Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 28, 8 July 1876 — Pane ka opio o Kona Akau. [ARTICLE]

Pane ka opio o Kona Akau.

E ka Nūpepa Kuokoa k ; Āloha ot:— Ua ike tho nei au i ka pane ioo e ka U'na o Kona Akoo, e like me kon<i ano pela 00 kana paue an», ao'e oia i pane e like me ke Keooimaoa, ma koo helo 25. Ke koho aku la kela i ko Hilo e ooho msi no nnua, ae, a oia uo o maua ka lakoa e hodhewa nui ai, no ka mea, ua kue oia i ko lakon'la makemake, oia ke Kuikahi P>niMke. I Ke i mai U nae oa luna'U o Knna Akao he like ao me ka waki a me na kii leo ole ke kau wale iho no i ke keena Ahaolelo. Ua makapaa oa luoa la o Kooa Akao. loa e kiakaa, ioa oa ike i kou hoololi i ke Kaaaw»i Karai(sa e pili ana i ka moekalo* be, a ose kaa heluhela ana i ka hoopii mtt Bilo e noi ana e ae aku ka Hale AhaoUlo i eha lioaani da!a oo ka h*na ana i uwapo oo Hooohi, a ®e kon heluheln ana 1 ka hoopu e noi mai aoa i elua Ueaioi dala mai ka owapo i W»i»ke» • hiki i Mawae • me kuu olelo hooholo » elaa Uuaani <hh no ka palekii o Kaipalaoa ap&oa o Hilo.

Oi k nae pahs, aoie ai i elelo e l»fce me ita ka l'.ki e like nie ke'iii Kukiha*:», a e like me K ? htpu ka nui o ka Uo, a oo ka p ha lo:i paha i ka huhu kui iao i ke p&kaukar, *ole hkou i a)*hma i ka m*luhia o ka h&le. A pthea U ka luna o Kona Akau. ua malama no pati« ia ana e kui ai—O kau no »& o ka oui o ka leo, &ole no e ko aua kuu. no ka m°a he irai oe » na olelo ino, peUpel'., awahi.-», mule», a hiki ole i ka poe kupouo ko hoolobe a uiauao aku he oiaio kana. No na Kuhina 60 e enemi noi, no ko Lkou keho a hooholo pu »oe n* alii a n e na lunamakaaiu'ana Ina na ae ka pauku 43 o 1 e Kumokauaw »i ia hknu e noho mawaena o na alii ikko o ka Ilale Alnelelo, alaUa, ua aeia lakou e liio i ni&u bo », a ina e lilo iakou i mnu hoe. alaih, e keho pu i no anßuei Lkou ina mea a pau, a heaha iho U kau malaila ? Eia kekahi, oa maa mau na Kuhina i ka nuho iLko o ka Alnolelo, iuBi na Moi a pau, a ua lohe au, o oe kekahi Luna o Kona, aole nae hoi ee i hooh&lahala i na Ku* hma, aia Kalakaua iho ne•, akuhi no oo a hooli il.khali* ; oi* pah i, oia kau Mo» i hiua ino aī, auo ka hana ino a manao ino i ka Moi, matno i»o oe i na Knhina. Eia kekahi olelo kohu ole au i oielo fii i kel;i uiau pule aku i.ei i hala, ua o'elo oe i ke Kuiknni i Innaia i ka ruukbh ki 1674, "he kupapau ia Kuikah', oa uiake, u» psa i ka pahu, ua popopo loa ; aohe peno o la Kuikahi." HiUhila ole ka oleio ana peia. Pehea ia oia i ike ai na make, ua kupapuu, a ua popopo lo*% ke knikahi i hanaia. Pela. Aole i haua hou n 1 kenawai e hookuke aku ai i kela kanawei —ike io, b«honu ka ike a "Moakini," Auhea oe eke kanaka leo nni, i kapa la ee iho he "okamai.' 1 Aia auei a nui ka Ipo, aiaila pouo, akamai. E naua aku ou muka i ka me« a ke Akua i j liana ui, a oia ka'u e uiaau tku nei i t oe, | Owai o ke k»i kahi leo nui, o kuhi iiohoau anei ? Aole, o kahi papau, oia kehi leo uui,; malaila e haanu-u ai na nalu, a o kahi ho* honu bo>, he iana mahe no ia Aua ike aku U oe, a nau no ia e noonoo. | Eia kekahi a'u i \ke aku ai, ina ka olelo hooho'o a ke nlii Kapena, i waiho ee ai unua o k i Hale, na kue ikaika oe i ua olelo liooholo ! a, ke ko ole o kona makemake e hoole i fea olelo hooholo, o ke ku ae oo ia haalele i ka noho, aoie i koho, kai noa no hoi i koho m* ka hapa uuku he mea no hoi ia e ike mai ai koaa apana e mafama ana no i ko lakou Eoao, ie.a hoi malaiia lakou ma ke kue i ke Knik«hi Paoailike, 0 ka manao uo au, ua nui no ka poe moke inake o Kona i ke Kuikahi, he poe liana uo Ukou e lske me ko Hiio, koe wale oo ua iuna la o Kona Akau. Ke i mai uei ua luna nei o Kona Akau, 1 hoopili ka au mahope o kuhi e loaa mai ai ka'u wahi palena a me kahi waiuhak»», ua kuhihewa ua luua la o Kooa Akan, e pono ia'u ke kapa aku ia ee, o < e ia, ma ke koho ana nsai nei a ko Kona ia oe loaa ai k&hi kenikeni, eia ka hoike a'u e koho ako oi e, eha pule i uoho ai k& ahaolela, ua hoaleia 0 ka poe i hoopiia, aole e loaa ia Ukou ko hkou uku, o ua lona la kekahi o loko ola poe i ke aku au pili mau kabi aahu i ka il», a i ka pau ana oia piiikia ike hou ia'ku e ko kaliki mai aua, eia ka aoanei he neo lōa no ka, he keikei puawa wale iho no he olohaka ka o Ulo. Olelo mai ke Akoa ia Ad<mu, "Me ka hoo o kou maka e ai ai t ka ai." Eia kekahi, ke minamīoa m*i la kela ia'u no kou kan&ka makua a kamailio au ma ke kekee ; e-he, aia a ae aku au ma koo, aUila olelo tu ma ka poloiei, oi» hoi ko hilinai ma kou akamai, a manao ae e kauo aku ii makoo mahope o koo manao ino, noo wale oo ia maeao i hako mamua o keo l»!o aoa i lonamakaaintoa v oa loheia kau elelo moa, aia a hele oe iloko o ka Hale Ahaolelo, alaila wawahi oe i ke Kumukaoawai ame oa kaoawai a pao i hana i» ai eoa Kuhioa, pela ka loheia ana, aka, ua komaka iho nei ka ike, oao oa koi a ka Ja 1 Papaenaeo», oahaha ka pipakaokau i ka wawahi ia, ke i ako la no kuu makemake ole e loaa ka pomaikai» oa makaaioana, oia ko(t mea i koh? ole ai mahope o kaoa o?elo hoohulo manao ioo. Ke hoike ako la ao ia oe, aole pela, ao ke ino no o kao olelo, lte olelo hooholo kue » ke Kamokana wai; ke i *kn la i na makaaieana be poho noi ka ia no na makaainana, h'o oo kuu

