Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 39, 25 September 1875 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XIV.  HELU 39.  HONOLULU, POAONO, SEPATEMABA, 25, 1875 NA HELU A PAU 721.

 

E Pau na Pupupu Kahiko!

 

E pani me na Hale Laau!

 

PAPA, PAPA, PAPA

O KELA ME KEIA ANO,

-A ME-

NA LAKO KUKULU HALE

O KELA ME KEIA ANO, MA KA

PA-PAPA O S.G. WAILA MA!

-KIHI O-

ALANUI PAPU me ALANUI MOIWAHINE, no ke Kumukuai HAAHAA LOA!

ae like ka nui me ka makemake.

 

LAAU NOUAIKI!

NA LAAU KAOLA, NA PAPA MANOANOA, NA PAPA HELE, NA KUA, AAHO, AAHO LIILII, & e

LAAU ULAULA!

NA LAAU KAOLA, NA PAPA MANOANOA, NA PAPA HELE, NA KUA, AAHO, POU, AAHO LIILII, MOLINA, & e

 

Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula, Na Puka Hale, o na ano a pau, Na Puka Aniani, o na ano a  pau, Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.

 

Pepa Hale me na lihilihi.

 

NA LAKA PUKA

NA AMI-PUKA, NA AMI-PUKA LIILII.  NA KUI NAO

 

PENA, AILA-PENA, VANIKI, WAI HOOMALOO.

 

PAAKAI Helu 1, O PUULOA.

 

E lawe wale ia no na mea i kuai ia keia Pa Papa aku a i kahi o ka mea i kuai mai, in a ma ke kaona nei, a me na Awa o keia Paeaina  e like me ka aelike.

 

Aia maanei ke Keena o ka MOKUMAHU "KILAUEA," L. MARCHANT, Kapena.

 

S.G. Waila ma. 709 3m 721

 

KA MAKE ANA O KA MEA HANOhano P. Nahaolelua.

E KA NUPEPA KUOKOA E;  Aloha oe:

            Me ka piha o ka naau i ka minamina a me ka paumako i ke aloha no ka make ana o kekahi kanaka kiekie a kaulana hoi ma keia pae aina, nona kela mau hua e kau ae la maluna.

            Aia ma ka wanaao o ka Poalua, he 15 minute i koe e hiki aku ai i ka hora 4, o ka la 15 o Sepatemaba, ua make, a ua haalele mai i keai noho ana, a ua waiho iho he wahine i hooneleia i ka hoa ole, a he keiki e ola nei, a he mau moopunaa me ka ohana.  Ua loihi no ke kaa ana i ka mai a make aku la.

            Mamua nae o kona make ana, ua kauoha ae la oia i kana wahine a me kana keiki Kia, i ka i ana ae, "Ina e make au mai waiho oukou ia'u no kekahi la e aku."  Ekolu pule mamua o kona make ana, u kauoha e oia i ka mea kapili pahu kupapau, oia hoi o C T Forscyth, e hana i pahu, a ua hookoia no e like me kona makemake.  A na ia mea hookahi no i hana i kona halelua pao, i kawili pu ia me ka puna, maloko o ka pa Bihopa, mauka iho o ka Halekula Hui o Lahaina.

            I ka loheia ana aku o ka make, ua nui a lehulehu wale na makamaka i hele ae malaila, e uwe pu ai me ka ohana o ka mea i make.  Ua hiki pu ae no malaila ke Kiaaina a me kana lede, a malaila pu no hoi ka Ilamuku a me kana lede a me na Lunamakaainana elua o keia kau iho nei, a malailu pu no hoi ka Lunamakaaina o ka ua nahua, malaila no hoi na maka hanohano a pau o ua Lai Ulu nei a me na kupa hoi a pau o ka aina i noho aloha pu me ia iloko o kona mau la.

