Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 4, 27 January 1877 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MAIKAI KA HOI KA PAPA!

---A ME---

Ka Laau o kou Hale!

No Hea Ia!

KA INO HOI NO KAHIO

WAILA MA!

Nana aku no hoi ia la,

OHI KA IO o KA LAAU o MAKAWAO

i ka ua mea o ka nani o

Na Papa, Na Laau-

---A ME---

Na PONO KUKULE HALE

O NA ANO NO A PAU,

---MA KE KIII O---

Na ALANUI PAPU a me MOIWAHINE,

.....Honolulu.....

MALAILA E LOAA AI E LIKE ME KA

makemake no ke

Kumukuai make pono loa

PAPA, PAPA, PAPA

Na PAPA huluhulu,

  Na PAPA manoanoa,

    Na PAPA i kahiia,

      Na PAPA kepa,

        PAPA hole keokeo,

          PAPA hole ulaula

NA LAAU! LAAU!

NA KUA,

     NA KAOLA,

          AAHO,

            MOLINA,

              PEAPEA,

PINE HULUHULU,

     PINE I KAHIIA,

Na Papa a me na Laau Ulaula!

PILI ULAULA

  PILI KEOKEO

    PANI PUKA,

      PANI PUKA ANIANI

        IPUKA ANIANI,

          OLEPELEPE!

PENA O NA ANO A PAU

Hulu Pena mai ka liilii a ke nui

AILA PENA!

AILA HOOMALOO,

     WANIKI, PATE.

NA LAKO

o kela a me keia ano.

NA AMI-PUKA HALE,

  NA AMI-PUKA PA

ANIANI!

Pepa Hale me na lihilihi.

E LOAA NO MALAILA

Paakai Helu 1.

O KAKAAKO a me PUULOA

No ke Dala koike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la no ke kumukuai emi loa. 

O na kauoha a pau mai  Hawaii a Nii hau, loaa @ku ana ia lakou, e hooko koke ae mai ana no ia me ka lawa pono.

E kipa nui ilaila, i ike @ k oiaoa

HE MOOLELO

---NO---

AAHOAKA KE KOA

---A ME---

KONA HANAU KUPANAHA ANA

HE MOOLELO KAHIKO NO KAUAI.

[Unuhiia no ke Kuokoa.]

HELU 2.

IA koko no hapai hou o Koanauai, o ka hele ia a piha ka elima mahina, ono aela o Koananai i ka hee, pane aku la oia i kana alii kane ono mai nei hoi au i ka hee makole o Aliomanu, hui pu mai me ka limu Lipalahalaha, hui pu mai me ka ina o Papaloa---O ka loli ono mai o kiokio-Hui mai keia mau mea a pau piha kela i ka ono.  O ka hooko wale no ka hana a ke kane a me na alii, aole i manawa, a koakoa keia mau mea a pau, pau ka ono o ke alii wahine.  O i noho aku o lakou nei a piha ka ehiku malama, ono hou ke alii i ka Oopu peke o Hanakapiei, a me ka opae ono o Milolii.  E moole a makaukau keia mau ono a ke alii.  O ka hana a na alii i keia manawa o ka hula a me ke kilu, he mea mau no ia i na lii o ka wa kahiko, kahi no e kilu ai aia no i Kahoiwai.---Aia i Wailua kekahi kaikamahine wahine maikai kahi i noho ai, o Kaluluohauoia, he wahine maikai aohe loa o ka nani.  Aole i moe kane, ia lohe ana i na po lealea o na lii, o Anehola, a me na Koolau aia no i Kahoiwai ia manawa olelo aku la oia i kona wahi kahu ia Kapuaiomalohua.

E haele kaua i ka nana lealea a na'lii o na Koolau, ae maila kahi kahu, ko laua nei hele maila no ia a kahi o ka ui o Kapaa oia o Mailehuna, hui pu aku la laua nei, he ui, he ui, ko Kapaa wahine oi noia a ka maikai, a me kona wahi kahu o Keapana.  Oia hele no o lakou nei a hiki ana ma waho o ka hale kilu.  E oli mai ana o Kalalea, ke keiki puukani o Anehola, i loa no a pau ka Kalalea mele e oli ana.  E waiho aku ana o Kaluluohauola i kana mele.

