Rukini i kokoke mai ai ma kahi mamao kupono mai ko na Tureke mau kulana aku, ua kuu puahi aku la na Tureke i ka lakou mau mea make maluna o na Rukini, aka, aole nao Rukini i emi hope aku ; a i ko lakou kokoke loa ana mai, ua oki pu aku la na poka pukuniahi a na Tureke, i na laina koa Rukini. Me ka makau a me ka wiwo ole o na Rukini, ua hoomau aku no lakou i ka hookokoke ana i na kiekiena ; a i ka wa o na Rukini i kokoke aku ai ma kahi mamao kupono o hiki ai i na poka pukaupoohiwi ke ki aku, ua kuupau aku la lakou i ka lakou mau mea make me ka weliweli maluna o na Tureke. Ua hoomauia keia kaua ana no ka hapalua hora, e na aoao elua. I ke awakea o ka la Sabati, ua haawiia ke kauoha i na laina koa Rukini a pau, e lalau lima maoli i na kulana o na Tureke, me ke kokua ia e na batari pukaa. I ka wa a na Rukini e pinana aku nei e ake a lalau lima i na kiekiena o na Tureke, ua nui ka make o na Rukini, a pela no hoi ko na Tureke, oiai he make ko lakou i ke pale wale mai no. I ka lilo ana o na kiekiena e nana ana i na kaona nei, me ka nui o ko na Rukini make, maopopo iho la aia o Nikopolisa malalo o ko lakou mana. Ike iho la na Tureke, o ko lakou laina e emi aku ai, e hooweliweliia mai ana, nolaila, haalele iho la lakou i ke kulanakauhale o Nikopolisa, me ka piha i na Tureke make. Ua loaa aku ma na alanui a me na hale noho, na Tureke make aole i kanuia no ka pupuahulu o ko na Tureke haalele ana i ke kaona. He elua mau mokuhao a me na pio he nui i lilo mai i na Rusini, ma keia kaua ana.

            Turna, Iulai 16—O na moku kauahao Tureke i lilo pio mai ai i na Rukini, e hana kokeia ana paha i makaukau no ke kaua, me ka hookaulua ole. O na koa Tureke i pio mai ai, a laweia ma ka aoao Roumania o ke Denube, he mau koa kumau wale no lakou, a o na koa Basi-Bazouka a me na Cacasina, ua haalele mua no lakou. O na pahu lako kaua waiho wale keia o na Tureke i pau na mea oloko i ke kiia, e waiho mokaki ana ma na alanui o Nikopolisa, me he mea la'e hoike ana he kaua weliweli kai hooukaia. He mau tausani mau pu raifela me na elao, ua pailaia ma kekahi aoao o ke alanui, kahi hoi a kekahi lalani kaa me 300 poe Tureke i eha, e kali ana o ka lawe ia aku i ka Halemai. Ua puhi e ae na Tureke i na lako kaua a me na hale ku i ka mamina, mamua o ko lakou haawi pio ana mai ia Nikopolisa.

Ka a-e ia ana o ka Balakana.

            Tanova, Iulai 16.—Eia ka moolelo malalo iho o ka a-e ia ana o na lalani mauna paa o Balakana, ka palekana alua hoi a na Tureke e hilinai nei, a o kahi hoi a na manao he lehulehu wale e kohokoho aku nei, aole e hiki ke a-e ia me ka halawai ole me na make nui. I ka la 14, ae aku la o Gen· Gouka o na koa Rukini, me na hiki mua o kona puali kaua lio, hele wawae a me na batari pukaa ma Balakana. O kana hana mua, o ka hoopuiwa a me ka hooauhee ana aku i na Tureke e kiai ana i na palena o waho loa, e kokoke ana i kahi kauhale o Kanakahoi. Ke hele nei o Gen. Gouka imua, me ke ake e hiki aku i Kezanalike, mahope aku o ka enemi e paa nei i ke ala o Sipika, i hoolako ia a makaukau no ke kaua. Ua hiki e ae he elua mau mahele koa Cosaka, i Ieni Sigara, a oki iho la hoi i ka waea olelo e moe ana mai Nonigagara a i Seliven. Ma ka la Sabati ae, na hooukaia he wahi kaua uuku ma kahi kokoke i Ozazare, mawaena o na koa Cosaka a me kekahi lalani koa Basi-Bazouka o ka aoao Rukini a me na koa Cacasina o na Tureke, i kokuaia e na koa Tureke ponoi hele wawae. Ua paa loa na Rukini i ko lakou kahua kaua a hiki i ka wa i loaa ai ia Gouka he mau koa lio kokua hou mai a me na puali pukaa. I ko na Tureke ike ana, i ka hele ana mai o na koa Rukini, auhee honua aku la lakou. Ua lilo pio mai, he hae, a he mau mea paa hae, a he paila nui o na lako kaua.

