Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 12, 24 March 1877 — Page 2
| This text was transcribed by: | Mathew |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
HOOLIMALIMA MA KE KUKALA- Ma ka Poaono, Aperila 21, e hiki mai ana, ma ka hora 12 awakea, mamua iho o ka puka o Aliiiolani Hale, e kuai kudalaia aku ai ka hoolimalima o ka aloa o WAIMALU, Ewa, Oahu no ka manawa he Elima Makahiki mai ia la aku ma ke kumukuai he Haneri Dala o ka makahiki a pii aku.
J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Maraki 19, 1837
Oiai ua waiho mai o F. AneSchester Esquire, kanikela no laila, i keia keeni i kekahi lono, no kona makemake e hooaku i Europa, ua hookoho aku la me ka apono mai o Misionari, ko Italia kuhina no ko na aiea o, ka Monsleor Theodore Ballieu, kanikela a Komisina no Ferari; e lawe ia wa ina ke ano kanikela no Italia, oiai kona wa e kaawale aku ai mai keia aupuni. Nolaila, ke huikala aku nei ka lono, ua ikeia aku o Monsieur Theodore Ballieu, ma ke ano kanikela no Italia, a ke kanahala aku nei ua mea a pau, e hoolohe aku i kona mana ma keia hana.
J MOTT SMITH, kuhina o ko na Aloa E no ka wa, koena o ko na Aina E, Mar 17, 1877 793 4ts 591
Ma ka waiwai o ka Moi make LUNALILO, ke hoike la aku nei ka lohe i na mea a pau, ma ke kauoha a na Luna Kanawai o ka Aha Hookolokolo kiekie, i waiho mai ma ka la 16 o Maraki AD 1877, ua hookohuia aku na kanaka ma lalo iho, i mau kahu malama waiwai, no ka waiwai o ka Moi make Lunalilo, i kulike ai me ka mana i haawiia malalo o ka Pauku 111 o kana hooaina hope loa.
HIS EX. J. MATT SMITH,
HON. EO HAIL
S. B. DOLE Esq.
Ma ke kauoha o ka Aaha
Ino. E Brarnad, Kakauoleia.
Honolulu, Maraki 19 1877 783 313 891
Hoolaha a ka Puuku.
Ke noiia aku nei na Luna Aupuni o ko ka Moi Aupuni, na hoa o ka Ahakukamalu o ka Moi, na Alii, ua hoa o ka Ahaolelo, na hoa o na Kia Hoohanohano o Kamehameha a me Kalakaua, e komo lakou iloko o ke kanikau piha ana no ka Mea kiekie Charles Kanaina G. C. I make, a hoao na kea hoohanohano o Kamehameha I me Kalakaua Hoa o ko ka Moi Ahakukmalu. Hoa o ka Ahaolelo alii, mai keia la a hala he elua hebedoma mahope iho o ka hoolewaia ana.-E komo na Keokimana i na kanikau eleele ma ka lima hema a me ka papaie.
Maraki 23 1877. Keena o ka Puuku o ka Moi.
Ua hookohuia o Mr. P. Jones i kela la i Luna Haawi Palapala Mare, no ka apana o Kona, Mokupuni o Oahu.
J. MOTT SMITH,
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Mar. 2, 1877
Ua oluoluia ka Moi e hookohu ia Wm. L. Green Esq, i hoa no ka Aha Kukamela o ke aupuni.
Hale Aliiolani, Maraki 5, 1877, 797 1t.
Ua oluoluia ka Moi e hookohu aku ia Wm. L, Green Esq., I Grand Officer no ka Oihana Hanohano o Kalakaua.
Hale Aliiolani, Maraki 5, 1877. 797 1t.
I na makua a kahu mea keiki o ka apana o Ewa a me Waianae, Mokupuni o Oahu.
E malama ia ana ke koho balota no ka Hoa Ekolu o ka Papa Kuia Apana o Ewa a me Waianae, i ka la, a me ka hora, i hoolahala no ka Apana o Honolulu; ma Ewa iloko o ka Luakini ma Waiawa; a ma Waianae iloko o ka Hale Kula ma Pokai. W.M. KAMIKA.
Luna Kula o Ewa a me Waianae, no ka manawa. Aliiolani Hale, Maraki 17, 1877. 797 3ts 799.
I na makua, a kaʻau mea keiki o ka apana o Kona (Honolulu) Mokupuni o Oahu.