i Kne i kaoa puki n* makaaioan*. Kis ka | puka e lnopau ia'na ka auhiu kioo, e ho- | eon ia ana ke ki\ke, li» b»Ber« w> I w»i lewa, a pela ka waiwai p*w, aUila au- | ho»u it\, a ioa o noho mau k« Kuik«hi a hiki hou i kela kau nhaolelo l$?8, alaiU pao loa ca auhau ona mikaain»»» ika hetr.o, koe wale no ka enhan waiwai e iiko me ko oa aina htole, a oia ke Kuikahi Paoaitikr t o na luna la o Kona Akau i kue ai, » o ka p?c hsna a p»u e puiuaikai aoa lakoo i>oko ! o ua makahiki ehiku t noho ai ke Kuiknhi | maluoa ou e ll*«aii ( n)Atla aolo eu ai« lehui, a ua ulo ua poutaikai iloko o ka ain.<>, hka hui, oka lima tew»lewa malaio o ka I la, ota ke nele. A fchea la auaooi ko Kooa Akao, aele > tnei o kau aku keia pomaikai ia.oiikeo, al i la e maoao oukou ua poho ko oukou | lahi i ke koho ana ia Pilipo i luoa no ou. : koa, a mai koho liou, aole he pomaikai ia | t», ke kapa nei Iteia i ka malamaiama he i pouli ho malamnUma a i ka iiihuue, he wui- ! <vai. a i ka waiwai he ihhune, | Ke hoike nei au inaaoei, ko kaoi mai !& i ka pele o Keukeaoo, no na keiki o ka o;- ! h j n» pai ke aloha, me ka luoa | tio ka mshalo. L. Kaina. | . Hooolulu, lune "28. 1576 j