Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 32, 5 ʻAukake 1876 — HAAWINA KULA SABATI. [ARTICLE]

HAAWINA KULA SABATI.

I ; ! [IIOOPOXOPOXQIA K REV. h, LAIANA.] Ka īlapaha Ekolu. UELU 7—SABATI, AUG. 13, 1876. Kumuhana.—lve kauea axa o *a naauao. Puuku 7/aiia/a,—Soloniona 1 ; 20—33. 20 m Hea ae la ka naauao mawaho ; Paue mai kona leo ma ke alanui; 21 Ma ka welelau o na ala oia e kahea mai ai: Ma na kahua o ua puka kulanakauhale kana olelo ana, I mai la, ! 22 Pehea ka loihi e ka poe ike ole, E ' makeinake ai oukou i ka naaupo? Ao oukou hoi, e ka poe hoowahawaha E makeinake »i i ka hoowahau'aha aua? Ao oukou, e ka poe naaupo, e iuaina aku ai i i ka naauao ? | 23 E huli niai oukou i ka'uaoana; Aia I hoi, e niniiii aku au i ko'u Uhane maluna ; ,o oukou, K hoike aku hoi ia o-ikou i ka'u ! inau olelo. | 24 % I ko'u wa i hea aku ai, hoole mai j oukou ; īiikoo aku Ia au i ko'u lima, aohe ! inea i manao mai: j * j 25 Haaleie oukou i ko'u mau manao a pau, Aole hui oukou i makemake i ka'u ; ao ana: j 20 Nolaila, i ko oukou popilikia e akaI akaan, E hoowahawaha au i ka hiki ana I o ko oukou makau ; j 27 A hiki mai ko oukou makau me he : mea ino la, A hookokoko mai ko oukou I popilikia me he puahiohio la, A loohia oukou e ka pilihua a me ke kanmaha; | 28 Alaila, e hea mai lakou ia'u, aole au | e.pane aku ; E imi koke lakou ia'u aole o ! loaa mai; | 29 No ka mea, hoowahawaha lakou i ka ike, A o ka makau ia lehova, aole lakou i koho mai; 30 Aole o lakou makemake i ka'u ao ana; Mauao ino hoi i ka'u mau olelo a pau. 31 Nolaila, e ai lakou i ka hua o ko la* kou aoao iho, A ma ko ka manao ana o lakou e maona ai. 32 No ka mea, o ka haalele ana aku o i ka poe naaupo, oia ko lakou pepehiia inai, | A o ka noho nanea ana o ka poe iapuwa- ; le, o ko lakou make ia. 33 Aka, o ka mea hoolohe mai ia'u, e | moho oluolu no la, E noho no ia me ka j nnakau ole i ka poino. j Pauku Gula. Sol. 1; 7. 4t O ka makau | iia lehova, oia ka hoomaka ana o ka ike, a i o ka naauao, a me ke aoia mai, ua hoowahawahaia e ka poe lapuwale." Pauku hoopaanaau, p. 32—33. i Na Mahele. 1 Ka # niuau hoohalahala I ana o ka naauao, p. 20—22, 2 Ke kauoha a ka uaauao, p. 23. 3 Ka hooweliweli aua i ka poe make make ole, a hoowahawaha i ke ao ia mai, 1 a me ko lakou hope. p. 24—32. | 4 Ka pomaikai o ka poe hoolohe i ke ao ia mai. p. 33. Mele.—Him. 24 7. 8-S-6. Leo—Sinai. 1 Haalele, e ka hawawa, I kau mau hana, kau aia, E huli koke mai; Kokoke mai ka uiake ou. 1 keia la, e hoomanao, Ano, o make e. 2 Pehea la kou nhane mau— Kou hewa lehulehu no, Ua kiekie e; Auhea kou waiwai oia mau, A komo i ka hale po Kou kino make nei ? Pule iio oa haumana, ka poe huli ole, lioowahawaha i ka pono, hoopaneo *&e. :o* JVa mnau a na kumu. Mahele 1. P. 20—22. Ka uaauao, ua hoohalikeia ma keia pauku me ka makuahine, he maa keiki kaua e hele lalau ana mawaho, ma na alanui, ma na welau o na ala, ma na kahua o na puka kulanakanhale, a hele oia iiaila, a kahea ia lakou. Heailia kaua ninau ana i ka poe ike ole ? 2 a niiakemake i ke aUa ? 3 a.hoowahawaha i ke aha ? 4 a uiuam i ke aha ? Loaa anei ki»ia mau poe maanei H Nui p&ha. Aia likou iwaena o ka poo hele ole i na halawai, a me na kula Sabati; a iwaena o ka poe pili i na hale inu rama, i na hale lea-

