Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 37, 9 Kepakemapa 1876 — Untitled [ARTICLE]

(I Ka Haioielo aka Hon. T. N. Krch. Iniiiao kn Ahaolelo k a u Kaiu*%%ai o ke Aupnni, naa ka n«a» kfl# i k* Olelo Hoobolo » k« ilon.u. «. Piup» e kauolia an, ,'ke Kak.oo'elo', e kiMiu eka ike Keena Wāiw»i, a* h m»i i n* i liooknhi U «.• ri IM* pais*ht —Aognte 28, M U 1876 E >Ir. Dr.s*A : Owiu uo ka mea n%na i ooi ako oei, e hoopanee !o. i ke.a Oielo Hootio!o ; 0A »' oe l'ke no m»nao oo keia ole'.o hooho! » f au ka mea a'o i manao csua a< no ka olelo hooholo a ke'lii o K00.,i |«we rnai ai ma ka Poaono ihe» uei ; • nd e hē moa' h, o kana keiki h«a po no keia *■ ak*. ik*wa i 1». we ia mai ai i« oielo hooholo, aoie ao ma«oko t>ei o keia vomi ; a i«* u j i IOJ mg i Hlf ua Looh lo e ia iho la i* olelo hooholo, m«. lalo no o na hooponoponoia ana e like me na rola o keia hale, ina ke noi ia ana, 0 innau ono Ina paha wau maloko nei ia wa, iua la na koho no ao ma ka «oao koe. Akā, e ka Per<ā)dcna, ua haooli loa to i i keu w<, no ka loaa ana ia'a he wa m«i* kui e karn9Īlio ai n*f heiē oiaau ano nai, i pili I ka pono a tne ka noho miluhia ana o bo liokou l«hui hanaka. Alalalo oko kakou Kumukanawai, ke hoike maopopo ako nei 0u ia oe eka Pefe» den», be oleio hooliolo kue maopepo keia i ka manao a me ka inakemake o ka Pauku 5G o ko"\akou KumuHaoawii. Ho oiaio, e ka PiTf aulona, aole an l»o kunaka i &o ia ma ka oihaoa Wan;i\Vii, aka ke koho nei nae. au ma ko'o w«hi ike uu- ; bn i ke khnawei, e hke ine la a'u i hoike inaii uku la ia oe. Penei ka «ielahtlu ana o ka Panku 50 o ko kukou Komukauawai, "E amiia ka Pi.e. j ikohoi.» e na makaaioana, no ka Ukoo lunn, e like nie ka ihph i oleloia nia ke kan»w ai, noloko «eo kn Waihooa Dul« oke »u* puni, «ole no nae o hooouiia koia uku i k<« j uiakAhikl i hnohooloia ai ka hoonu» i ka uku, ai.le hoi e kau ia kekahi kan-wa' e hooinahuuhua »na i ka uku o ka Poeikohoii>, tn>mua aē o ne Pala Elna Uauen n,e Kiuiohma, no kela a me keis UaUwai un& o ka Ahaolelo."

£ na bo», ua maopopo ae la no ia k .kou ka man.io o ko kekou Kuniukonuwai, ke i rn»i nei, he ''elua hrtneri me kan»lima d «• la" wale no ko kbkou uku, no kela a me keia haliwai ana o ka Ahuolelo ; oolailu, e hv»onvaopopo iho puha kukou, o k» m*«ao o na hoaolelo "n»law.ii ana o ka Ah - olelo/' oia no ka huUwai nna u keia Atu>, uo kekahl haoa i Uianao ia, a o ka pau auu o iu hana a me ko hookuuia ana o kei » Aha e ko kakou Moi, alaila, ua pau >a hdlawai ana ; nole he pulena i hoomaopoi« no ka halawiii ana o keia Aha, o ka piu o ka iian», oio ka palena, ina he mnkaiiiki, a i <>\e houkah i no pah& U, u» like oo a like ia mau mea. NoiaiU, eia ka ninau ia oukou e m hoa, ua pau anei ka kakou m&o haua i kaheaia ne nei 1 0 ka hnina maopopo, oole i pau, uoUila, uia ke alauui hea )a auanei e loaa hou mai ai ia kukou keia mao dala e noiia uei ma keia oielo hooholo ? He mea maopopo, o ko kakou hahaki wale no i ke Kumukanawai, ke alanui hookahi, aole ma ke ano o ae. 0n poina anei ia oukoo c ua ho«, ka kakou mau hoohiki hemolele moloko o keii mau paia hanoha* uo t ma ka U i weheia ai krja Khii āhaolelo, imua o ka Lunnknoawai Kiekie, i kulilio ai me ka l'auku 47 o ko kakou Kuino kanawai ? ina na poina ia oukou ia nie», alaila, ke i akn nei au ia oukou, ano ka ws e hoala mai ai i oa uoonoo ana no ia | mea, a sila iho iloko o ko oukou mau puu-1 wai pakain. 