Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 11, 11 March 1876 — Page 2

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

MA KE KAUOHA.

Olelo Kuahaua.

                O MAKOU, KALAKAUA ma ke ahonui o ke Akua Moi o ko Hawaii Pae Aina, ke hoolaha nei. I ko makou makemake a i mea hoi e kulike ai me ka hoakaka ana o ko makou Kumukanawai, e hoakoakoa ae na Hoa o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ko makou Aupuni ma ka Hale Ahaolelo, ma ko Makou Kulanakauhale o Honolulu, noa ka lawelawe ana i na hana ku i ka pono o ka lehulehu, ma ka hora Umikumamalua o ke Awakea, o ka Poaono, la Iwakaluakumamaiwa o Aperila, i ka Makahiki o ko kakou Haku. Hookahi Tausani Ewalu Haneri me Kanahikukumamaono.
            Haawiia malalo o ko Makou Sila Alii, ma ko Makou Hale Aia ma ke Kulanakauhale o Honolulu i keia la Iwakaluakumamaiwa o Feberuari Makahiki Hookahi Tausani Ewalu Haneri me Kanahikukumamaono, a i ke Kolu hoi o ka Makahiki o ko makou noho Alii ana.
L. S. (Sign) KALAKAUA R.
K e Kuhina Kalaiaina, (Sign) W. L. MOEHONUA.

            I KEIA LA, ua hookohoia na Keonimana malalo iho, i mau Komisina no na Pa, no ka Apana o Hana, Maui : C. K Kakani, Isaac Harbottle a me Daniela Puhi.
W L MOEHONUA , Kuhina Kalaiaina.
K eena Kalaiaina, Feb 19. 1876. 743

            Ua ol uolu i ke Alii ka Moi e hookohu aku ia WILLIAM RICHARDS CASTLE i Loio Kuhina no ke Aupuni. Halealii Iolani, Feb 15, l870. 742

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi, e koho aku i na Mea Hanohano J S Walker a me James I. Dowsett, i mau hoa no ka Ahakukamalu o ke Aupuni.
JNO. O DOMINIS, Kakauolelo Malu.

            UA kohoia o William O. Smith, ma keia la, i Kakauolelo na ka Loio Kuhina. WM. R CASTLE,
Loio Kuhina,
Ho nolulu, Feb 16, 1876. 742

            I KULIKE ai me ka Pauku 231 o ke Kanawai Kivila, e kukulu a e hookaawaleia ana kekahi Pa no na holoholona aea wale no ka Apana o Puna, mokupuni o Hawaii, ma ke kauwahi o ke Ahupuaa o Keaau mkkai, ma kahi i kapaia o Haena, makai o ke Alanui Aupuni a me ka pa i kukuluia ai mamua. W L MOEHONUA,
K uhina Kalaiaina.
Keena Ka laiaina, Feb 7, 1776, 741

            O NA poe a pau i hoolimalimaia e ke aupuni a me ka poe e ae he koena dala ko lakou iloko o ka waihona aupuni, ke kauohaia aku nei lakou e hoike mai me na hooiaio kupono no ka hooponopono ana ma ka la 31 o Maraki 1876 a mamua ae paha, a o ka poe e paa nei i na dala o ke aupuni, ke noiia aku nei lakou e hoihoi koke mai me ka hookaulua ole, i mea e loloiahili ole i ka hooponopono ana i na helu no na makahiki elua e pau ana i ka la i halia maluna.
J. O. C ARTER. Malama Buke Nui o ke Aupuni.
K eena Waiwai. Mar. 10, 1876. 745

Ka Nupepa Kuokoa
— ME —
Ke Au Okoa
I HUIIA.
Published every Saturday, $2 a year.
HONOLULU, MARAKI 11, 1876.

                UA HOOLAHA AKU m akou i ka hebedoma i hala e hoolaha, piha aku ana makou i ka palapala hoopii a na haole i ka Moi no ka hoopae ana mai i ona mau lima paahana hou, a maia hana ana e ulu ai ka lahui. Eia mai ke puka aku la ma ke ano pepa manuahi.

            MA KA NOHO ana o ka Ahaolelo o Ame rika Hui i keia kau, ua ikeia kekahi mea ano nui, oia ka hoemi ana i na uku makahiki o na luna aupuni o ia aina nui, waiwai a dala. Ke hoemiia nei na uku o na luna aupuni kuloko, a me na kulana noho. Ke hoopauia mai nei kekahi mau Kanikela, ke hoohuihuiia mai la kahi mau oihana. O ka oihana Kuhina noho o Hawaii nei, ua hoohuiia me ka oihana Kanikela, a ua emi loa ka uku he $3,000 wale no o ka makahiki.