            No ka hoolewaia ana. - Ma ke ahiahi o ia la no, hora 4 3/4, ua akoakoa pu mai na mea a pau no ka hele pu ana me ia ma kana huakai hope, a hiki i ka waiho ana o ka huakai iaia i ka hale noho hookahi aohe koolua.  A akoakoa mai la na mea a pau ma ka home Lanikeha, kahi hoi o ka mea make e waiho ana, ua kai mai la ka huakai a hiki ma ka halepule Bihopa, malaila kahi i puleia ai e ke Kahuna Bihopa.  A pau ka pule ana, o ka hoomaka no ia o ke kai ana o ka huakai, mamuli o ka hoonohonoho ana a Davida Maiopili a me ka Hope Ilamuku M. Makalua, a penei ka hoonohonohoia ana o ka huakai;  Mamua loa na haumana o Lahainaluna a me na haumana o na kula aupuni o Lahainaluna a me na haumana o na kula aupuni o Lahaina, ka mea hana pahu iho, Kahuna Bihopa, na Kahuna Hoolepope Rev, Hanaike a me Rev. S E Bihopa, Pahu kupapau iho, ka wahine kanemake a me ke keiki, ka ohana o ka me i make;  ke Kiaaina a me kona ohana: ka Ilamuku me kona ohana: na maka hanohano mahope iho; ka lehulehu a me na makaikai mahope loa o ka huakai.

            I ka hiki ana  i ka hale anuanu koo-u a ke aloha ole, hookuuia ae la kela mea keia mea e hoi, no ka mea o ka pau ana ia o na hana o ka la, me ka mahalo aku i ke Akua no na mea ana i hana ai, no laila, he mea ehaeha no ka naau o na mea a pau, no ke kikoo ana mai o na lima menemene ole o ka make maluna iho o ke kanaka hoopono, kuoo, a naauao, he kanaka oia i hilinai nui ia e ke aupuni a me na Moi a pau; a no ka maikai o kana mau hana, ua haawi ka Ahaolelo i uku hoomau nona.  Nolaila, o ka make ana o ke kanaka e like me keia, he poino nui ia no ka lahui holookoa mai o a o.  Me ka mahalo.

            M.P. KAALAWA-OPIO, Luaehu, Lahaina, Sept 16, 1875.

 

PANE IA IDONEUS HOMO.

E KA NUPEPA KUOKOA E, Aloha oe:

            Aia ma kou Helu 37, Buke XIV, malalo iho o ke poo, "Hooulu Lahui," i ike iho ai au i na manao hoinoino ano ole, i hakuia me ka manao lili opu ino o kuu makamaka, e pee mai la malalo o na paka ua naulu o Kula, e pili ana i ka Halekula Keikikane o Haleakala.

            E kuu makamaka, ua manao paha oe,  ua nalo kou pee ana mai malalo o kou inoa kapakapa hookamani lua ole?  Aole oe e nalo ana, no ka mea, ke ku mai nei kou kahoaka iluna pono  o Puupane a ke kiei mai nei kou kino wailua i ke kulana o ka hale kula au e keehi ino la, a ke hoike mai nei na opua o ka lewa i kou ano maoli, he wahi hapa-waiu ka oe?  Oia ea?  Ae, oia maoli no.

            E kuu hoa e, he elele oe nawai?  He huaolelo oe na ka manu hea?  Ke hai aku nei au me ka oiaio loa, he elele oe na ka poe opu ino i na haumana o keia kula, a he huaelohoi na ka manu i kapaia he "Elepaio waha kani o Kula, a he moopuna hoi na ka aumakua hooluhiluhi, oiai ke hoike mai nei oe i kou ano, he pinao hookui pukaaniani, he pulelehua hoopili ipukukui, a he wahi uhane ai pulelehua o ke kula o Kamaomao, a o oe no ka ka "ekake haukae" o Koanaulu, i "Kula unahi hee."

            E kuu hoa, ua hala loa aku kau mau hoike ana mamua o  ke ino palena ole, oiai aole oe i halawai mua mai me na haumana o ke kula nei, ma ka hoopaapaa ana ma na ano Buke a pau i ao ia ia lakou, a hoka la hoi lakou ma ia mau buke, alaila, pono no la hoi kau kuu ana ae nei i ke akea.

            Ke hai aku nei au ia oe, ina he manao kou e paio mai ma ka ike o na buke, alaila, ua makaukau makou e paio aku i ka paio maikai o ka naauao.  Ua lohe paha kekahi poi, a ua ike maka maoli paha kekahi poe, i keia hoopunipuni nui au e kuu hoa.

            E kuu hoa, ua ike no au i kou kaeko nui i keia kula, no ka ike ole ka o na haumana i ka olelo Beritania, a aole hoi he haumana i hiki ke kakau pololei loa  i ka olelo Beritania; me ko hai pu mai no hoi no ka loihi o ka noho ana o kekahi poe haumana, a ike ole iho la no.  Mai manao oe e kuu hoa, ua like ka holo a ka imi ana o na haumana Hawaii i ka olelo Beritania, me ka holo wikiwiki ana o ka uwila, a i ole o ke kukuna paha o ka malamalama.  He uuku loa o na haole, ka poe na lakou ia olelo makua e noho nei ma Hawaii nei, i loaa pono loa.

