Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 33, 14 August 1875 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA

POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XIV. HELU 33. HO OLULU, POAONO, AUGATE 14, 1875. NA HELU A PAU 715.

 

E Pau na Pupupu Kahiko !

 

E pani me na Hale Laau!

 

PAPA, PAPA, PAPA

O KELA ME KEIA ANO,

            -A ME-

NA LAKO KUKULU HALE

O KELA ME KEIA ANO, MA KA

PA-PAPAO S. G. WAILA MA!

            -KIHI O-

ALANUI PAPU me ALANUI MOIWAHINE, no ke Kumukuai HAAHAA LOA I ae like ka nui me ka makemake.

 

LAAU NOUAIKI!

NA LAAU KAOLA, NA PAPA MANOANOA, NA PAPA HELE, NA KUA, AAHO, AAHO LIILII, & @

 

LAAU ULAULA!

NA LAAU KAOLA, NA PAPA MANOANOA, NA PAPA HELE, NA KUA, AAHO, POU, AAHO LIILII, MOLINA, & @

 

Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula, Na Puka Hale, o na ano a pau, Na Puka Aniuni, o na ano a pau, Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.

 

Pepa Hale me na lihilihi.

 

NA LAKA PUKA

NA AMI-PUKA, NA AMI-PUKA LIILII.   NA KUI NAO

 

PENA, AILA-PENA, VANIKI, WAI HOOMALOO.

 

PAAKAI Helu 1, O PUULOA.

 

            E lawe wale ia no na mea i kuai ia keia Pa Papa aku a i kahi o ka mea i kuai mai, ina ma ke kaona nei, a me na Awa o keia Paeaina e like me ka aelike.

 

Aia maanei ke Keena o ka MOKUMAHU “KILAUEA,” L. MARCHANT, Kapena.

 

S. G.   WAILA ma.709 3m 721

 

NO KA AINA HAAHEO.

E ka Lunahooponopono ; Aloha oe :-

            Oiai au e mahalo ana i ka nani a me ka maikai o ka aina haaheo nei, aole a’u wahi e ae e haanui aku ai ia oe e like me Kohala nei, he aina i hoowehiia e na mala ko o na hui ekolu, he mau awaawa maikai a momona.   O Kohala nei ka oi ma Hawaii nei ma na ano a pau, a i ole ma ka Pae Aina holookoa nei no.   Ma, ka maikai o ka aina kupono no na mahiko hou, elua a ekolu paha, i hookahi ma Kohala loko, ma Niulii, i hookahi mawaho, ma na aina o Kaauhuhu a me Kahee, aka, i na e loaa ka wai, i hookahi i Pohakuou.

            He nui ka poe mikiala hana maanei, a ua hoike mai no ia i ke ano kuonoono.   A oiai au e noho ana maanei, ua hoopuiwa ia ka manao o ka lehulehu me ka eehia, no kekahi hewa nui i hopuia ma ka po o ka la 24 o Iulai, no kekahi haole e noho ana ma Maliu Honoipu, K. A. o John Asgut, i hoololi hou ia F G Padekena, mamuli o kona noi ana i ka Moi iloko o ka Aha Kukamalu.

            Mamuli o ka palapala hopu i hookoia @ E Kekaula, na loaa ma ia hopuia ana na ili pipi a hai ha 23, a me na lako puhi waiona.   O na ili pipi i laweia mai, ua okiia ma na wahi o na hao kuni, ina mahope a i na ma ka ai, i mea e ho@naloia ai.   Ua oleloia, ua hala na makahiki ekolu i hana ia ai keia hana, akahi no a loaa.   Ua ai hoi ka hapa nui o Kohala nei, a o Kohala nei a pau paha i ai i ka io o na pipi i aihue ia, no ka mea, he hale kuai pipi ko ka mea i hopuia ma ka Hui o Halaula, a malaila e kuai ia aku ai na io pipi i na kanaka.

            Poakahi, Iaulai 26-Frederick Padekena, kekahi keiki a F G Padekena, hoopii ia mai no ka aihue i na pipi elua no Puuhue.   Hooholo ka Aha he 18 malama ma ka hana oolea.   Hoopii i ke Jure.

