Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 37, 11 Kepakemapa 1875 — Page 3
| This text was transcribed by: | Deborah Kuupuaonaona McCue |
| This work is dedicated to: | My Children Puanani and Kanoeonalani |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA AI@ MILIONA
Koe@a mai Ka Heiu @2
Ma ka olelo a kakahi poe kau Kanawai o@ II, 18@ e hoaie @ ana keia aie i na kanaka Hawaii, mea hoowaiwai ia lakou. Aohe oiaio o ia olelo ana he mea hooleal@ no ia ia oukou. Aia no ka mana i ka Papa, he mau Hoa a ka Ahakukamalu, i kohoia e ka Moi.
Ma ka aoao aku nei o he aupuni keia makemake ano ana ; a heaha hoi ka makemake mai ma ka aoao o ka mea dala? Eia ka ka mea makemake aie dala a hana’i i loaa mai ai ke dala: o ka moraki @ la aoao. Ua manaoia, o ka waiwai io o keia pae aina, he umi miliona, a ina he ukahi miliona ka aie e moraki aku ai, he mea maalahi loa ia i ka mea dala, aole o ia la manao e poho ana ia.
He nui na manao koho o kela mea keia mea no ko hai manao, a pela auanei na koho ana a ka mea e @ i kona manao iho, no ke ano a ka aie i manao @ hewa no hoi kekahi. Eia ke ano ma ka’u koho ana ho keia aie.
He mea hooh@hia’i i ko Hawaii @okoa ana.
He mea pono i ko kakou Poo Aupuni a me na kauwa a ka lahui (na Kuhina) a me ka Ahakukamalu, ke hana me ke akahele @ ke wikiwiki e hooko i keia aie nei a@a, a he mea kupono i ka poe holo balota no keia kau aku, ke kau ko la kou noonoo maluna o keia kanawai ma ka hoep@ ana ; a he pono hoi i ka lahui ke noonoo pu, i hiki ai ia lakou ke ao aku i ko lakou poe i koho ai. Ina he mea maikai i ke aupuni ke lawelawe i kana mau hana mahope iho o ko ka la hui, ik@ ka hanaia o kahi hana no ka makemake o kahi poe uuku loa, a o ka imi ana no ka lahui mai o a o e h@kaa me ke k@ maha. No@oon@ ana aku, he mea ia e pilikia ai ke aupuni, a he mea pilikaumaha loa iluna o ka lehulehu. Ma ka ike ana i na olelo ao a ke Kuhina Waiwai i na Luna Helu o keia makahiki e helu mai nei @ a konoia lakou e noii a e noelo aku i na wahi @. @ me na mea ola, i na waena, no holoholona ke koho ana i ke kumukuai, kiekie o na aina kuai, mai ka elima dala o ka Eka a @. He mau aina keia i @ hookahi. O keia hana ana a ko kakou Aha Kuhina, he lima hookaumahaia maluna o kahi aina i loaa iloko o ka lima o a@ wale ia aku no hoi e na Luna Helu kekahi poe mea kuleana, he 1 Eka no ka haneri a mau haneri dala o na kuaaina nei. O ka mea apiki loa, o ka aina nui o na @, aole i anaia, a pehea la auanei e au@? Ma ka manao ina o na Luna Helu pili alii, e hoemi ana lakou i ka auhau ana---a pehea la hoi auanei e hanaia ai ko na haole, ka poe i oi loa aku o ka waiwai? He piha welu loa ka hana a na Luna Helu i keia makahiki. Ua pono ka mana ka Ahaolelo i keia hana a @ Kuhina Waiwai.
4. Ka hana me keia dala i aie ia .--- Aia a loaa ke dala aie, a tra hookohu iho nei ka Moi i papa nana ka mana hoolilo aku. Oia ka mea makau @ i holo pololei ia hoolilo ana ma kahi e pomaikai ai, alaila, ua pomaikai, aka, ke maaio mai nei imua o kakou kekahi hana kuloko nui, a he nui ka @. O he kululu ana i Halealii, he hana nui kuloko ia, i oi aku imua o ka hapaha miliona e paa ai, no ka mea, @ makaukau loa ke kahua e ku @ i ka pa, na hale @, a o ka Halealii wale no koe ; a @ e lilo kekahi iloko a keia hana, a no ka @ kokahi, alaila, e koe auanei he @ uuku i koe no na hana hoopukapapuka no ke oihana mahiai ; a pehea la, e pii anei na loaa e uku ia keia aie miliona ana, mailoko mai @ koopukapukaia ana? Aole loa. E kaa anei keia aie ma kona hoohanaia ana?
@ hooikaika keia aie ana i mea e hiki ai ke kukuluia keia hale nui, ua oi aku ka pono ke hilinai iho maluna o @ loaa @ o ka noon@ o ka Ahaolelo ma ka@ oihana, ka hoemi mai i kahi mau uku kiekie o ne @ hana o ke aupuni, ka hoopau i kahi mau lima hapa ka hoopau ana i kahi mau mea a ke aupuni e uku nei no kahi mau hana i ikeia he hua ole ---- Ka hoop@ loa ana aku i ke Kuikehi Panai Like ---- o na dala a ka Ahaolelo i hookaawale ai i haawina no ke kukulu ana i Haleaii, e hookoia no ka kookaaa@ ana a pela aku ana a hiki i kawa e lawa ai, alai@a kululu. Aole o ka wikiwiki iho ilo@o o ka nele, aole hoi o keia aie e paikano nei, a he kaumaha ke poo, a he eha ka naao no ko na makaain@ kauma@. He pono kokap@ia, @ loa ia @. Mai hoopa ko kakou mau lima ma ka huelo o ke kanapi, o ala mai auanei kona p@o, a kiko mai me kona wai awaawa e pehu ai.
