Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 40, 30 September 1876 — MA KE KAUOHA. Na Kanawai o 1876. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

MA KE KAUOHA.

Na Kanawai o 1876.

j HE KANMWAI ; E hfK»loU »i i Paoku 3, u Mokuna 54), o be K*oiwai Hoopai K«ra'ma. ! /7 h&ohohia e fc* Moi a me ka Hnle Ahso- \ lfilo oko Pse Aini i skitsik<)4 ilo- ! ko o k-i Ahao'elo Kau Kaaawai oke | Aupuoi ; j P&uka I. E hoolol» i* am» fceia ke boo- ; loli ia eiei ka Pauka o k,i Mokuna oti o i ke Kaoiwii Ht»«>pai peuei e he- | luhelu ia ua P-.uku oe». ; Pauku 3. E hiki no na Lunakanawai ; Apana a roe n-i Lumkaimwai H;«>malu ku | iao;ik4uh«le ke l-«we i k* bēla, (namni o ka hoop*ahso ana, e hookoloKo - loi* mahope, A«& aiihope o ka ia aoa, o ka Lunak*n>iwai nana i houlohe i ka h hii, u o kekohi L m ikanAWhi o kekahi Ah* HoukoloWolo kakao w*le no, ke hiki We ae ika bt'la ana. Ak.i hoi t iu» e loaa ole ku b*U e hoop*a ta ka mea i hoo- ! pii ia nia kn | Pauku *2. oua k»nawai ame na hapa : ka UBW<ii tt pao, i kue i keia ua hoopan ia no. | Aj)Oj»oia i i.eia la |5 o M H 1370. KALAKAIiA K lIE KANAW'AI | E hoopnu ai » kn Mokuon IV o na Kanaw«i o 1674, N T o ka m«re aua ona wahi- | ne Mawaii me na Pake. | K hooholuia e ka Moi a ir»e ka H.ile Ah «oI lelo oko H iWaii Pao Aina i akoakoa iL>ko o ka Aiiuulelo Kau Kauawai o ke Aupuni. E hoof»«uia a »na keia ke h<»opan Ina ia nei k» Mokuna IV ooa Kan<«wai o lfS?4 # oia hoi, He Kauiwai "no kw fiture anu o na Wiihme liaw.iii me nu Puke'' i oponoiii ma ka l<t ij!) o Mei 1874. Apono a i keia la 10 o Se; t. M H, IS7G KALAKAUA ii HE KANAWAI E hoololi ui i ka Puuku 546 u ke Kanawai KmU. £ hooholoia e ka M>>i ame ka Hnlo Ab »o lelo o ko liawaii Pr.e Ama i akoakoa iloko. o ka Ahaolelu Kuu Kauawui o ke Aoponi : Puuku l. E hoololi ift a ina kein kft hoololi ia uei ka S4(i, o ke Kunawai K:viU, e tike ma ia i hoololi ia e ke kaiiuwai i opowoia ina ka U o Mei ISGG mu ke kapae aea aku i n* huiolelo '* Ekolu TdUSJiii EUma Hauen" a e houkomo ana ma ia WBhi, i na huunlelo " Eha lauaaui" a peuei e heluhelu la ai ua Pauko la.

