Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 40, 2 ʻOkakopa 1875 — He Leta mai a Rev. Lowela Kamika mai. [ARTICLE]

He Leta mai a Rev. Lowela Kamika mai.

; I KA Lcn*l HonpON'i'P.iKO 0 Ki "Pm :vic Comkrcul Advertisbr, ,? Jtioka oe : — | U» oai na mea i oleloi» ma ka Adverti- | ser » me Gazette, i kei» mao la iho nei no j na Kahuna L»ptau, o» mea i Uikiniia a ; oie na mea hikin iole ia. Ua palapala ia k<j kahi mau mea e pili uiaopopo mai aua ia'u i kuu lapiau ao« i oa kaoaka Hawaii. M.i ka pepa oka o keia maUma, oa i hoikeia ioai ka hooikaika ana o na UU hai oie oka Papa OU e hoahewa mai ia'a oo j ka lapaaa hemahema aua, a e hoom*opopo | i ka pono o ka lawe ana i kun Lnikini. | Ke olelo mai nei ke Kakaaolelo, ua hoi- • ke mai oh i ka io o ka moo'elo o ka halawai o ka Pipa Ola ma ka l i akahi o keia mahina. Aka, no ke aoo paewaewa ana i i olelo tnai ai, a ma kekahi nj»n olelo e ae he i hewa maoli no, oolaila he pono ia'u ke hoike oiaio poHole aku i keia mea imua o ' na kanaka a pau. | ikala 12 o Aogate, oa loohia ia o Mr. j | Poli ika msi wela, ( fever,) aua hoouna i | aku oia i kana wahioe i ka ha!e kuai laau | I lapaau o Dr. Trosseau, ( Kauka PaUni,) i | laau huouaha. ! j | Ua ai oia ika laau, aua n<)ha ikaika ia | po a ao, u lilo iho U ii i hi maoli, no na U ' eha amona po tha. I ke kakahiaka o i ka Ia 1(5, ua kii la mai au i Kanka Lipaan 1 nona. Ika nnna pono nna i kona i , aku la.au iaia, he m;vi loa oe, ko- ! koke ika mike. A olh|j ui iaia, ho pono | ia oe ke Kii koke aku i kokahi o na kauka 1 haolo. Aka, ua pane mai oia, " Aole, aoj le kauka e ae a'u i nnkemake ai, o oe wa- | le no o Kamikn, ea, mai haalele oo i»'u." I Ua haawi koke au iaia i kekahi man laj an hoopaa hi ; oia hoi ka Lanu hoopaa hi | a kauka J;iyne, a me keknhi laau hooluolu | ( Dower's powder.) Ekola ko'u hele ana j e ike iaia ika la—i i kekahī maniwa ua | lomilomi au i koua opa rne ka hanio nui » j ka peni kiU ; « haawi keknhi iiia e inu ai me ka waiu i biila i», e like me ke ai ana, i mea hooluolu ika eha ma ka opu. Ano oluoiu no ia, e like ma ka i inanaoia : Ka ai a'u i haawi ai iaia, oii no ka pia me 1 ka wain i lnila ia. Iloko ona hur» he 24 ! u-) oluolu koaa hi ; aka, ua loi I ka p.ina ana o kona puuwai. Ile hou ano | huihui pipili mi kona lae, uie ke kumu ino. | Ika U 17, hele au a hoomaopopo ike ; ano o kona niai ia Kauka M »karu, a uinau j aku iaia i kona nianao no ka mea o ia ano? ' Olelo m.ii ia, " E kii i paina b»raui a hooj hui me ke kuata waiu i bailo ia, e hoomei mona ine ke ko ke >ke>, a e lnawi aku iaia I i hookahi puna piha i kela hapalua hora keia lopalua hor.i paha. '• E hele," wahi ana, M i ka hale kuai o Mr. Pillirigham, a na kekahi o koua mau kupukuko e k'ii i p3i- | na hiiani." Hile koke iiio Uaui ka h«»le | kuai, aka, no ke kaoi ana o ka hora 12, ua , pau na paahioa i ka hele, hookahi. ; Eia nae, eku ana o Kauka Kamaki, ' ( Dr. Curnmings,) iloko o ka hale kuai—a ! ua hai aku au i;na i ke aoo o ka mai : a j 7 ; uo kona lokomaikii mii, ua heie pu me a'a ' e ike UU. Am »h >po o kon\ nana ana ; iaia, olelo iho la U—" lua na'u e Upaao j ana ii o, e hiawi aku iaia penei a penei"— ; laku U au iaia, "elapaauoe isia no'u." Ua hoomakaukau oia i Uao m» kekahi ki- : aha aoiau', a kauohae haawi i paua ti piha . i kela hor» keia hora. j Ua kaooha no hoi i pipi ti, • i mau hoa j ! moa maka, e hoowali ia me ka waiu i mea : j ai. Ua ae kekahi kaoaka Hawaii oi& wa- | ; hi e hooko ioa kauoha. Aki, ke ahii ahi, oa hele mai na makamaka o Poli, » ; olelo iaia, "e waiho i ka Uau haole, aa j hoolilo i ka po ma ka mihi ana i na hoohi<ki aoa i hooko ole ai. n NolaiU, ua ao k» j po me ka ai ole ana i ka Uan ; a i kak*hi~ | aka ae, i ko mau» ike ana iai», e emi nui ana kon» ikaika. lle pilikia maoli oo ika ; nao» akn Ua haawi boa nae o Kaoka ! Kaoaki i ka Uau ; man oae ka emi aoa o ' kooa ik»ika, » make iho la ik» hon 8 o ia «hi ihi. 0 k» hii pokole aoa keia o ko'u Upaau »na iai» ni*i ke kakahiak» o ka Poakahi a hiki i ka Poakola ahiahi. I ka Poakolu la akahi o Sepatemaba, oa olelo mai kekahi o o» Uia haole o ka Papa 0?a, ia Mr. he pooo ia'a ke hoihoi koke aka i kun laikiai i ke keeo» KaUiaio» i hoopaoia na olelo a pao e puka •oa, no ka me», oa hoike kek»bt «mua o k» Papa Ola, o» ba»wi aa I k» paakai saba i» Poli, oiai e mai »oa ia me ka » oia no ka mea i Uwe kokeia »»ia m»i keia »o ako. A ahiahi ae 1», lo*« ia'a keia pilap*!» i hoomaopopo ole ia, mai ke Kuhio» Kal»> aioa mai.

Keeoa K*i3»«jn». Honalula, ) j S«p»temHb* I. 1 STo ) R<r. L. S:»ith, Nau#ou, Hjqo!jSu, A I U« kaoohiia «u • Ks Me* F!an >h3nj ke | Kohina K*Uia>na e kaooh* sku ia oe t l bo ha> koke mii i koy Uis*īui *e Up%*j, i | L&»wt ia » k* U "27 o $ep-»tsaiab» I*. s e i oki i kou Upaia *q» msi keia aiAu»w*'*u. OvT4a uo, k»u kauw» hoo!oh«. j Charli3 T Gclick. | K«k»ue!el*> P»p» 0 ». | M»q«o >bo i« au be fcoh bew» nt k»a I a piUpala *ku 1» »t> » kei» oiau Uiaa i ka oea Haoohaoo ke Kuh n» Kalaiaio*, oia b-»i k» Pf res deaa o ka Papa Ola. —Oiai ke noho oei kakoo iioko o ka »iot K»ri»tiaao, a ke manao oei aa Ka* hiua, oa hana lakoa mamuh' o oa komu Keristī»no ; ke u>o»o aku nei ao e iike toe ka olelo o Nikodemo, kekahi lana o m lud*io, °Ke ho»hewa nei aoe» ko kakou k*. | oawai i ke k»n»ka mamaa o k» lohe ani i»ia, a ike boi i kaoa mea i haoa'i ?" aue 7:51) | Iloko o ka manawa a'u i paa ai i kuu Uikini, (kokoke elinia makahiki) aa Up«au m»u aku aa iwaen» o na kanaka Haw» il; a oia, ke hui ta oe oa makahiki be 40 0 koii ike aoa i ko lakoa m«Q mai, ka oea 1 hoomaepopo i koo kuleau», mamuli u kuu manao, e hooouu i ka iapaau ana ia iakou, Ma ma mea pilikia maoli, tta koka pu au me kekahi m»u kauka akamai a kakoo. Ke olelo ikaika nei au, aole aa i iapaaa hemahema. A o» makaokao aa • ko imua 0 ka P»pt 01». a e hookolokoioia no kekahi mea a'u i Upaan ai. Nolaila, ke noi aku nei au i kou hauohano, e «e mai ia'u ke a hookolokoloia ana mamn* o ka lawe ana i kun laikioi, a hoopiu i kuu hooikaika ana iwaena o keis pee kanaka pilikia. Owau no kau kauwa ho4>lohe. Loweul Kamik». ī ka la 0 o keia malama, hoonoa aku la au i keia ltU i ke Kuhina KnUiaioa. Honolulu, Sept 0, 1875. 