            E ke hoa, ke hooki nei au i keia kamailio pu ana me oe, a i owaka mai ko waha, a hookeke mai i ou mau niho, alaila, ua makaukau no au me na hamare no ko poo.  JEO. AKAHI.

            Haleakala, B B School, Sept 16 1875.

 

Ua hilahila paha oe?

E KA NUPEPA KUOKOA E: Aloha oe:

            Ua ike iho nei au i ka pane a ka mea i kapaia ka inoa C.M.K., ma ka Helu 32, o ka L.H., koramu 3 o ka Aoao 1, nona ke poo manao, "He hookamani."  Aka, ma ka ike ana i ka oiaio o ia kumu manao, ua pili no iaia kana mea i hoopuka ai; penei e akaka ai:

            1.  No kou hoike ana mai, no ka ekalesia o Kalapana kela mea i haiia, Aole.  No ko hilahila no paha ke hai ae i ka oiaio, no Opihikao, ka ekalesia ana i noho ai, a oia no ka meai hoikeia ma ka nupepa K. kapahili mai nei oe no Kalapana ka mea i kamailioia.  O kou hilahila nui ia.

            2.  O kou kanalua oiai he kamaaina oe no Puna nei, aole oe i ike i ka inoa i hoolahaia, S W. K. Paiaalaopuna.  He hilahila anei nou i huna iho ai?  Oia nae paha, ua paa ko maka i ka ponalo, i ike ole ai oe i keia inoa ma kekahi mau Helu o na pepa i hala o na makahiki i kaahope aku la?  Heaha la kou mea i ike ole ai?

            3.  He huna wau i ko'u inoa ponoi, a hai i ka inoa kaulana o ka aina, he pee ana ka ia malalo o ke koloka eleele o ka hookamani, O ke kiekie loa keia o kou hilahiia, e pee ai iloko o ka hale.  Loaa pono nae oe i ka Palapala Hemolele, e i ana, "O oe ke ao mai ia'u mai huna i ko'u inoa, e huna no ka hoi oe."  No ko hilahila anei i hoohui mai ai he pono ole ke hele i Elele, a he ae no ka paha ke Kahunapule.  Ae, no ko hilahila io.

            4.  O ka hui pu ana o ka mea maikai me ka mea ino, oia ka mea e ko ai ka olelo hooiloilo.  Ua hui pu no ka paha ka olelo ino iloko o ko wa i hookahuia ai no Opihikao, i haaalele ai oe?  Eia hoi ka ninau malaila, O na mea hea na me maikai?  A o na mea hea na mea ino, i maopopo ai ia makou?  Ua loaa ole paha ia oe ko loko o ka Baibala, "Aole kanaka pono ma ka honua;" a o ka Iesu hoi, "E ulu pu no pela a hiki i ka wa e ohi ai."

            Eia na me i pili i kou kukulu manao:

            I.  He hookanaho wale mai no.  O na mea a pau i hoopukaia ma ka nupepa Kuokoa, he oiaio, aohe kane, wahine a keiki, e ku a hoole i na mea a D Makuakane i hoopuka ai maloko o ka luakini o Opihikao, ma ka la 11 o Aperila, aka, hookanaho mai nei kela me ka oiaio ole o na olelo pale.

            II.  He oi aku ko ia la hookamani i ko ianei.  Penei e maopopo ai, ke olelo nei kela, ua huli iloko o ka apana, me ka ninau i ka mea nona ka inoa, he neo loa kona hele ana e huli a e ninau ; a in a e hele ninau, e loaa no au ma kahi i hoikeia iloko o ka nupepa K.

            Eia hou, o ka inoa e kau nei, aole ma ka apana o Puna, oiai ma keia kakahiaka ko'u ike ana i ka nupepa "Lahui Hawaii," aole nae he kanaka o Puna nei i kapaia o C.M.K.  He pono no oukou e kaana i keia mau hookamani nui, owau paha, a o ia la paha.  Ina owau, a heaha la hoi ko ia la mea i hai pololei mai ai i ko'u inoa mahope o kona kukulu manao ana?  Aka, ke ao mai nei nae kela ia'u, me ka manao, owau o maua kai hewa, a ua pono ia.  Pela io paha, aka, e nana nae ma kana mau olelo hope, Owau no kou makamaka oiaio."  Ka!  pololei io no, makamaka huna inoa.