Pauku 8-lli. E ukma uo ka LuuakanaW'H Kiukie i elima tutSini d>la uo ka makahiki a e ukuia hoi ka hoa Luuakanuwai rauu i eh i tausaui d »l.i i ka unkahiki, a o ku hua Linakuiiaw ii elua i eha t«uaiiti d« la i ka inīikuhiki a e i ia i kela inalama kela malaina n >loU.> <>e o ka \\ raihoua dil,i o ke Aupuni. Pauku 2. O U'i kauaw.ii a me na hnpa kauawai a pau e kue auu i keia kanuwai lila keia ua hoopau iu. Aponoia i keiu lu 18 o Sept. M. 11. 1876 KALAKAUA R HE KAi\A\VAI E hooloii ai i ka Pauku 500 o ke Kauawai K-V;la. E hooholuia e ka Moi a uie ka liile Ahaolelu o ko iiawaii Pae Aina i akoako» iloko o ka Ahaolelo Kau Kaouwai o ke Aupuui : Pauku I. E hoololi ia a ma keia, ke hoololi i«i uei k»i Pauku 500, o ke Kanawai K viia m.i ke kapae a'\i» i in huaolelo koe ka auhau olauui" i helunelu ia ai ua pauku la penei. | Pauku 500. Na ua Kiaaiua, mamnii o : ke kauoiM a ke Kuinna Waiwai, e nana i j ka obi ana i u* auh«u, uialoko u ko lakou | inan moku kiasma iho, a e luawi i na auhau a pau, i loaa ia lakou, koe ke koioa no ka uhi nna i ke Kuhina Wniwai. I nioa e hiki i i ke haua pela, na kela Kiaaina keia Kiaaioa, nie ka ae o ke Kuhiua Waiwai, e koho i keia nukahiki keiu (uakahiki i hookahi Lunn Auhau, uo keia epnnu keia apa--1 ua i oleio ia iloko 0 ka pauku maluna iho, a e hiki no hoi la lakou uie ka ae ana o ua Kuhiua.oei, Ke hoopouopouo, a e hoopau paha i ua Luua Aub «u uei, ke uianao laKou ho 4»oou j Pauku 2 Na kaoawai a me oa hapa kan» wai a p»»o e kue «oa i 'ieia ua hoopau la. Apouoia i keia la 18 »» S?f*t. M. H. 187(5. KALAKAUA K. HE KANAWAI £ boopau si i ka hoo!tba ana o na mai ma3. ,V4«iiii o.Q« Ilip 4 . v - E hwholoia e ka <Moi a nie ka H.i!e Ahaoieio o ko Hawa » Aīuh i akoakoa . iloko o ka Ahaoielo Kau Kaoawai o ko Aupuni PauKu L Ui liiki no i ke Kuhina K - laioiua ke kodo i L«na Nana Hip* ma keU i a me keia Kuain* o ke Aupuai o»s* ] umli o ke ooi aua o ka ooi o po« ' han*ī h'pa raa ia ap»oa, e uoho ua Luua Naoi la uia ia oihana no o« makuhik» elu«, i ke hoopao e ole i« oia e ke Kuhioa no ke-: ; kahi kumu, aole e loaa ia ia kekahi uku no kaoa haua ena» ke Aupunī akn. Pauku 2 Na ka Luua Naoa ioa : u* ho pii aktt kekikhi imua oaa mi k« p»- !

iapai* e elelo aua u» Uu* fcci»oi 4 pa-a h'pa paha i roat leie, a niai looe '*e p*ba, e helo »ku e oids ia s pu-a ; pab« iinaa o fcs ona a kahu p»h* um 5 hip», a lioomnopopo » fca o aio, a oi*io <le . oia houpii. loi ua ike i» lv>a* i« hip» » pe-i h»p* piha ia mai, »UiU ns ka i Laaa N*ua Hipa 9 ho ke koke «ku mi ka ika 011« oia rhu hijt, • o k«>tn ; hope pah* no i« mea. A ia ia o» dt|la ehiai uo kel» ke'u la aoa i haaa aiaolliaima ia h&oa» a o kou* mao 110 oka [ Lele aoa e uku ia no e_ka mea n.%ua i uoo- ' pii. lod eae oSe aua ka oid* hoopi» nuio* ' ko o ka paiapu'u e uko ia ai ui enea, aUila, ! ua h ki nu ktt Loua Naoa Hip» ke D-.ua oie \ ia pnUp^U. [ Pauku 3. Aole eku ike kin«w*i ka • hoa ana o kt?*shi i o* hip» i l->*a i |ka inai lele, ma kekahi <il»uu» auponī, me | ka loaa looa ole iaia k<» ae aoa i kaknu iae | oa ona hipa no Ukou ua ain.i hanni hipa e 1 o'.li ana ma ia alanui, eio hoi iniiuna o : na a»na hauai hipa me ka loaa ole ia la ka ka ae sqs i hoakaka ii. Panku 4 E hoopai ta k i ona ooa hipa i hoa la ma ke ano kue i ka P«.uku 3 o keia kanawai ke ku kahew» i-i ia imua o kej k»hi LuuakaouWiti Apana a Hwomaln paha i ua d*lu ao.'e eun nnhilo o ka elua hautri a 01 ae e like n»e ka manao ana o ka Aiia he pono, a o na hipa ai:»i i koiuohewa aku m*luna o na ōiua hanai hipa o kekahi o hoopa» ia oia aole eiui onaliloo ua I d »U he iwakhluakumainaliuia uo kela hipa keia hipa. Pauku 5. E hoopau ia ka Mokuna 55* o | ke Kauawai Hoopai Kfcr»iuiH t a ine na l'nawai ame ua hapa kanawai e kue aui i keu kanawui. Apouoia i keia la 1S .> Sept. M II LS7G. KALAKAUA R. HE KANAWAI E hoololi ai ina Ptnko Gl, Go a me 66 0 ke K:»o:»woi K»vila. E hooholoia n k » MOl a me ka Hale Ahaolelo oko H.iwuii Pne Aina, i ako»koa iloko o k« Ahaolelo Kuu Kauawai o ke Auponi : Pouku 1. E h iololi ia ama kei?» ke hoololi ia uei ka Pauku 64 oke Kanawai Ki« vila, a penei e heluhelu ia ai. Paukn 04. " E no ike Kut>ia<i Kaloiainu, 1 kela m>»nawa Ueia manawa, e huowi ika pilupaU ae kuai k;.(lah*, u - » ka makahiki hookuh', i kekahi kanuka kupono | a he mau kaaaka knpnha pahi, koe ua kauaka ona Aupuni i hana K.u kuhi oie me keia Aupuni, ma kela mokupuni keia mokupnm, e lilo lakon I poe kuai kuiUl-» uo ka k'hulehu makohikou mau uiokupuui i ae pakahi ia Pauku 2 E hnololiia ama keia ke hoololiia nei ka Pauku 05 o ke KLauawai Kivila a peuei e heluhelu ia ai.