Ina ua alakaiia ka manao o ke aupuni e na Kuhina hou iho nei, a me kekahi mau Luna Aupuni e ae mawaho ma keia aie aku, i mea hoopukapuka i keia dala i ka poe mahiko, ma ka ukupanee oi ae, he mea hoohilahila ia i ko kakou ni aupuni.
He mea kanaloa no hoi, o ka hapanui o kela Papa iaia ka mana hoolilo i keia Dala aie, he mau malihini i hookupaia ; a aole paha i like ke aloha o ka malihini i keia lahui a me ko kakou aina, me ko ka poe i hanauia? a pehea la auanei ka nui o ko lakou imi ana e hoohana ai no keia dala? O ke kanaka Amerika, Beritania, Farani a me kela lahui keia lahui he oi aku kona aloha i kona, aloha i kona lahui, a i kona aina hana@ mamoa o kona aloha ana i ko kekahi lahui, a i ka aina e ae. He mea keia no kakou a pau e hopohopo nui ai, ma ka hoohanaia ana o keia dala. O ko kakou ola, o ko kakou aina, aia no ia iloko o ka poho lima o ka malihini ; a pela auanei kakou e komo ai iloko o ka hihia.
He mea hopohopo nui no hoi, ina ua ai@ Miliona Dala, a ua imiia ka puka ma ka ukupanee oi ae i ko ka ukupanee i aie aku ai. A o kekahi poe mea dala e ae hoi o loko nei, a o waho mai hoi, e hoaie mai ana i ka poe mahiko, me ka ukupanee emi iho malalo o ka ke aupuni hoaie aku ; aole anei e pau nui aku ka poe mahiko i keia dala e aie aku ai, a haalele i ka ke Aupuni? Ma keia he mea hoopoho i ka manaolana o ka poe e holo paukiki nei ma ka hoapono i ka aie ; a he mea hoi i hoopilikaumaha i ka poe pale aie. A he mea pono anei i na alakai aupuni, a i na aha aupuni, a i na poai o ka poe ake aie miliona, ke hapai i keia hana, a hana @? A he mea pono anei i na aoao pili aupuni; e hooikaika nui me ke kue i ka leo o ka lehulehu, a e uumiia lakou, me he puaa kalua la? A he mea pono @nei keia hookonokonoia ana, ma ka hooomahuahuaia ana o na’Lii o ka Ahaolelo i heia wa, a ke aheane @ e piha, a e piha pono ana paha ke heluna nui o ka aoao alii imua o ka Ahaolelo? A he mea akaka i ka nana aku, ua hoomahuahuaia ia aoao, (aoao Alii) i mea e loaa ai ia aoao ka hapa nui e hookoia ai na mea i koe no ke Kuikahi Panai Like a me ka Aie Miliona.
Aole i ana ka manao o ka aoao o ka poe ake @ ia Miliona nui, ma ka hoomahuahuaia aina o ka aoao Alii, aka, eia no lakou ke meo mai nei i ko na makaainana aoao, ma ka hookikina ana i kahi poe, i pili ia lakou, e holo balota, ma kela a me keia apana koho. Aole hoi nana wale no, aka; e komo hou ae ana no iloko o ka poe i hilinaiia e na makaainana, a lakou i koho aku ai no ka Ahaolelo, aia no ilaila na kipuka pahee a na Kuhina a me kona mau paalalo, e @ipeia ai ina dala, na mea ai, na mea inu a me na oihana.
Nolaila, he nui ka makau ma ka hoohanaia ana o keia dala aie. Ua kupono loa i ko kakou poe malama aupuni, ke hilinai iluna o ke aupuni ; a owai la ia aupuni? ---- O ka lahui.
(Aole i pau.)
EIA iloko o ka Pa Aupuni o Koholaloa, A pana o Honolulu, @ kuai kudala la ana ke hiki aku i ka la 15 o Septemaba, hora 12 awakea, Poakolu. Eia ke ano a me na hao kuni: Lio k ulaula laekea nui 4 w keokeo, keokeo ma ka uha hope e pili pu la me ka hao kuni, keokeo malalo ae o ka auwae, ua eha ia kahi maka keokeo @ ke kua, @ Lio k ualula wahi keokeo iki ma lae k@a pu@ @ H & He @ mai no kahi. Lio k keokeo mea ahinahina ano kukaenalo ak i> E
Jk
B H KAHANANUI,
Luna Pa Aupuni.
It@
No ka mea ua kohola a ka mea nona na inoa malalo nei, @ Lunahooponopono Waiwai no K@ha 2, no Wailuku, Maui i make aku nei, nolaila, o na kanaka a pau i aie i ua Wa@, @ koke mai, a o ka mea kuleana iloko o na waiwai nei, e hoikeia mai maloko o na malama @ono, o pale mau loa la lakou.
J D HAVEKOST, (H@ka,)
KUAPUU (w).
Makawao, Sept 2, 1873
719 4ts 722
A KE makemake nei ke “Keiki o ka Ua@ki@ki@” @kanaka kumakahiki he KANALIMA, no na Hui Mahiko o ka aina o Kama a me ka mokupuni nui o Keawe. Nolaila, e hele nui mai @ eleu” @ mua @ Ai@ i a na’u no e hana po@ me @. @ me ka ka poe Jure e kepa apiki nei na kanaka, me ka lawe pono ole i ko lakou mau dala.E wiki mai oukou o ka poe makemake hana.
J. PORTERGREEN
Keiki o ka ua ukiukiu.
Honolulu, Sept 8. 1873.