I kulike ai me ke kanawai, e malama ia ana ke koho balota no ke koho ana i ka Hoa Ekolu o ka Papa Kuia Apana o Honolulu, ma ke keena o ka Papa Hoonaauao ma Aliiolani Hale, i ka Poakahi, la 26 o keia malama o Maraki e hele nei, iwaena o ka hora 10 o kakahiaka me ka hora 2 o ka auna la. O ka poe makua, a kahu paha i paa ko lakou inoa ma na papa helu inoa i waiho ia mai i ka Luna Kula e na Kumu Kula Aupuni o na kula ma ka olelo Hawaii, ka poe e ae ia e koho. O ka poe i paa ole ka inoa o na kumu kula, e hoole ia ana lakou e like me ke kanawai. W. J. KAMIKA,
Luna Kula o Honolulu.
Aliiolani Hale, Maraki 7, 1877. 77 3ts 799
NA AINA AUPUNI
Ua noiia mai i kela Keena no ke kuai aku i na Alua Aupuni malalo iho:
Hawaii.
Hoolimalima o Kaloaila-Au a me Lauku apana o Hamakua-is Marsden a me Stemson, no $75 no ka eka.
Hoolimalima o Honalo, na Kauka Trousseau.
Hoolimalima o ka aina mawaena Kaohe me Kalopu, ia Samuel Parker, $100 no ka makahiki.
Hoolimalima aina o Kaalaiki, Kau, ia A. Hutchinson, no 20 makahiki.
Hoolimalima o Hiinaa, Kau, 370 eka, ia C.N. Spencer, no $70 no ka makahiki.
Kuai ia Keokea, no E. Kekoa $300.
Hoolimalima ia Papaaloa 1 me 2 Kihalani 1 me 2, Lauhulu, Koamano, Kumahoe, me Hakoa $205 no ka makahiki la T H Davies.
Kuai ia Kalaimano, Hilo, ia P Wahakane, no $100.
Hoolimalima-ia Hamakua e pili la i kona aina iho ko Chas. Notley ma ke $40 o ka makahiki.
Hoolimalima-ia Koamano, Lauhulu, Kihalani, Papaaloa, Apana o Hilo, na S P Puniwai no 10 makahiki.
Kuai ke koenna o Honomu, Hilo, na W Kinney, no $500.
Kuai Aina o Kekala, Puna, he 944 eka, no J W Malao, no $150.
Maui
Poula 1 me 1 Hamakualoa. ia Dr. F H Endeas, kuai i 50 keneta no ka eka, a i ole hoolimalima no 20 makahiki.
Hoolimalima aina o Waianu, ia J. Markle.
Hoolimalima aina o Waialua, Koolau, Maui ia W. Fogo.
Hoolimalima ia Omaopio, Kula, ia Akao, no $20 no ka makahiki.
Kuai o Keanae, Koolau, Maui BB Kalilimoku, 3 eka, $3 o ka eka.
Kuai ia Makala-apana o Kaupo, ia J W Kalua no $100.
Molokai
Hoolimalima aina o Ohia, no 20 makahiki, he $25 no ka makahiki ia A Fornander.
Hoolimalima o Makulelau no $25 no ka makahiki ia J. McColgan.
Kuai koena o Kamanoui, na C H Parker.
Kuai i ka hapa o ko ke aupuni, ma ka aina o Kamiloloa, Molokai, na W C Lambert no $350.
Lanai
Kuai alua o Kanuolu, na W M Gibson,
Oahu
Kuai aina ma Nuuanu, e pili la me ka aina o Komo 1/2 eka i $15 ia Kaliva.
Kuai ia Lelepana i Kaluaopalena, Kalihiwaena, Kona, $40.
Kuai ia Kupapaulau a me Waihee, Koolaupoko, no S E K Pupaai.
Hoolimalima ekolu apana alua ma Alanui Moiwahine, a me ka Hale Pohaku kahiko malaila, ia T H Davies no 4130 no ka makahiki.
Kuai ia Kaeua, Waialua, no Gaspar Sylvia $250.
Hoolimalima 20 eka ma Leahi, in A. Herbert, no ka Hui Kapiolani Park.
Hoolimalima hela 96 ma Ainhou, no W. Weight.
Kuai apana helu 3 ma Kaluaopalena, $71, no S Paaluhi.
Kuai mau apana helu 4 me 16 ma Kuluopalena, $150 no Kalolohia
Kuai elua mau apana ma Kaluaopalena, $50 no Kaili.
Kuai apana ma Kaluaopalena, ia Julia Prosser, no $290.
Kuai apana helu 13 ma Kaluaopalena, ia Mahoe no $125.