Pauku 65. oka uku oka palapila ae kuai kudnla no ka Mokupuni 0 Ouho he elun* hunen d»la a u»e ka uku hnpohaneri aole e eaii mulalo o ka hookahi hapalna keu»ti, ilokn nke d«U h<u»k<thi ma ke'a a uie keia kuai kudtU ana Ama na mokupuni e ae e kau U k»t ukn o ka laikioi ma ka uku hapuhanrri ma ko hikou nu>u ki»ai aua, ake Kohina i nianao he Kupon«>, aole nae e o; aku i k» hap 'haneri houkah'.

Pbu<iu 3. E hoololi ia a rna ke/a ke huololi la nei ka Pt»u«u G0 oke Kaoawai Kivila a peuei e heiuhelu ia ai.

Pauku 60. K haawi inai ka mei e luwe «na ika PHapala ae Kuai Kid ila i fce Kuh rj;i Kalaiainn i pulopala boo{'a» no nn dila ekolu tiUBtni, ina no ka Mokupuui o Oahu ka palapaU ae, a hookaln tiusaui dalu ina no kekohi wuhi e ae o ka P«e Aiua Ll w.iii, me kn bope a :n.u hupe oiaik&i a kupnuo p.iha i apouoia c k« Kuhio.i uo kona hoike pololei mai rna ka puUpala h<»ike ika oui okn waiwu an.i i kuni kod>U ai, • like me ka olelo oke Kan«w\it, a c ukil uku ī keKuhion Kalaiaiiiii, >ioku o kela hapaha keia h ipaha makahiki i oi hapa. haneri i oleloia iloko o kona palnpnia ae ; a nt koua uku pouo uku ika poe tu>na ka wa wai, ike dila i lona tuai la ia ma ke kuai kud ila eoa, m«hope iho oka unuhi uoa i kona uku h ipahaneri uie kooa mau lilo, a no kona luaiami pono ana i na olelo a pau o ke kanawai e pili aua i ka poe kuaiki;dih. Panku 4. Ona kunawai amo ns hipa kanawai a p*u e kue ana i heia kuniwai e lioopnu h, a «»a keia ke hoopau ia nei. Aponoia i keia la 18 • S?ut. M H 1876 KALAKAUA R. * HE KANAWAI K kokua si i ka hooholo Mokumaha Hilo P»li Ain«. £ hooholoia e ka Moi a me k* Uale Ahaotelo oko Hawaīi Pae Aio* i akeakoa iloko o ka Ahiolelo Kau Kaoawai o ke , Avpaoi i,„.~_ _ . ' Pauku I. Ma keia na hnawi iaka man» » ke Knhina K»iaīaina e «e, a e hiua i o« | aeiike mo ken«bi poe kupono, e noi mai | »D4 & e ha&«i iu*i ana ina boo* kopouo, ; e heohoio i kekahi mokomahu kupano, ao'e \ e em» malalo ooa looa S(KI, e llke me ke | aoa *na o ua inoku i keia maoawa, ma ka | hoU» pUi aioa, e Uke me ia i hoakaka ia o»fc» b pe »ho oei, aole t oi ako i i>» makahiki ■: he umi a e uku aku ooia h«o« « uku kokoa ;no kela makabiki keia m»kahiki aoie eoi aku i oa d*l«he $i'Z5O, no ka mahioa b-R--k»ht, ke noi ia m*» a huoholo ia ua aelīke U m*» * tn mu4 ae paha o ka 1« mua o Dei kemaba e hiki mai ana.