            Poalua, Iulai 27-Hoopii @a F G Padekena, no ka lawe i ka waiwai aihue.   Noho ka Aha ninaninau.   Waihoia i ke Jure.

            Poakolu, Iulai 28-Hoopii hon ia o F G Padekena, no na pipi he 19 o ka hui o Puuhue, mamuli o na ili pipi i lawe ia mai.   Noho ka Aha ninaninau.   Waihoia i ke Jure.

            Poaha, Iulai 29-Hoopii hou ia mai o F G Padekena no ka aihue i ka pipi o Kahua.   Olelo hooholo.   Hookahi makahiki ma ka ha na oolea, koina $3.40.   Ua hoohalahala ia i ka Jure.   Hoopii hou ia no ka aihue in a pipi elua o Puuhue.   Olelo hooholo.   I 16 malama ma ka hana oolea, koina $3.40.   Hoopii i ka Aha Keena.

            Poalima, Iulai 30-Hoopii ia mai o F G Padekena no ke puhi waiona.   Olelo hooholo.   Elima haneri dala hoopai.   Elua makahiki ma ka hana oolea.   Hoopii i ka Aha Kaapuni Apana Ekolu.

KAHELEKOOKOLU.

 

HE NINAU I NA POO AUPUNI.

 

            Mamua ae o ko’u hoopuka ana aku i ka ninau maluna ae, he pono ia’u ke hoakaka aku i na mea malalo nei.

            Aia ma ka la 15 o Iune o keia makahiki, ua loohia ko’u kaikaina e ka mai pupule, ua wawahi ia na puka aniani o ka luakini, nolaila, ua hoopii ia imua o ka Lunakanawai a me ka Ilamuku o ka Apana o Hamakua nei me kuu manao na ka Ilamuku la e malama nana no hoi e hoouna aku i kekahi makai a mau makai paha o kona apana, na lakou e malama a e lawe i Kawaihae.   E like me ka malama ana a ke aupuni i na mai pake, a me ka Halemai o ka Moiwahine ma Honolulu, no ka mea, o ke aupuni ka mea nana e malama i kona lahui, ka poe i loohia i na mai, pela no hoi ka Hale Pupule e ku la ma Kalaepohaku i Honolulu.

            A maanei e pale au ia’u iho, ma ka la i olelo ia maluna ae, ua hoihoi mai ka Ilamuku na’u ka e malama, e kiai, e lawe i Kawaihae a kau aku maluna o Kilauea, na’u no paha auanei e lawe a hiki i Honolulu, no ka manao paha o ka Ilamuku owau ke kaikuaana ponoi o ka mea i loohia i ka mai pupule, oia ke kumu o kona hoihoi mai na’u ka malama ana, nolaila, e like me ka olelo ana mai a ka Ilamuku na’u ka malama me kona olelo pu mai i na e hoopoino keia pupule i ka pono o ka lehulehu, owau ke pilikia, nolaila ua kaumaha mai ko’u manao no keia olelo a ka Ilamuku.   Nolaila, i hai ae ai au maluna, a maanei e pale ana au ia’u iho, malia o pilikia io ka lehulehu i keia pupule ma ka’u malama ana, alaila maluna o’u ia pilikia, nolaila, ua hooko au i ka olelo a ka Ilamuku, a ke lawe nei au i kuu kaikaina pupule o Kaaihue ka inoa, a kau aku maluna o Kilauea, a hiki aku i ka Hale Pupule i Kalaepohaku ma Honolulu pau ko’u palena, nolaila, eia ka ninau :

            1 Na ke aupuni anei e uku mai ia’u i ka uku moku a me ko’u ola o ka noho ana ia Honolulu.

            2 Na ka ohana ponoi no anei e malama ka mea i loohia i ka mai pupule, aole na ke aupuni.

            3 Ua pau anei ka malama ana a ke aupuni i ka poe i loohia i na mai pupule a me ka lawe ana i Kalaepohaku ?

            4 Aia anei a uku aku ka ohana o ka mea i loohia i ka mai pupule i ke aupuni, a laila malama ka Ilamuku a me na makai.                                  Me ka mahalo,

H P Opua.

