Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 26, 24 June 1876 — MAKE KAUOHA. OLELO KUKALA. [ARTICLE]

MAKE KAUOHA.

OLELO KUKALA.

No ka mea t ma ka ae ana mai, a me ka upbw ana mai o ka Ahaoieloo ko Makou Aupuni, ua hana makou he Kuikahi me Amerika Huipnia ma ke kumuhana Panailike, a oia Kuikahi ua Ho»jholoia, a kakau iooa ia e ko Makou mau Luna Nui a me ka Luna Nui o Amerika Huipuia, ma ke Kulanakauhale o Wasinetona, ma ka la 30 o lanuaii, 1875, a mahope o ka liooioli ia ana e na Aoao Elua penei ka heluheiu pakahi ana o La huaolelo o ua Kuikahi la: 0 ke Aupuni o ko Amerika Huipuia, a me ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina. no ka manao Hke e hoomau i ka noho hoa'loha ana e like hoi me ka mea i ikeia iloko o na makahiki i hala ae nei mawaena ona Aupuni a i eiua, a i mea hoi e hoomahuahuaia ai ka noho *Kalepa ana, nolaila, ua hooiiolo e hana i Kuikahi Panailike: A no keia mea, ua kauia na mana kupono e ka Peresidena o Amerika Huipu ia maluna o Hamilton Fish, Kuhioa o ko na Aina e, a o ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, ua kau aku i na mana like maluna o ka Mea Hanohano Elisha H. Allen, Lunakanawai Kiekie a Lunakanawai Kaulike o ke Aupuni, Hoa o ka Ahakukamalu, Elele I\omisina Kuikawa o ka Moi no ke Aupuni o Amerika Huipuia, a me ka Mea Hanohano Heniy A. P. Carter, Hoa o ka Ahakukamalu, Elele Komisina Kuikawao ka Moi no Ame-

rjka Huipuia. A o ua mau Komisina la, mahope o ka hoike ana i kekahi ame kekahi i ko lakou mau Palapala Hookohu, na ikeia ua ku i ka pololei, nolaila, ua ae like ia na pauku mahope iho nei : Pauku I No na pono ame na pomaikai i haawi ia e ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, i hai ia iloko o ka Panku mahope iho nei o keia Kuikahi, a i mea hoi e Panailike ai, nolaila, ke ae aku nei ke Aupuni o Amerika Huipuia, e ae ia na waiwai a pau i liai ia iloko o Ka papa helu malalo iho nei, ina he mau waiwai ia i hooulu ia, i hana maoli ia, a mahi ia paha maloko o ko Ilawaii Pae Aina, e hookomo aku iloko o na awa kumokuapauo Amerika Huipuia me ke dute oie. PAPA HELU.