2. LO r t o«bi.»lo »4 ua Miukumahu nei ko'e e »un aiiUlo o ka ho!o ana ī mahin.i oiii Honolola »k« * ; k* Mu&opuui 9 Hawaii, a e ko ao» m» ua k A*a k« ms«, * hoi iwu i H'»oola!u ; kalii bo ! o *o» i k» aiahm* i lli'O # • ; Kkekua p*ba, m-» » tt»lo i kekah» *Utls i kek- k ti ! mj»h?nA m#i holo i Kc#Ukeko », » e feu »u i ina oa Awt ka auo a hoi hou » Hooolulo ; t i hooksbi holo »n* ? i k& uiahioa a pani ka Mofc«f«n* © 1 e ko adi cd& 03 Awa ko oiaa ■ boi bv#o i! Honnlulu. ! U. I o» e oie ia keuh* ae ; hke e lifee m? ia i b u um ka ; 1, al 'il* ui<4 keiH, u» haaw i* k» m>o» i Kuhin* K;ilvi iua e oaoa i n » aeiike oo iawe «oa inni a ko m* ke #wa o Hoaolulu, i mokumnhu no ke Aopuoi, i e ui ole a»al«- ; io o iiit t»>na elima ha«eri toa ke ana #»a o • k» Aupuoi Oawaii, i kupano iu> k» hooko ■ »na i kt hani» hooHolo mokomaha p»U ain 4 » 1 ! o keia Aupuo». E Uwe •»'*i ua moku-1 | mahu U o»a ke m»a i oleU» ia iinko o ka : ' enakahiki hookuhi nia ka U I aku o laona- ! ri e hiki mii ani ; a ua haa«ri la ka mana j ! i ke Kuhina i oleh ia e oku eko uo ua mo- | ! kumnhu nei i u* dilii aole e ot aka i ka i Hookaiii fl*neri Tiusiu». Pauku 4. Ma keia ui hiawt i>» k. mana ; i ke Kuhina Waiwai e hoopuka i iia bona o ke Aopuui Hawaii me nukuhona i hui is no i)d <IIU a ua Kuhina U i maoao ai he pono i oi oie ka huinn i ka hookahi h*iieri Uos9ni()aU ; e uko ia keu mau b»na ma I ka \\ r a»hona D<U o ke A«»puni i keia m«nawa keia manavv«i iloKo o na mnkahik» he uiui ka l i aku <• ka haua i.i «na u na boua t a ke Kuhma \V<iiw«»i » mauao ai he pou!>, a e kau iu ka oka punee aole e oi aku i k.i eiwa keueU uo ka inakaiiiki, a o uku la ka uku pauee i keta ln p:\lui aiakahiki keia makahiki. Pauku 5 M i keia u» h«awi ia ka iiu* na i ke Kuhina Kaiaiaion, m ihope iho o ka lo ta un.i mai ia la o ka mouim »hn i olelo ia, e kuai aku i ua uiokumnha uei i keknhi me* a ui io me i kupono oaha no kc Kumukuai, aole e emi i ke kumulilo me kū uku paoee, o ua mokumnhu nei, aka oae, e hana a e h.-»awi mai ua mei e kuni oiai aoa me ke Kuōina KuUinina i p>«Upala aelike e hoomau akn i ka hooholo Nīokumahu pili aina o keia Au puni, no ka manawa a; le e emi milalo o ka eono makah:ki, me ka ho »holo pono o na haua e like mo kn hiki ia ua mnkumnhu nei ke hooko, e like ka nui o nn hi>lo ;»na me n'i mei i hoaknka ia m:i ka Panku 2 A o ha»wi mai us mea i aelike i palapala hoopia ino na hope kupoiu», a me na hoopai no ka hooko pono ana i ko o'elo »el : ke, e han* ni kn pnUpnla hoopaa