| iea, hnbbu}a, pcj»a piliwaiwai, ma d.i uapO, P. 23. 31.ahei** 2, Ileaha ke kauoha a ka naanao ? HepLa hoi kaoa e haawi raai nei ? Ua like ka naau.io ma k«ia }iaaka me lesu, me kauaolelo inaloane T; 33, 39. Me ka wanana hoi aui loela 2; 2S. P. 21-32. Mahele 3. Ac anei ka |>oe i kalea ia e huii i ka naauao ? Ua aba lakoti ? Ea poe i kikoo ia, pehea Likoa ? Ua haalele lakoo i ke aha ? Ua makeinake i ke aba ? XolaiLi, heaha na olelo hooweiiweli ? 1 A kau mai ka piiikia akanka ka naaoao; «a like ka akanka me ka hoolohe ole, kekua o!e. 2 A kaa mai ka makau me he aha la ? a nie ka |>opi!ikia me he aha ? A loohia ike aha ? Pehea oia ke hea mai lakou ? Pehea hoi ke imiia ? Haalele loa ea ka naauao ia lakou. Xo ke aha ? No ka hoowahawaha i ke aha ? Xo ke koho ole i ka makau ia wai ? A makeinake ole i ke aha ? a manao ino i ke aha ? 3 Heaha ka lakou e ai ai ? lieaha ka liua 0 ka hewa ? Kom. 6; 23. Isa. 3; 11. ler. 6 19. Ama ke aha e maona ai lakou 0 ma na manao ino, a lapuwale ea. Ile maona aha ia ? lie maona i ke ahi 6ka make, i ka ilo nahu maha ole. Poino loa ea. Na ke aha lakou e pepehi a hoomake ? Na ka hnli ana mai ka pono aku, a i kahewa, a na ka noho nanea wale me ka manao ole 1 ke Akua, a i ka mea e pono ai. P 33. Mahele 4. Pehea ka poe hoolohe ika leo o ka naauao? Hal 25; 14, 13. 112; 7:

Mele.—Robina Gula. Mele 75. 1 Na keiki, na keiki I auwana wale nei ]\!a na awawa,.ma na ala, Ma na uwapo kahakai, Ke owala ma na lua, A pii pii i na laau, Ino, lepo a pololi, E aloha ia lakou. me ka pauku 4. Na Nimiu a ke Kahu. Na makun.—No keaha ka lele ana o keia Haawina inai.na 'Lii a i Soloraona? No wai ka haawina no kela Sabati i hala aku la ? No Solomona ea, no ka mahaloia o kona naauao e wai ? A pili anei keia haawina ia Splomona ? Nawai i kakau ka Buke o Solomona ? Ua piha ia Buke ike aha ? He Buke e ae anei i paapu ina olelo naauao e like me ka Solomona ? Ma keaha ka oi ana o kekahi mau olelo a lesu ma Mataio ? Na keiki.—Nui aenei na olelo ma Solomona e pili ana īa oukou? Hai paanaau mai Mok 1; 10. E kuu keiki, ina e hoowalewale mai ka poe hewa ia oe, mai ae aku oe. Hai mai hoi i ka pauku gula. Me loba 28; 28. Halelu lll; 10. Sol. 9 ; 10. Kekahuna 12; 13. Ua loaa anei ia oukou ka maka'u ia lehova ? me ka malama i kana mau kauoha? Pili ka haawina o keia la ia wai ? Ika poe hoowahawaha a makemake ole ika naauao, i ka pono, i ke ola o ka uhane ma o lesu Kristo la. Nuianeiiapoe ma liawaiinei? Aia lakou mahea ? Ma na kula Sabati anei ? Aole paha, makemake no makou i ka naauao, ika pono, ike ola. A lieaha ko oukou manao i ka poe hoowahawaha i ka pono a hele lalau, a liio i na inea lapuwale ? Aloha anei oukou ia lakou ? a kii aku ? a hoao e alakai mai i ke kula Sabati ? A pulo anei no lakou ?