Pia, Aila koli, na Maia, na Hua iwi, na Hua ai, maloo a maloo ole, i hana ia a hiki ke malama no ka manawa loihi, a hana ole ia paha pela. Na Ili Bipi, amena Ili e ae i hooluu ole ia; Laiki, Pulu. Na Hua kanu, na mea kanu, na laau ulu. Ko hauiiuli, a itie na ano e ae a pau i hoaiai ole ia, oia hoi na ano ko a pau i hooiliia aku mai na Pae Aina Hawaii, a i ikeia hoi ma na makeke o Kapaiakiko, a mo Potalana, ma ke ano he ko Hawaii; kela ano keia ano malakeke i hana ia noloko mai o ka wai o ke Ko; Aiia Bipi: Pauku 11. A, no ke kumu o na pono a me na pomaikai i haawiia e ke Aupuni Amerika Huipuia ma ka Pauku mamua ae o keia Kuikahi, a i mea hoi e Panailike ai, ke ae nei ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, i na waiwai a pau i hai ia maloko o ka papa heiu mahope iho nei, ina he mau waiwai ia i hooulu ia, i hana ia, a mahi ia paha maloko o ke Aupnni o Amerika Huipuia, e hookomo ae iloko o na awa ku moku a pau o ko Hawaii Pae Aina, me ke dute ole, PAPA HELU Na Lako Mahiai; Holoholona; Bipi me ka Puaa Miko; na io o kela a me keia ano i kopi ia-a kopi ole ia; Kamaa Buti a kamaa maoli; Huita, Baie, Kulina, Palaoa Huita, Palaoa Knlina, Barena; a me na hua ai o kela a me keia ano; | na Uini-hapa; Puna; Puna eleele ; j (Cement,) Waiu-bata; Waiu-bata paa; | Aiia Puaa; Aila Bipi; Dala i hoohee ole ia; Lanahu; na kaula o na ano a pan; na Lako Moku, me ke ka; kepau, (Piteh a me Rosin;) Wai hoomaloo pena; i hoomaemae ia a hoomaemae ole ia paha; Keleawe, a me na keieawe kapiii moka; Kui a me na Hao-i>oho; Puiupulu a me na mea i hanaia mai loko mai o ka pulupulu; o na ano wai hooluu a pan, a i hooluu ole ia paha; na Hua; i Ia; Ioleho; amenamea ola e ae e noho ana maioko o ke kai, a ine na mea i hana ia mai ia mau mea mai; na Hua o na laau o na ano a }&u; Hua Iwi; a me na mea ulu, maloo a maloo ole 7 i hana ia a hiki ke m&lama ia no ka manawa loihi, a ua hana ole ia paha pela; na Lako Hao o na ano a pau; na Ili Bi|H; na Hi Hulu; ua IH holoholona o na auo a pan; i hooluu ia, a hooluu ole ia paha. Hao apo pahu, a me na kni hoopaaapo pahu. Na kni maoli o na ano a peiu, mai ka nui a i ka liilii loa; ka Hau;

Hao a tue ke Kila, a jne na mea \ haoa ia mai loko mai o ia man mea : IH hooImi ia. Na Papa a uie na laao ona aao a paiu o ke ano poepoe, kalai ia, »4oia a i hoomaemae ole ia make ano okoa, a hapa paha. Na Puka Hale; oa Paka auiani: ame na Puka Olepekj>e; na Enegmia 3lahu ; o na ano a paa, a me na lako o iaano, ame na apaoa; Ota a me ka maun maloo: Pepa, ame nalako Palapala a ine na Buke, a me na mea a pao i hana ia me ka pepa, a me kapepa ame ka laau paha; Aila Mahu: ame na aila hamo a hoomalamalama o na ano a pau. Na mea kanu, na Laau ulu, ame na hua kanu. Raiki; Ko-paa i hoomaemae ia, a hoomaemae ole ia paha ; Paakai; Kopa; na apana ame na Poo Pahu ; Hulu Hipa, ame na mea i hana ia mai loko mai o ka hulu hipa, mawaho ae o na lole i humu ia; na kaa no ka oihana mahiai, ame na kaa lawe ukana. Laau ame na mea i hana ia me ka laau, a i hana ia paha me ka laau a me ka metala, koe nae na lako hale i koli ia a i kahiko ia ; na Kaa Lealea; na mea i ulana ame na lako e ae o ia ano i ulana ia me na hulu hipa, pulupulu; Silika ; Lilioa ; a o kekahi mau mea elua a oi ae paha o keia mau mea, aole nae na lole i humuhumu paa ia ;*na £li Kaa, a me na mea a pau i hana ia mai-loko mai o ka ili i hooluu ia; Pia lole; ame ka Baka, ma ke ano lau, a ua hana ia paha