  Nani a'u lehua i kai o Kapaa,

  Oia lehua ai a ka manu,

  He manu ai ia na kuu aloha,

  O kuu aloha eia ua hiki mai e,

  Ke kahiko maila ka ua hiki mai e,

  Ke kahiko maila ka ua iluna o Nounou

  Uhu, o kuu aloha.

A pau keia mele a Kaluluohauola, hoolai iho la ka aha i ka mea nona keia lea e oli nei, a apu keia mele ana, e waiho aku ana o Mailehuna i kana mele.

  Nani pohaku pili he kala hale no ke aloha,

  O kuu aloha aia i ka uka iuanu,

  Ke aahu maila i kona kapa o ka noe,

  Noenoe aala ka pua o ke kupaoa,

  Ke lei ia maila e Kawaiopua,

  O kuu pua oi ia e kui e lei e,

  Uhu, he aloha e.

A pau keia mele a Mailehuna---O mai ana ke oli a Kalalea---he mea maa no i na alii, keia hana.

  Nani Nounou he kuahiwi no Wailua,

  Elua pua nani a loko e hana nei,

  Hanahana mau ka ua no Hihimanu,

  Me he manu lele la o Mokuaeae,

  E ae mai no ka pono olu iho au,

Oia hele no o ke kilu a Kalalea a pa no ia Kaluluohauola---Hui aela ka aha, lilo aku la i ka hana a na lii i mau---kani iho la ke uhu a Koananai.  Oia hele a pau ia, hoi maila mai ka lana hana.

O hou maila ke oli a Kalalea.

  O a'u ia i kai e---

  Ke ai ia maila e ka manu e.

Oia hele no o kilu a pa no ia Mailehuua---hui ka aha, o ka hana no a Koananai o ke uhu.  Ua hiki o ka puni no ia a oukou o ke kilu, he mea nui noia i na'lii o na au i hala, o ka puni hula, lilo no na mea aloha a lakou.

A pau ia po lealea o ua poe alii nei.  Hoi aku la ke alii wahine o Wailua, a me ke alii wahine o Kapaa.  Ke kokoke aku la e puni keia opu o Koananai.  Ua hiki mai ka wa e hananai, o ka po i hanau ai i ka po io Lono, o ka malama i hanau ai i o Hilinehu, i ka po i hanau ai kui ka hekili, olapa kauila, nei ke olai.  Eha po, eha ao, aohe mea a hanau iki, elua po, ekolu ao, aole no he mea a hemo iki, pau ka manao laua no ka hemo ana o keia opu o ke alii.  Ua pau keaho, Ui aela oia i ke alii kane ia Kalalea, pehea mai kou manao no'u e pono paha e kii i ke kahuna ia Kanoeoalakai.  Ae wahi a Kalalea, o ke kena aku la noia o Kalalea ia Pohakumalumalu e kii i ke kahuna.  Ia wa koke no o ka holo noia.  Oia hele ko ianei a hiki i Wainiha, aole ke kahuna  Ua hala i Milolii, na kii ia mai e Kawaiopua, no ka pilikia o kana wahine o Kanoelehua, he hapai keiki no e like no me keia, ko ianei hele noia a Haena ia wa koke no o ka ike ia aku la noia o na waa e hoe mai ana.  Eia ka o Kanoeoalakai ma, keia mau waa e hoe mai nei, i hiki mai ka hana e noho aku ana keia kii.  O ka hoi maila no ia a Wainiha, hai aku la o Pohakumalumalu i kana huakai o ka hiki ana aku imua o ke kahuna.

Hai maila kela.  O hoi a hiki imua o ke alii, hai aku oe, e kii i wai i luna o Kemamo, i wai i puolo ia i kapalai, a me ka hua o ka mokihana alaila, hoi mai a hiki i ka hale, a popo, a ahiahi moe aku au i Papaa i kahi o Kawaipapa ma a ma ka wanaao hiki aku au.  Oia wanaao o ka wanaao ia o Lono.  O ka hele ia a hiki i ka manawa, hiki mai ana ua kahuna nei.  Kani maila ke oli.