1 ka Mea Hanohaoo ke ) Kohina Kaiaiain» ) Aloha oe:—Ke ooi haahaa akn nei au <a oe, e hoouna mai i kope o na tne» i hoopi iia no'u, imua o ka Papa Ola, ke kumu hv)i o kuu hoihoi ana i kuu Uikini i ke Ku* hina Kalaiaina ; me ka ino% a mau iooa paha o na mea i hoahewa mai ia'u. Owau no'kao kauwa honl.»he. Lowki.a Kamika. Keena Kalaiaioa, > Honolulu, Sept tt, 1875. ) Ia Rev. L. Kamika ; <A!oha oe : E halawui ana ka Popa Ola i ka Poakolu, Sepatemaba S. i ka hora 10 A. M. ma ka Hale Aupuni, Keena o ke Kuhioa Kalaiainu, e hoolohe i kau noi ; noUila, e htle makaukau mai oe e paie i kou aoao. Me ka oluolu. \V. ī,. iMoehqkujl Alailo, hele aku U au i ke Keena KaUiaina, aka, eia wale no kun me» i lobe ai rnai he Kuhiua a me kaoa Kakauolaio, <> Kauka Makalu no kuu mea naua au i huupii. Mahope mai, elua o'u halawai ana ine Kauka Makalu, hookahi nia ke aUoui, a i kekahi ma kona rumi Nioaa aku au, ma ua olelo aku oia i ka P<ipa OU, no kuu haawi ana i ka paakai noha ia Puii ? p*. no noai l* oia, "Ac." Aole ana mea i <»1010 lo ma kuu kua i makauk au ole ai e olt:lo ma kuu alo. "Ua oleloau i ko'u wa i kii mai ai i laau hooikaika no ke kanaka inai, ua oleio oe, ua haawi oe iaia l.e pa»kai naha, a oapane aku an, lie Uaa ino ioa ka paakai uaha ao ka inai f.v«," (tv()oid f^ver.) Paue aku la au. E ke kauka, oa kuh'hewa loa oe, no k a mea, aoie at i k»o>»ilio aku ia oe no ka laiu a'u i lia»wi »i ; kuu mau laan a'u i hiawi ai h i haawi ole ai paha i ke kanak a mai. Aka, ua olelo aku 40, na ke kanaka mai i hooona aku i k«n» wahine i ko ke Kuuka i'alaui hale kuai laau, i laau uina, a ua hoonohaia no oa la eha a mo na po eha ; ua oluolu hoi ka bi m» kuu lapaao ana. Ca oawaliwali loa nae ke kan»ka, me ka hou, maulUwa &cc ; a ua hele mai au e kuka me oe oo ka laau hooikaika kupono. I kuu hala wai »na t D ® ka rumi o ke kauka, ua noi ako an iai» e haawi mai i kopeona mea o'm hoopiiia ai imua o ka j Papa 0 » ; oa hoole nae ia. Oielu mai !a i i», ua loaa iaia kekahi palapal» e hoike ' ana iaia, he man nie» ma ke taoo» i m«kankaa e hoopii loia oo ka olslo hoohewa wale oo ka M ttku omi t«usani dal»," ma e Uwe ia koa Uikini e ka P.p» OU. O e o nae oia, aole ooa m»kau i ka hoopiii», aka, e kn uo la i na wahi paiapala aoa i waiho ai i ka Papa Oia, a k«kau piha ako. I ka la 9 o keia malama, ka ia o kuo hookoiokoloia ana imua o ka Papa Ola, »i* noo Kauka Makaiu. noi »ku Ui kaoa paiapala hoopii ia'u ; o ka mea oui o ia hoopii aoa, oia no ka haawi aua i ka paak»i oaha i ke kioak» me k* mai fiva (tyfuid fr *er). C» hoole au, aule pololei ; »ol*;»u ! i haawi aku iai» i kekahi paakai otb» «ule oo koi »q i mauao u» baaviU oia me ke kauwahi paakai iki inai kona »a i loa» ai j ka m»i • hial i kooa huotew»i« an». Aoo, e ike. i ka U 18 o keia maUma, i ka wa i booUh*ia ae ai ka p»Up»U ho ke ' a ka Papa Oia i ke ao oei—oi ā i o ka baaa i aoa «e ka paakai naha ka mea hoahpwa kaomaha i*'a, a pakn nai ka io, ua nalow». ?