719 4ts 723
OIAI ua hoohamamaia ka ipuka “Oki Mare.” e na Luna@ A@ Kiekie. Ua makaukau ke “Keiki o ka Uaukiukiu,” e kokua i ka poe a nau e @ aua o hooka@wale i ka hoa hana pono ole o ka noho ana. K@ holo ka hana. E helenui mai na makamaka, oluolu ka rumi o ke keiki o Hale @.
(719 3m)
J. PORTERGREEN.
Ua koho mai o @. C.C. Harris, Lunakanawai Kiekie la’u Luna Hooponopono no ka waiwai o PALEKALUHI k. no Honolulu i make. Nolaila, @[unreadable]. @ hookaa koke mai la’u no ka mea, aole mana kekahi mea e lawe i ka uku hoolimalima.
J. PORTER GREEN ,
Luna Hooponopono Waiwai, @
Honolulu, Sept. 6, 1873.
719 4ts 723
E IKE auanei na kanaka a pau @ mai lakou ma keia hoolaha. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iao ne ke pono @ e ka poe mea huloholona, ola ho! na haole, pake, pukiki a me na kanaka Hawaii a me na ano a pau. Ua kapu loa kuu aina oia hoi @9 @ W@kapu@ 163 eka ma Ahuaopala, Kiolokaa Waio@hinu, Kau, mokupuni o Hawaii. Aole e hele wale a komo na holoholona i olelo ia malalo nei oia hoi ka Ripi, Hoki, Kekake, Hipa, P@, K@, L@. Pela aku ina i ikeia kekahi o na holoholona i olelo ia maluna ae, alai@a hopu no @ we i ka pa aupuni ka hoole mai ka uku $1.00, no ke poo hookahi. Nolaila @ au ka mana nana o kuu mau aina i ko’u mau hope olalo. A no ka olalo o kela ke kau nei au i ko’u inoa malalo nei.
IOBA MOEKOLOHE.
Waiohinu. Kau. Hawaii
11@ 71@
HALE KUAI LOLE.
O MAKOU o ka poe nona na inoa malalo iho, ke wehe nei i Hala Kuai Lole ma Kahalua. Kona Akau Hawaii. I ka @ Akuna Pake e malama. Mala@ na waiwai o keia a me ke@ ano nai a maikai loa. Ela @ [unreadable]. E hele mai e hono ike pono.
GOOKIM & Co.
Kahaluu Kona, A. Hawaii
T03 @
OLELO HOOLAHA
Hoolaha a ke Ko@ma Palena
Aina.
O ka mea nona ka inoa malalo nei. ma ka maoa@ ; @ Palena Aina no ka mokuponi o Maui, Molokai a me Lanai, i @ ke @ [column unreadable].
JNO M. KAPENA
@ [unreadable]
No ka mea, @ kekahi @ e hooponoponoia n @ kekahi @ aina. me ke@ Lahaina, mokopuni o Maui, @[column unreadable].
JNO M. KAPENA.
Lahaina, Sept @, 1873
719 @ 720
No ka mea, @ KAAHANUI w, kekahi palapala e noi ana, e hooponoponoia @ polena o ka @ Kapu@kea, e waihe @ ka apana o Lahaina, mokupuni o Maui. No@lia, ke @ ana, ma ka P@, la 21 o Sepatemaba MH 1973, ma ko’u K@ Lahaina @
JNO M KAPENA.
K@ Palena A@ Maui a me na mokuponi p@ ana.
Lahaina, Sept 2, 1873
719 2ts 719
No ka mea, ua aihoia mai i keia Keena, e ka @WAHINE EMMA KALELEONALANI, kekahi palapala n@no@, e hooponoponoia na palena o ka Ahupuao’o Halak@, e waiho la ma ka apona o Lahaina, mokupuni o Maui. Nolalia ke @ nei i na mea a pau @ e hoolohela no keia nonoi ana ma ka Po@ha, la 20 o Sepatemaba, M H 1873, ma ku’u K@ ma Lahaina nei @, ma ka hora 10 kakahiaka @ Palena A. @ Maui a me na mokup@.
JNO. M. KAPENA
Lahaina, Sept 2, 1973
719 @ 720
No ka mea, na waihoiamai i keia Kenna, e HON. C. KANAINA kekahi paia@ @ e hooponopono ia na palena o ke Ahupuaa o Punaloa, ma Ukamehame, e waiho la ma ka @ o Lahaina, mokupuni o Maui, Nolaila, ke @ nei i na mea a pau e pil@ ana, e hoo oheia kela @ ma ka Poaina, ia 23 o Sepatemaba, M.H. 1873, ma ko’u Keena ma Lahaina nei e @ ma ka hora 10 o kakahiaka!
JNO. M. KAPENA
Komisina Palena A.o. Maui a me na mokupuni e pili ana.
Lahaina, Sept 2, 1873
719 2ts 720
No ka mea, ua waihoia mai i keia Keena, e A. KUNOIAKEA, kekahi @ hoponoponoia na palena o ke Ahupuaa o Puunoa, e waiho la ma ka apana e Lahaina mokupuni o Maui. Nolaila ke @ nei i n@ mea a pau pili ana, e hoolohe@a no kel@ nonoi ana i ka Poakahi @ Keena ma Lahaina nei hanaia’i, ma ka hor 10 o kakahiaka.
JNO M. KAPENA
Komisina Palena A. o Maui a me na mokupuni e pili ana.
Lahaina. Sept. 2 1873.