  Apuna au i ke kalukalu o Kapaa,

  I ka lulu o Moikeha la e,

  Ke ee mai nei loko he ukana na ke aloha,

  O kuu aloha eia ua hiki mai e

A pau keia mele a ke kahuna, pa no ka ninau, ua makaukau na mea i kauoha ia mai ai.  Ae, ia wa koke no kena aku la ke kahuna.  E kui ka hua o ka mokihana, a woli, hui pu me ka wai.  Ua paa pu maila kela me na pua lehua elua no na lehua o Luluupali, hoauau ia iho la ke alii me ka wai i awili pu ia me ka hua mokihana, haawi aku la ke kahuna i kekahi pua lehua i ka lima o Koananai, o kekahi pua ia Kalalea---ia wa koke no kui ka hekili, olapa ka uila, nei ke olai, kahe ka wai ula, ua ka ua koko, ia wa koke no alala ana ke keiki i waho i hanau ae ka hana, he kaikamahine, o ka hele ia a Anahulu ke keiki i waho kapaia ka inoa, o Kalehuamakanoe, lilo keia kaikamahine ia Kanaloa, a me Hooipoikanahele aia kahi i hanai ia ai i  Haena---a mahuahua loa na kaikamahine nei, hoihoi ia i uka o Wainiha aia i Puukapele, kahi i noho ai ilaila no a nui na alii.

E na hoa, mai paupauaho mai oukou no ka moolelo a kakou no ka noea ole aku i kahi o ka mea nona ka moolelo, oia o Aahoaka---ke kokoke aku nei kakou e hiki i kona wahi i hanau ai.

Ia kua koko no hapai hou no o Koananai, o ka hele ia a piha ka elima mahina ono hou no ke alii wahine i ka Hinana o Waimea, o ko laila mea nui no ia o ka hinana, he ia liilii loa@ he pua oopu nopilipili.  Oia ka ia o ka ono aua,  E moole a loaa mai la keia ono a ke alii.  O ka hana no a na'lii o ka hula, a me ke kilu.  O ka hana no a na lii wahine o Wailua a me Kapaa, ka hele i ke kilu, he mea mau no i na'lii o na wahi a pau ka hele i na wahi lealea.  I ka po nae i kilu ai hiki maila kekahi keiki kanaka maikai oia o Kananioaipo, he ui a nani keia keiki kahi noho o keia keiki aia i uka o Hanapepe, he wahi maikai ia he ulu ohia.

Ia po he po lealea oi loa aku ia o na lii hiki mai, na'lii a pau.  Ua kahiko ia ka hale me na mea ala o ke kuahiwi, hele kela aala---o ka hana noia a ao ka po, o ka hana mau no a na'lii.  O ka hele ia a piha ka ehiku mahina o keia keiki i ka opu o Koananai, ono hou no oia i ka hee, o ka hapa nui noia o ka ono o keia alii wahine, ono ae no o ka hee no, hui mai no me ka ina ono o Papaloa.  O ke kauhua wale no ia o keia alii, o ka hana no a ke kane a me na'lii ka hooko e kii i mea e pau ai ka ono.  E moole a makaukau na ono a ke alii.

Pau aela keia ono o ke alii.  O ka hele ia a kokoke e puni kau e maila no ka weli ia Koananai, no ka hanau ino olelo aku la, o Koananai i ke kane ia Kalalea, e pehea la kou manao no ka hoi Koolau, i uka o Kahihikolo i kokoke aku i kahi o ke kahuna o Kanoeoalakai, Ae, wahi a ke kane.  O ka hoomaka aku la no ia o na alii a pau e hele i Koolau, o ka hele ia a hiki i uka o Kahihikolo.  Ua makaukau na lii i na mea e pono ai na ma kino a me ka hoomaemae ana ia loko o ka hale, ia hiki ana aku, a noho me na makua o Koananai, oia o Puea a me Kahihikolo.