I «.« >Ui.» - ua J. .jt 4<lf % x* , vbn« nililo o oa «-«wae o b» kaoa- *«». H« aao 1o)ī!q4 kopauahi mii ka !a ak4»hi o ket» a>»lima. I fca w« « ka P«p« Ola i Uwe kaumaha 31 •! •• ' *ek»bs mem k*b{<o o na m<icshīk< 12 « 14 p*b« « b«li ibo uei, be mea l'K*<fcifci ke Loomaopopo | f9 jk c k umUf j ttm • oie oo ko Ukoo ike *&* e hehee aoa oa U, • «« aiakemake l»kod i me« me . o£Hjpo e pooo «t JJi kt bf(Dkbem* oka P«pa 01« rai it eaa b=»:ke to« a i elu», e *• i ka oiau do ta tn»a me«. Ae. o» k»nt» k» oko maluna o'u eka Ab* Hoomlo, oo ke ko»i » 0 a ioa |«»q lapaaa j Et»e k» laikiai ole. E.a no k» moolelo no | 11 •U« m»a oo »u ik» Uwe »na i waln koke» ee kee Htpa»o ao», i mea e hiki «ii «» T « ke t«t* i eiaa iaaa boa. Mahope m»i oe elelo kek»b> mea nan», ioa ao!e ao <• <'kj, e hoopnia »a uu ke ku»i «oa me ka iaikiai ole ! AUile, kakakaka po »u me oa Keooima- «» elo» ekole paka e pili ana a»e ke aope--14; ; hookahi o laua o ka liea Heoohaoo ke L.u Lc4» K»aieiiameh» f » oioao aka ia ao | »*»• be poeo «e'e ke ohi i m«o%walc«, mai | «.*ieo« mai okoo poe k»o»ka, e kuai i m«o laau, kUUa, baewi wale »ku ? Paoe mai U Ukoo » p»o, "ae w PeU au i haoa ai. A o» b->lo pono i» mea » hiki i ka wa i kii roai »i o» keiak» tn ai k«bi loihi m«i, me fee k:»ke» ole Ak», i k» huiia ana aku ia Lkoe( oe ae oleola e kokna mai I ko Ukou : miu hapaeaia »me n* h paba, i hiki ia'u , ke kaai boo i Uao. Ua liooholoia he heiea •m Komowoēi, »o» auhauia, a innua oka ] Ab» Uoom»lo. he elimaāala. Ua kokua | o*e keo boaloba meikai o Hou. loane li, | » oa hotboi koke ia oa dala elima. j No k» hoopiiia ana no ka pepehi kanaka, I e h«b»i »ku »o, be kanau» e noho ana me ! ka <<bana o Ur. Stoart, ua make me ka pili p.a o na oiho (loe* j w) (nole ma ke kahe *\\e ana oke koko, e hke mo ka paUp.l i hoike <• k» P»pa OU) » oo kuu o ana Uia { m» k» lim«, he ehiku a umi la m.imna ae, | u» booli)o i n» kamu i kamu i make ai ua ! kaaak* U. O kekahi mau kauka iwoena o | Ukoo, o Kauka llillebrji.d. a o ka ' Ue» U»eobaoo R C WaU>, ua kaheaia e oeoa i »• haoa 1», » i>a hoike oai, ua pouo j ia » o» ola; pono ka o ana. j 1 keo bookolokotoia ana imua o Ua Aka : iloomalo, »ia oo he mau kauka elima a | eono p«b», a ua ninau pakahiia e ke Ku-1 bma Loio, loa oa ike lakou i kekahi kana- j k» « olake ik» niho paa (loc'<jaw) m«ho-1 pe oka o ana m» k» lima. Pane pukahi j aa»i l»kott, aole ; aka, olelo mai o Kauka ! Mc Kibbio Sr. ua heluhelu i,t i kekahi moa ! e like me ia Aole i \ka hew«, ua hoo- J kaoia eka Loio hoopii. AUiU, ua hookuu j ia ka Ab», me ka olelo hu&hewa ole ; aole i boi i kauohaia a hoohiki ia an oia kekuhi! nea iki. | O kek»bi man moa i hoike ia no knn ; Leekolokolo ia ana, ua wili ia na kuawili ; | ; ia aoa hooluli ia, i mea e hoohoneheno is. 1 j Aole nae waa e olelo no ia mau mea, koe : kekahi. | Koo paoe ana ika ninau, "Ua ike anei j oe i ke kaoawai no ia mea, he pono i ka Upaau e huike i kona makankau ma ii tnea f » i palapala ae niai ka Papa Ola mai 00 ia mea mai ke Kuhina Kalaiaiua Aole no »u i pane, nolaila