Kuai apana helu 10 ma Kaluaopalena, ia L. Kaamana, no $30.
Kuai apana helu 8 ma Kaluaopalena, ia Luika no $120.
Kuai apana aina ma Kaluaopalena, helu 4 a me 16 no $160.
Kauai
Hoolimalima--ia Waioli no 10 makahiki ma ka $100 no ka makahiki, na W L Wilcox.
Ke kulia aku nei ka poe a pau e noi mai ana e hoolimalima a kuai paha i na aina aupuni, e hoike pu mai i ka ili o ka aina, e like me ka mea i ikeia, ka hana i makemake ia ai e hoohana iho a me ka nui o ka uku hoolimalima.
Ma ke kauoha a ke Kuhina Kalaianina,
C.T. Gulick, Kakauolelo.
Keena Kalaiaina, Ianuari 9, 1877. 793 3ts.
Ka Nupepa Kuokoa
Me
Ke Au Okoa
I HUIIA
Published every Saturday, $2 a year
HONOLULU, MARAKI 24, 1877
UA HAUOLI MAKOU i ka hoike aku, ke pii mai nei ka oluolu o ka mai o Ka Mea Kiekie Ke Alii W. P. Leleiohoku. He ekolu hebedoma aenei kona kaa mai ana.
HE MAU LA WAIWAI loa keia o na aina i mahiia i ke ko. Ke pae mau mai nei na lono no na kuai a me na hoolilo aina a wiliko ana ma keia pae moku ma na kumukuai kiekie. O keia no na hua a ke kuikahi panailike.
HE MAKAHIKI nui loa keia a ka lua kupapau e lawe nei i na kanaka koikoi e Hawaii nei. Aole e emi malalo o ka hapa kakini ka heluna oia poe ma ka makou hoomaopopo aku.
I KA POAHA IHO NEI, Maraki 22, oia no ka puni ana o na makahiki he kanawalu o ko ka Emepera Uilama o Geremania ola ana, no ka mea, ua hanauia oia ma ia la maluna ae o ka makahiki 1797. Ma kekahi manao e ae e puka aku nei ma ka nupepa o keia la, ua oleloia oia hookahi ka Emepera a moi loihi o ke ola ana o na moi a me na Emepera e noho kalaunu nei i keia wa. He keu keia a ka luaui moi ola loihi, me he mea la no, e loaa ana no he mau makahiki hou iaia o keia ola ana.
O Rev. B.W. PALEKA UA HALA.
Ua kaa mai maluna o ka makou maka peni ka okana luuluu a me ka minamina o ka hai ana aku i ka lehulehu, i ka make ana o Rev. B. W. Paleka, makuakane o Rev. H. H Paleka opio, a kekahi makua noi o ka pono o ka Haku ma keia Pae Aina, i ke kakahiaka onehinei, Mar. 23. ma kona home ma Nuuanu, i ke 73 o kona mau makahiki. O Kaneohe kona wahi i noho loihi ai a kulaiwi malalia.
Ka Nu Hou Kuloko.
E hoolewaia ana ke kino kupapau o Rev. B. W paleka i keia ahiahi Poaono mai kona Hale noho mai ma Nuuanu. Ua hoopaneeia ka holo o Kilauea a ka Poakahi, la 2 o Aperila, a e holo ana oia no Hilo.
KE DUKE ALEXIS:--Ua hiki ae i Amerika i ka la 17 o Feberuari, ke keiki alii alua a ka Emepera o Rusia, oia ka Duke Alexis.
I ka Poaono aku nei i hala, ua weheia ka Hale Kuai Kahikina Nui, a ua hele nui na kanaka ilaila a po ia la.
Ma ka olelo Hoolaha a Mr. Magnio ma kakou pepa o keia la, e ike iho ai oukou he mau lole hou kana i hoi mai nei a e kuai makepono ia ku ana ia oukou.
Ua lilo ma ke kuai kud la ka pa a me ka Hale noho o Mr. Pooʻe i kela Poa ono aku nei, no ka $4100, oia kela pa ma ke kihi o na alanui Beritania a me Makibine
KE DUKE O EDINEBORO:--Ua waiho iho ke Kapena opio ke Duke o Edineboro i kona moku Kaua nui ke Suletana ma ke Kaiwaenahonua, a ua hoi aku i ka home.
KAU KIURE O HONOLULU:--I ka Poakahi mua aenei o Aperila, e noho mai ai ke kau kiure o Honolulu nei. He elima hihia a na kiure kanaka, a eha mau hihia kiure huihui.