Ko Generala Gouka a-e ana aku ma Balakana.

            Mai kekahi mea kakau nupepa mai, i hoikeia mai ai keia moolelo malalo iho: I ka wa a'u i hele aku ai e makaikai ia Tanova, i ka la 13 i hala, na hala e aku na hiki mua o ko Gen. Gouka mau koa, he 48 hora mamua iho. O na koa Cosaca o Gen. Indelamana, ka poe e alakai ana i ka nee ana. No ka inoino o na alanui e komo aku ai ma Balakana, ma Elena aku, ua hookuu aku o Generala Gouka i ka lawe ana i kona mau lako kaua maluna o na kaa, a ua hoouka maluna o na lio lawe ukana. Aohe loa he makau o Gen. Gouka, no kona oki puia e na Tureke, no ka mea, ua mau no oia i ke okiia.

Ka hakaka weliweli ma ka Balakana.

            Nu Ioka, Iulai 17—Ke hoike mai nei kekahi mea kakau o ka nupepa Elele, e noho ana ma Ieni-Logahara, penei : Ma ka auina la Poakahi, la 16, he kaua kai hooukaia e na Tureke, malalo o Generala Lemana a me na Rukini, a ua auhee loa aku na Rukini iloko o Balakana me ka poino nui. O ke kahua kaua kahi i hoouka ai, aia ma Febita, he 12 mile mai Ieni-Sagahara aku. I kinohi, ua ane lanakila mai na Rukini, aka, no ka nui hoonahoa o na Tureke i ke kaua me ka makau ole, nolaila, ua hooia ia mai, na na Tureke ke eo. O na Rukini, he he mau koa hele wawae wale no a me na koa kaua lio ko lakou, i oi aku mamua o na Tureke ka nui ; a i ka hoomaka mua ana no, ano uhau ke kulana o na Tureke. Aka, no ke akamai o ka lawelawe ana o na puali pukaa Tureke, ma ka hoohakahaka a hoolahilahi ana i na kolamu Rukini e nee papa mai ana, nolaila eo ai ia lakou. I ko Gen. Gouka ike ana i ka wiliweli o na puali pukaa a na Tureke, e hoolele mai ana i na poka, na kauoha oia i na koa Rukini a pau e holo imua e kaua kino ai. A ia holo ana o na koa kaua lio Rukini, e hana kuea ae ana na Tureke. Ua hoomaka ke kaua ikaika loa ana ma na aoao a elua, a e ane nawaliwali iho ana na Tureke ia manawa, aka, kani e mai ana na pukuniahi ma ka hema o ke kahua kaua, e hoike mai ana, ei ae na kokua hou o na Tureke, ke nee awiwi mai ne malalo o Gen. Ravuf. Ma keia kaua ana, aohe mau puali pukaa a na Rukini ; a no ka nee hikiwawe loa ana mai o na kokua hou, ua wehe ae na Tureke i ano uhalu i ko lakou hookuea ana, a hoomaka hou e kana i na Rukini. Nolaila, kaa iho la na Rukini mawena o na ahi elua, a i oi ae hoi na Tureke imua o ko na Rukini nui. Ua kaua na koa Rukini Cosaca, me ke koa wiwo ole. Ua holo kino mai na Tureke maluna o na kino make i haule i ke kaua ana, a hoo. auhee aku la i na Rukini iloko o na mauna. Ua hoomau aku no na Tureke i ke alualu ana i na Rukini, a hiki i ka wa i lilo mai ae he ala-mauna. O keia mau kolamu koa Rukini nae e alualuia nei malalo o Col. Indomina, he mau koa Cacasina a me na Cosaca, aia no malalo o Gen. Gouka. O keia mau koa Rukini, o lakou no na koa hele mama loa, aole o lakou mau kaa e kauo ana, a aole no hoi he mau puali pukaa. Ua manao nae o Gen. Gouka, ma keia wahi kona puali e komo aku ai ma na kakai mauna o Balakana, o ka puali Helu 8 la ke alakai. Heaha la ananei ko Generala Gouka manao no keia auhee ana i loaa i kekahi o kona mau puali. He mea maopopo ole ke koho aku i ka nui o na poino ma keia kaua ma na aoao elua.