            HE EKOLU A EHA paha mau mea ano nui iloko o ka akoakoa a na o keia Kau Ahaolelo ae, ua hiki no ia ke hoike pokoleia'ku ma ke akea o ka kakou pepa :
            Ka mua — Ka hoolilo pakiko ana i ko kakou mau lilo ponoi.
            Ka lua — Ka hoolaupai ana i ka aina i mahuahua ka lahui, a hoomau loa ia kona noho ana aupuni maloko o ka ohana o na aupuni o ka honua nei.
            K e kolu — Ka hoomahuahua ana o na kanaka i ka mea e holo mai ai ko kakou nei aina ma ka pomaikai a me ka waiwai.
            Ka ha — Ke ola o ka lehulehu o keia lahui, mai na kane, wahine a i na kamalii.

            I KEIA MAU MALAMA aku eha e hele nei, oia hoi, mai ka malama aku o Maraki, e noho ana na Kula Aupuni me ke Kahukula Nui ole, oioi, ua hoounaunaia aku nei oia ma na Misiona elua i Amerika Huipuia oia hoi, ua hele aku nei oia ma ke ano he Agena no na Komisina Kuikawa o Hawaii nei i ka Hoikeike nui o Piladelapia, a ua hele pu aku nei hoi e ao iaia iho i ka hoonaauaoia ana o na kula o ia aupuni. Ma keia, ua haule ka olelo oiaio, " aole e hiki i ke kanaka ke malama i na haku elua." oiai, ua hiki loa iaia nei. Iaia e kaawale aku ana, e huiki mau ana oia i na pohaku elima haneri o na malama ekolu. Ke manao nei makou, he hoopunipuni ka olelo he aupuni ilihune keia. E ukuia auanei ke kanaka hana ole he elima haneri dala i ka ekolu malama hana ole ? Aole. He keu keia a ke aupuni uhauha dala. E nana mai ana paha ka Ahaolelo o noho mai, aole paha.

            EIA KAKOU iloko o ke au naauao, a nolaila, aole paha he mea hewa ke lawe mai kakou e kope i kekahi mau hooponopono aupuni ma na aina kahiko a naauao o kakou. Ke laweia mai nei iloko o ko kakou nei anaina ka noonoo ana i ka hoonoho ae i Kuhina Nui, a maluna o kona poo ka hewa a me ka pono o ke aupuni. E pau kona noho ana Kuhina i ka wa e haalele mai ai ka makemake lokahi o ka lahui ia ia, a e mau kona noho poo ana e like me ka mau ana o ka makemake o ka lahui ia ia. O ia ano Aha Kuhina, oia maoli ka mama hoomalu o ka aina, a o ka lakou mau hana e hanaia me ka ike piha o ka Moi. Aka i keia manawa o kakou ke hookele nei kakou a pau maluna o ka leo kupinai mai ka makemake alii mai.
            Me he mea la ma ko mako u ike i kinohi, aole no i hana ko kakou poe hoolala Kumukanawai me ka manao e hookoikoi ia apana hana maluna o ka Aha Kuhina. Nolaila, ua pahemohemo wale ka hana, a e ia wale no kahi olelo o ke Kumukanawai, " a maluna o na Kuhina ka hihia o na oihana." Ua lawe ia mai keia mau huaolelo ma ke ano hoikeike wale no, aka e i aku iloko lilo ka io maoli, aole i kuupauia mai e like me ko na aina e naauao hooponopono aupuni. Ina i hookomoia ke ano Kuhina e like me ia, oia hoi, e waiho lakou i ka oihana i ka wa e loaa ole ai na kokua, alaila, aohe kanalua e loaa ana he maikai oi no ka aina nei. Pela no ka hana ma Enelani, Farani a me na aupuni e ae. Ina aole e kokuaia kekahi hana a na Kuhina e na elele a ka lahui, o ka haalele ka panina o ia poe Kuhina. He mea makehewa no ka Moi, Emepera a Peresidena paha, ke lawe ole oia i na hihia a pau na kona hokua e kaikai. O ke ano o ia, o ke kauwa maoli no ia a ka lehulehu, a ua like kona kulana me na kahu malama waiwai, agena a me na luna hooponopono waiwai, oia maoli ke hihia ana i ka poe nana ia i hoolimalima. Ua hiki loa ke hoopiia a ke koiia lakou ma ke kanawai a me na kumu.
            Malia paha e kuhihewa mai ana kekahi poe e hoololi hou ke Kumukana wai a e hookomo hou ona Kuhina. Aole pela. O ka wae maoli no o ka Moi i kona alakai poo, he kanaka i hilinaiia, a he kanaka hoi a ka noonoo o ka lahui i mahalo ai, alaila nana aku e hookohu i kona mau hoa Kuhina e ae a me ka noonoo ana i na kumu hana a ke aupuni e hooholo ai.