Hamakua, Iulai 30, 1875.

 

NO KE KALANA O KAHAKULOA A ME KONA MAU HIOHIONA.

 

            Aia no keia Kalana ma ke komohana akau aku o na Waieha, a o kekahi hapa ia o ka apana o Lahaina, he aina alopali keia i pakuku ia e na pali kona mau aoao a hamama ma kai, e huli aku ana ke alo o keia wahi aina kahawai i ka Hikina Akau, a he ake iki makai o ka nuku maliwai e pili ala me ke kai, o ko laila poe ka ike pono aku i ke kai o Hoomanunu, a ike no hoi i ka moku holo ae ma ka moana, a o ka poe ma uka aku, aole lakou e ike mai i ke kai, ua alai ia e kekahi wahi lapa e ku kalali ana mawaena o ke kahawai, o Lapaiki ka inoa, a o Haleino mauka iho.   Aia ma ka lae kahakai ma ka hikina iho, e ku ana kona puu kaulana o “Puukoae papa i ka makani” “Kuinalehua o Kaukini.”   A o ka mauna o Eke ma ke komohana, nolaila ka oleloia ana e ka poe haku mele kahiko.   “Hana ekeeke i ka ipu a ka makani.”

            Hiolo lua i ka pali o Leinaha.

            Ke kulana o ka noho ana o keia aina e hoowahawaha no ka malihini i keia wahi aina alo palipali haliuliu, i kona mau la mua o ka noho ana aku, a liuliu, alaila, e ike noia i na momona o keie aina kahawai, oia no na mea pilikahakai, a me na ia, he nui no na kanaka, e noho ana ma keia kahawai, elua Halepule e ku ana, he Hoolepope kekahi, a he Kakolika kekahi, a hookahi Hale kula kamalii, elua no mahele o ka hoomanao na kanaka, e like no me ke ano o na Halepule, pela no na kanaka, eia nae ma ka’u ike iho, o na Kakolika ka nui aku mamua o na Hoolepope.

            Na Kumuwaiwai o keia aina.   O ke pai kalo, i Lahaina no e kalepa ai ma ka hapaha o ke pai hookahi, he ikaika na ka, naka i ka hana, ha hoomanawanui i ka hana ana i kahi e pono ai.   O na holoholona nae ka luahi e kulilole ai i na pali, a a me na alu kahawai lehulehu, a malaila no e loaa ai kahi pomaikai ia lakou.

            Eia kekahi, o ka ia kekahi kumuwaiwai e kalepa ai, ina e ku ke akule a hoopuni ia, a o kekahi ano ia e ae paha, alaila, hele no lakou ma na Waieha e kalepa ai, a loaa no na dala ia lakou, a pela mau lakou e hana ai i na manawa a pau, aole lakou makemake nui i ka hele hana kumakahiki.

            Na mea hou huikau.   Ma ka la 12 o Iune nei he ahaaina uniki hula uliuli kai hookawewe ia, malalo o ke alakai ana a kekahi keiki opiopio oia, o William Kamalahea, no ka aina makani Kilioopu mai oia, aka ao aku i kekahi poe o keia Kalana i ka hula uliuli, “ka upena kou hoi a Kalawakua” e hei ai ka naau o na opio hooulu lahui, a e lilo ai ko lakou mau manao hoopono i mea palahe, nolaila, ua minamina au i na opio o kela kalana i ka lawe ia ana aku o ka owili giana pauda e kela kaeaea i hoikeia ae la maluna.   No ka mea, aole no i hana ia kekahi mea o ia ano i na wa mamua aku nei, akahi wale no, no ka mea, he wahi aina awawa maluhia no kela ai manao nui hoi i ka pono lani, a i keia manawa, ke kau aku la ke ao omamalu o ka hula ma kela kahawai a’u i ike ai he poe hoopono, nolaila, ke kau leo aku nei au i ko Kahakuloa poe a me ko na wahi e ae e kiai oukou i ua ike elima o ko kakou kino, o komo ia auanei ke kihapai maluhia e ka enemi, oia hoi ko kakou naau, nolaila e na opio o kuu lahui, mai ho@@-hui i ka hewa, aka i ka pono no.   Abenera Kahananu.