4 j E ka uaolelo nui ia mai nei ma ka aoao kokua i keia olelo hoohoio, ao« le ka i kue keia oleio hooholo i ko Kouou- i kauawai; oiai ina ua hiki i na hoa o keia hale ke hoehulo i kekahi olelo hooholo no ka wai hau t pooleta, paina awakea paha, a pela aku, alaiU, ua hiki no i keia hale ke hooholo i kekahi olelo hooholo, e haawi mii i mau dala—oiai, wahi a Ukou i hoakaka msi nei f aole i kauohiia maloko o ke Kumukunawal ia mea ; he oiaio no in, aole io no i k.i'iohaU ia mau mea mt ke Kurnukauawai, a oia kauoha ole iaaua peU, oia ke komo i kuo ole ai ia mau hana i ke Ko* mukanawal lna u» hoomaopopo na hoa ma ka hooholoia aoa o kekahi olelo hoo* holo i mau pooliU, waihau, paina awakea psha, aUila, o oa Luaamak«aiaanft wale no auei ke haawiia i na pooleta ? ao lakou w»te no anei ke inu aoa i ka wai hao, a me ka paina aoa i aa aina awakoa a pela 'ku ? Aole loa* 0 oa alii kekahi a ae oa Kohina, noUil*, heaha U ke koho oia at»u halike me ke»a olelo hooholo, e noi iu»*'* popo oei e haawi mai i hookahi haaen d— U pakahi, oa na Lunamakaainaoa he 0 noho ne», me ka ike »ho no, ua lo* ke Kumokaoawai, aole e ot «kn mamn» o ka elua haneri roe kanaUma dalt t na uku mile, no ke kao hookahi, a ko ooi hoo aku oei hoi ke»» olelo boobolo o haawi 1 hookahi hanen i koe, alaila, hoi akolu h«neri me kanalima, a ke a-a inai oei no nae e olelo niai i ke wai, mo ka olelo mai aol* keia he oko, ou ai he mao lilo koi| w ii% l/wianakaaioawi a me ko lakou mia plHiii» loa keia k*a Ahaolelo. K® oMo elt® nei au la oe e ka Pere#ideaa, be pe« ao* ue no fa mau olelo, o ka mee waopop*% be uku hou no no na le!e ae ' E kt fyw« dant. N |E P* h# 81

j -oe poko'o i > no k*h. k«k«! „ r* ho», oi |k* *ne p«n » e no koe o nef maluhiki »ki | nnho o ScrU k* o A»n.,ie!o. «o k* me, j ™ pah* « fc*nuifto-«»>i kek%h i m» i« r*Uni | t * a h4 ?a *kft*ti « h*na'H.n-i kel* oU», « hftb%fcrai>ei ••n i fce Ko* *«*,*.„ f |„, m> | , f u%| 1 *e»* h»mri d»U i o'e e \ k " knH a? f ko*»» neU», an!e loa e»• k*i* p n «. j e hana pela, e m t fc e mut B0 j p n?o _ jli«me ka hunr i %«hi oi ,ho o!e, miaiaa 0 I ko'a hoao soa e hsna peU. | En» b it f oiai hoao e h oonaneoe | i ko kahoa n ko kafcna «opo n». a me ko | kal(oo k»)ok«# f no ko kakoolionea nele ; hoi ; e iioommoAo e n* ho%, eia iloko nei o ; Hawaii holooko», o ka pono « oj« k« nn- | luhU o Weia !abui kari9k«, «>*« ilnko oko j k«koo iim» i keii wa ; e hoomaoan pn iho oo hoi ookoo, hn k<tkou a p*u malalo o ka malamalo o ko kakou Kurnnkin#w;tī, a o n« mjn« kiekie ekofo o ko kakon anpani, «ia oo ia malom e keia kahn*. Heaha la ka iloko o ka lahoi ke »ke roa», ke hoao nei ka miai kan e i ke kahaa o ko kakoo kuokoa. E na ho*, ni'* ni anponi n*au4o a p%u o ka honoa, oa kotco(u m ke KoMinkanawa» f i kahua no ka m »lob»a a me ke kuo. ko»t oko kakou aupooi. l» k.