Ka Haunaele ma Samoa.

                Ua h ai pokole aku makou i ka hebedoma aku nei i hala no kekahi kupilikii ma ka Pae Aina o Samoa, a no ka manawa ole. Aole i pau ko makou makemake e hulawa loa aku i ko makou poe heluhelu no ia nu hou, aka ano, ke waiho aku nei makou i ka moolelo moakaka holookoa.
            Ke hoomanao nei no paha ko makou poe heluhelu ia Kanela Steinberger i haalele ai ia Honolulu nei maluna o ka moku kaua "Tuscarora" i ke kupu lau aku nei i hala no ka huakai hele e kukulu i aupuni oiaio no na alii o Samoa. I kona hiki kino ana aku ilaila, ua hoolalaia he kumukanawai i ano like me ko Hawaii nei, a ua hoolaha akeaia aku. Ua koho balota Moi ia mahope iho o ka paa ana o ke kumukanawai, a ua lilo o Malietoa i Moi no Ka Pae Aina o Samoa, a ua hookumuia ona aupuni maoli me Kanela Steinberger ke Kuhina Nui. Hoomakaukauia na kanawai a hoolahaia aku, a hoomaka ka oni ana o na huila o ke aupuni. Mawaena o ko lakou mau kanawai, he kanawai kekahi e kau ana i na dute maluna o na waiwai komo mai a e auhau ana maluna o no poo. Aohe i liuliu iho mahope o keia hoolaha ana, puka mai la kekahi kue i ke aupuni mai na haole malihini mai, e olelo ana, he pono no ia lakou e noho e like me ka wa kanawai ole. Mawaena o ka poe ikaika loa i keia kue, o Mr. Young kekahi he haole Enelani mai Fiji mai, a ua hele oia a puni o Samoa a ua maopopo ka ikaika o ka aoao kue. Hoi aku la oia i Fiji a hoike, ua makaukau o Samoa no ka hoohui mai me Beritania Nui.
            Me he mea la, ua laweia keia olelo i mea oiaio, no ka mea, i na la mua o Dekemaba i hala, k u ae la ka moku kaua Beritania " Barrecouta" i Apia, me ke Kanikela Beritania Layard pu maluna ona, he haole eleu a akamai loa i ka hoomalimali ana ia Fiji e hoohui malalo o Beritania Nui. I lawa no i ke ku ana o ka moku, kahea ae la ke kapena o ua manawa nei e halawai kekahi poe Samoa a me na kamaaina haole, a e ninau i na kumu kuee. Aka me he mea la, o Mr. Foster ke Kanikela Amerika, ka mea i kaulana loa, a e kali wale ana no oia no kekahi manawa Beritania, no ka mea, ua hoike wale ia ae, ua hai aku ke Kapena o ka moku kaua Amerika " Tuscarora" iaia, e noho hope wale ana no ia me ka mana piha ole. A o ka hope o ia halawai, o ka ikeia ana, mailoko ae o eono kumu kaumaha, he elima wale no i makaukau no ka waiho ana imua o ka Moi. Maiwaena mai o na alii i uluia ae e hoakoakoa e kokua i ka aoao kue, he elua wale no alii kue i ko Malietoa noho alii ana, a ua makemake laua e noho e like me mamua ke kanawai ole. I ka wa i hopuia ai keia mau alii a elua a laweia imua o ka Moi, ua noi koke laua i ka Moi e kala mai, no ka mea, ua ike ole laua i ka laua mea i hana ai ; a ua kakau pu aku hoi laua i ke kapena o ka manuwa Beritani he leta o ia ano.
            Mahope koke no o keia halawai ana nonoi aku la ke Kanikela Amerika i ke Kapena manuwa Beritania e kokua mai iaia ma ka hopu ana i ka mokukaua " Peerless," no ka powa, no ka mea, aia maluna o ia moku he mau pu kuniahi a me na pu liilii i hookauia maluna ona e ke Kapena o ke " Tuscarora." Eia ka holoholo ana a keia moku malalo o na hoounauna ana a ke aupuni o Samoa, a e kau pu ana no i ka hae Samoa a me ka hae Amerika. Ua pane aku ke kapena o ka manuwa Beritania i ua Kanikela la, aole e hiki iaia ke ae e hopu i ka moku wale no a koe na mea e ae, aka, ua pane aku ia e hopu i na mea a pau. Nolaila, ua holo ia aku ka moku kuna " Peerless" a pili ana na alii moku Beritania, laweia mai la a pili ma ka aoao o ka manuwa, laweia na ligini, na kia a me ka hoouli a hukiia ae la iluna o ka manuwa, a o na lako kaua, ua hoounaia i kahi o ke Kanikela Amerika. Mahope iho, ua kuai malu loa ia na moku la no na dala he $2,000 a ua hoounaia i Nu Kilani. Ua kuai malu loa ia keia, no ka makau o lohe auanei kekahi poe hui Geremania e paa ana i ka moraki maluna o ua moku nei. Ua komo mai no nae ka poe iaia ka moraki e kue i kela kuai ana.
            O kekahi ha na hou iho, oia no ka halawai ana o ke Kapena a me ka Moi Malietoa, a ia wa i waiho aku ai ke kapena, he eono mau kumu hoopii kupono ole e hiki ke waiho aku na ka lehulehu e ike mai. Mawaena o na ninau a ke kapena i ninau aku ai, oia no, he hoapono no anei ka Moi i ka Kanela Steinberger mau hana, aka ua pane mai ka Moi, ae. Ua ninau pinepineia keia ninau ma na huaolelo hoano e, aka, aohe nae i hoole ka Moi.
            O keia moolelo o ka popilikia mal una ae a kakou e ike iho ai, o ke Kanikela Amerika ke komo kukonukonu loa, he mea ia e hoohuli ai i ka noonoo o kona aupuni, a kikoo aku iaia e hookolokolo a hoopau aku.
            O ko ke Kepena B eritania pono ma keia lima ikaika ana, aole loa e hiki ia makou ke hooholo iho, aka, he mau hiohiona nae o ka pupuka a me ka lapuwale ma ka nanaiana, me he mea la, ua like loa keia hana ana me ko Hawaii nei ai i ka wa o Kauka, a oia ka 1843 — a ka manuwa Beritania " Carrysfort" i holo mai ai a waiho mai i kekahi mau kumu hoopii ma ka aoao o na Kanikela e noho ana ma Hawaii nei. No ka mea, ma keia mau ano a elua, ua like ka makemake o na haole a me na Kanikela e hookahuli i ke aupuni o Hawaii nei a pela no hoi na haole o Samoa a me na Kanikela. O na hana hoi a Kauka ia wa, ua like me ka Kanela Steinberg hana ma Samoa i keia wa. Ke haka aku nei kakou no ka hopena o keia hihia.