            Waihee Maui Iune-1875

 

KA AIE MILIONA.

 

            Ma kou ahonui e ka Luna Hooponopono, ua haawi mai nei oe i kauwahi o kau Nupepa no ka mea hoike manao, no keia mea ano nui, a ke au o Kalakaua I i hapai ae nei, mai oi ako ko’u mahalo ia oe, a me kou Luna Hooponopono, ina e wehe mua olua i ka olua Nupepa e kamailio pu ia me ke Kuikahi Pan@ili@e, no ka mea, he mau mea keia me he paa mare la.   No keia kumu kamailio, na pono ke hoomaka ka hana maluna o keia kahua.   Eia ko’u mau manao i kukulu ma ka aoao e koe ana.

            1 Ka aie ana.   2 Kahi e aie aku ai.   3 Ke ano o ka aie i m@naoia.   4 Ka hana me keia dala i   aie ia.   5 Ka hope o ka aie.

            1 Ka aie ana.   Ua piha aie ka lahui i keia wa, ma ko na poo aupuni lawelawe ana, mai ke au mai o na Moi i hala ; a ina e helu pono ia ka huina nui oia puu dala aie, ua aneane e $400,000 ; a e hoopa oia ana ia aie nui, iloko o 19 makahiki e hiki mai ana.   Me na hakoko ana iluna o ka lahui uuku, a ilihune, e hookaa ia ai ia aie nui.   Ke kamailio nei kakou no ka aie hou aku i ka Miliona Dala Nui.   Ua olelo mua ae nei ao, me ka hakoko ana ko kakou hookaa ana i ka aie mua : e heaha la ananei ka’u huaolelo e olelo ai no ka aie Miliona.   me ka anai ana, ulupa ana hookaumaha ana, auhuu koikoi ana.   Ua ae ia ma ke kanawai no ka aie aku, mawaena o 10 makahiki a me 20, ka loihi o ka aie ana, ma ka 7 3-10 keneka no ke dala i ka makahiki.   Ua loaa ka ukupanee, no keia aie, he $73,000 no ka makahiki, a pela no i na makahiki a pau o ka noho aie ana, a ua oleloia no ma ke kanawai, e hookaa ia ka uku hoopanee, i kela eono malama, keia eono malama, a o ke kumu aie i ka pau ana paha o ka manawa ; a pehea ?   E kaa ana anei?   Ma ko kakou ike ana, he oi mau aku na hoolilo ana imua o na loa mai, a hookahi mea maopopo, aole e hiki ke hookaa.

            Ke hoemi nei ke Kuikahi Panailike i na loaa, alaila, e oi nui aku ka mahuahua o ka aie, a o ke aha ka hope ?   Na kakou a pau e noonoo iho keia.   A ina e olelo kakou, e hiki ana no ia makou ke hookaa, alaila, me ka auhau kaumaha loa, koikoi loa, e hookaaia ai ; a e oi aku ananei ko Hawaii uwe ana i ke kaumaha, mamua o ko Isaraela i ke au o Solomona.   Ua kaumaha lakou no ka hana a lakou i makemake ai, a o kakou hoi, ma ko hai makemake, a me ko hai pomaikai, i kauo ia ia kakou iloko o keia hooluhi.