ua hoolilo lakou 1 kau mnmule aoa, he naaupo ma ko kanawai. Aole oae «au i ike ole ike kanauai ; n« iko pooo i kona \va i pnka ai. l'a olelo hoi ao i kona wa i puka ai, " ua hana kela kanawai e hoopan i kuu Up«au ana i na kanak» H»w»ii m» 110001010.'' Ak» o koo poe kanaka, i ko lakou iko an» i kuu alob» a me kuu niakeuiake e kokn» ii Ukou i ko Ukou raai ano, ua noi pioepioe i ka Ah«olaloe ae ia au i ka lapuau ia Ukou īho. aole nae i ko ko lakou uianao. Ka MOi'LELO o KVV L"AA iliA I KOU I.AIKIN'I. U» makemake na lala o ka Papa OU e ike I ke ann o ka loaa ana knu la»kini. Ua olelo ako »n*i» Ukou ponei. Iko Dr N. G C ark, Luna Kakau Lela o ka A. B C. F M Busetma, kipa mai ana maanei i k» m»k»biki !s?<), (e mai ana ia me ke kuno ioo) ( ua komo aku au i kuu rnmi lapaan, a hoomakaukau iho Ia i oeuole Uau kuoa.e like me ka mea au t baoa ai oo knn ohana ponoi a o>e na mea e ae, a ua koi aku au ia i» emu iki, a e oluolu paha. Mahope mai o*c!o m«i la i«, " Kauka Kaoiika, ua hoao e noi wale oa Uau mahope mai o kuu haalele ao» ia Bestlou», aoie hoi he laau e like me keia/' Nolaila na olelo aku au iaia i ka m»kemake ikaika o knu ekalesia ame teaa«ia« pale ia*o e lapaao ia Ukoo i ko UkuU w» e mai ai ; a oo ko Ukou noi ikaika ana i ka Ab«oIeIo no kekahi mao makahiki, e ae ia'o e (apa»u, aele nae i ko. '* E hele »u," w»hi a Kauka Kalak» " i ke Kuh'n» K»!»ī»in» ; oo k» me» t ke maoao eei ao oa hiki u'o ke loaa i laikinl ooii." Mamoa o koaa ha»lele ana e boi i Boseto•e, «• loke au he laao b»Uwai elu», a ekol o p*h», nr Drs Hutchinson no i* mea. A i kek»bi I» u» I»«e uiaio Dr. J. W, Santb, n o £.olee be p»l»p»U e oielo »aa t ua mak»akae ke ale&ei non e loaa ai be Uikinie ae eee ia ©e e lapaae. A hala Ue maa pule, olelo o«i o J Mc(t Saitth v o» m»fcemake o ; Dr. Hotcbioaon e ike ia oe n» koaa keen». 1 keu kipa aaa ilaile, oinae mai la ioa ua II aakemake «a i l«ik«oi Upaeu iw«fn« oo» 1 k»eeka maeli ? Pane aku au, u« makemaj ke aa, laa he man» kao» e h»»wi m»i. a pe3L,*

oo ii e ?m!!% ai. NoUi'» ri>% «• ro«oawi °°« ' !• o Sep£tern*b», l**TO u* ha»« w? in*! <Ti f laiki-ii lap**ia m* k* «pina o i Ht,ooIu(o, P*e Aoa Hiwni. A > ? e h<>i i maopo{»fi īa'u kekahi me« **'n i hana ai e [ pono ai ke kail» ia kuo Uikini. ! Ona Ula h*oU ok* Papa Oh n keU wa, | oa ao bku ika mea Hanohauo \V L Mue. 5 honaa ke Kobin» KaU>a.oa e Uwe «ku i . koa Uikini. De k»n»k» i&akna no i«t, a»a , hoi ia ma ke kolana e hiki ai i«ia ke hooko | pab« v • e hoopao pah» oa han* o kon» mua j ako oi» i» oihana ; a ke kali boom«niwa> j noi Dfi aa &o kooa hooho)o mum. | Waihoia nae me ka hauhia. j LOWELL SMtTH. i Ma keia hoopii an» no Poli, »ule no paha : i oi akn ko L Smifhh hewa mamua o kekahi j man kauki e ae, na kauka hanai noi ina U- ; au f oia hoi na kauka i kapa la be Alopaih'\c Ima ka olelo Berstania. Ua pau pu lalou a | jyau ika hana ma ii mea O ke ao ana i na | kanaka i k» tnalarna pooo aoa i ke kino i - loaa ole ka oi» kekahi mea nui. E ao ai na kanaieai oke oh, i mea e oU ai ka i pouo. Imi I'o.ho.