He hoopii e lo aa $400,000,000 !

                He h aneri paha makahiki i hala ae nei, ua make iho la ma ke kulanakauhale o Rikemona, Vireginia Amerika Huipuia, o Jennings, he haole Enelani waiwai nona. ka huina waiwai io i ka wa i make ai a i ke ia wa, ua hiki aku i ka $15,000,000. Mai ia wa mai a hiki i ka huina he $100,000,000 O ua waiwai nei, aia no ia iloko o na lima o kekahi mea malama banako o Enelani, a e paa ana oia a hiki i ka wa a ka aha hooilina e pue nei i keia waiwai, he 100. He 7 o keia poe hooilina aia i Rikemona, a o ke koena, aia i Enelani. O ka mea puikaika wale no o ka ae ia o ko na hooilina 7 o Rikimona. Ua nui na loio akamai i hoolimalimaia, a he 15 ae nei na makahiki o ka waiho ana o keia hihia iloko o ka noonoo ana o na lunakanawai. Ke hoolanaia mai nei na manao o ko Rikimona poe koina, e ae ia ana ko lakou mau koina. Ina e ko io, alaila, e pa $5,000,000 ana ko ka hooilina hookahi. " Ma kahi e waiho ai ko oukou waiwai malaila pu no na naau."

Nu Hou Kuloko.