7@ @ 720
No ka mea, ua waihoia mai i keia Keena e CAMPBELL and TURTON kekahi palapala nonoi. e hooponoponoia na palena 9 Hahakea @; Ku@ me Pahoa, e waiho la ma ka apana o Lahaina, mokupuni o Maui. Nolaila, ke @, e hooloheia no keia nou@i ana ma ka Po@kolu, la 22 o Sepatemaba, M H 1873 ma ke’u Keena ma Lahaina nei e hanaia ai, ma ka hora 10 o ke kakahiaka.
JNO. M. KAPENA
Komisina Palena A. o Maui a me na mokupuni e pili ana.
Lahaina, Sept 2, 1873.
719 2@ 720
KUAI A KA ILAMUKU!
MAMULI o ka mana o ka olelo hooholo i hoopukaia e ka Aha Kiekie ma ke Kaulike ma ka hoopil a @ H STANLEY mea hoopii no na @ 45 @ W. PANUKULA STEVENS, mea pale, uaa lawe mai an a o kuai aku ana ma ke akea i ka hora 12 awakea o ka Poaono, Okatoba 2, 1873, ma Aliioiani Hale, i na pono kuleana me @ pomaikai o ka aoao hoopilia maloko o ka waiwai nona na palena malalo @.
Oia keia apana aina e waiho ia ma Kalihi, Oahu, a i ikeia ma ka inoa o KAPEHAU nona n @ 90 a me 85-100 : a maioko mai o la aina, he 435-100 eka, kupono no ke kan@ kalo, a o ke koena kupono no ka hanai holoh@iona. Aia wale no ke koe a hookaa e ia mai ka uku hoopai, ke koina, ka uku kuala, ko’u uku a me na @ e ne @ o ka manawa.
DAVID DAYTON,
Hope I@muku
Honolulu, Sept. 2 1875
718 4t 781
Oiai ua hookohuia mai an e ka mea: Hon. C F HART kekahi o na Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu, i Lunahooponopono @ huila me ka hooko kauohahope loa no ka waiwai o N Keau, no Eleio, Hamakua, Hawaii, i make iho nei. Nolaila, ke kahea ia aku nei ka poe a pau, i na he mau aie ko ka mea make ia lakou, e pono ie hoike koke mai me ka o’aio, a o ka poe i alie i ka mea make e hookan koke mai. ina he mau waiwai kekahi e malama ia ana ma kahi e hoihoi mai i ka mea nona ka inoa malalo nei. Iloko o no mahina eono mai keia ia aku.
N HUMRKU, Lunahoooponopono Waiwai.
Eleio, Hamakua. H. Aug. 22, 1875
718 3t@ 720
E IKE ananei na mea a pau ma kela. O ka’u wahine mare o Mrs. Kawailiola Naipoaloha, ua haalele mai ola ia’u me ke kumu ole, nalaila ke papa aku nei au i na mea a pau mai haole mai iaia, aole au e hookaa i kana mau aie. Eia kela, aola no hoi he mana o kahi poe e malam wa@iaia : ina e loaa aku oia ma kekahi hale a pa a wahi e aku paha: E hoopli no au i ka mea a poe a ae e malama mai ana laia ma ke kanawai.
J.W. NAIPOALOHA.
Kaakopua, Honolulu, Sept. 1, 1873
718 ---4ts@ 721
HOOLAHA HOOKOLOKOLO.
Ma ke Kenna o ka Lunakanawai Kaapuni Apapa Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o WILLIAM BROWN, no Hilo, Hawaii i make.
Ua heluheluia a pa waihoia ka palapala noi a Bennie Brown. e noi ana e hoonohola o John Worth, i Lunahooponopono no ka waiwalo William Brown, no Hilo Hawaii i make aku nei ma Honolulu, Oahu, H P A. Nolaila, ko kauohala aku nei kanaka a pau ke pili o ka Poakahi, ola ka la 4 Okatoba M H 1875, i ka hora 10 o kakahiaka, me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i oa nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.
F.S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.
Hilo, Sept 3, 1873
719 3ts 722
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O K @ HAWAII PAE AINA. Me ke Keena Mokupuni Oahu @. Ma ka waiwaipo ka Mea KieKie ke A M KEKAULUOHI i make. He noi e koho ai i manawa ne ka hooiaio ana o ka palapala hooilina a me ka hoolaha ana.
Ma ka la 23 o Augate, 1875, ua waiho ia mai imua o keia Aha, he palapala e noi ana, matoko o laila e hooiaio i ka palapala kauoi@ hope loa a Kekauluohi nalowaie, a me ka hoopuka ana i na palapala lunahooponopono no Charles Kanaina.
Ke kauoha ia aku nei o ka POAKOLC, la 15 o Sepatemaba, 1873, ma ka hora 10 @ pa ke Keona Ho@ kolokolo o keia Aha ma Honolulu, Oahu, oia ka manawa a me kahi e hooloheia ai po ka hooiaio ana la palapala kauona a me ka @ na mea a pau ke kue la palapala hooilina a me ka haawi ana i na palapala lunahooponopono.
Ke kauoha hou ia aku nei, e hoopukaia keia kauoha maloko o na nupepa Hawaiian Gazette a me ke @, he man nupepa i palia a hoolahala ma Honolulu, Oahu, n ekolu @.
Ke kauoha hou ia aku nei, e hoounaia na palapala kena @ mai a e kue ka hooialo ana i ka wa i kaheaia.
Kakauia ma Hon. @.
ELISHA H ALLEN, Lunakanawai Aha Kiekie.
@: Jno @ Barnard H.M.
917 3t
MA KE KEENA o ka Lunokanawai Kaapuni, apana Eloa ko Hawaii Pai Aina. Ma ka waiwai o KANAKA@ no Lahaina, Maui i make.