Auhea ka poe kanaka hana ole? Eia mai ke Keiki C P Ward ke hoolaha aku la, he hana kana he paeli loko. Hoopapau ae ka ikaika ilaila, nakeke ka poli i ka pali opihi ke pau pono ka hana.
Ua hiki aku ke Komisina huli aina o kakou i Hilo, a me ka lono hope, ua haalele iho lakou ia Hilo, a ua hele aku lakou makai o Puna, a mailaila ae i ka lua o Pele; a malaila aku i Kau a me Kona.
No ka hana mau no paha o ko Honolulu kamalii, "pohapoha ka la i ko moopuna," nolaila, aohe hookuli mai o kala, he kuu pau wale no na kona mau kukuoa i ua poe kahea leo nui la.
O na kii i koe mai oloko o ka Hale Pai Ki o Keiki ma Monikahaae, mai ka pau ana ai i ke aha o ka la Sabati aku nei, eia ma ka Hale Kuai Buke o Wini e loaa ai ma ke kuai.
E kuai hoopoho aku ana o Messrss Grunwald a me Schutte i ko laua mau waiwai lole i pakele mai ai mai ka pau ana i ke ahi, ma ko laua hale kuai hou mauka iho o ka Hale Kauka o Ailoene.
E hoike hapaha ana ke Kula Sabati o Kawaiahao i keia Sabati ae (apopo). maloko o ka luakini i ka wa m a mau. Aohe i papaia ka poe hele ae e ike a e lohe i ka paanaau o na haawina a me ke aheahe o na leo laahia i hoomaamaaia i na haumana a akahi a hoike.
NA MOKU OKOHOLA:--He ekolu mau moku okohola i kaalo mai ma ka nuku o Mamala, a hookahi i loheia mai a a i Hilo E hiki ana paha ka nui o na moku okohola i ka iwakalua i keia makahiki, a o ka hapa nui o lakou, e ku mai ana ma Honolulu nei.
HE HANA ALOHA I KA MEA I MAKA;--I ka la 22 aku nei o Feberuari i hala, oia ka la hanau o Wasinetona ka Peresidena mua loa o Amerika, a ka mea hoi a ka lahui Amerika o kapa mau nei, ka "makua o kona aina," ua haawi ae ke aumoku kaua Rukini e ku ana ma ke awa o Kapalakiko i na hoomaikai ana, mamuli o ke ki pu aloha ana aku. A he mau la hoi mahope iho i ka hiki ana mai i ka la hoomanao no ko ka Emepera o Rusia poniia ana i Emepera, na kukai aku ke aumoku kaua Amerika i ka hoomaikai ma ke ki pu ana aku.
No ke onawaliwali o L. Kaina Esq. ua waiho aku oia i ka noho lunakanawai hoomalu no Hilo, a ua hoonohoia o Mr. Rufus A Laimana ma kona hakahaka. He mea i manaoia, ua kupono ma na hakahaka a ka luaui i waiho mai la.
KA PAU AHI.-I ka aui ana o ka la i ka la hoano aku nei, Mar. 18, ua holapu a e la na elelo manamana ana ole o ke ahi i ka Hale Pai Kii o o Keiki a me ka Hale Kuai lole o Mesrss Grunwald a me Schuttema ke kihi komohana o na huina alanui Papa a me Hotele. Maluna iho o ka Hale Pai Kii ka hoomaka ana o ka a o ke ahi a nolaila, ua pau no ka nui o na waiwai o ka Hale Kuai lole i ka lawe e ia i waho mamua o ka pau loa ana o ka Hale. He mau wahi waiwai uuku ko ka hale pai kii i pakele a o ka nui ka poino. Ua manaoia, ua hiki i ka Elua tausani dala ke poho o ka haole pai kii. Aohe i akaka kahi o ke ahi i puka mai ai, aka, ma ka hale iho nae maluna ka a mua ana. He mau ulia poino kekahi i ka wa e kinaiia ana, aka, aohe nae kukonukonu loa. Ua pio ke ahi mamuli o ka eleu o na poe kinai ahi a me ka poe kokua me ke alai pu ana hoi o ka Hale Pohaku o Mr. Uilama. O keia hale ka puu pale o na hale a pau makai, a o ka eleu o ka poe kinai ahi, ka puu pale o na hale ma Ewa a me Waikiki o ka hale iho la i pau.