                I ke kakahiaka nui Poakolu iho nei au iko mai ka waikala o ka mea ana wela a me anu a i ke 66 degere i ka puka ana o ka la.
            Ua huli hoi ak u nei ka mahimahi C M Ward i na aina lepo manu, me na kanaka paahana Hawaii he kanakolu kumamakolu ka nui.
            Ua hiki mai nei mai Enelani na pi ne pa hao o ka he kupapau o ka milimili Lunalilo i hala e aku i ka make, a o ke kukulu koe e pani ma kahi o na pine laau e ku nei.
            Ua lilo iho nei ma ke kuai kudala i ka Poakahi iho nei, ka pa a me ka hale noho o Eckart i make, e waiho nei ma ke alanui Beritania, no na dala he $1690. O Mr. H Bruns ka mea nana i koho a lilo.
            Aole e holo ana ke Kila uea i Kauai ma ka la 30 o Maraki, no ka nui loa o na hana hou maluna ona. E hana hou ia ana oia mai ka la 25 o Maraki a hiki paha i ka la 8 o Aperila, a ia wa e holo ai no Hawaii.
            Ke hoonaneaia nei kekahi hapa o na makaainana o Honolulu nei ma ka hukihuki ana i na mauu o ka pa nui o ka moi ma Waikiki kai. O na Poalua a me na Poalima na la hana, a e pau ana nae paha i keia hebedoma.
He halawai ho u iho nei ka ka poe kuleana i ka hotele i ka Poakahi aku nei i hala, a ua hoolohe lakou i ka manao naauao o A S Hatawela a maloko o laila e aoia mai ana lakou e kahea aku i ka noonoo o ke Kuhina Waiwai.

            N O WAIMEA, KAUAI. Ma ke koho balota i malamaia i ka Poakolu, Maraki 1, ma Waimea, ua kohoia o J Kauai i Lunamakaainana, no ka mea, ua loaa iaia na balota he 166 ke huiia me na balota o Niihau he 37 i hoo muaia ai i ka la 2 o Feberuari. Ua loaa hoi ia J H Kapuniai he 128 balota. Aole i malama hou ia ke koho balota ma Niihau. O ka pololei o ia a me ka ole, ke waiho nei oia na ke au o ka manawa e hoike mai.

            H ALEWAI A ME KAMIKA — Ua hoohuiia ma ka berita o ka mare, i ka la 24 o Feberuari i hala, ma Koloa i Kauai e Rev J W Kamika, ke keiki o ka ua Kukalahale William Halewai a me ke kaikamahine o Koloa Lena Kamika. He mau puuwai opiopio.
            Ua holo mah uka aku nei kekahi haole kupa pahu Tahiti maluna o ka moku Marama me ka ike oleia a me ka loaa ole o kona palapala ae holo, a ua waiho iho i kana poe i aie aku ai ma keia wahi me ka hokahoka, a e paiauma aku ana lakou ma keia aoao o ka palahalaha o ka moana Pakipika me ke kanikau ana la o ka mea i lele ke aho.

            KOHO B ALOTA O KONA HEMA — Ma ke ku ana mai o ka moku nona ka inoa wahine Jenny mai Hawaii mai o Kau a me Kona, ua lohe mai makou, ua puka o K Kamauoha i lunamakaainana no ia apana. Ua loaa iaia he 133 balota, a i kona hoa paonioni, oia o S W Kaai, he 131. Aohe no he wa a pai hou iho ina la o ka hu aku ia o ka aka. Auhea la ka hoi ke kilokilo Kukahiko.
            He 450 ton a ukana Hawaii a ka mokuahi " Kulanakauhale o Kapalakiko" i lawe aku nei mai ke awa aku o Honolulu me 50 tona lanahu. Aneane paha e 20 tona o ka heluna mua, no na mea hoikeike wale no o Hawaii nei no ka hoikeike nui o Piladelapia. Aole no e haule hope ana o Hawaii nei ma keia hoikeike nui o ke ao nei. E ike no kakou i ka wa e hiki mai ana.

            " O UA PIKO LILO I KA IOLE."— Ma ke awakea Sabati i kunewa aku la, ua komo kolohe ae kekahi kanaka i ike maopopoia i ke kahi hale ma Kawaiahao a lawe aku i ke kahi mau lole me na kahiko hoonani oia mau mea ; he nele loa no paha i kahi aahu ole ; aka, e ao o kahi ke pohue i ko lae, a noho oe i kahi paa o ka poe piko lilo i ka iole.
            M a kekahi halawai o ka Puali Prince's Own, ua kohoia kekahi o na hoa i kakauolelo, a ma ka hoike ana o ke kakauolelo i ka moolelo o ka halawai i hala, ua heluhelu mai oia penei : " Halawai ka Puali ma kahi mau, (Hale Paikau) kohoia o — ma ke kau lima ana o na hoa, a kohoia o — ma ke kau wawae ana o na hoa," ia wa ua hu ae la ka aka, a hoonohoia oia mai kona wahi i ku ai a hoopau ia.