Ua heluheluia a ua waihoia mai ka palapala noi a HEPA w. a me K@ e noi ana hooponoponoia ka waiwai o Kanakanui k no Lahaina, Maui H P A i make, a e hooholo ia ka waiwai i ma hoo@. Nolaila ke kauohaia aku nei no kanaka a pau ke pili o ka POALUA, oia ka ia 14 o Sepatemaba 1873 ma ka hora 11 o kakahlaka, ma ka Hale Hoekolokolo ma Lahaina, oka ka la a me kahi i @.
ABE. FORNANDER.
Lunakahawai kaapun A @
Lahaina, Augate, 1@ 1873
717 @
MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apena Eina ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o KALUA@ k, no Halawa, Molokai i make.
Ua heluheluia a ua wainoia ka palapala noi a Kaiuau @ no Halawa Molokai H P A i make, i na hooilina. Nolaila ke @ oia ka la 3 o Okatoba 1873. ma ka hora @ o kakahlaka, ma ka Hale @ kahi i kohoia no ka hooiohe ana i ua nonoi la a me na mea @.
ABE FORNANDER.
Lunakanawai Kaapuni A @
Lahaina, Augate, @ 1875
717@
MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apena Eina ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o NAHU @.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a K@ Nahuina no Kaiulu, Lanai H P A. i make. Nolaila ke @ oia ka la 14 o Sepatemaba 1873, ma ka hora 10 o kakahlaka @.
ABE. FORNANDER. @
Lahaina, Augate 1@ 1873.
717 @
OLELO HOOLAHA
EIKE AUAKEI na kanaka a pau, @ KAHAUOLONO, kooa mau hooilina a me na hope i hookaui aka @ a me ka hapa @ ma ke Komohana Hema o Kahoaiai a me ke Komohana Akau o @.
K. KEELIKOLANI.
Ha@lain, Sept. @, 1873
718 4ts@
Makemakeia !
I KANAKA AKAMAI I KA HANA PIPI HOU, AKAMAI i ka hooiakalaka i @.
Me ke akamai @ ina he kanaka @.
B. N. EMERSON.
Wailoa, Oahu, Sept @ 7
18@
LIO NALOWALE.
$10 MAKANA
E LOAA NO KA UKU MAKANA I OLELO IA Maluna, i ka mea @ kuu lio k. ulaula laekea, i kunua i ka hao @
KAHALAUHINA
Maona, Augate 2@, @
NA MEA NANI E HIEHIE AI
NAUWE MAI [image] NAUWE MAI
MAHKA LA ELOAA AI NA PAPALK WAHINE Au@ kolomanu ano hou @, a me na pua nani e k nikoho al @ kapakah! Manuia o Keokoi ka moko, ma kahi o
L. ASEU,
Aia pu no malaila na HAINAKA SILIKA @. LEI AI kae weluwelu, a me na LIPINESUAKA puap@a weluwelu, e kuelu ai i ka makani.
NA KALAKOA ANO HOU LOA @ aleia mam@. Na KAEI SILIKA Nani, Na MAKALENAKALAKOA me ka PUAKEA, na A@API HULUHULU o na ano a pau, na KIHEI UHI hou e @ ai ka lino ana, na mea ala walanohea, e ku ai ka hoomau, a me na aila lukini e puia ai ka @ i ke ala. Na @ ume @ o kela aoo kela ano, na kamaa wahine o na ano a pau. Na loie kane o kela a me kela ano, na @ kalako@ a me ka keokeo. I humuia @. He makepono loa no hoi ke kua@ an mea i holkeia ae nei maiuna ke kuike. I mea o pan ai ke kuhihewa e maue mai no e na makamaka ma kuu Halekuai HIKIKIIKAUOENA.
L. ASEU.
Kihi ma Ewa o Aianai Nuuanu mauka o Alanui Moi.
Honolulu, Aug 27, 1875
712 1yr 768
Eike auanei na kanaka a pau ke oana mai i heia: Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ma ka la 2 o Aug@ 1875 @ aku au ia Mrs. E K KAMAKAKOA, i lunaa i hope hooponopono na kau mau waiwai paa lewa a waiho la ma Pauoa, a ma Kapohuluhulu, Hoooiuiu, Mokupuni o Oahu, lala ka @ hooponopono a e @ kuu inoa, iaia wale no ke kuleana pono e hiki ai. O na palapala, @ a pau i hana @ mamua a me na kae ia mai o kuu hope ma keia, ua lilo lakou a pau i mea ole, a o keia @ no ka mana.
Hanaia i keia la 19 o Aug. M H 1873 ma kuu wahi hoho ma @.
Inoa {Kawehena, kona X kaha
S.N. Kolokahiki
Kahaku.}
Mm P. Kalepa, kona X kaha
717 419 720
LIO KOMO HEWA.
Eike ananei na kanaka a pau, eia ma ko’u wahi noho ma Haimoeipo, Honolulu, he lio komo hewa. Kona ano: He lio hulupala, keokeo na wawae hope, @ muumuu, aole ona kuni. Ina aoloe e klila mai keia lio iloka o na pule @ aiaila e lilo loa keia lio ia’u. A ina e ike ka mea non ka lio, e pono ia kii koke mai me na Dala he $11.75.
AUAE
Haimoeipo,
Augate, 25 1875.
717 31@
NO KA MEA, ua koho ia inai au Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o KAONOHI @ Paiwa, Hololulu, ke pap aku nei au i na mea a apu, aole e pono ke hana ino i ka aina o ka mea make, a ina @ aie kekahi o ua mea make la e hoike koke mai ia’u.
J.P. GREEN, Lunahooponopono Waiwai.