Ke kula a pau.—Heaha ka ninau ac, ma Solomona 8; I—s ? Owai la keia naauao? Mo wai oia mamua Ioa? 8 ; 22—30. Ua like anei oia me ka Logou ma loane 1; 1 ? Pehea ka poe hoolohe ole a hoowahawaha i ke ao ana a keia naauao ? Me he aha la e hiki mai ai ka popilikia maluna o lakou ? Nana hoi ia I Jes. 5;2, 3, 2. Pet. 3; 10. Hoikeana 6; 16, 17. Owai ka i kapaia, he naaupo ma Luka 12; 19, 20? Nui anei ka poe naaupo? Pehea kela poe naaupo ma Mataio 25 :2, 3, 8, 10—12 ? Pehea la kakou e hoohalilie ai me Naauao? E hele i waho maua alanni ma na puka kauhale, ma na hale iuu rama, hana leaiea, e kahea, aka, pehea* ka loihi ? A hea huli mai? E huli mai ano. E haalele i na ino, ina leaiea, i na hewa. No ke aha la onkou e make ai ? Mele.—Far out npon the Prairie. Leo—īīosana kamalii Ma o ma kahi ponli, Ua nui kamalii, Aole he Baibala, A kula Sabati. Hoea ka la hoano, Kula maikai kakou, A pule a memele, Auwana nae lakou. E ake an e lilo I kumn na lakou, E ao a kuhiknhi I kahi ola mau, I ko lesu aloha I na pokii liilii, A make no lakou la I ola maluna ae. Pule iio ka poe auwana, hookuli, hoomaloka, naaupo ifce, i huii koke. mai i pakele i ka make e kau mai ana, ie. Haawina no Aug. 20, SoL 3 ; l—l9. Kaw»ioui, Htlo» Hawai», i kt la aku nei, oiai kekahi kane a wahioa manaahl# uauea an« ika ona aka r*m«, aia hoi, iloko o ko laaa va kuiij>olipo loa, oa apikau ae la ka wahioe i ka pahi e oki, a no ko ke kaoe ikaik», ua laaakila oia «alue» oke wahioe. U* mokumoku ka ili opu •me ka papalina oka wahine. U* mahuka ke kaee a oa loaa mai oei. Ua maaaoia, aole e make an».

Ika Hanohan'u .1 haaUlo A'au A*aha\r'H o ko Ilawin PaAina. E -VA Ln A 3£E KX P>tii:vHOU :— Ua hooholo iho nei onkoa ma ka helahela alna ana i kekahi bi?a e loaa ai ka lapaau pono ana, e oi aku i ka mea e noho nei i ka onkon manao. Aka, o makoa, na Kanka lapaau o Hom&nao nei makou. aoie no eko ana ka makemake o ia biia. no ka mea, aole no e hiki ke hooko ia, oiai he kaulike ole a he hoinoino ia makoa. Ke iini nei makou, ma ke ano makamaka a me ka haahaa no hoi, e waiho aka imna oko oukou haie hanohano, i ko makoa man kumn no ia mea i haiia ae la maluna, e ike ai oukou, o ka hooholo ioa ana 0 kela bila kanawai, he hana akahele ole a naanao ole. 1. Ma ko makou manao, he bila ia i kue 1 ke Kumukanawai, a nolaila he makehewa. Aia hoi, me ka lima kakauha e lawe ana i ko makou waiwai, e laa ko makou ike a me ke akamai, a e haawi wale ia i kela mea keia mea e makemake ana, me ka hoomaopopo ole nae i ke ano kupono e uku ia mai ai makou. O keia kanawai, iko makou noonoo ana, me he mea la ua pili i kekahi ano hookahi ona kanaka, a oia ka makou e kae loa, me ka ikaika i loaa ia makou malalo oke kanawai. Aole o na paukn o kela kanawai ke hoololiia, aka, o ke knmu manao okoa, oia ka makou e kapa nei he kue i ka pono a me ke kanlike.

2. Me he mea la, aole i hoomaopopo ia e ka noonoo o ko oukou hale hanohano i ke ano oko makou knlana oihana. Ke hoopaa nei makou'i na palapala laikini lapaau iloko o keia aupuni. Aole makou i hoolilo ia he poe k&uka mamnli o ia palapala laikini, aka he mea wale no ia e hoapono ana maanei i ko makou palapala hookohu kauka, i loaa mua mai na kula nni ona aina e. A o keia mau palapala a rae na laikini, he ano mau loa aku ko lakou, i hiki ole ke hoopau ia, aia wale no a loaa i kekahi hihia i like ole nae me ka mea i olelo ia ma keia bila. Ano, ke hoao nei onkou e hoanoe i ko makou poe laikini, a nolaila, o keia hana, i ko makou manao, he kue i ko Kumukanawai, a he pili i kekahi hana i liala mamua, a he knmu nui e kue ia'i.

3. He ano mahalo ole ko keia bila i ka makou oihana. Ika hoomakaukau ia ana aole no i ninaninau ia a kuka pu ia paha meka poe i pili loa, ka poe hoi i kauoha ia e haawi lilo i ko lakou manawa, ka lima ikaika a me ke akamai, oia hoi ko lakou waiwai ponoi, a haawiia i kela mea keia mea, i kela a me keia hora o ka po a me ke ao, o hoopai kanmaha ia.

• I ko makou manao, i ka wa i haawi ia kekahi bila i kekahi komite, alaila ua pono na ia komite e kuka pu me ka poe i pili ia lakou na mea i olelo ia ma ia biia, a na ia poe e hoomaopopo ae i ke komite e like me ko lakou ike. He mea ia ikui ka mahalo a me ke kaulike, aola nae i hana ia pela ma keia bila.

