Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 31, 31 July 1875 — UA PONO ANEI KE KAHU EKALESIA KE HOOMAHA NO KA AIE O KA EKALESIA IA IA? [ARTICLE]

UA PONO ANEI KE KAHU EKALESIA KE HOOMAHA NO KA AIE O KA EKALESIA IA IA?

Ua koi ia mai »u, • bai aku i kei» m»1o-) Q«, no ko'u ike »na i o» f»e» i hoike i» m& ; ke Kooko», Helu 16, ra»Ufo ok» p»oc. | Oit hoi, ua hooholo kekahi ek»le»;a ma ke- i h«la«ai an» s e boom»b» ke K»bu, aia a pau k» aie o ke ek»les*» i ke k»» m&i tc In* pel», e», oa pooo aoei i ke Kaho ekaleaia ke hoom»ba oo ka aie o ka ekaleai» ia ia ? Oia hoi, e ooho UveUwe ole ioa baaa tnaa, i na Looa me sa hoahaoae hoi ia mao haoa. M»moa o k»'o paue »oa aka oo kei& b»«*aia», eaa mai ia'o, e Uw« mai *o i koi» mao mea malaio oei, a e o«o« i».

) I. £• K*bo ck«lesj*. 1!, Ka ekaUai». | ni. K» oka i hooholoi», m» k* palapala j kmhea. ! | I. Ke K«ba ekilesi«. He k*o»k« i wte ia oo ke «o oei he kisw« o» les«, b« »w ; i booQ»ao«oi», o k»n® haot, o ke k<»i. roalimi, o»oa pooo t n» b»p% (Ek ) kī*t i n» i ' eoemi, i k* ilio b«e Ikiua, be», 10» i ike oi* | ; » k» eoemi, e hele mti «oa • boopoioo • ko- i 04 koe 00, kaoa ako, kip«ko me ka pah;- ; kao*, koi U»o, oielo • ke A*a* f ti« a pio kt eoeoai, % <a«ke hoi, a aobee, a iao&kiia,: alaiU p»o. £ al»k*i ia latou m* na maooa ; ul;uli, o& k*'ti*w»i hoihoi, aa waipooa e b«- j mi li e booibo t a hooiuoe boi, i momooa i ; miikai ka ili, bola &c. oia ka Baibil». E hai ako ia Ukoa i ke oia raa o e pue-; : naae i ka bereoa o ke oia, e lawe mai i na : aiea k»bko a me na mea hoa mai k» pahu i bereoa nai msi (Baibaia) e awiii pu ibo i; i ono, i maiamaNma ia wa, e haoai ako, e ■ i hanai mea, i oia lakou. E kaeua oui ako i ia Ifsa kona uhaoe a me boo» koko maoa. 1 ioko o keia alakai aua, e oaoa pono i - ; na iu», oa pali, oawa, ia iao ak», ia 100 ; ; aku, o haule, make, eha, a ina haule, e wj- ; : ki e kokua e huki, loa i eha, e oioioi i ka | j ai'a, !a*u, a &e. j | O keia mau haoa a paa, he m»u hana ha- | nohauo, a oia hanohauo kai iii iho i k? Kt- : j hu, a he uui aku 00. E kiai mau aoa i oa j j wa a pau, me ke aloha. E kau niao aua na | I maka o ke kiuo me oa aijiHa o ka oaao ma-: | luna o ua ohana hipa, o ke kaoawai o kooa : i hale, oia ke aloha. ! j 11. Ka eka!esia. Oia ka poe i huipu a | pauieie ia le.su ko iakou oia, i ae ia aku i kooa noho lauakila ana. Ua kapa mao- j popo ia lakou o oa hīpa o ko ke Akua kula. Ua hoolilo lakou ia lakou iho no ke Akua, ma kona auo he makua, a he poo nui. O keia poe kai olelo ia ua kuai ia i ke koko ; waiwai io o leau Kri&to. La ae aku lakou j i na pomaikai laui, a o ke kiai ia lakou, oia I ke Kahu ekale3ia. K noho pu, a e kokua i aku kokua mai, ma ke apo o ke kuikahi. £ ouho pu ma oa wawae o leso, me he Maria | ia e heoiohe aoa. Hanai inai ke Kahu i ka i ! berena o ke oia ia lukou, a hanai aku hoi iakou i ke Kahu i ka berena o ke d»ia uku : hoi, e like rae ka hiki, oiai na aoao elua,, pehu i apo pooo ia e ke apo gula. j 111. Ka uku i aelike ia. Aia ma ka ps- \ lapala kahea kahu, ua haiia ia uku a me ke ano o ka hookaa aua &.c, na ka ekulesia i i keia uku i liaawi aku, oia ka hunai kahu. I | Ma ia uku, ua eelike na hoahanau a pau, e | uku pooo aku i ke kahu, i kela wa, keia wa, i e like me ka palapaia. j A oiai ke kahu e lawelawe ana, a i ka ! malama hope o k» makahiki, eia uae aole ' kaa, koe no he 50, 60, 70 paha