Honolulu, Aug – 1875
716 4t
KEKAIOHA la aku nei na mea a pau ina he inoa koina ko lakou i ka waiwai o ELI MEEK, ina paha ma ka @ a ano e ne paha e hoike mai lakou me ka hoolaio kupono i ka mea nona ka inoa malalo iho iloko o na malama eono mai keia ia aku, a i oleia e hoole loa ia.
CHAS. H JUDD,
Lunahooko Kanoha o Eli Meek.
716 4t
Honolulu, Aug. 18 1875
KE KAUOHA ia aku nei ka poe a pau, aole i hoike mai i ko lakou mau auhau no ka 1875 i ka Luna Helu, e hele mai lakou e hoike ma ko’u Keena Hana mamua ae o ka la i o Sepatemaba, e like me Kaaawai. K noho ana ka Lune Helu ma kona Keena Hana i na ia pou mawaena o ka la 23 o Augate a me ka la 15 a Sepatemaba. O ka poe hoi aole i loaa na palapala pai hakahaka e loaa no ma koua Keena Ohana ma Alanui Marine.
CHARLES H JUDD
Luna Helu o Honolulu
716 4t
Honolulu. Aug 1875
He Aina Waiwai Nui
--MA KE—
KUAI KUDALA.
Mamuli o ke Kauoha a ka Papa Hoonaauao Hanohano, e kuai aku no au ma ke Kudala,
MA KA POAONO, NOV. 13 1875
Ma ke Alo iho o Alliolani Hale,
Honolulu, Oahu,
NO KE KOHO KIEKIE MALUNA AE o $8,000,
I na pono, kuleana a me na pomaikai a pau o ka Papa Hoo naauao iioko o kela aioa nui nona ka inoa.
KE AHUPUAA O WAIKAPU,
E WAIHO LA MA KA APANA O WAILUKU,
Mokopuni o Maui,
O keia aina paiahalaha a waiwai oni, ke waiho nei la mawaena o Maui Hikina a me Maui Komohana, nona na eka mai ka
Umikumamaono a Iwakalua Tausani,
He mau tausani eka o keia aina he aina maikai : kupono no ke kanu ko a me na mea ulu e ae inia e ioaa ana ka wai e lawa ai no ka hoopulu ana, a o ka hapa hui kupono no ka hanai holoholona.
E kuai ia aku no keia aina malana ae, ela nae he elima makahiki i koe ka hoollmalima. KULEANA ALODIO.
No na mea i kow, e ninau i ke “K” kauolelo o ka Papa Hoonaauao, a i ole, ia.
C.S. BATO. Luna Kudaia
Honolulu, Augate 10, 1875
715 3m
KE HOIKE ia aku nei ka lohe i na @ a pau, ua ae ia ka Palapala Hoollina hope loa a FRANZ BERTLEMANN ma ka Aha Hooponopono Waiwai a ka Hon. D McBryde, Lunakauawai Kaapuni o Kauai, a ua hoopukaia na palapala no Kapika Bertlemann, Christian H Bertlemann a me H Bertlemann, na Luna Hooko Kauoha I oleloia ma ka Palpala Kauhoa ma ka la 17 o Iulai. Nolaila ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau e @ pau ana i na waiwai o ka mea i mak@ a aie paha aia o hoike @ mai i na Luna Hooko Kauoha, ina paha ma ka moraki a ano e ae a o ka poe he mau koina ka lahou ke kahoaa ia aku nei lakou e hoike koke mai me na hoolaio kupono, i na Luna Hooka Kauhoha ma kahi o ka mea @ ihe iloko o eono malama, a i oleia e hoole loa la.
CHRISTIAN H. BERTLEMANN,
Lunahooponopono Waiwai o H. Bertlemann.
Moloaa, Kauai, Aug. 1 1875
714 2m
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUAHI HAWAII
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!
“ 13 Poakahi hora 5 pm No Hilo me Kaunakaka @ a malona mai.
“ 2@ Poaha hora 5 pm No Nawiliwili.
“ 27 Poakahi hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii
I ka huakai hoolele pipi @alaila, e hoala ana e hiki i Honolulu i ke ahiahi Poaooo.
Mana huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai hawaii mai, aole a haalea pua ia Kaalualu a hiki i ka hora 9 a.m. a mahope iho papa ; Makena a hiki i ka hora 6 a.m. a mahope iho @ ; aole hoi la @ a hiki i ka hora 9 a.m. a mahope iho paha.
@ HONOLULU@
A hiki i Kannakakai, a pela mainna mai. $ @ 00
“ Lahaina, “ “ 6 00
“ @, “ “ 7 00
“ Makena, “ “ 8 00
“ Mahakona, “ “ 10.00
“ Kawai@, “ “ 10.00
“ Kailua, “ “ 10.00
“ Kaawaloa, “ “ 10.00
“ Hilo, “ “ 12 00
“ Kau “ “ 13 00
@ Kaapuni ia Hawaii. 13 00
A hiki i na awa o Kauai, 8 00
Uku Kaapuni ia Kauai, 12 00
Uku ohua Hawaii @. 7 00
Aole aie @.
Ma Ka Hale Oihana @ palapala. Aole kuena o hope e @ aia wale no a kaa mua @ aku @, ka ole a kakauia ka @ ana mai.[@ to end of column]
OLELO HOOLAHA.
OIAI na hooko@ mai ka m@ nona ka inoa malalo @ i Lunahooponopono no ka w@ JOSEPH SYLVA o Waimea, mokupuni o Hawaii, i make aku nei me ke kauoha ole, ke hoikeia aku nei ka @ i ka @ e pau @ mai iaia, a i ka @ ana i @ aku ai e noi @ o kekahi mea kekahi waiwai o ka mea i make, ke kauoha ia aku nei e @ ka hook@ ole. D F SANFORD.