            III.  O ke kahua i ku mai nei, aohe oiaio.  Ma ka nana ana, ua maopopo, ua hilahila ia oia, no kana mau olelo a pau. nolaila au i pane mai ai maluna, ua pili no iaia kana mau mea i kamailio ae nei, aka, ke noi akn nei au ma ke akea, na ka lehulehu e noonoo; a in a paha he mea kokua keia ia D Makuakane e pane mai nei, alaila, e hoihoi hou i ka pahi iloko o ka wahi, no ka mea, ua i ini no ka naau nana.  Me ke aloha.

            S.W.K. PAIAALAOPUNA

            Kalapana, Aug 24, 1875.

 

NA MEA HOU O KA HALE MAI PUPULE.

E KA NUPEPA KUOKOA E:  Aloha oe:

            E oluolu oe a me kou alakai noeau (L. H.) i piha kona mau hiohiona i ka lokomaikai a me ke aloha, a i komo hoi ke aloha maemae iloko o na keiki lalawai oia hale kaulana.  Aloha oiaio kakou.

            E like me ka hoike ma ke poo maluna, pela wau e hoike oiaio nei malalo iho nei.  A e ike e ka lehulehu o ke au hooulu lahui o ka Lani Kalakaua, a penei noia;

            Ua ike kumaka iho nei, ke ana puni, a me ke ana waena, o kuu mau maka, i na mea hou oia home kaulana, a me neia na kuhikuhi alakai a ko'u lunaikehala;  No na mea ai a ka poe mai pupule.

            I ka aina kakahiaka, he poi ka kanaka, he pipi no hoi ka ia me ka raiti i hana ko, pa ia, ko ka poe pake hoi a me ka haole pukiki a pela aku, he raiti me ke ti, a me ka berena, a he pipi no hoi ka ia, ua ai lakou, a koe na mea ai, a uwa inu hoi a ko'u ka puu i ka wai hau o Arika, he mea hou ia, aole pela mamua.

            No ka aina awake. -E like me na mea ai i hai ai maluna pela no ka aina awakea, koe nae ke ti, a eia ka mea ai hou no ka aina awakea.  Mamua ae o ka manawa, ua paila mua ia ka le-ko he lau mea ai noia, i ka la mea o ka lakou ai ana ia mea ua puana mai kekahi pupule me na leo nui akaaka peneia:  Mai ko'u la i komo ai ma keai hale a hiki i keia la a'u e ai nei i keai mea, o ka nemo uwane keia, a pela na mea ai o ke ahiahi, i kekahi manawa he Samano kekahi, a nolaila he mea hou ia.

            No ka manawa e ike na makamaka i ko lakou poe mai.  I kela Poaono keia Poaono e ike ai na makamaka, i na he mea kekahi na loaa i ka mai, a peneia ka manawa i haawiia no lakou, mai ka hora 12 o ke awakea a hiki i ka hora 4 o ke ahiahi o ka Poaono, nolaila he mea hou ia a oukou e kilohi iho ai, e na lehulehu o ke au hooulu lahui o Kalakaua.

            Ka manawa i haawi ia no ka poe makemake e makaikai i na mea a pau oia home kaulana. -I kela Sabati kei Sabati, e hoike ai i ka makemake o ka poe makamaka e makaikai ke hele ilaila, e hoomaka ana mai ka hora 8 a hiki i ka hora 12 o ke awakea, a nolaila e hoomaopopo iho e ka poe heluhelu, he mea hou noia.

            Nolaila mai manao e ka poe eia ia nei ko oukou makamaka i loaa i keia ano mai (pupule) aohe malama ponoia, ke hoike aku nei ko oukou hoa launa oiaio ua makai ka malama ia ana o ka mai, aia wale no ka pilikia, a ai ole mai i ka ai ka mai, alaila oia ka pilikia.

            No ka lawa o ka'u mea a ko'u mau maka i ike ai, ke hooki nei au me ke kali o ka pane ia mai.  Ke hoi nei au i ka olu kuhai o ka wilou.  Me ka mahalo piha.

            G.W. KAHOOHULI.

            Kalaepohaku, Honolulu, Sept. 18 1875

 

KA PU BAUMALANA

            Aia ma ke aniani kilohi o ke Kuokoa o ka la 4 o keia malama, na olelo a W N Pahupiola o Holualoa Kona Akau Hawaii, nona ke poo.  "Ua huna i ka oiaio" no ka moolelo e pili ana ia Kana.