            UA HALA O OHUMU.— I ka wa a ke kuna Kini i kaalo ae ai makai pono o Laeahi (Kaimana hila) o ka haule iho no ia o Ohumu i luna o ka papahele a make loa. Ua ike mai no hoi ia Waikiki a me na nanaina o ke kulanakauhale alii, kii e ia mai la oia a laweia aku la. Ina ua maemae oia, alaila, aia oia maluna o na noho paipai o ke kulanakauhale gula kahi i hooluliluli ai. Aloha ino.

                HE HUA KEPAU KUAI M OKU — Ua lohe mai makou, ua lilo ae ia J H Black, ka ona mua iho nei o ka nupepa Kalepa, ma ke kuai, ka moku kuna Bonanza i ku mua iho nei i Honolulu a hoi aku nei i Kapalakiko, no ke kumukuai he $15,000. E ku mai ana i Honolulu nei ua moku la, a mai anei aku e holo piepiele ana ma ka Akau. Hao ke keiki hoonoho hua kepau la, loaa ka moku piepiele.

            MOHALA KA PUA .— Ma ka hora 9 A. M. o ka Poaha, la 9 o keia malama, ua hanau mai he kaikamahine, na Mr a me Mrs. Lydia K. Keaumoku, ma Kapaakea, Waikiki. O ka pua mua keia i loaa i ko laua mau la opiopio ; a hookaki mea minamina, o ke kaawale ana o ke kane ma Kalawao, mamuli o ka loaa ana i ka pilikia, i na no la hoi, loaa hou no ua pua. O ka nui o keia kamaiki i ka wa i hemo mai ai, he 9 paona.

            MAI TAHITI MAI.— Ma ke ku ana mai o ke kialua Pomare mai Tahiti mai, ua loheia mai, ua poho ka hui o Loud a me Estall o ia wahi, mamuli o ka hoao ana e apuka i na haole kalepa ma ia wahi a ma na wahi e ae. A nolaila, ua hopuia ua mau hoa hui la, hookolokoloia a hoopaahaoia. Ua aie laua i kekahi haole kalepa he $40,000, a he mau tausani dala nui no hoi i na kalepa o Honolulu nei, aka, ua pakele nae paha ko Honolulu nei poe kalepa.

            O KAHI O KA PONO.— Ma keia pule aku nei, ua komo kahi kanaka Hawaii iloko o kahi hale o na pake, a hoao e lawe wale i ka ipupaka, a i ka ike ana o ka pake ua holina koke ka pake a ua hopu ia e ka makai ua kanaka nei. I ka laweia ana a ka halewai, ua ninauia keia mea a ua hoike aku ke kanaka i lawe oia i ipupaka i mea hoike aku, he pake kuai malu keia i ka opiuma i kanaka Hawaii. No keia mea ua hookau ia ke kanaka a paa ka pake. O ka mea paha keia e oleloia nei, " ma ka apua ke ola."

            E HUEHU KA WAHINE O KA LUA — Oia hoi ma ka po o ka la 24 o Feberuari iho nei, ua ike ia aku ka ikaika o ke ahi o Mokuaweoweo ma ka hoolei ana i na huna ahi mai ka lua ae, a ua waiho wale mai la ke piko o Maunaloa. Ia manawa, i ka hoomalamalamaia e ua kama eu nei, a nolaila wau i hoomanao ae ai i keia mau lalani mele, a ka poe haku mele.
            Eh uehu ka wahine o ka lua, Kalele lua i ka omuku. A he mau hora mahope iho, ua keakea ia mai la ka ike a ka make e na ao a me ka noe ana o ia mauna. A pela iho la na mea i ikeia ma ia po. Owau no ka oukou kauwa, D M WAHINEHAIPULE. Kau, Hawaii, Feb. 24, 1876.