Lunahooponopono o Joseph Sylva
Honolulu Aug @
E IKE AUANEI na kanaka a pau @ mai, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hoolaha aku nei au i ka hoolimalima ana a na @ Aina @ i kua aina, oia hoio @ ma Lanai @ W. GIBSON, no ka mea noʻu okoa no @ mai ka moi Kamehameha III @ a mai ia wa mai, naʻu no i malama a i hoolimalima aku me na kanaka e noho ana @ o kela aina. No keia mea, ke ho@ aku nei @ ka @ ana a Mr. W. GIBSON i na holoholona o na @ a pau e noho ana maluna o @, oiai aole me aʻu ka hoolimalima ana. C. KANAINA
Honolulu, Sept. 3, @
HALE PAI KII
OWAU O KA MEA NONO K INOA MALAlo iho. Ke wehe nei au I HALE PAI KII HOU ma @ Koolaupoko. noia la. Ke kau leo aku nei au ia @ kaikawahine maka onaona, me na wahine maka@, na kekikane@ pua rose., na kanaka @ a oukou makemake, he emi no ke pai ana i na kili maanei a oluolu loa, aia ko u hale Pai Kii ma ka @ Heela a maiaila no hoi e ioaa ai ia oukou na ano lole nani o keia ano keia ano o na kane, na wahine, na kamalli, na mea hoonani no a pau, he kuai emi ioa me manuahi, e wiki e ka iawakua, awiwi hoi ka waiapo, pualu pu mai hoi e kamalii e ike no oukou iho, e oui i ko oukou makemake.
714 3m 72
ANIU.
OWAU O KA MEA NONA KA INOA MALA io iho, ka ka ia 8 o Iune, 1973, ua hookoho aku au ia na Mea Kiekie Ke Alii, W.P> LELEIOHOKU, i Luna Malama a Hooponopono no ko’u mau waiwai pau a me lewa, a iaia ka mana hooponopono o na waiwai a pau maloko o keia aupuni. A e hoolohe na kanaka a pau i kei oelo @
R. K. @ELIKOLANI.
Honolulu Iuiai 9 ’73
711 3m 723
DR. F.B. HUTCHINSON
KAUKA LAPAAU A KAUKA KAHA
Keena ohana ma ke hale Kuai Laau o Mr. STAEHZ. Kihi
o Alanui Papu me Hotele.
@
Na hora hana 9-11 A.M. 7
711 3nis 723
MAU HALE KUAI LOLE
EIKE AUANEI NA KANAKA A PAU, O Makou, o ka poe nona na inoa malalo iho, no ona nona na Hale Kuai Lole e ku la ma KAALEA a me KANEHOHE. Koolaupoko, ke kokala aku nei ma ke akea, e hoomau ia aku ana no ke ku ana o keia mau. Hala Kuai Lole, e like me ia ia keia wa. O ka hale kuai ma Kaalaea, ia Akana ka malama, a laia e hookea ai ka poe ale. O ka poe aie nia ka hale kuai o Kaalaea ina a hookaa ke ale mua a komo hou e aie, @ kuai manuahi no. Ina makemake e ike maka, hele malaila. O ka hale kuai hou ma Kaneohe ia Akonagi ka malama. Ke haiia aku nei ka lohe, e kuai manuahi a makepono loa ia aku no na ioie a me na waiwai a pau o keia mau hale kuai ma ke kuike.
AHUNA, AKANA & Co.
Koolaapoko, Iulai 2 1875
710 6m @
IMUA O OUKOU E NA MAKAMAKA Hawaii. Ke hoike aku nei au i ke akea, eia ma kuu hale kuai e ku nei @ alanui Papu, na iole o keia ano a me keia ano e pili ana no na kan, na wahine, na kamalikane a me ha kaikawahine.
E kuai ia aku no @ o oukou me ka makepono loa @ mahina ekoin. Nolaila e wiki, e naue, a e loaa
NO NA
KAMAA BUTI, KAMAA HAAHAA,
O keia ano kiea ano no na
KANE, na WAHINE, na KAMALII
a pela mema mea @, na PAPALE, o keia an keia no.
E hualia aku no imua o oukou na mea a pau e like me
ko oukou makemake. Owa@ no me ke aloha.
S. MAGNIN (Makanini)
Honolulu, Iune 19 1873
7 7 @
A.S. HARTWELL, (HAKAWELA)
LOIO!
UA MAKAUKAU AU E HANA, A E HOOponopono hoi i na Palapala Hooilina, Palapala Kuai, Palapala Moraki a me na mea a pau e pili aua i ka Olhana Loio!
670 1y@ 721
EDWARD T. O”HALLORAN
LOIO!
UA MAKUAUKAU IKE KAKAU PALApala Hooilina a kuai, ma ka hoaie dala pu ma ka uku panee haahaa no ka @ aina ; me ka kuhikuhi pu aku ma na Kapawai ke makemake ia, no ka hooponopono an i na waiwai @.
Keena Hana, ma Alanui Papu, ma o mai ka Hala Kuai o Mr. Ira Richardson, Honolulu 7@9 @ 721
J. PORTER GREEN,
KEIKI O KAUAUKIUKUI
LOIO!
E HELE MAI NA MAKAMAKA A PAU IO U nei, a na’u no @ kokua ia oukou imua o ka Aha Hoomalu a me ka Aha kiekie, me ka uku haahaa makepono loa. Aia kuu Keena hana ma kahi o ka Lunakauawai Hoomalu o Honolulu nei, oia ka “Aiko,” ma Alanui Kaelpa.