            Ua oleloia e ka Panku 6 o ua kanawai la, e lilo ana kauwahi o keia Miliona Dala “i i mea hookaa no na aie mua,” a’u i olelo mua ae nei.   “Kokua ana i ka oihana maniai” a o kauwahi, ma kauwahi e ae a ka papa e hoolilo ai, o ka olelo mua, he mea hoomania mai ia kakou e hoonanea ai , aka o kona huelo awaawa, e mau ana no kona pana ana me ka welenia o ke kaumaha a e paumaele pu ana hoi kakou a pau.   “A no ke kokua ana hoi i ka oihana mahiai.”   Ua ike kakou i ka awahia loa, ke haliu aku kakou i hope.   Ua kukalaia ka mahiko a Wale i Hanalei Kuai, no ka hai dala i kokua ia ia, a ua poho nae ka mea dala, a o ka Hui o Sam Allen ma, ua kaa ole ka hai dala.   Ke mahiko o Lui ma Waihee, ua lilo, me ke poho o ka hai dala, o ka mahiko Onomea oia ana no.   Ka mahiko i Kaupakuea, haule poho no, ka mahiko o Kaiwiki, poho na ona mua ; a poho pu o C C Hailaki, he mau umi tausani dala.   A pela na dala a ka Moiwahine Kalama i hoohana ia ma ka mahiko i Kaneohe, komo pu iloko o ka moana eleele o ke poho, a lilo pu me kona aina pu, ma ke alanui anei o ke poho e hoohana ia aku ai ke dala i molia ia aku ai ko kakou mau iwi e hoohana hou ia aku ai ; keu a ka hoopailua o ko’u uhane i keia alakai ana : owau wale no paha, a o kakou pu paha, mahope loa e hoike au ma ka Puahelu i ka heluna o na aie.

            2 Kahi e aie aku ai.   O ka mea nui paha a ka aupuni e ake nei e aie aku, i ka dala a ko waho poe.   Ua hoomakaia paha i ko Amerika Hui ia aie dala, a heaha la na mea i hanaia, he neo paha, heaha hoi, aohe lohea mai mawaena o na aie aupuni, na kanalua loa ia na aie aku i ko waho poe, a pela no ka manao o kahi poe makamake aie i waena o kakou, aohe o lakou makemake i ko waho, e aho no iloko n@@ I ka manao o ka mea e kakau nei, he kue no oia ia mau ano aie elua, ina i waho, a ina i ko loko nei.   Ma ka Pauku I o ke kanawai, ua oleloia.   “E aie aku ka Moi ma ka moa maikai o ke aupuni Hawaii, i ka puu dala, aole e oi aku i ka moliona,” a heaha ka waiwai oia inoa maikai i ka manao o ka mea dala ; a i na aole e hiki i keia aupuni ke hookaa i keia puu dala nui, e lilo   anei ka inoa maikai na ka mea dala, a koe ke aupuni no kakou ?   Pela no i ka nana aku ; nolaila, aohe no e loaa mai ana ke dala a ka mea dala i ka makemake o ke kanawai, aia no a pau poo, pau hiu, ke aupuni iloko o ka moraki ia aku, alaila, loaa mai ke dala a ka mea dala.   I ko’u manao, oia no ke kumu nana i hoohoka mai nei i ko kakou aupuni, ma kana huakai aku nei i ka hikina.   A me he mea la, ke ike nei na alakai o ka Bila Aie Dala, i ka hemahema o ke kanawai, a me he mea la, ke kau nei ko lakou maka imua i ka Ahaolelo e hiki mai ana, ilaila e hooponopono hou ia ke kanawai, pau ka okoa aku kakou a pau i ka morikiia.   Ke haukamumu nei i waena o kahi poe, ke hele kaapuni nei ke Kiaina o keia mokupuni (Hawaii) e hookouokono i mau Luna Makaainana kokua i ko Iakou aoao ma na apana o keia mokupuni, penei kekahi o kana olelo.   “Aole makemakeia e komo nui ka poe kuokoa, he pono ke komo nui ka poe e kokua ana i ka “ Aie Miliona, a me ke Kuikahi Panailike.   He hana kohu ole keia a kekahi mea i hoaahu ia e ka hanohano.   Ua lohe ia kana olelo, e hookonokono ana i ka Hope makai nui o na Kona nei i Luna M. no Kona A. a ia Mr Luna K. apana hoi no Kona Hema, a ua loheia, e kaapuni hou mai ana no oia i ka malama o Oct. e hiki mai ana, no keia hana no.   Na ka poe ku i ke koho o kela a me keia apana, e wae no oukou iho i Luna M. no oukou, aole o ka hai onoonou aku.

