Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 31, 29 July 1876 — O ka Bila Kanawai nona ke poo. [ARTICLE]

O ka Bila Kanawai nona ke poo.

"ETe Kanowai e loaaai ka lapaao ana a me ka lawelawe ana i k t oihana kauka 0 ke ano naaaao/ a e hoomaopopo ai no ka haawi iaulaha ana me ka noian i na laao lapaau," i waihoia niai e ke Kiaaina Kapena, a i hooholoia ma ka heluhelu aloa, ina o hookahi wale Ia no liioa koho oi, oia kekahi o na kanawai kapono a maikai loa a keia Kan Ahaolelo e hooholo ai, me ke koho koe ole o kekahi hoa, no ka pomaikai o k* lahai holookoa, mai ke kiekie a ka haahaa, a mai ka waiwai ai ka ilihune Ao ka mea e koho koe ana i kela bila ma kona heluheln ekolu ia ana, ke kuni ako nei makou iaia a ia lakou pahn, me ka huaolelo ikaika, he "aloha ole i ka leholeha. he puawai eleele" a ho pono ia lakou e haalele i keia ain>i. Aole makou e maka'u, ina ia he Knhin », he Alii puha, a he Lunamakaainana paha. Ua kauohaia maloko o keia kanawai, d;i kauka a pau i loaa na laikiui ae lapaau, ina i noi ia lakou o hele e lapaau 1 kekahi mai, e hele koke nome ka hoohakalia ole, aole hoi me ke kali e ninau "nawai o uku mai V E lapaau me ko lakon ike i na palapu a pau i loaa i ke kunaka mai. Aoln hoi i hooneleia lakou i na uku ole, aka. ua ae ia lakou e koi i na mai no ko lnkou uku ; a ina i kekahi manawa, ua manaoia ua kiekie loa ka uku, alaila na ka Papa Ola e hooholo no ka uku knpono. Aka ina ua hoomaopopo ia ka ilihune i*oa e hiki ole ai i kekahi niai ke uka no kona hila kauka, alaila na ka Papa Ola e uku mai loko ae o ka haawina i hookaawale ia e ka Ahaolelo.

A ina aole e lapaau kekahi kauka me ke akamni, a aolo hoi e hele koke aku i ka wa e noi ia mai ai a aole hoi ona pilikia ia wa, alaiU, e hoopai ia oia no ka hewa muu, ke ku ka hewa i mua o kekahi aha hookolokolo, mai ka $10 a i ka $25 ; no ka hewa alua, ma| ka $25 a i ka $100 : a no ka hewa akolu, mai ka $100 a i ka hoopau ana i kona laikini ae lapaau. Ua nui ko kakou mau dala e hookaawale ia iiei no ka malama ana i na mai lepern. i na lahui o kahi e mai, e hookomo ia'mai nei, i na kauka kaahele hoi, {ika, eia ka ninau, ua hoao aenei kakou e malama i ke ola o ka lahni ma keia auo a ka bila k inawai e makemake nei ? Ke hoole aku nei makou me ka hookamani ole. Aole. Iko makou manao, ke make nei ka hapa nui o ko kakou mau make i keia wa naauao, no ka loaa ole o na lapaau naauao ana. He oiaio, ma Uonolulu nei na nui na kauka, aka, aole keia poe kauka e hele wale mai ana e lapaau ke kii ia aku, aia wale no a ioaa e aku na uku. Aka ma keia kanawai, aole lakou e kanalua aua no ia mea. I kekahi wa, ua hoole na kauka i ka hele mai e lapaau i ua mai ilihune, a ma ia hana una, ua huli ka mai e ku nana, a kii i na kaliuna hoomanamana, a make aku la. Eia me makou ka moolelo o kekahi makuahine Hawaii naua na keiki eha, a e noho ana ia he elua mile ka mamao ma ka hikiua aku o Honolulu. He malauia a keu i hal.i aenei, ua hanau mai oia i ka ha o kana keiki, aka e like me ke ano mau o na wahine Hawaii o.keia mau la, ua maoao i ka hemo maikai ana mai o ke keiki. aohe la he pilikia i koe, aka i kela pule koke aku nei no, ua manele ia aku la oia m* kela aoao o ka muliwai oka make- Ua kii ia ke kaoka haole e hele e lapaau, oa hele no elua manawa me ka haawi ana i ka laau, aka no ka uui loa o ka uku, ua haalele ia ka kauka, a imi hon i kauka haahaa o ka uku laau, a pela aku i ke kii maoli aua i kahuna Hawaii laikini ole. oka mea i loaa mai ma o ke kahuna hope la, oia no ke kaili ana aku i ka hanu ola o ka maknahine Hawaii e hoolua mai ana i ona mau pua makamae no ke au hooulu lahui. Iko makou hoomaopopo iho he miknahino oia no na kamali; lelinlehu, oiai uohe i lu-a iho kona kioo, aka, ako e ia keia e ka euemi hope loa o ke kanaka, oia ka make. No keia mau kumu lehulehu a me ka makee ana i ko kakou lahui aloha, ke koi ikaika aku nei makou i oa luu&makaainana a me na alii o ka aina kulaiwi e noho ana iloko o ka Hale Kau Kanawai nona ka lahui e upu ia nei e mahuahua hou mai, e koho lakou me ke kup&a a me ke aloha'io i na pnlapula i koe o Hawaii nei, a e hoouianao i alii no, i ka kanaka, a i aupimi hoi i ka lahui.

I Ui biki uiai ka iaai 4 *oepera , {(sm;.ili pox) iaa e laha hoa keia inai e | like nie ko k« makahiki 1552. auhea la |ka mana e kanoha aka ai i na kaoka e | j hele e lapaaa i kauaka ilihnoe, ke oie e 1 hooholo ia kekahi kaoawai oia «uo ? E i pouo e hooholo ia ka bila imua oka I H,tie Ahaolelo i keia I