d;»la i koe aUila pau ioa mai. No ia ike aaa o ke kahu, aole i pau i ke kaa no kona pilikia loa ; hoi kekahi, oolaila, ua noi aku oia i na Lu-j ua, a i na hoahaoau paha, e huipu me ia, a J e kuka, no keia koeua. Ia wa, uanoi aku ke kahu ekalesio eaho ; I no e hoomaha au, a kaa pau mai ka haoai ; kahu, alaila au lawelawe hou ma ko'u ano j kahu, me ia mamua. Ae mai na hoahanau, ; o ka pau oo ia. lua e noho lawelawe mai ; ke kahu, nui loa ka aie Scc. Ua pau ae la na mea ekolu i ke kanana ia, a o ka pane koe uo ka ninau ana. Aole pono i ke kahu ke hoomaha oo ka aie o ka ekahsia. I £ ae hoa mai oe ia'u, e ka mea heluhelu | o lawe hou tnai i mau mea hou, a kokua i | ko'u wahi pane. Heaha ia ua kumu o ka ekalesia ? Auhea oukou ? ITe mea mau ma na ekaiesia a pau, mai Hawaii a ka aie mau aua, aole ia he mea hou, eka, oo j ka oinau, e ae hoa ia'u e pane, pane aku. ! A malia paha/ nou e ke kahu ke kumu o keia aie ana. Ua lohe mau au, i ka oleloia, kaa ole, kaa oie, aie, aie, ka ekaiesta i ke kaliu, e uhi aoa, uhi waie paha maiuna o oa hoahanau, oiai, oia dala, na lakoa e oku mai, a i ka wa t kaa oie ai ili iho la oo lakou paha ia hewa, a he oiaio anei pela ea 1 Pela io no—kahi wa, aole i na wa a pau peia kon ike pooo. Aole au e hoole ae, i | ko iakou hewa, ua hewa no, a e hat ae hoi | au mahope. I kou nana aku nae, ma ua hoike akaka, no ke kahu kekahi kumu o keia aie. Peoei ia. I ka wa i hea ako ai oa hoahanau ia oe, eiai oe ma ka ekaleaia e, peuei ue hapa o ka )etn i bea iaoe " a ma ko ma- j kou ike ana ia oe m&mua aku nei, ke laoa nei ko makou manao, a lilo aaanei kou lawelawe aoa īwaeu» o makou, i mea e pooo ai ko makoo mau uhaoe &c. A i kaawale oe i na mea e hīhia ai o keia ao tJ &c aoao 22 o ka boke Uwe lim». Oiai pah» t ia lakoa i ike mak»'i ia oe i ko ai imoa o ke anaiua, t» h«iolelo aua, ike I»kou ia oe, ha m»kaok»u maoli oo ī ka hai* olelo, pilipono ke poolelo i oa n»ao olioli - ke anaioa, monuoa launa ole, me he oiauu | | ia oe e kikah» ao», me he aoeia la oo ka j I iaoi mai, me oa ebeu ser«bima. A oī»i o» ! pela a elo», kolo paha, aia »e la oa eaaoao o ke »oaina. A w»bi paba a lakoa peoe»; aa kupono oia oei i k*bu no k»kou, eia n»e •ole e hiki oa paa ioa i ka ekaieaia o Lahaioa paha A oo ka weia loa o ko lakoo mao ohane a oe, nolaila, oa bea lakoa la oe pela. 1 ko'o hiki ana m»i, i na la moa, eta k», ! oa holo m»o no ka m»nao. I ka hal»w*i aoa o ka N. H £oaoe!io, oa hea takoa e kooaoko ia oe. ▲ no ko ka aha ae ana, aa

ko >oQho U oe, i kaA«»hip«, ta*koa, i Geat- | r«U, i ktp«&» 03 k» moko •kaleai*. I fca mai, oai kaa Uao», o» b«- : ltwti Stbitt, o» pib* o, " Lei Koh*!* i k* { ooko d* kaoaka." Aole be btx>b«iak&U i o* U*a 00, !a«oa olaula me k» ekalcsia | k*« p«a oui, 40U d*U qo kt h*o«i, oiaoea ■ 0 fc» p»u aoa o k& m»k. uii* a» haiolelo, • ka i k» »»□« o o* uh«&e pol .'ei, oii na m«t, ; »ke o« mak»po, oU o* make, o« oopa u» I hele, ue b«psi l»ke po o» Inna iluo». a | ku poh«i «loha po me oa pehomo oie ku«- I bo «wai ea ea na halui po<pua be u, be oi> oao, he oU aka. he ol« maī. Aavsre ! poeoeikai kakuu es ? Ae, ae, «ahi a na hoo ho b»kilele. A oiai oe mi keia makahiki moa, ua ko- : koa ia kou unu, aole mea kue, iluoa ua liid« a pio, os holo ua kokua e ae, a o ka hope, " aole uo ia e ho.i oele ami, 9 | Eia hoi, i ka iua o ka makohiki, ike aai la : oa hoahaoau, ua hoeini iho oe i kao baoa, ; ua aoo