POINO NA MEA KANU.--O keia kumumanao, ke hoike ia aku nei i mua o ke akea, i ike mai i ka mea nona ke kuleana a me na Komike "Hooulu Lahui" o ka Moi. eia no ia: Ua hoolimai ma o Kaauhaupaka, ke kahi kanaka o nei me ke ʻli, C. Kanaina, no ke ahupuaa o Alae-nui; eia ma Kipahulu, mokupuni o Mani keia aina e waiho nei. He aina konohiki keia,) he aina kapu; o ka poe wale no i komo i ka poalima, o lakou ke ae ia e imi i ko lakou pono maluna o ka aina, koe na mea i hookapuia e ke konohiki; a koe ka hookuu laula ana i ka holoholona, i keia manawa, ma ka hoalimalima ua aina nei, a o Kaauhaupaka ka mea hoolimalima iho me kanaka o ua aina nei, oia makou nei, ke manao nei makou ka poe kupa, elika la me mamua, ka malu o na holoholona eia ka aole; 20 makou poe kupa, he 20 a oi ka poe o waho mai e komo i keia hoolimalima.
Ke komo nei na holoholona o lakou, o na wahi mala uala, pau loa i ka huhuki ia o kahi kanu kalo mamua, he kula pipi lio kao ia e hele nei, nolaila poino loa ka makou mau mea kanu, pehea la e ulu ai ka Lahua, ina aole ka ai? ke i aku nei au, "aole e ulo, o ka mea makamae oluna pau loa i ka pipi, aole nae makou i ike i ka manao o ke ʻlii, -ua palapala aku nei makou iaia mamua A.D. 1876 Nov. aole loaa mai o ka pane, ina he noa io no ka hookuu laula i ka holoholona, e hia mea pilikia o na keiki, ka uwe i ka ai.
Eia ka o ka mea ia o Kaauhaupaka i ohi nui ai i ka poe mawaho, i lilo keia aina momona i kula holoholonaa, a o ia no hoi kahi mea holoholona e hele nei, ana ke ʻlii, ia a me na Komike Hooululahui o kakou e nana mai, a i ole no papau makou he a a ko ka hale. O MAKOU O KA POE KUPA.
Nu Hou o na Aina E.
KA WI NUI MA INIA.
Ladana. Januari 15.--Ua hooʻahaia ae kekahi lono no ka wi ma Inia, a penei no ia: ua hoolimalimaia ua kanaka he 840000 ma Maderasa ma na hana e hoopakele ai i ka wi, a he 250000 i hoolimalimaia ma Bomabe. Ua koho ke aupuni e mahuahua ana ka wi ma Bomabe, me he mea la iloko o ka malama o Aperila e nui loa ai, a oia paha ka manawa, me he mea la e kokoke e miliona kanaka e pau ana i ka nele a ka ai; a mahope aku olaila, e emi liilii mai ai, ma Maderasa, he mau hiohiona o ka ilikole ke noho alu la. O na apana aina nele loa Madarasa, ua uhi aku ia i ka ili he 80.000 mile kuea nona na kanaka he 18, 000,000 e noho la maluna iho. Ma Bomebe o na aina wi na uhi ia maluna o 54000 mile kuea nona na kanaka he 8000000, a he 5000000 e noho la maluna o na aina e wi koke loa ana.
Ua kohoia ka lilo o ke aupuni no ka hanai ana i keia poe wi he umi miliona dala ana no na kanaka ma Bomabe a e iwakalua miliona dala ana ma Maderas.
MAU HOOUKA KAUA NUI MA CUBA.
Nu Ioka, Ian. 19.-Ke hoike mai nei na lono mai Cuba mai, he elua mau hoouka kana ano nui mawa na o na koa Sepania a me na koa ponoi o Cuba e ake nei e kuokoa i hooukaia. O ka hoouka kaua nui nae o laua, ua malamaia ma Farallones, a maia kahua kaua i auheee ai na koa Sepania i na Cuba ponoi malalo o na Alihikaua Modesta, Diaz a me Antonio Mecea O kekahi kaua e ae, ma Zopata, ma ke Komohana aku o Cianfuegos ma na kapakai hema, a malaila i auhee hou ai na koa Sepania, a haalele iho la i na koa Cuba e noho alii maluna o ke kahaa kaua.
HIHIA MAWAENA O FARANI A ME GEREMANIA
Ladana, Ian. 22-Kakahiaka.- Ke hoike mai nei kekahi lono mai Parisa penei: Ua lilo i mea nuna maanei (Parisa) na olelo hooweliweli a hoonuinui a na nupepa Geremania. Ke hooikaika mai nei na nupepa Farani mai komo aku o Farani no na mea e pili ana i na hihia o na aina e. Ke hoole mai nei lakou, aole he mau puali koa e ohi hou ia nei.