            KA M OKU HALEAKALA — Ua nahaha liilii loa keia moku mahope o koni ili ana, e like me ka makou i hoike aku ai i ka pule i hala. Ua onaia keia moku kuna e na hooilina o Kapena Mokina i make, no lakou paha ka ekolu hapaha o ka moku, a no Maka Robinson kekahi hapaha. Ua panihakahakaia keia moku no ka $2,000 O kona ukana nui, he 23 tona kopaa, ua poho pu, aohe mea lawe. No ka mahiko mai o Waikapu keia mau kopaa a pau loa.

            KOHO L. MAKAAIN ANA MA KONA HEMA.— Ma ke koho alua ana, Maraki 1, 1876, Lunakanawai apana, Hope L. Auhau, & Hope L Helu ma ka Papa.
            Weheia ke koho ana ma ka hora 8 A M, e like me ke alakai a ke Kanawai. Ma ia hora, 3 wale no balota i komo i ka pahu, hora 9, 15, & 11, ua ae na Hoa Hope elua o ko Papa me ka laelae, me ke kue o ka Peresidene, ua haawiia e ka hapa nui, e loaa ka mana koho i na kanaka o ka apana e i komo ole ka inoa iloko o ka Papa inoa i kakauia e ka Luna Auhau. Ua " kupono i ke koho balota" ma ka palapala hookaa auhau o ko lakou apana iho, aole nae he inoa ma ka Papa inoa. He kue, a kipi kanawai keia a ka alua hapakolu ; o laua na hoike. Hora 12. 1, 3, &. 4. He mau kanawai maopopo, paa ka manao koho kuokoa, e koho ma kona ike, naauao, me ka hoomaopopo mua, e koho ia S W K. Aka, ua hooliloia ia maua noho, manaopaa i mea ole e na dala kipe ekolu, ($3.00) mai a K. K. ma mai. He hakihaki kanawai keia. O makou na hoike, a me ka poe i uku ia, (kipe) [Ke olelo nei au ma ko'u ike]. A o kekahi poe, ua pahele ia me ka hoopunipuni. " I makai oe, lapaau aku oe me ka palapala ole, pau ka auhau aina, aole uku dala, na'u e kokua kou pilikia imua o ka aha," a pela aku. Ma keia mau hana kolohe i puka ai o K Kamauoha elua balota. Ina e waihoia na kela mea keia mea i loaa ka mana koho e koho i kana L. M. e koho ai, ina ua puka o S. W. K., na ke au o ka wa e hoike mai.
Penei i koho ia'i :— K Kamauoha. ..............133 kohoia
S W K aai ....................131 haule
H M Kahulu............ ........ 2 puehu
Owau no me ka hoohalahala J S K.
O k ekahi L Hooikaika.

NU HOU O NA AINA E !

No ke Kui kahi Panailike.
Ku mai ka " Mikado."

                Ma ka ho ra 4 o ka wanaao Poaha iho nei, Maraki 9, ua kamumu mai la ma ka nuku o Mamala ka Mikado, iloko o na la 7 a me 16 hora mai Kapalakiko mai.
            Mamua ae o ke komo lo a ana mai, ua ikeia he hae mai ma kona kia. Nolaila, ua holo aku ke kauka haole o ke awa e nana, a ike he mai ulalii a ua hookomo loa ia mai ka moku a pili ma kona uapo me ka hoom lu loa ia. O na eke leta a me na eke nupepa, ua kauohaia e puhi i ke kukae-pele mamua o ka haawi ana aku.

N O KE KUIKAHI PANAILIKE.

