Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 7, 17 February 1877 — Ke ano o na hana a ka Haka ma ka Pae Aina o Maikonisia ma ka Mokupuni o Mile. [ARTICLE]

Ke ano o na hana a ka Haka ma ka Pae Aina o Maikonisia ma ka Mokupuni o Mile.

! Xo oa !k«pu alii. —Ke knpn ona hi \ kaue. he kapu ke kua o nn lii kane, na ■ non ke alO'. ina'he kane. wahine keiki. aole no e hele ae ma ke kn». he kapo : loh, e hale »e tn;i ke kuu, miiKe. Eia , kahi krtpn, nole e naiu niai ka o ; na kane a me na wahine i ka wa e noiho ana ke alii t ina no e aku i na \ maha oke alii, make no. Kapo ekolo. ! Ina e noho ana ke alii kane iloko o ka | hale, a krj a hele iwaho. alnila, kn no ī na kane a pau a hele, ina noho knhi ka- ! ne, e m*'ke no ia. Kipu eha. Ina e | moe ana ke i lii ma kona nn-a moena, a i hele ae kahi mea, ina he kane, \Vahine. I keiki, e nnake no ; a he nui akn na kai pu o ke nlii kane. Ke kapu o ke aliiwalune. —He kapo ka lei, ina he lei ilima ka mea e lei ia ana e mea oko>), n ike ka maka o ke aiii wahine, alaila, kapa aku oia ma ka iooa o kana kane, alaila, ua kapu ia iei ; a ina e lei kekahi makaainana wahiae i ua mea i laa no ke aliiwahine, e make ia. oke kapu elua oka wahine, ua like.no me ke kapu elua o ke kane, a pela no me ke kapu ekolu. Ke kapu eha, ina e noho ann ke aliiwahine, a e moe ana na wahine makaainana iluna ke alo, me ke pelu pu o na wawaea pupuu mai na kuli, aole hoi e moe pololei, e make no ia wahine ; a he nui wale

aku ua kapu. N"a home kahi e noho ai kanaka. —0 ko lakou mau hale, aole 110 e like me ko Hawaii nei, aka, iie like 110 uia ke ku ana, he mau pou, o-a, aho a me ka uhi ana no i ka mea e paa ai. Eia wale no kahi dkoa f o na kala a me na paia o k-.\ hale a puni. lie hakahaka wale no, a oia waiho puliaha wale iho no. 0 kahi e moe ai, aole no i like me ko Hawoii uei, he mau uu-a moena. he mau uluoa, a he mau aahu e pumehana ai ka inoe ana o ka po auu. Aka, o ko lakou mau aahu e moe ai o ka po, he moena. Penei e hana ai, o ka loa o ka moena, mai ka umanma a i na kuli, i ka wa nae e moe ai, he owili no i ke kino a paa moe, i ka wa nae e moe ai, moe okoa no ke kane me kona moena, o ka wahine mo kona, a o na keiki me ko lakou pakahi, Hole hoi pela o Hawaii nei. 0 na uluna o lakou, he pauku laau loihi, e moe ana mai kela kala a i keia kala. Na aahu o na kane a me na wuhine. No na kane a me na keikikane. 0 ka ili o ka ilihau, oia ke kapa o na kane a me na keiki, oia hoi kela io o ka ilihau e hana kaula ia ai e ko Hawaii nei. Ke ano nae e hana ai, penei : e mawehe a kihae i ua io ilihau nei, a e nala i wahi apo moena lauhaia he muku ka loa, a ekolu. iuiha ka laula, alaila, o kela ilihau i mahele ia a i kihae ia, e hoopaa ma kela poo a me keia poo, a hooluu i i na wai hooluu, i'na he eleele a he ulaula, e iike me ka makemake. He wahi apo lauhala okoa kahi, a oia ka mea e apo mua ai i ka puhaka a paa, a i ka wa e aahu ai i ua mea nei i hai mua ia ae uei, apo ae ua nei i nala ia, a o kahi pupu, luhe mamua, a o kahi luhe mahope. 0 keia ka aahu like mai na lii a i na makaainana, o keala wale no kahi e okoa ai ko na lii. Ko na wahiue a me na kaikamahine. 0 ke kapa 0 na wahine, be moena i ulana ia, a ekōln oia ano, 3 4 5 kapuai ka loa, a ua like no ka laula pela. 0 ke kolu nae o ka moena, 5 6 7 kapuai ka loa, pela no ka laula. 0 ka mea e hoopaa ai ma ka puhaka, he kaula loihi 30 kapuai ka loa, a e nala i kela kaula, a kupouo i ka puhaka, me ka hoonionio a puni, I ka wa e aahu ai i ua aahu nei e apo mua 1 kela apo i olelo ia ae nei a paa, alaila, e ho-o ae i kela mau moena i olelo ia mamua, a mahope na mea ano liilii, a o ka mea nui, oia ka inea e apo ae ai mawaho o na moena mua, a koe uuku iki mamua. 0 ko na kaikamahine nae, mamua wale no, a oia neo no o hope. i Eia nae, ina he kaikamahino nni, e maui ana no kela kapa o lakou, aia wale no a ike i ke kane, alaila, hana e iike me ko na makua. Ke ano o na haoa lealea a lakon. 0 ka houhou ihe laau wale no. He poe akaimai keia i ka houhou ihe, e hou aku a hoamai, o na makua a me na keiki, a. o ko lakou wahie haua ai, aia maka! aekai. 0 ka hoahou ihe ahi. O keia| ano ihe, ua bo*a ia o mua i ke ahi, pela kahi a me kahi, hou aku a hou mai ; a wela aku a wela mai. Okioki aku a okioki mai. No na wahine keia lealea. I ka wa e paani ai, hele na kaoe a pau loa, a koe wale uo ua wahine, ia wa lakou e hoa aka ai a hofi mai, ku a eha a make no hoi kahi, a peU no hoi kahi. No ka hnla. O ka mea e hula aua, ua nakiikii ia ma na lima mai ka poohiwi a i ka pulima, pela na lima a elua. O kona laaoho, ua puoa ia iluna mo na! pupu lei e hoouani aaa ma ke poo, o ka •

pnkn o kona 10 i hou tnu<i f. v» : * hou ia me k?i nn v\ me ua pobw lauhnln e iike m« k* wa i po.t!n i» ai na l.iu!uil.i a «:i hoonanii» me na pua lt?i a uh* oh huln nj:iun, nie k t h»mo pu i ke kino i ka nih». o olapa kei;i a o na paipii. he r\no *:ke no me ko ka olap*. eia wale no ke uno e o kn olip'». o kela ia in hulu uih ka liuia. I k i vvu e hu!a ;ti, hoa-;-i ;»ku no;i-.v uini na paipn kekahi me kekah:, o ua kaue me na kane ? o na w.uūne iue n» wahine. 0 k* olapH hoi, e naku hele an ; * me ka hooknpalili i in Y\mi\ t uie k* nu ana me he p«HH la, me ka hoa-a a hoolelehu ana i kona mau uu«k;j, e hoohuli ana ka onohi ike iiunu. uie ka hoouui i ka haiHi me he hanu uwe lt». I ka wa hoi e hula uei na paipn a ine ka olapa, ka hu* la like mai la no ia o ko annina a rae ka poe maknikai a pau loa. Kohu ole no iioi ka hula a ko laila poe. Jtole i pau.