Ke olelo mai nei ka mea kakau o ka nupepa "Standard" ma Parisi penei: O ka pepehiia o ka loina moku Geremania e kekahi mau haole Farani ma S@yrna, he kumu ia a na nupepa Geremania e nui mai nei na leo, e lilo ana i hihia nui. Ua kauoha aenei ke aupuni o Farani e ninaninau pono ia ke kumu o ka make ana o ia loina Geremania.
Ludana, Ian. 23--Ke hoike mai nei kekahi lono mai Parisa mei penei: Ua hoikeia ae ma na po@i o ka poe luna aupuni o na aina e, ua hoike aku ke Keiki Alii Hohealohe, ka Emabasadoa o Geremania ma Parisa i ke Duke D c Zes. ke Kuhina o ko na aina e o Farani, ke manao maikai nei o Geremania i ko Farani kuiana no ka ninau e pili ana ia Tureke laua me Rusia, me ka manao ole i na hoonuinui olelo a na nupepa. Aole i hooonioniia a me Farani.
NO KA PAE AINA O SAMOA
Mamuli o ka ke Kanikela Amerika G. W. Griffin hooikaika ana ma Samoa, mamuli o kona ano Kanikela a ano Elele Kuhina no Samoa, ua maluhia na mea a pau ma Samoa. O ke aupuni o Samoa i keia wa, aia no ia malalo o ka Ahaolelo Alu a me ka ahaolelo lunamakaainana, me ka poo kalaunu ole, oiai, ua kipakuia ka moi mahope koke iho o ko Col. Steinberger hoopaa ia ana. Ke makemake nei na Samoa a pau, e ikeia aku lakou ma ke ano he lahui a he aina kuokoa, a ua makemake pu hoi lakou e loaa ona kuikahi panailike. O ka Mr. Griffin Misiona e hele nei i Amerika i keia manawa, no ke kuikahi pana like noia. Ua kupono keia pae aina no ke kanu pulupulu, laiki, ko a me ka paka. Eia ha mau mahiko uuku e mahiia nei, aka o ka hapanui o ke 50,000 kanaka, ke hoolimalimaia nei lakou ma ka hana aila niu, no ka hoouna aku i waho. O ka nui o na haole keokeo ma Samoa he 1,000 lakou, a he 200 paha o lakou i komo iloko o na hana kalepa ma Apia, oia ke awa kumoku nui malaila.
KA EMEPERA WAHINE EUGENIE ME KA LUAUI POPE.
I ko ka Emepera wahine Eugenie huakai hele aku nei i Italia, o kana hana mua, i kona wa i hiki ai i Roma, hoouna aku la oia i ka Pope he palapala e hoomaikai aku ana iaia no kona hookipa maikai ana aku i kana keiki O ka Pope ia wa, ʻole i ola kupono aka, o ko kona mau kauka wa no ia i nana iho ai iaia, eia nae, manao nui aku la oia i ka Misiona a ka Emepera wahine, a hoike aku la ia i kona oluolu e halawai me ia i na manawa a pau ana i makemake ai. I ka hora 11 ponoi, ikeia aku la kekahi kaa lio, ua nele i na hanohano alii a pau e holo ae ana a ma kahi o komo aku ai i ka hale alu o ka Pope, alaila, lele mai la ka Emepera wahine a me ke Keiki Alii Loi Napoliona mai ke kaa lio mai, i ukaliia e kekahi lede a me kekahi keonimana. Ua kahikoia ka Emepera wahine me ka aahu Silika eleele a pela no ka wahine ukali, me na uhi maka hiki ole ke ike ponoia aku, a aohe mau mea gula e komoia ana e laua. Ua apo aloha ia mai laua ma ka puka komo e ke Cadmela Simeoni a me kekahi mau kahuna e ae me na hoohanohano kiekie. Ua laweia aku ka Emepera wahine a me ke Keiki Alii Lui Napoliona ma ke ala o ka Pope e hele ai mawaena aku o na koa kiai a hoomakaikaiia aku la ma ka waihona mea hoikeike o ka Pope, oiai hoi ka Pope ma kekahi keena e aku e noho ana. Ma ia keena i apo aloha mai ai ka Pope i ka Emepera wahien wale no, a noho iho la laua o laua wale no he hookahi hora a me ka hapa, mahope iho mamuli o ke kono ana mai a Cadinela Smeoni, ua ae ia mai ke Keiki Lui a me na ukali elua e komo aku, a nono kamailio pu iho la lakou no ka hapalua hora hou aku. Alaila, komo aku la ka poe makaikai iloko o ka Waihona mea hoikeike o ka Halealii o ka Pope e kilohi i na mea waiwai nui i haawi waleia mai i ka Pope. I ka wa a ka Emepera wahine i ike aku ai i ka Pope, haule iho la ia malalo o na kuli o ka Pope uwe walania iho la a hala kekahi mau minute mahope iho, a hoolohe aku la ia i ko ka Pope leo ulono; ana ke Keiki a me Cadinela Bonepati ia i hookulukulu ae a me ka holoi iho i kona mau waimaka.