688 1y 740
LAAU OLA A DR. C.T. AKANA
Eike auanei na kanaka a pau ma keia, owau he kanaka i loaa i ka mai loihi ma ka oloolo wawae iloko e ekolu makahiki. A ua moe loihi ma kahi moe lloko o ia mau manawa, @ kuu @ nui e loaa @ he mau hoola maalahi ana a na Kauka haole, aka, i kuu haawi ana malalo o ko lakou akami, ua @ ka eha, a aneane hiki olke la’u ke aia mai kahi moe ae. A ua olelo pu mai no hoi ke Kauka e oki i kuu wawae, aka, aole au i ae aku aole no hoi i loaa la’u he ola, aole no hoio i oluolu. A ua au i na wahi e loaa ai @, aka, i ko Dr. Akana pake, i ka hoi ana mai nei mai Molokai mai, ua hele iho nei a imua @ Iapaau ana iloko o keia mau pule eh, ua loaa la’u ka oluolu loa. A o ka palahu o kuu ; wawae a ke kauka haole i lelo ai e oki ua ola, ke hele nei au i o aio me ka ikaika a me ke ola hoi. Nolaila, e ike a no @ hele mai i ke ola a me ke akamai o ke Kauka pake.
AHS LEE (pake)
Alanui Hotele me Kamika
@710
WING SING & Co.
PUHI PALAOA,
E waiho mau ana na palaoa a me na herena palupalu, Kihi @ Beritania. 703 1y 7@3
MEA HOU MAIKAI.
NA PEPA kakau Farani me @ keia ano. I hanaia maloko o kekahi pahu @. O ke @ o keia pepa ano hou, he hapalua a hookahi dala. Aia ma ka hale kuai ouke o.
@-705
H.M. WINI
E. STREHZ, (AI LUENE,)
HAAWI A KUAI
LAAU LAPAAU.
AIA MA MONIKAHAAE KIHIO NA HUINA o na Alanui Papu a me Hotele. Aia malama na Wa Ala a me na Wai Rukioi maikai @.
E hamama maa ana i na @a pau.
689 @ 741
OLELO HOOLAHA HOU.
E IKE AUANEI NA KANAKA
a pau loa, na Pake, Haole, Pukiki
a kanaka maoli ia
AHI (PAKE)
Hale Kuai ma @ Nuuauu, @. Hale @
e loaa no la oukou na mea a pau, @
ke kumukuai emi los, me ka makepono loa no. @ E loaa no hoi
Na MAMALU
@ KOA
PAHU LOLE
PAHU KUPAPAU
PAKAUKAU
PELA ULUNA
KAMAA MAIKAI
PAIKII
Noialla e eie nui mai oukou ma ko’u hale hana i ike pono i ka em i loa o ka [@to end]
Hooolulu Mar 12 1875 94 @ 720
KO DR. TROUSSEAU
[KAUKA FARANI]
HALE KAUKA A MEENA OIHA[@ to the end of paragarph].
Papu a me Kalepa
684 1y 73
FRIEL & LAINE (AIAMIAME LAINE)
NA MEA KUAI MEA AI o na lako a a pau @/
Halei uai malalo o ka Hale
Ms. Alanui Papa.
Honolulu. 670 1y 722
CECIL BROWN,
Loio a he Kokua mau Kamawai?
Ahe Agena no ka hooiaio ana i na @ hokupuni o Oahu.
[@ to end]
688 1yr 7.0
OLELO HOOLAHA.
NU HOU! NU HOU!
HE NU HOU HOU LOA!
--MA KA—
HALEKUAI O
AKE MA!
MA KE ALANUI PAPU.
AKAHI NO A LOAA
HOPE NUI LOA MAI
NEI IA MAKOU NA
LOLE NANI NOU LOA
O NA ANO A PAU.
--NOLAIlA--
E KUAI MAKEPONO LOA’KU
Aua makou i na waiwai a pau
Me Ke KUMUKUAI HAAHAA
--I NA LOLE—
Kilika Pua Nani HinuHinu!
HOU LOA NA ANO WAI LIKE OLE I IKE OLEIA MA—
MUA E HAWAII NEI.
Na lole LILINA halua ano hou,
MAKALENA lilina pua,
KALAKOA paaio ano hou,
ALAPIA nani,
HULUHIPA o na ano like ole,
KIHEI KILIKA pua nani,
KIHEI HULUHULU hou,
MUUMUU lihilihi keokeo,
PALEKOKI pukapuka anu@,
LIHILIHI HOU ano like ole,
MAMALU KILIKA!
Na PUA a me na hulu pale,
Papale o na ano Paikini hou,
LEI PUA NANI a me na Uhi
Kilika a ka Poe Mare,
UHI KANIKAU
Ano Hou
A me na Wehi e ae no o na Lede e Kohu ai ka hookikaha ana o ke Kaona Lai.
A PELA NO HOI
Na Lole Nani
O na Kane,
A LOLE MA KA APA.
O NA ANO A PAU LOA.
--A Me—
Na Mea Kohu e ae no hoi e
HAKAL I AI NA KEONIMANA,
E hao auanei a Linohau!
Nolaila, ke konola aku nei oukou a @ e hele @ mai ma ko makoe @ MONIKAUAAE, a e wae a @ a me ka MAKEPONO no oukou iho, mamua o ko okou kipa ana @ Halek@ na Keiki no o @ mai i na MAKANA @ LAKO MANAWALEA, me he Manuahi la, e like me ka hiki a me ka aui @.
ME KA MAHALO,
A.S. CLEGHORN & Co.
Kihi o Alanui Papa me Hotels
Honolulu, Aug 5, 1875. 714 3m. 726