Pauku 111. I mea e hoomaopo|X) ia ai na mea i mamio ia e hookomo aku ma na awa o Ameiika Huipuia, a me na awa paha o ka Pae Aina Hawaii, ine ka dute ole, maialo o na Pauku Akahi me Aiua, o keia Kuikahi; he mau mea i ulu, i hana maaii ia, a i mahi ia inaloko 0 Amerika Huipuia a o ko Hawaii Pae Aina palia, e hooiaio ia malaio o na rula 1 kau ia i kela manawa keia manawa e na aupuni elua. Pauku IV. Aole no e kau ia kekahi dute no ka hooili ana aku mai ka Pae Aina Hawaii, a mai Amerika Huipuia paha, maluna o kekahi ona waiwai i manao ia e komo ana iloko o na awa o Amerika Huipuia a o ka Pae Aina Hawaii paha, me ka dute ole : malalo o na Pauku Akahi a me Elua o keia Kuikahi. Ua ae ia ma ka aoao o ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina. e like me ka loihi 0 ka hoopaa ia ana o keia Kuikahi, aoie oia e lioolimalima a hoolilo aku ma ke ano e ae paha, a moraki aku paha i kekahi awa, awa ku moku, a walii e ae o kona aupuni, a haawi paha i kekahi pono kuikawa a pomaikai e ae paha i kekahi aupuni e ae, aole hoi e hana i kekahi Kuikahi ine kekahi aupuni e i loaa ai ia iakou ia mau pono, e pili ana i ka hookomo dute ole ana i kekalii o na waiwai laeia ma keia Kuikahi i Aupuni o Amerika Huipuia.

Pauku V. E lilo keia Kuikaiii i kanawai mai ka wa e apono ia ai, a hoolaha ia e ke Alii ka Moi oko Hawaii Pae Aina, a i aponoia a hoolalia ia hoi e ke Aupuni o.Ameiika Huipuia, aole nae mamua o* ka hoohoi'o ia ana o *ke kanawai e hooko ia ai e ka-Ahaolelo o Amerika Huipuia. A ina i aponoia pela a ua haawi like ia hoi ka hooholo ana e na aoao elua, e like me ka Pauku VI., e hoomau ia ka paa ana o keia Kuikahi no na makahiki ehiku, mai ka la aku i hooholo mua ia ai ka hoopaa ana: a pela no ma ia hope aku a hala na malii- | na he umikumamalua mahope iho o ka hai ana mai o kekahi o na aoao elua i kona makemake e hoopau; aua hiki no hoi i kekahi o na aoao elua ke hai aku pela i ka pau ana o na makahiki ehiku i olelo ia a i kela me keia manawa paha ma ia hope aku. Pauku VI. E hooholo loa ia keia Kuikahi, a e haawi like ia ka hooholo ana, ma ke Kulanakauhale o Wasinetona iloko o na uiahina he umikumamalua, mai keia la akn, a mamua ae ina he mea hiki. A no ka oiaio, na kau na Komisina o na aoao a i elua, iko lakou mau inoa ma keia Kuikahi, a ua hoopaa i na sila o lakou pakahi. Hana ia elua kope ma Wasinetona ma ka la kanakolu o lanuari, ka niakahiki o ko kakou Hakn Hookahi Tausani Ewalu Haneri me Kanahikukumamalima. (Sila) Hamilīon Fish, (Sila) Elisha H. (Sila) He2?by A. P. Carteb. A no ka mea o ua Kuikahi la me ia i hoololi ia ai ua apono ia e makou ma ka Ia 17 o Apeiila 1875 a me ka Mea Hanohano ka Peresidena o Amen'ka Huipuia ma ka la 31 o Mei 1875, a na haawi like ia hoi ka hooholo an v a e na aoao elua ma ke Kulanakauhale o Wasinetona ma ka la 3 o lune 1875. Nolaiia ke kukala aku nei Makou ma ke akea i m Kuikahi la, i mea e hookoia ai, a e malama ia ai i kela mea keia mea na Pauku a pau o ia Kuikahi, iloko o ko Makou Aupunf. A e lilo ua KmkaM la i Kanawai i ka wa e loheia mai ai ua hana ke Aupuni o Ameiika Huipoia i na kanawai e hooko ia ai na Kuikahi la. I hoike no keia, ke kau nd Makon i ko Makou lima, a ua kauoha aku e kan ia ke Siia Nni o ko Makoo Aupuni i keia la 17 o lune, M. H. 1876. KALAKAUA B. Naka Moi W. L. Greek, Kuhina o ko na Aina e.