            Owau kahi e waiho aku i keia Pu Baumalana, na olelo pale ku-e, e pili ana i ka me au e hoike la, me ko ike ole i ka baumalana e hoea aku ana, i na ale kawahawaha o Alenuihaha,  a loaa aku oe e okunana i na makala o na kahakai o Holualoa.

            Aole au i manao e pane aku ia oe e ka makamaka, o ko kaena ana mai i ko akamai i ka makau o Manaiakalani: i mea kihele i ke kileo o ka mea hawawa  i ke kalai olelo hoopololei.  O Kana, i Lahainaluna io no oia, a aohe no i puka maikai, a o oe no paha kahi iloko oia kula kiekie, ua kamailio mai oe, "i ka hoomaha ana, o ka hoi noia a noho loa i Waianae."  Aole pela ka oiaio he 2 ka hoomaha ana o ia kula kiekie a he 2 no ko Kana hoi ana i Lahainaluna, i ke 3, noho loa oia.

            Nolaila, o kau kalai ana ilaila, aole i pololei, nolaila, e kalai ke alelo e Pahupiula i pololei, o halakau auanei.  Aohe no hoi i hoala nui ia kuu manao e pane aku, o ko i ana mai, "e ao hooiaio mai ana oe, ua pii o Kana i ka pali i ka hahai kao i ka la Sabati," nolaila au i hope ae nei i ka Pu Baumalana i ki-pu aku i ka manao hoopili meaai o ka mea i ike pono ole, e hoolohe ka pepeiao, aole o Kana i pii i ka la Sabati me ka pu, he oleloa no, he la noa no ka la i pii ai, a aohe no i ka hahai kao, he pii pohuli mai a na ka haku haole o ko makou aina, a i ka hoi ana mai, aia hoi he poe pelehu e kau ana i ka pali,  oia kana i kii ai, a loaa i ka pali, aohe i ke kao, he hoike oiaio ka mea e kamailio nei, a owau kekahi i pii pu ia la, aohe la Sabati, he oleloa, ua hoike ia keia e a'u i ke Kuokoa o kela mahina aku nei, he la noa ka la, aohe la Sabati, i hea oe i ike ole ai.  Nolaila, e ka makamaka, e pololei ka alelo i ole e pa i ka pohaku ala o kahi aiea.  Me ka mahalo.

            F. W. KALUAIKAAWALOA.

            Waianae, Sept. 18, 1875.

 

NA MEA HOU O NAWAIEHA.

E KA LUNAHOOPONOPONO; Aloha oe:

            Ma ka la 12 o Sept. A D 1875, ua hiki au maloko o ke Luakini o Waihee, loihi maoli ka haiolelo ana  a ke Kahu, ua kahea ia na inoa o na Komite e ka Kahu kula Sabati (L W P Kanealii) he mau Komite noi dala keia no ka hookaa ana i na lilo a pau o ka hoomaemae hou ana  i ka laakini - A eia iho na Komite me na dala pakahi

Kealoalii     $26 63        Kailiohe  $10 63

Kahinu       12 87         Adima       7 50

Kaanaana    12,12 1/2      Maule        6,50

Papalimu     11,75         Kualopi      5,50

Kupa           11 50       Kaianui     4,06

Kaina           11,50      Nawahine  3 50

                   $86,37                             $38,69

            O na dala a pau i loaa mai i ke Komite he $124,06, ua pau ko makou pilikia, a koe aku ke dala.  E mahaloia na lala o ke Komite no ka eleu ma na hana maikai - "Imua a lanakila"

NO KA NUPEPA PUKA LA.

            Ua hoopuka ia ae e kekahi mau keiki lalawai o Waihee nei, he nupepa puka la "O Hawaii imi loa" ka inoa, ua kakau limaia na hua a pau.  O na ao o kela a me keia ano e puka ana ; a he hebedoma hookahi mamua ae nei ka puka ana i na kakahiaka nui a pau. aia ke keena hana ma Waihee makeke kahi o na mea kuai ulu, o na mea ano Hawaii a pau.

UA HOPUIA A HOOKOLOKOLOIA.