O ka hele ia a ka iwa o ka mahina, ono ae la ke alii i ka ia  o ka hinalea, i mai ka wahine i ke kane ono mai nei hoi au i ka hinalea pulehu, o ka Hinalea o Mokuaeae, aia no ia wahi moku ma o aku o Kilauea.  E moole a makaukau ana ia mau mea a pau, pau ka ono o ke alii, o ka hele ia a ka po i hanau ai, o ka po ia o Huna he po malie.  ua kalae ka lani ahuwale na kualono, o ka hele ia a ekolu po, ekolu ao, aole he mea a hemo iki o ke keiki ka hele ia a niha.  Ka hele ia a ekolu po, ekolu ao, aole no he mea a hemo.  Ui ae la o Koananai i ke kane ia Kalalea, pehea wau, e pono ai, e kii paha ke kahuna---ae mai la o Kalalea, ke na aku la ia Pohakumalumalu, e kii i ke kahuna.  O keia kanaka no ke kanaka maa i ke kii i ke kahuna, ia wa koke no o ka hala noia o ka alele a hiki ana i Wainiha, i hiki aku ka hana, ua hala ka puulena aia i Hilo.  Oia keia, ua hala i Haena he hanau no ke kaikamahine a K@pepeekaula ke alii o Haena, eha po, eha ao, aole i hemo, nolaila, he kumu o ka hele ana o Kanoeoalakai.  Ua hemo nae ua keiki'la, nolaila aole i upuupu iho hoi o Kaneoeoalakai, i hiki mai ka hana e noho aku ana o Pohakumalumalu, he ui, he ninau, heaha ka huakai o ka hiki ana mai, hai aku la ka haina, i kii mai nei au ia oe e hele i ka pilikia o ke alii, no ka hanau keiki, noho mai la ke la a loihi hai mai la, aole pilikia, kena aku la, ua kahuna nei i kona wahi kanaka lawelawe, e kii oe i puawa hiwa, i uka o Ko'uko'u, a hoi mai oe, hoi aoia nei a popo hele aku au a moe ma kahi o Kumunuiaiake, a ka wanaao hiki aku au, hoi aku oe a holo aku kekahi i ko i Kalualihilihi, a hoi mai kii aku i na lehua waimakauni o Makiao, i elua pua, i hookahi pua maka hikina i hookahi ma ke komohana, alaila hoi mai, a makaukau keia mau mea a pau, ma ka wanaao o ka po o Huna, ia hiki ana mai no kani mai ana ke oli.  Aloha Haena, ke kula pili o Nane---E nane mai kaua la e ke hoa---He hoa he malihini ko ka hale.---A pau keia oli ana pane mai la.  Ua makukau na mae a pau, ae.  Ua makaukau eia la ke waho nei.  "E kui ka awa, a me ke ko," a pau keia mau mea i ka wali, uwi ia ka wai a ke omo.  Ninau aku la ke kahuna auhea na pua lehua eia no lalau aku la na lima mahuna awa o na elemakule nei, a haawi aku la ma ka lima o Koananai a ma ka lima o Kalalea a pau keia, lalau iho la na lima o Kanoeoalakai i ka wai o ka awa i hui pu ia me ke ko, a hamo aku la ma ka manawa, ia wa no kui ka hekili, olapa kauila, nei ke olai, kahe ka wai ula, ua ka ua koko, uhi ka ua noe, i hanau ae ka hana he kaikamahine, o ka hele ia a hala ke anahulu, kapa ia ka inoa o Kawelonaakala, lilo keia kaikamahine ia Poaku a me Hihimanu, aia i Hanalei kahi i hanai iaai aia i uka o Kalama, he kiowai nani, he lehua ka laau nui oia wahi, o ka pa no ia o waho o ko na pa hale, he wahi maikai, maikahiko mai a hiki no i keia manawa, ke no ho ia nei no kela wahi e kanaka a hiki i keia manawa, malaila no kahi i hanai ia ai a nui ia ui, mahope koke iho no oia wa, aole i upuupu iho hapai hou no o Koananai, o ka hana mau no a na alii o ka hula, a me ke kilu, a me ke konane, aia no lakou i Kahihikolo kahi i noho ai i keia manawa, ilaila no na hana lealea a na alii kahi i hana ai.  O ke kilu no ka hana mau a na alii.  Aia i Hanalei kekahi kaikamahine nani a maikai kahi i noho ai, oia o Luia, aia kahi i noho ai o keia kaikamahine i uka Hanalei, aia i Kalama makai mai, a ma ka inoa o keia kaikamahine i haku ia ai keia mau lalani mele kaulana.

  Kani ka pue a ka ua i ka laau,

  Lele ka poka i na hala o Luia,

  Ole lua i ka maha o Poaku.

  Mehe auna a-ke la i kai o Pupooa,

  K aweawe a ka ua i na Kalihi e.

O keia kaikamahine oia no kekahi o na kaikamahine alii, oia wahi, he punahele a he hiwahiwa na koua mau makua, me he mea la oia hookahi no hoi ka oi o ka ni, iloko oia mau la, he nani ma ka helehelena, he nohwa kona mau kii onohi, he wai nolia ka nanaina.

(Aole i pau).

Na Kanawai o 1876.