NA ALII NOHO MOI O KA HONUA NEI.
Eia i keia wa, he kanakolu kumamaono na alii e noho mai nei a e noho ana ma na aina Karistiano, oia mai ka Moiwahine mai o Eneleni, nona na kanaka 237,000.000 e noho aie nei i kona hoomalu ana a hiki ia ke Keiki Alii o Monaco, ke poo kalaunu e noho hoomalu nei maluna o 6,741 wale no mau wahi makaainana, a ka mea hoi aia heluna uuku e hooia aku nei, o ko lakou alii maoli no ia. Aole i heluia ma keia huina ka noho alii o Hawaii nei.
Mailoko mai o keia heluna moi, he umi o lakou he mau Katolika ko lakou hoomana, oia na Emepera o Auseturia a me Berazila, na moi o Italia, Sepania, Potugala, Belegiuma, Bavaria, a me Sekone, na Keiki Alii o Licetenstein a me Monaco. Mailoko mai o keia mau poo kalaunu Katolika, he ekolu o lakou e noho launa pono ole nei me ka Pope, oia ka oi o Italia a me na alii o Bavaria a me Sekone.
O ke koena o na poo kalaunu he iwakalua kumamaono, he elua o lakou, he mau Helene ma ke ano o ka hoomana ana, oia ka Emepera o Rusia a me ka moi o Helene.
O na alii he iwakalua kumamaha i koe, he mau alii hoole pope lakou a pau. He eha o lakou ke heu pu ia me ka Emepera o Geremania, he mau haole pope Euenelio, he ekolu ma ka Esaksa hooponopono hou ia (Bihopa), a hookahi wale no "oia ke poo kiekie ma ka honua" o ka Ekalesia Enelani. Aka o ka hapa nui loa o ko ka moi mau mau makaainana he 139,000,000 paha aole he Katolika a ao e no he hoole pope aka, he Hi@edu, oiai hoi, o na Mahomeda he 40,000,000, ua oi loa aku ia mamua o na aoao haole pape a pau iloko o na aina a Enelani i noho mana ai.
O ka moi loihi o ke ola ana e ola nei, o ka Emepera o Geremania, no ka mea, ma ka la 22 iho nei o Maraki 1877, i hiki aku ai kona mau makahiki i ke kanawalu; a o ka opiopio loa o na alii noho kalaunu, o ka moi kamalii o Sepania, no ka mea, he umikumamaiwa wale no kona mau makahiki i ka la 28 o Novemaba 1876 i hala. Aole no hoi i heluia ma keia papa mai ka Pope, no ka mea, aole i manaoia ke noho alii nei ka Pope maluna o ka honua.
Mailoko mai o na moi e noho mai nei, he elima o lakou he mau moi marewahine ole, oia na moio Sepania a me Bivaria a me ke Duke o Brunswich a me na keiki alii Schwartzburg, Rudolist@@t a me Lechenstein.
PILIKIA
E ka Nupepa Kuokoa; Aloha oe:--
E oluolu, oe e hooko no iho i keia wahi hua olelo e kau ae la maluna pilikia, o ko makou Hon. G.W.D. Halemanu ua o mai mai oia, ua loa i ka mai f va, ikaika ma ka la 10 o Feberuari ka hoomaka ana, mai laila mai a hiki i keia la aʻu e kakau nei, aole loaa ka oluolu iaia ua hiki mai no ke Kauka ana haawi ia i ka laau he Rama aole nae i ea mai ua iho loa aku i lalo, o koʻu manao nae ina aole o P. Kaaekuahiwi e hoi mai a noho pu ina ua hala kahiko ke noho nei makou me ke kaumaha, nona, aloha no. Owau no.
S.W.K. KEKUAIWAHIA
Waipio Hamakua. Maraki 12, 1877
Ke kulana o ka noho ana o na ohua ma ke Alo Alii o Haimoeipo.