Lilo i na Rukini o Kuseneji.

            Nu Ioka, Iulai 18—Ke hoike ma nei ka lono mai Ladana mai, ua pahola ae he lono ma Vienna, he kaua kai hoouka ia mawaena o na puali kaua Rukini a me na Tureke, mawaena o Rusaka a me Sumala i keia kakahiaka, a ua hoomauia no kekahi mau hora. Ua nui ka poina ma na aoao elua, a ke hoomauia la no ke kaua, aka, o ka hopena, aole no ia i maopopo.

            Mai kekahi me kakau nupapa mai o Kuseneji, i loheia mai ai keia : Ua komo mai he laina koa Rukini Cosaca, a noho iho la ma Kuseneji, i ka la Sabati i hala, oiai ua haalele e iho na Tureke mamua iki iho. Ua lilo keia wahi m -muli o ke akamai o na Rukini, a ina i hoopaakiki na koa kiai Tureke, ina la ua lawe pio holookoaia lakou a pau.

He lono oiaio mai Konatinopela mai.

            Ke hoike mai nei keia lono malalo iho, no ko na Tureke haalele ana ia Kuseneji, penei : I ka haalele ana aku o na mana aupuni Tureke ia Kuseneji, ua hilinai lakou i ka malamaia ana o ke taona maluna o na ekalesia Helene. No ka nune nui i ala ao mawaena o na kanaka ma Bulagaria, nolaila, ua hoouna aku o Gen. Zimmana, he elua mau mahele koa e noho iho maluna o ia wahi.

Na Puali Kaua o Tureke.

            Ua telegarapa mai o Gen. Abdul Kerim o na koa Tureke , ma ka hoouka kaua o Tebita, ma ka la 18 penei : E oki pu aku ana oia i na kolamu koa Rukini e auhee la, i a-e mai ma Balakana, aka, e kali wale ana no o ka hiki mai o Generala Suliemana, alaila hoomaka.

            Ua haalele aku he 20,000 koa pualu ia Konatinopela, no Aderinopele. O na kanaka Mahomeda o Aderinopele, ke hele la lakou i Konatinopela, me ka makemake e komo i ke kaua, a ke hoomakaukau la ke aupuni e hoolako mai ia lakou me na mea kaua a me na wahi e moe ai. He eono mau bataliona koa e hele la mai Sucari a i Niseca.

            Ua hoikeia ae, ua ku ae ma ka nuku o ka muliwai Bejara, he mokuahi Beritania, me na lako kaua no na Tureke.

            Ke hooikaika la na Kanikela ma Sucari e huli, no hea mai la ia moku, a no ke aupuni hea la, i hiki ai ke hoike aku i na aupuni noho makamaka.

            He 8,000 koa Tureke i ku a eha i na poka a na Rukini, a haalele iho la hoi ia Antivari, a hoi aku la i Konatinopela.

            Ladana, Iulai 19—He lono mai Elena mai penei : Ma ka Poakolu i hala, mahope koke iho o ko Gen. Gouka a-e ana aku ma Balakana, ma ke ala aku o Tivadiza, huli ae la ia ma ke komohana, a hele aku la i Kezanilika, me ka hoouna pu aku ia wa i mahele koa i Ieni-Sagahala, e oki i ke alanui kaa ahi, a hookahi mahele koa i Eseki Sagahara, e lawe mai ia wahi a me ka ohi pu mai i na mea hiki ke halihali. Ua hiki mai nei na lono, o kona mau mahele koa mamua loa o ka puali kaua, ua hiki aku i Kezanaliki. Malia paha, ua hiki oia i keia wa. O kona ake nui, ke hiki oia ilaila, o ka lawe ae ia wahi, a e kana aku i ka poe e paa la i ke ala o Sipika ; a mamua o ka hele ana, ua hoouna aku oia he mau kuhikuhi ana, e hoounaia i laina koa ia wahi mai ka akau aku, a e lele aku maluna o kona mau pale kaua ma ke alo, kahi hoi e lonolonoia mai nei, ua makaukau a paakiki loa ia wahi no ke kaua ia aku.