Pauku 60.  Ina ma na manawa e hoopiiia ai kekahi imua o kekahi aha hookolokolo no na hihia karaima, no kekahi hewa i hanaia mahope mai o kekahi mau hana ana i kela a i keia hewa paha, a mahope mai hoi o kekahi ahewa koke mua ia ana, a mau ahewa mua ia ana paha, alaila o ke kope o kekahi oia ahewa ia ana i hooiaioio e kekahi Luna Aupuni kupono o ka Aha nana i haawi mai i ua kope nei o kela ahewa koke ana a i ole hooiaia ia ai paha he hope oiaio e lawa pono no ia i hoike nana e hooiaio i ke ahewaia ana o ka hewa mua, a e manaoia no kela ahewaia ana aole i hoohalahalaia a hiki i ka wa e hoike ia mai ai ua hoohalahalaia no.

Pauku 61.  O na kanaka a pau e noho ana malalo o na hoopii ia, e kuleana no lakou ma ka manawa o lakou e hookolokolo ia ai e nana me ka uku ole i na olelo hoike a pau i kakauia e kue ana ia lakou a i haawi ia hoi e like me ke kanawai i ka luna aupuni kupono o ka aha nana e hoolohe aku ai ka hihia, a i ole nana paha e paa ana ua mau olelo hoohiki nei i kakau ia.

Pauku 62.  O na olelo hoohiki i kakau ia, i hanaia i ka hoomaka ana o ka hihia, a i ole, na nieniele e ae paha no kela a me keia kumu hoopii e kue ana i kekahi kanaka ua hiki ke heluhelu ia ma ke ano he olelo hoike i ka wa e hookolokolo ia ana ka hoopii, a i ole, ma kela a me keia hihia e ae ma na hooiaia nae i like me ia a ma na ano a pau o lakou, e like la me ka makemake o ke kanawai e kau nei i keia wa e heluhelu ia ai ma na kookolokolo ana i ka hewa i kue ia e ua kanaka nei a kakauia ai hoi ua mau olelo hoohiki nei.

Pauka 63.  I na manawa e hookolokolo ia ai kekahi kanaka i hoopii ia me kekahi hewa kue i ka Mokuna XXXI o ke Kanawai Karaima e makemake ia ana e hooiaio ia o na dala e lawe ia mai ana i hoike e kue aku ai i ua kanaka nei he dala epa a dala hoopunipuni, alaila e lawa kupono no ke hooiaio i ua dala nei he epa a hoopunipuni ma o ka olelo hoike la a kekahi hoike hiki ke hilinai ia.

Pauka 64.  O na olelo hooholo a pau a ke jure a me na hooholo a ka Aha e hoopuka ia ana mahope mai o ku hana ana i kekahi hoololi malalo o keia kanawai, e like no kona mana a me kona io ma na mea a pau me he mea la oia mau no ka palapala hoopii hoahewa ma ke ano e like me ka wa mahope iho o ka hanaiia ana o ka hoololi.

Pauka 65.  Ina e lilo mai ana i mea e makemakeia ai ma kekahi manawa no kekahi kumu o kela ano keia ano, e kakau i meolele ano pili rula wale no ma kekahi hihia i hanaia ai kekahi hoololi malalo o keia kanawai, alaila e kakauia, ua moolelo nei ma ke ano e like la me ka papapala hoopii hoahewa e ku ana mahope iho o ka hanaia ana o ka hoololi me ka nana ole ina ua hoololi ia a hoololi ole ia paha.

Pauku 66.  O ka olelo hooholo a ke jure a o ka aha paha oia ke kumu o ka olelo hoahewa a hoopai a ka aha, e like me na uku hoopai o ke kanawai i haihaiia, a na kekahi o na Lunakanawai e hai aku; e hiki no nae ke hookiia, a e hiki no hoi i ka Moi me kala i ka nala, a i ole ia, e hiki no ke hoopii mamuli o ke kuma kupono o hooki i ka hooko ana.

Pauka 67.  E hiki no i kela a i keia o na Lanakanawai, o na Aha Kakau mamali o ke kumu kupono i kona manao e kali iki ae i ka hoopai ana i ke kanaka i hoahewa ia a hala na manawa kupono i ke aloha, aole nae i lilo ia i mea e pono ai kekahi poe e aku.