                He ehiku lala o ke Komite o na Hana Hou o ka Hale Ahaolelo o lalo o Amerika Huipuia i apono i ke Kuikahi Panailike, a he eha i kue — o ka lunahoomalu nae o ke Komite kekahi ma ka aoao kue. Ua hana ka hapa nui o ke Komite i ka lakou hoike a ua waiho imua o ka Hale, o ka hapa uuku hoi, aole i hoike — me he mea la no, aole lakou e hoike ana.
            O ka la e noonoo hou ia ai keia kuikahi, o ka la 2 iho nei o Maraki. Nolaila, aia maluna mai o na moku pea e lohe mai ai kakou i ka holo a me ka ole. Ke lana nei no ka manao e holo ana ke kuikahi.
            He ano kuee iki mawaena o Pereside na Kalani a me ke Kuhina Waiwai. Ke manaoia nei, e holo balota Peresidena ana ke Kuhina Waiwai i keia Novemaba ae.
            Ua kahea ae ka aoao Demo carata o Amerika, e akoakoa ae na elele noonoo no ke koho ana i Pereridena, ma Sana Lui i ka Poalua, la 27 o Iune. A e papalua kela a me keia moku aina i na elele e hoouna mai ai i ko ka heluna o na luna senate a me na lunamakaainana.
            Ua hui ae nei na ae Puali kau a o na Generala Sepania Quesada a me Loma ma kahi kokoke aku i Bilabao, a ke nee aku nei ana imua iwaena aku o Bisece. Ua nele o Santa a me muliwai Nervion i ka poe kipi mai. Aia he pioloke nui ana ma Bilabao. Aia ke hoonohoia la na koa ma Bilabao a me Duranago a ma ke alo iho o San Sebastian.
            Leh ulehu wale na ohana Sepania e holo nei iloko o Farani. Ke hoomau mai nei na kipi i ke kipoka pahu ana ia San Sebastian.
            Ua holo malu o Do n Carlos iloko o Farani o ka aoao kipi o Sepania, a ua lanakila ka Moi kamalii, oia hoi ke keiki a ka Moiwahi Isabela.
            Ua loaa i na o na o na moku okohola James Maury, General Pike, Nile a me Milo, na uku mai ke Komisina mai o ka Alabama, i hoomanaia ai e mahelehele i ka poe i hoopoinoia na moku e ke Sanadoa kipi. Aole e emi malalo o $20,000 pakahi o lakou.
            U a laweia ka inoa o ka Moi o Italia, a ua kakauia kekahi mau bila kikoo dala ma kona inoa. Hookahi bila i loaa he elua haneri tausani hapaha Farani. Ua ikeia ka mea nana i hana, oia o Marquisa Mantizazza o Emolau.
            He w ai halana ma kekahi wahi o Geremania a ua nui ka poino. Ua komoia he eono a he ehiku haneri paha ma Schonebeck. Ua oi aku mamua o 30 mau hale i hiolo.

MAKANA HOU ! MAKANA HOU !

                KE PAHOLA HOU IA AKU NEI HE MAKANA ANO NUI ! NO NA KANAKA A PAU, Mai Ka lokomaikai mai o AKE MA ! E LIKE ME KO LAUA AKE MAU E HOOPOMAIKAI ! a e hoolako hoi i ko oukou hemahema i na AAHU NANI ! ME KAHI DALA UUKU ! i ane like me he MAKANA LA ! NOLAILA, ke haiia aku nei ka lohe i na mea a pau, E KUAI EMI LOA HOU IA aku ana na waiwai o na ano a pau, MA KA HALEKUAI O AKE MA ! MA MONIKAHAAE ! E hoomaka ana ma ka POALIMA, LA 10 O MAKAKI. Ala no ke oki he pau no ka Lole. AKE MA.
Kihi o A lanui Papu me Hotele.
Honolulu. 745 4ts 745

HALE KUAI !

                WAIHUIHUI. MA WAIALUA. AIA MALALO IHO O NA EHEU oluolu o ka HALE KUAI WAIHUIHUI, o ke keiki puuwai wai-pahe, Mr. Ahuna, o ka Aina Pua, na wehi a pau a ka manao e moeuhane mau ai, oia hoi Na Kalakoa nani, Na Ulalii, Na Alapia, Na Keokeo, Na Iliwai Na Paina, Na Bolu, Na Makue, Na Ahinahina Pelekane, Na Ahinahina-hapa, Na Lepo-nalo, Na Lainakini anee hale a hele kahakai. Na lole kane paa o kela a me keia ano, Na Papale kane a me na Papale wahine, Na Wai Lukini o kela a me keia ano, Na Kamaa kane, Kamaa wahine, Na Ipukukui mahu, Na Ipukukui hele po, Na Ipukukui Piula, Na Ipuhao nui, Ipuhao liilii, Na Bora a me na Pa, Na Pahi me na O. Na Hainaka Silika, Na Hainaka Kalakoa, Na Hainaka Keokeo, Na Hainaka Ulaula, Na Hainaka Lenalena, Na Kihei Huluhulu, Na Kihei moe, Na malo lawaia, Na Aniani, Na Kahi Lauoho. Na Kaula Lio. Na Lipine o kela a me keia ano, Na mea ai haole, Na I-a Makale Eia iho ka Ono, O ke Kamano io ula o Keomolewa, aohe poo, aohe hiu, o waena konu kuhinia wale no e ko'u ai ka puu. Me ka Mahalo.
AH UNA.
Eh ukai-Maikai, Mar 1, 1876. 745 3m 756