            O ka manao ana, he ahona ka aie ana i ko loko nei mea dala, manua o ko waho ; a i ko’u, ua like no ka hewa oia mau mea elua, no keia mau kumu.   1 O ka aie ana i ko loko nei, e aie ana no i ka haole, no ka mea, he haole wale no ka mea dala e hoolawa ai ke huihui ae, a piha ka miliona.   2 A ina hoi i waho, i ka haole no e aie aku ai.   3 He haole no ka makuahine nana i hoohanau mai ia Aie Miliona ma o Hon S Kipi la.   He nane huna keia, a o ko loko aku, he alanui hoopoeleele ke hele ana ae iloko o ka poino.   Ke kue nei au i ka aie miliona no ka aie aku ia waho, a ia loko nei.

            3 Ke ano o ka aie i manaoia.   Ua like ole ka manao o ka poe kau kanawai o ka M H 1874 no keia aie ana, he okoa ka kekahi a me kekahi ‘ a o ka mea hoi nana ka Bila Kanawai ka Hon S Kipi, he oki loa hoi ia, aohe hiki ke hoakaka ; nolaila, o ka hapanui o ka poe kau kanawai i kokua i ka Bila i waena o na Hawaii, aole no lakou i ike i ka io o ke kanawai, uo ka mea, oia no mawaho o ia aha kau kanawai, ka mea nana maoli keia Bila kanawai o ka lau wale no ka ka poe kau kanawai i ako, a me na hoakaka ano hookamani ana mai kekahi poe mai.   I na kakou e kulou akahele iho ; eia kakou iloko o ka aie noi manoanoa loa, i ka ole i kahi hihia nui e komo ai kakou iloko o ka aie nui ana ana : a o kakou mai o a-o, ke uluhua nei, ke hoowahawaha nei, a ke ake nei, e hooemi ia na lilo ana i mea e hookaaia ai ka aie, aka, ua komo mai la he mau mea awahia loa iloko o keia mau la kupilikii ; ka hoonui loa ia aku o na haawina hou iloko o ka Bila haawina.   Ka aie miliona ; ke Kuikahi Panailike, nana e hoemi i ka waihona dala o ke aupuni, he pau dala nui he $100,000 a oi.   Ka hooemi ana i na laikini kuai Opiuma : A ma ka mea hou ano-e loa iloko o ke Kuikahi Panailike.   I loaa ia Amerika Huiia ka mana kauoha i ke aupuni Hawaii e hana e like me ka Amerika Hui ia makemake, a ua aeia aku.   O keia mau mea a pau loa, ua ku mai ke kahoaka imua o ka noonoo ; e ka@@ ia ana kakou a pau i ka hikiwawe loa o ko kakou hopena, o ke kulana, noho aupuni kuokoa ; a ina he mea nui imua o ka Lahui Hawaii ko lakou noho kuokoa ana, ua pono i ko kakou aupuni, ma o ka Moi la,-Ke hoopau aku i keia Kuikahi Panailoko-Ka aie miliona ana.   E huli ke au ma ka hooemi i na lilo i loaa ai he pu@ dala hookaa aie.   I ka hahai ana o ahaolelo k@@ kanawai M H 187@ ma keia mau kumu hana i haawi ia na lakou e hana, ua kani ka aka a ka l@@@l@na, i ka hei ana o kana mea i makemake ai.

                                                                                                                        (Aole i pau.)

 

            HOUIA E KA PIPI.

 

            Ma ka Poalua, la 3 o keia mahina, ua ku iho la o Kalaniwahine keiki i ka pipi, mawaena o na bora 2 me 3 o ka auina la i oleloia ae la maluna.