-i mn. nao 0 na aupuni naauao eo kīikoo, ke nkn aia ki Ahaolelo o ho anpnni Fidir>ti>' ( ke hnm I* e wnwahi i ko lakou Kumukananai? E*. he mea enalama l«a--h»a l»»a ia ke Knmoleinawai ma nt aopun» ā i»an, a o ka wa e hiki ole ai i* anpuni ke i konakahon. o k* «oeane ana no ia C (oauliawa knna kohkoa ana, uo ka oi.io r aole oiia kHhoi e ku •», oa nahaha. Ke hilinai nei au e malin mai nna no pah-i nnkou « nn hon hanohnao, oiai he ii)Hi) Hawaii oiaio kakoo « pao E ka Pcrcs(lena, o kekahi komu i \rjiihoia mai uei ma koU aoao, "i* n n ke kxkan inoa am o ka Moi i k;i Olelo Hoohoio. e hookaawale hou ana i $(>,OOO, no na lil<i hou «Ku o keia knu Ahaoielo ; ke mnnao nei nu, ac»lt; piih-* oia i iiioeohane mu«. e kom<» mai ana ko»a o»elo hooholo noi, i uku

hou no na Li)fiBmt*kaii(i;tn», oiai au!e i uakaui» ma ia nlel» hoolmlo, e hke me kein aiK», u»» iD'ii)Ro no oi» no na hemahom » n Kii AhaolWlo aole no keia ano kekahi ; pe la maoli kc»,u manaoio, nolail-, he uhiuhi Uu mumane wale »na uo piha ia a Kela aoao i kaiuailio mai nei, E na hua, o ka'u noi w«le na ia «ukon, e hualele loa kak >u i ka uoouoo ooa no k<> k*HO«i uiau ponmkai pili kino iho, a no ko kakou nele p*h'i, u pela aku, ni«i a* h» o kakou*ē I»we i h')f)k«hi keneti o kria d»U, e malama Uahia kaknu » ka kakon uiun «ilelo himiuki, tna kn U i *.eheU ai kein kau Ahaolelo, a e h<»omanao hoi eo'u hoa hiiuohano, aohe i m ike<n>ike.ka Uhu», >IdWaii e hoonMieueia kn malnhia o ko k >kou kuokoa ; a r.olaiht, e ka rna keia mau kuniu, ke kokue ikuika nei »»u » k»'« no», e hoopanee l»« ia keii olelo Uooholo.; a ke noi pu aku nei uo hoi aw, e kaoohaia ke Kakeuolelo e imlo l loa aku i j an moolelo o keia ma<» la h«na iho nei <» j kakou, e p)l» aoa i keia mau O'elo lo f mai n» papuliua ako o oa Boke Mui>lelo 0 na h«na a keia Kau Ahaolelo. j Mahope o ka pnu aua o kei* liaiolelo, o>» j n<oau ia ka olelo hoohol», aua hoopauee 1 toa ia. | Koho Lunaiiakaaisaxa.—'mo ka mea u« ; oluolu i Ha Mea Manaloi, ka lawe ani aku < 1 ke oia o Ka Alea Hanohano S. M. Kunid- j Kau, kekahi ooa lunauiHkaatuina o ke»a v kau, a uo ka mea hoi, aia ma ba oleio ! nooUha m oa luna uana o keia apana. ii puka ma ka pepa o keia la, e kauohn ana ! e koho bou keia apana i InnninakHainana i hou, i inea e paui ai i ka ha<uhaka o ka noho o ka mea i hala e aku, nolaila, &e wa>lio oku nei makou i ka mnkou ino;« kupono e koho ia ma ia wahi Mawaen» o oa kanaku maoli e houo ana e ho!" balota, hookahi wale no oia mnu iuoa a makou e manaoio ai he naau«o kupono uo ka Uale Ah.olelo oia no Ab<rahama Kalauh Ksq. Eka apana o lionolulu, e hono kākou ia kakou īho 6 hoike «e na ao ia kaSou eko k&koo mau inaoao kuhihewa ma k» naoa aua i Ou haua o ko kakou mau luuh iloko o keia Ahuolelo iNoluiU, e kohi kakou i ke khoaUa kunono.