"u ,0..» oka Kuhm. K.U»m,, .« . B poaa i4 na hope »med. ho >pai ekc Kubina l oleio ii. G lo* eko»iaka ko Kuhio* KaUiiio* i »oko«n.bo « ui* ka oiaii» k» malon* «e n«i e kut», a e h*oa p»h* i k» «h*e oo ia me», dUtU « ui« » »ei«*e <* e »* aK> ® 31 a 1 ku»i »kti H» ? e hoo«nao i k* h'x>h .•!•> oio&n--mahu piti nua, a m* keia, u* haawi :a ka tn»o» ia »a e ufcu *ku i« A " iea ana * k anA ai i ka «eiike i oleio mo.i it ot> \* h«o» i puu d*U «oie eoi «ku i h h>.>k«hi Uu9int elua h«oeri me ka')*liflaa oo fc<>U a me *««» toahiu*, o«4 Uwelawe an. I *, e uku uoa ii 03AU tUia niiiouli o fct» p&Upala kikoo & ke KuhioA K*UUīna » k* Wt»ihon® D*U o ke Aupuui, a «n* ke»s uft ha*wi i* k«i uiAnii » oa kaooiu »a ke Kuhioa Wdiwa» e lu»okaa aku ia maa paUpala Wikoo, mailoko aeo Kekah» tUla iloko oka Waihooa i hookaawale o'e ia. Pauko 1. Ina i kekahi wa iloko oka 'miikuhiki hookahi inamoa ue o ka pau ,hoa 0 ka oieio aeiiko iae ia mn ka Pauku 5 o keia Kau&wai, ua mauoo ke Kuhim fvaUi> ;t'Q;i he mea pono a he pomaikai hoi no ka ; iehuleiiu ka hi>oioihi hou ana aku i ua oielo «elike oei, ma ke»a ua huawi ia ka mana ia !ia e hana akn peia ke oie nee eoi aku ia | hooioihi hou nna mamua o ka eha makahi» ki mai kx pan ao>) o ka aelike mua ; a ma ia hooloihi hon aoa aku i ka oi«*lo neiike ua hoiwi ia ka mana » fee Kuhioa Kiiaiaioa i o'ein ia ma kfia e hooloii ;t e hou i na oieio oia p»Up-vla neliKe e like >ve kona ike aua he pomaikai no ka iehu- ) iehu. 1 P*uku 8 Ma keia o» k«ooha ia ke Ku- ' hina Kalainina ioa oia e kuai oku i ka n\o<> ; i kanoha i'i ma koia Knnawi'.i, e | hoihoi koke «ku i ni d «1 » i lohh ma ia kuui | ;in;* iloko oka d il.i oke Aupuui. Pauko 9 E ioaa no ikn pne o nn;i } i ka olelo «eline me ke Kuhin* Kahia'n* 1 malalo o ka Paukn mna, a Pauku ewoiu o | keia kanawai, i hoi ia eno na uku kokua i S oleio mu» ia, ka pono o ka hookomo «na I mai me ka dute ole, i na mea a no ke : knpiii una a nie na hnna no na moku i hoo- | holo ia nia ia hnua, n e louh no lioi iaUkou ! ua pouo, na pomaikai a me na hookuu ana | i imawi ia i oa luina mokuinHliu o na aina e j ui» ke kanaWHi i oponoia ma ka la l o Au|g te M. H. 1874 i k-ipai» " iie Kuinwaie 1 kokua ai i ka hooholo mokum»hu aua tne ! i)h Ain» E v Panku 10. Ina e haua in kekiihi p<*la- | paU aeiike maUloo keia k«n>iw»i eho*ka. |ku ia ma iu paiapuia aelike e iaweia a e | hauwi ia na leU oka iehniehu me ka oku : < a un h!ki in:i ia «elike ke lioakuka ia i ka uku no ka l«wo ana i nn ohua a me ka ' uk*»ni, a me na hooponopono e «ei ke Kuhiua KaUiaina i manMO ui he pono. Apouoia i keia U 18 «> Sopt M II 1870. KALAKAIV\ K.