Pauku 68.  Aole no e hoopai ia a make kekahi mea pupule, aole hoi ka wahine hapai keiki; aole no hoi e hapai ia pela ke. kahi keiki i iki ole i ka hewa a me ka pono.

Pauka 69.  No na mea a pau i hoopai ia i ka make ma ke kanawai o keia Aupuni, aole no i haiia'ku iaia ka olelo hooholo e make ai, a hala na hora he kanahakumamawalu mai ka manawa ia'i, aole hoi e hooko ia ka make maluna ona a hala na la he umikumamaha mai ka manawa i loke ai oia i ka olelo hooholo e make ana oia.

Pauku 70.  Na ka Makai Kiekie, a kona waihona paha, e hoopai i ka make ma ka li ana i ka mea i aheawaia a make ma ka a-i, a hiki i ka make ana, alaila e laweia ke kupapau e like me ka olelo a ka Aha, aole no e hoopaiia i ka make, aia kakau inoa ia ka palapala make e ka Moi; aole hoi e hoopaiia i ka make mahope o ka palapala kala hala a ka Moi.

Pauku 71.  Ma na hihia karaima a pau, ina emi ka hoopai ana malalo o ka make, na ka Aha kahi i hoahewa ia'ia, e hai koke aku i ka olelo hoopai e like me ke kanawai, na ka Kakaouolelo hoi e palapala iho, a e haawi aku i ke kope, i hooiaio i ka luna makai kiekie, a i kona hope paha, e like me ka hooko ana a ka Aha

Pauku 72.  E hoopau ia a ma keia ke hoopau ia nei na kanawai a me na hepa kanawai mahope iho nei, mai ka Pauku 1168 a hiki i ka Pauku 1184 o ke Kau@wai Kivila o hookomo ana ia mau Pauku; He Kanawai i kapaia "He Kanawai e hoololi ai i na Pauku 1168 a me 1169 o ke Kanawai Kivila," i aponoia ma ka la 24 o Me, M. H. 1866; Ke Kanawai i kapaia "He Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 1183 o ke Kanawai Kivila," i aponoia ma ka la 13 o Mei, M H 1868; a me na kaanwai e ae a pau e kua ana i keia kanawai.

Aponoia i keia la 19 o Sept. M H 1876

     KALAKAU R.

Hauoli no ka Makahiki Hou.

E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:---

E oluolu oe a me kou Lunahooponopono, e hookipa kau i keia mau hua e kau ae la maluna, oia hoi, "Hauoli no ka Makahiki Hou."

Ma keia la, i hookoia ai na iin@ o na puuwai o na Iwa a me na Lede o "Pukaana" nei.  A no ka mea hoi, i ka hiki pono ana ae i ka hora 10 1/2, hoomaka mai la ka huakai hele liilii mai na hale aku---a mai nani loa nae hoi paha ka huakai, ina aole i kina mai ka pana puhi ohe a S Kailihiwa, no na Kapalilua, ina la paha ua oki pau loa.

Ma ka hiki ana o ka huakai ma ka luakini o Pukaana, a mahope o ka hoolai ana o ka @ina, ua weheia na hana, ma ka himeni ia ana o ka himeni e pili ana i ka hauoli no keia la.  A paa ia, ke monimoni aku nei ka puu i ka haiolelo wahi ka puniu a S. Puuloa.  A mahope o ka pule ana, hoomaka ka haiolelo, "E ninini aku no au i ke kiaha o ka olioli;" oia ke kumu manao.  I ka weheweheia ana mai nae, helelei na pua i ke kula.  A pau ka haiolelo, he himeni kanikau no ka makahiki 1876 i make.

Mahope o ka pau ana o ka himeni kanikau, na hoomaka ka lulu dala ana ma na Apana, me ka maheleia e na himeni mahope o ka pau ana o ka lulu a kela a me keia apana, penei:

  Apana o Kalahiki - $20 00

     "          Hookena - 27 00

     "          Kealia - 10 00

  No ka himeni noi dala     8 00

     H@ina nui o na dala,     $65.00

O ka hopena keia o na hana, a hookunia ae la ke anaina, a hoi aku la kela a me keia e hoonuu i na kohi kelekele a ka puukolu," oia ka puaa, @ipi a me na ono no a pau i hoolakoia.  Welina ananei.

     M KEAMAU.

Kauhako, Kona H., Ian 1, 1876.

[He ui he ninau, Nowai na pomaikai e loaa mai ana no keia mau dala?---Ulele]