            A me nei ke ano o kona ku ana.   Aia ua keiki nei ma kahi o na kanaka e pepehi ana i ka pipi, mamua o kona hiki ana ma, laila, hookuke aku la na kanaka iaia, e hookaawale aku oe ia oe mai kahi aku o ka pilikia e pono ai, aka aole oia i hoolohe mai, mahope iho o ia manawa, komo aku la o Kanakaonae iloko o ka pa, a hoohei aku la i ua pipi nei a pa@, kahea aku oia i ka mea iaia ka wili e wili ana, oia hoi o Keaniani k. i ua Keaniani nei e noke ana i ka wili me kona ikaika a pau, o ka lele mai la no ia o ua pipi nei iluna a komo aku la ma ka puka, a ku ana iwaho, ia wa ana i lele mai ai, ua nui loa ka alu ana o ke kaula.   O ua keiki nei hoi, aia oia ma ke kau wahi kuono kokoke loa i kahi a ka pipi e ku ana me ka nee ole aku, o ua pipi nei hoi, huli mai la oia a haka pono mai la kona mau maka huhu i ua keiki nei.   O kahi a@ loa o ua keiki nei o ka lele ana aku e hopu i na kiwi, o ka wa iho la no ia i hooko koke mai ai o ka pipi i kona inaina wela ma ke kino o ua keiki nei, a waiho aku la ua keiki nei ilalo, hooho ae la ia i ka leo pilikia, auwe, auwe o’u mau makua.   Ua pili aku la hoi ke poo o ka pipi ma kahi o ka lina h@o, oia hoi kahi e lawe palena ole ia ae ai o kona ola.

            Mahope iho o ia wa, lele aku la o Kanakaonae me J Kuh@@wi a hapai ae la i kona kino nawaliwali iluna, a laweia aku la i ka hale me ke kahe nui ana o ke koko, kahi hoi a ka eha i hookahua ai i kona kino, aia na ia ma kona aoao hema, malalo pono iho o ka waiu, ekolu iniha ke ana puni o ka puka, aole nae i ko@n@ loa ka hao iloko, aole hoi oia wale kahi i eha, aia kekahi maluna ae o kona kueinaka, i ka hoohalawai ia ana o ko’u mau maka me keia mau pilikia manaonao   Ua kulu pakahi iho ko’u mau waimaka maluna o ko’u papalina me ko’u hoomaopopo aku he lahilahi wale no kahi i koe a komo nohonu loa aku ka hao iloko, o ka pau koke no ia o ke ola, nolaila e makaala oukou e na makua i na wa a pau.

B KELIIWAIWAIOLE.

Kawaihae, Aug. 6 1875.

 

KALAIMA ELEELE.

 

                        Keena o ke Kilohana Pookela o ka Lahoi Hawaii, aloha oukou ; e na keiki o ka hale hooluhi o ka lehulehu.

            He mea kaumaha no ia’u ka manao ana e hoike aku i keia mau @l@a weliweli i pae mai iloko o keia apana oia hoi na hewa Karaima eleele.

            Na Karaima i mua o ka aha apana o Kona A. Hawaii ka Moi kue ia Wahineaea k. no ka pepehi ana ia Kamaka k. i olelo mua ia e kakou ma na Helu i hala, malalo o ka hoike ana a Kaea k. a me Keaweluahi k. no ka mai mau no ke kumu o ka make ana.   Hookuu ia ke pio.

            Iulai 9-Ka Moi kue ia Kailiino k. no ka hewa “moe n@ha” Kailiino moe me kana kaikamahine ponoi, Kalua w. hoopaa ia no ke kau hookolokolo Kaapuni.

            Iulai I-Ka Moi kue ia Thomas J. Bright Kamaki hapahaole o Kailua, no ka hewa wawahi hale, a komo a hono e moe me kekahi keiki kane o Kaluai k. o Kahaluu, no ka hookahi o ka hoike.   Ua hookuu ia.

Iulai 20-Ka Moi k@e ia Kahao k. pupule hoao e pepehi ia Kahuenui k. Kaipo w. ma ka po.   Eia i mua o ka aha keia hihia kahi i hana ia ai.

            O keia na ulia iaoiao i pahola ia mai i luna o keia apana, aku ma ke ano eleu o ka Hope makai noi, ua ulua mai lakou i mua o ke Kanawai.   Ua mahalo piha no hoi makou i ke ano o ko makou L K apana no ka kupono o kona mau olelo hooholo no keia mau Karaima.   Oia na mea hiki ia’u ke hai aku, aole paha he apana i like @e Kona A. nei ka poino a me ua hilahila no ka @lu mau iloko o keia mau mahina.   E aloha auanei.      J W Kawaiolohia.

            Kona, Hawaii, Iulai 24, 1875.