Ma Farani, Beritania, Gereinania, a me Amerika, kahi hoi i mahalo nui ia ko makou oihana, aole loa i imi ko laila man anpuni a me na Ahaolelo, i mea e hoohaahaa ai ia oihana, elike me ka mea i ike ia maloko o keia bila, aole hoi ma ia mau aina i hoonoa ia ke kulana o ka oihana kauka me ke kuka ole me ka poe o lawelawe ana ia oihana. 4. Ke olelo aku nei makou me ka haahaa, aole no he pono ke wae ia makou a kau ia keia kanawai kuikawa maluna iho o makou. O makou wale no, i waena o keia lahui, ke haawi mau nei makou i kela la keia la, i ka manawa, ke akamai ame ka lima ikaika, no na kanaka Hawaii, e laa me na kanaka e ae, me ka manao ole e loaa ana i kekahi nku. Aole no i liiki i na kanaka ke hele ae ma na hale kuai a ohi i ka waiwai me ka uku ole; aka, o ka mea a makou i hana ai no ke aloha a no ka manawalea, oia no ka ka mea e koi maoli nei ke kanawai, a oia ka ke kumu e kaili hon ai. Mamua iho nei, na oiuolu makon e lapaau wale aku me ka nku ole, aka nae, ina e hooholoia keia bila, e hooki ana makou ia hana, aole no hoi e hiki ke koi wale ia makou ma ia mea. E olelo mai auanei onkou—" Ua olelo ia ma keia biia, na ka Papa Ola e uku no ka lapaau ana o ka poe ilihnne, a e hooholo ana makon i kekahi haawina noia mea."

He oiaio paha ia, aka, ke kaulei uei oukou maluna o makou ka hana, e hooiaioae, na hiki ole ia mea, a o mea, e uku i ke kanka, a uolaila, e komo mau ana makon iloko 0 na hihia a me na hookolokolo, a ke hoole aku net makou aolo no e hiki ke lawelawe 1 ka makou oihaua malalo o na rui& i kauia ma keia bila.

5. Ua olioli nae makon i ka ike aku i na hoa hauohano kanaka Hawaii o ko oukou Hale Hanohano, ua hikilele a ano e ko lai kou makemake i ko makou lapaau ana. I | loko o na manawa i hala, me he mea la, aole o lakou i manao he waiwai nui keia mea. Ua hiki no i kela a me keia o makou i noho a kamaaina ma Hawaii nei, k hoomanao i na m&nawa i haawi ia ai ka lapaau ana a ua hoole ia, a ina paha na lawe nae i kala&n, ua hooliloiai meaole mamali o ke kaaoha o na kahona maoli, ka mea * hilinai nai ia e na kanaka, oiai hoi ua hoomalamalama ia lakou. Eia kekahi mea hoomanao, ua hoike pinepine ka Papa Ola imua o na poo aupuni

no na haa* a ka poe kauka hawawa iao c4e is tna ka o.haea, a aa liii Ēa eiai. aele no be kaaawai e kaohi ai ia lakou. A uolaīla, ma keia mea e loaa aoaneī he kuma

e h&na kanawai af. Ano. aa liiki ia makoa ke noho maiie, a hooholoia e kaa ia ua k&nawai ia, me ke l koilie ole. no ka mea, aa akaka no, aole no \e ko ana, ke ole e ae ia e makoa. Aka, | aele pela ko makou inaoao. He aiolia ko ( makou no na kanaka Hawaii, a ua makemake makon e kokna ia iakon. E aho no e hoomanao iho makon, eole no i hoinoino ia makoa no ka manao ino maoli, aka, no ka noonoo akahele ole o na hoa hanohano Hawaii i ko lakoa koho ana ma, keia bila. Noiaila, oiai ke oleio nei makou he hila na hiki ole ke hooko ia ; ke hoike aka nei. na makankan makon e kokna e hooholo ai i kekahi bila kupono, e loaa ai ka lapaau ana me ka maikai, i oi akn mamna oka mea i hala, ke makemake nae onkou ika bila oia ano. Eia no me makou ka bila i hoomakankau ia, a ina i ku i ko oukoa manao e waiho ia ana imna o onkou. A eia wale no ko makon manao hope loa ke noho makaukau nei makou e hele ae i mna o onkou, a imna paha o kekahi komite, e noonoo pu ai i na mea e pili ana i ka pomaikai o ka lahni, a i kupouo no hoi i ke kulana maikai oko qtakou oihana. Meka mahalo ia oukon e na 'Lii a me ka Poeikohoia. (Sfgncd; E. lloffma.nn', >r. D. G. Tkousse\c, M. D. F. B. Hutchinsox, M. D. R. McKibbin, M. D. S. W. Shiplky, M. D. C. li. Koooek*, M. D. J. S McGi:e\V, M. D. H. Stangenwah>, M. D.