            Ke hoohanaia nei e na Rukini kekahi heluna lehulehu o na Tureke i pio mai, ma ke hooakea ana ae i ke ala mauna o Tiraradiza, i hiki ai i na kaa ke hele aku, a e akea koke hoi iloko o elua la. Ua hala e aku nei kekahi mau kaa pukuniahi ma ua ala nei. Ke hoohamama nei o Gen. Gouka i kona launa ana me ke kumu o kona puali kaua ma Tanova.

            Ua loaa mai i ka nupapa Nu Hou Puka La o Ladana, keia lono malalo iho nei : Ua apo ia me ka olioli piha ma ke kahua hoomoana o ka Emepera, ka nu hou o ko Generala Gouka a-e ana aku maluna o na kakai mauna o Balakana.

            Ua kohoia ka nui o na koa Tureke, aole i paa iloko o na kulakahuale i hoopuniia nei e na Rukini, aole no i oi aku mamua o ka 100.000, a nolaila, ua waiho ke Duke Nui Nikolasa ma Tierenova he puali kaua kupono, e keakea ai i ko na Tureke komo ana mai e alalai i ko na Rukini nee ana imua o Aderinepole.

            Ua hoike pili aupuni ia ae, ua lilo mai i na Rukini na alanui kaa ahi o Cerenovada a me Kuseneji. Ua haalele iho na Tureke ia Cerenovada, a puhi hapa ae la i ua kaona nei i ke ahi ma ka po Poalua.

            Ladana, Iulai 19—Ua komo ae la na Rukini, a noho iho la ma Lofaca, ma ka hema o Pelevena, pela ka lono mai Sumala mai.

            Adarinepole, Iulai 19—Ke nee ae nei na Rukini e luku a wawahi i ka hale hana o ke alanui kaa ahi o Ieni-Sagahara. Ua haalele iho nei o Gen. Mehemet o Tureke i keia wahi, a na hele aku oia e halawai me na Rukini.

            Konatinopela, Iulai 19—Ua kauohaia o Adimarala Hobart o na aumoku kaua Tureke ma ke Kai Eleele, e ki poka pahu aku i na wahi ano nui a pau o Rusia, e pili ana ma na kapakai o ke Kai Eleele. Ke upuia aku nei, e hiki mai ana he elima mau mokuahi i keia la, me na koa kokua mai Aigupita mai.

Ka nui o na Rukini ma ka hema o ke Denube.

            Kikako, Iulai 19—Eia na puali koa Rukini i hoonoho hookakaawaleia : He 24,000 ma Dobarusca ; 70,000 e kiai kaua aku nei i na puali kaua Tureke i hoonoho hualalaia ; 34.000 ma na kakai mauna o ka Balakana ; 24,000 ma Nikopolisa, a he 25,000 aia i Roumania. Ina e kali ana ka Alihikaua nui o Tureke Abdul–Kerim i hookahi hebedoma ka loihi, alaila, e hamama ana ke ala mauna o Sipika i na koa Rukini ma ka hema o Balakana, no na puali pukaa o hele aku ai.

Kokoke i Pilipopolisa na Rukini.

            Ladana, Iulai 20.—Ke hoike mai nei kekahi lono mai Konatinopela mai penei : Aia na Rukini ma kahi he ekolu hora hele ahiki mai i Pilipopolisa. Ke hoomaka nei na Tureke e hoike i ko lakou hookahakaha koa nui ana, a ke hoouna pupuahulu ino ia nei na koa a me na lako kaua. O na papu keia ma Adarinopele, ke waiho hamehema nei, a aole iki i makaukau na pu. O ka hookahi haneri pukuniahi keia i wawaia ai ua hoounaia mai no keia wahi, aole i loaa mai. Ke loheia aku nei na hoohalahala no ka nele i na koa, na lako kaua a me ke dala ole.