MR. LUNAHOOPONOPONO; Aloha oe:--
E oluolu oe e hookomo iho i keia wahi hunahuna mea hou ma ke Alo Alii o Haimoeipo, oia keia:
Ke noho nei na ohua me ka hoohaikiia o ko lakou mau pono pili paa ia lakou, no ka mea, aia ma kekahi la mamua aku nei, ua hopu ia o Kaluua w. a W. H. Nailipelapela, no ka paa ana i ka puolo o kekahi keiki liilii o noho ana ma ka Haukipila no ka mai e kekahi koa kiai, me ka manao ia paha no C. Kanaina ia mau lole liilii kupono ole iaia ke komo, no ka mea, he lole kupono no i na keiki liilii elua makahiki a oi aku a emi mai paha, aole kupono ia C Kanaina he lole maikai ko naʻlii, aka, ma keia ano hoopilikia, ua ku no i ka pono ole.
Pela no ma ke ahiahi o ka la 19 o Maraki, hora 6 a oi aku paha o ke ahiahi, ua hopuia o WH Nailipelapela, no ka paa ana i kekahi puolo ma kona lima, oiai kona hoi ana mai kona home mai, a no kona wela, ua wehe oia i kona kuka ponoi, i loaa hoi iaia ma ke kuai ana ma ka hale kuai o Hanale Walakauki ma. A ma keia hopuia ana me he ano aihue la o W. H. Nailipelapela, ua loaa na kamailio kike olelo ana o ka mea lole me ke koa hana hupo a ike ole; a ua ano kaumaha oia no keia hoopilikia kupono ole i hanaia imua ona, no ka mea, aole oia i hele mai a me kana wahine, me ko laua mau pono o ka noho ana, ma ke ano malama i ke kino kupapau o ke Alii C Kanaina, me ka manao e aihue i na pono o ke Alii; aole pela, ua hele mai no laua mamuli o ko laua ano aloha a makee alii hoi, nolaila, ua haalele aku laua i ko laua home ma Waikiki-kai, aka, ma keia ano i hanaia imua o laua, me ka hoopuka mau ana o ke koa i na huaolelo, "Mai hana mai oe e ka wahine a W H Nailipela, o ike oe i ka hoopaaia i ka halepouli. Aia ma keia huaolelo a ke koa, ua keakea aku o W H Nailipelapela, ma ke pale ana i na huaolelo kupono, a ua hoowahewahaia nae ia mau olelo aloha, e na o koa naauao a piha ike, no ka mea, aole he kumu kupono e paa ai, oiai aole i kue i na kanawai o ke Akua, a pela no hoi me na kanawai o ka alua, ke kahua kupono a ka poe hooko kanawai e ku nei, a pela no hoi me ka oihana ko, a pela mau na alakai e malama nei i na oihana Aupuni, aole e like me ka keia wahi koa waawaaikinaauao, no ka mea, o ka malama i na kanawa o ke Akua a me na kanawai o ka aina, oia no ke kahua kupono e maluhia ai ka noho ana o ke kanaka ma keia ao, a pela no hoi ma kela ao.
Aka, ma keia mau hiohiona nae i hoikeia mai imua o na ohua o ke Alo Alii, ua like loa no me na hekili ikaika e kapapa ana ma ka ili honua, a nahaha ai ka halepule ma Waikikikai, mamua aku nei, pela no e hana nei o koa naauao ole wale; aole hoi i na hopena o naʻlii i bala e aku, i keia wale iho nei no.
Aia nae ma ka la 20 o keia malama, ua heo aku lakou ma keia wahi, no keia mau kumu ano hoopohihihi a ku i ka naauaono, nolaila, e nana mai e ka poe pili ia oe e Hawaii i ko lakou hana ano Karistiano ole wale.
E aloha auanei e oʻu hoi kiani o ka Papa Pai, ke hoi nei ke keiki no ka waleaana i ke au o ke anoano alii.
KEKAHI OHUA
MAKANA HOU!
E WEHE HOU IA ANA E NA
KEIKI ALOHA AU O KALEPONI
KA
HALE KUAI LOLE
KIKAHAKAIWA!
MA KA
Poaono,
Maraki 17, 1877.
I
Hale Kuai Lole Hou
O na Ano a pau.
MALALO O KA INOA
KAHIKINA NUI!
NOLAILA,
Ke kahea ia aku nei
NA MEA A PAU, E OHI I NA
MAKANA A KA MAKEPONO!
Aia no he makamaka
I KAMAAINA IA OUKOU
ILAILA, NANA E HOOKIPA
I NA OLUOLU A PAU.
E kipa i ike no oukou iho!
798 1m