            Ua hopuia,  ka luna hoopuka nupepa o Hawaii imi loa, ma ka Poalua nei, a imua o Mr. H. Kuihelani L K no ka hanai ana i kahi mau keiki i ka poi a ma ka ia.  He kue ana i ka poe mea laikini, a i ka hookolokoloia ana, elua mau hoike o ke aupuni.  ua heole -  a hookahi i ae, a i ka hooholoholoana o (Mr H K) ka lunakanawai - ua lilo ka olelo hooholo i hana ia mai ka hope makai na Mr. Rogera, "opu wale iho no ka palu ai ole," L K nolaila, ua hoopii hou ka mea i hoopaiia imua o ke kau Jore e hiki mai ana, ho ka alea.  O ka olelo hooholo a ka haole e hana mai ai, he kanalima dala ka hoopai.  Ke kunou wale aku la no ka (Mr H K) L K, "Nani ku a kii he oi wale no Hua-a."

            ELEILE HOME.

            Aia keia home ma ke kua o Waihee, ma ke kumu wailuna o kela kahawai o Waihee O ka mea i kaulana nui ai keia wahi, o ka wai hoihoi laui o Eleile, ua lilo keia wahi, i wahi makaikai nuiia e na malihini he nui, a ke pii nui nei na malihini e makaikai nui a ma keia uka, ua oluolu loa na ea, hoohihi ka manao i ka Home Eleile ia wai kaahele, pohai a ka lani.  "He mau ia mea hou.  Ke hoi nei ke keiki o ka makani Akipoe o nawai e moe, ua lai ke kaahaaha o niua." Me ka mahalo.

            C. M. KAAHELE

            Nawaieha, Maui, Sept. 18 1875

 

IMUA ANEI, I HOPE ANEI?

         Ina he poino ka hope o ka hele ana iwua, alaila, he pono i ke kanaka, i ninauia keia ninau maluna ae, ke huli a hoi i hope; aka, ina he pomaikai maoli ke he e ana imua, a he poino ko hope, alaila, he mea ku i ka naauao e hele aole i hope.

            A, ke hoopili kakou i keia ninau ia Hawaii nei, pehea, imua anei i hope anei ke ola a me ka pomaikai?  Ma na mea pono a pau, ma na mea e ikaika ai, ma na mea e naauao maoli ai, ma na mea oiaio a pau, imua e Hawaii!  Aka, ma na mea kue i ko ke Akua mau kanawai, a he pono maoli wale no kana mau kauoha, i hope e na hoa o keia mau kahakai oluolu a me na kahawai uliuli o nei aiua maikai a ke Akua Mana Loa i haawi mai ai ia kakou. 

            Ke olelo nei kekahi poe hoomaloka, ina e hoi hou kanaka i na hana o ka pouli, alaila, ulu hou ka lahui Hawaii.  Ma na mea ono o ka wa kahiko, he naauao ia kakou ke hoohalike, aka, ma na mea pono ole, ua maopopo loa he poino ke hahai aku.

            Eia kekahi ua hoohiki na alii a me na kanaka koikoi o keia aupuni, i ka wa ia Kinau, e hoolaa keia aina no Iehova.  Ua nui ka hauoli a me ka ihiihi o na hoolaa ana.  Ua hana ia no hoi na kanawai maluna o ke kahua o ko Iehova mau kanawai.  Heaha la ke kumu o ka hoi i hope ma ? o na akua wahahee o ka wa kahiko?  "No ka emi o ka lahui, " wahi a kekahi poe, "nolaila na pono ole keia Keristiano ana."  Ke pane aku nei au, aole loa no ka noho Keristiano ana  aku no ka noho ole mamuli o ka Kristo ao ana, nolaila ke komo ana mai o na mea e alalai i ko kakou hele pono ana imua.  Nolaila i komo mai ai na mai ino i hoopilikia ia kakou, a hooneoneo i ko kakou, a hooneoneo i ko kakou mau kulanakaukauhale, na kahakai a me na kahawai.

            E mihi kakou i ko kakou mau hewa a hai aku i ke Kahuna lapaau maikai, e ao i kana mau kauoha, e hahai mamuli o kona mau aoao, a e hoi mai no ka pomaikai ia kakou.  Ina i ole, he huhu kupono, he inaina weliweli ko Iehova i ka poe hookahi i kana mau olelo.

Ke ahonui nei nae oia ia kakou, a ke ao mai nei me  E .

 

            Mamuli o kekahi papa helu i hoopukaia ae ma Sanahai, ua ikeia iho ke nui o na Misionari Hoolepope i puniia, oia, he 84 Amerike; 82 Beritania a Canada; 16 Geremania; huina pau, 182.  Ma Iapana hoi, he 32 Amerika; 12 Beritania, Sekotia a me Canada.  Huina pau 44.  O ka nui o na ekelesia ma Iapana, he 48.