            Ke hoike mai nei na lono mai Konatinopela, ua hoopauia o Generala Redif, a e paniia ana o Generala Mahmoud Damad ma kona wahi.

            Ua noi aku nei ke Kuhina o na Hana Hou o Tureke, e hookuu mai iaia mailoko mai o ka Aha Kubina.

Ua Lilo i pio.

            O Generala Hassan o na koa Tureke i hoonohoia ai i alii maluna o na koa o Nikopolisa, he pio oia i keia manawa. Ua lilo mai oia i pio i ka wa i lilo pu ai me Nikopolisa. I ka la 17 o Iulai, ua ae ia oia e ike i ka Emepera. Eia kaua olelo, i kona wa i haawi pio ai ia Nikopolisa, ua pau loa kana mau lako pauda a poke, a ua kono ia oia e pepehi i ekolu a eha paha o kona mau koa ponoi no ko la kou haalele ana i ko lakou mau wahi i hoonohoia aku ai e kiai

Na kaua ma ka Balakana.

            Ladana Iulai 20.—Ua ikeia ke hele nei ke kaua mawaena o ko Generala Gouka mau koa kaua lio a me na Tureke. Malia paha o hele ae ka puali koa Rukini nui ma kekahi ala e ae, ma ke ala ae o Zelimma, oiai hoi, ma he mau wahi hana uuku iho e hoohanaia ai malaila, kupono no ka lawe ana o na koa.

            Nu Ioka, Iulai 21.—Ke lokahi nei na mea a pau i ko na Rukini holomua ma ka aoao Europa o ke kaua. O ka lono ano nui mai ke kahua kaua mai, aia he puali koa Rukini nui ke hele wikiwiki la i Adarianapele, a o kekahi puali hoi ke paa nei i na Tureke i kukoloia e paa i ke ala mauna o Sipika. O na hoololiloli kokeia ana o na Alihikaua Tureke i keia wa e kaua nei, he kumu ia e hoonawaliwali ai i ko na Tureke kulana. Mamua o ko Generala Abdul Kerim pauihekahaka hiki ana mai, e loaa ana iaia he kulana pipilikia. O ko Generala Gouka a-e lanakila ana aku ma o o ka Balakana, ua hoonawaliwali iho ia i ko na Tureke poe pale, a he hoike ana mai i ko lakou hawawa. Ke kohokoho nei na poe akamai i ke kaua maanei, ina aole e hiki i na Tureke ke kaua i hookahi hakaka nui ma ke kahua akea me ka lanakila ole, alaila e pilikia ko Tureke mau kahua i hoonoho hualalaia ai, a ina hoi e lanakila, alaila e poino auanei ko na Rukini mau laina e launa aku ai kekahi i kekahi.

            Ua hoopukaia ae he lono pili aupuni mai ko na Rukini aoao mai, na lilo mai i na Rukini ke ala mauna o Sipika ma Balakana ma ka la 19, a ua noho ia aku la hookahi mahele koa Rukini a me elua pukuniahi.

            Mahope o Generala Gouka kaua ana, i poino ai he 207 o kona mau koa, ua noho ae kona mau koa ma Kezanelika a me kahi kauhale o Sipika.

Ka Lanakila o na koa Tureke.

            Konatinopela, Iulai 21.—Ua telegarapa mai o Generala Osman mai Pelevena mai malalo o ka la 19 penei : I ke awakea o keia la, ua hoomaka aku makou i ke kaua ikaika ana a po ka la. Ua haawi aku makou i na make nui maluna o ka enemi, a hoonou aku la ia lakou e waiho iho i ka hapa nui o kona mau kulana.

            Ma ka la 20 ae, ua hoouna hou mai ea Alihikaua hookahi nei maluna ae, penei : I keia la, ua lele mai nei he ekolu mau puali koa Rukini ikaika e kaua i ko makou mau laina, aka ua hoauhee aku makou ia lakou me ka make nui a me ka lilo mai o na kau kaua a me na lako kaua he nui.