pupu, a i oie, oa ike ia oe e Lap i ■ aua i kou lima e imi i haua hou ae o»u i i Luoamakaainaoa paha Luua e ae hoi paha. ■ £ heie am paha oe i oa hale e paipai a\ i \ koa b*ruts itio. A i ke la noho ooe pu oo ; kekahi e ao aoa bi>obul.ihuli ani, e hoioo ; pilikioo aoa, me he aneU U no ka po. 1 ke mai oa hipa ia oe e ake aoa oe e komo i ka j Ahioleio, oia hoi kahi e puio ai, e kau ai i i na kanawai, na pahi e ako ai i ka hulu o ua i bipa, a koe iho o ka ili i ka uaua. 1 ua i i puka ole lioka, hoopepe iho i ka Uao a ke alii. A i oie ia, ioui malu paha i haua aupuui, haua e ae palia, Pehea la ka manao o uu h< ahanao i keiu ? E ia paha ka iakou, ka ! he pouo ole ko kakou kabu. Hele mai | oia i ka wa pule oui, no ka haiolelo, aole ano eehīa oka poolelo, e iike oo ia mamua, j he uialoohaha auo hekiii pa muloo, Scc no | ka mea, ua eeaa ka uhaoe hemolele ruai ka I puoawai ae, a ua lele loa, oia ua la hoio barot*, imi oihaua &e. j Oiai oe īloko o keia wa, ea, ua emi ko | na hoahauau aloha ia oe, ua maalili boi, ao 1 ka pau koe, "a he au ko ka hale." lla pau pu hoi ko lakou heahea nui mai ia oe, he ano eena, he manu pili uiua, he maka paweo. Ano emi na auaina oiai he koekoe pu wale uo, Eiui iho kou wa» haila, | a i ke ana ihwai mnu. " Eia k>4 hapa mua o kou hanai" wahi a na Luua Ekileeia. I ka lulu ana aole lawa, pe.a aku, a pela aku, o ka aie i ka pau ana, he 50 elala ia. Holo ole la, no keaha la, Eia | aole wela o ka mahu, he huihu', aole he ahi, I ua pio, he ole ke kaa o ka huiia, a uele i ka holo. Eia boi, Alalia paha, oiai ka hapaha mua, ho aie, no ia aie, ua haku oe, i munaoe pili aoa i ka pono ole o ka aie Sto, noke kaoua ! nae no keia no. E olelo mau ana paha oe { la S-»bati aku ia S-»bdti ako i ka aie, a lohe ; I mau na hoahauau, pakuwa, a uluhua, iua- ; lua, Sic. A malia paha hoi, o kou mau ano a pau, ua ano e ae i ko ka wa m'ua, a ua paipai j mau aku paha oe i ka aha luna no koia mea, J nolaila, pau ka hie, ke anoaoo, a he opala wale uo i koe, he mea puhi na ka makani, a he pulupulu hoaa hoi ko na kapuahi okolehao, a uo na umeke nala pioika. A no keaha hoi kou mea i lawe ole ai i | keia aie, hai aku i ko oukou halawai hoi a ; na kahu, a na ia aha hoi e hoouna ae i ko- | mite paipai ? No ka mea, ooe no ka oi a j ka noouoo ma na mea a pau, a no kou aka- j mai, i koho ai na ekaleeia ia oe i kapena. Ma kou ano, be kapeui, i ike ai oe i ka latigu a me lonigu i ole e ili ae ke Kilauea ma na pukoa lulii o na kuaau, Me ia ano au e ike ai oe, e pono ia oe e imi i ka mea naoa | la, » o nuutt i ka \a, inabioa, hoko, i loaa ka I lon<gu, a e imi ka loa ini» na inile a e lawe i 1 ka ihu e hiki ai i o aha kahu la, & e hai! ako, aole ani ? j Ina, me ka hui kahu ana, aola no e pau ia pihkia, mai pauaho oe, e nana hou aku no ia Ahahui e, o ka mokupani, a ua ia aha e hoouoa mai i komile. A i pau ole, mai le« ; i le ka oili no ka huna, e uaoa ia A. H. E o ko Hawaii Pae Aiaa. A i pau ole, uaui pau ole ana oo ia ua imiia. I ka pau ole ana o beia pillkia, e aho i hookahi i koe a paa. Eia ia, e haoa aka i na ho&haoan, heaha la ke kumn ko oukou o hookaa ole mai, a malia o hai mai, i ko mea a i ko mea, alaila, e noonoo iho no oe, aole 0 ka lili ae a kaii hoi ma koa aao he kahu. Mai oleio oe e hke me ka mea a'u i lohe ai peoei ; I kahi hoahaoau e pule aoa iloko o ka haiepnle paha, ahaie haUwai pah§, olelo ae ka oia, e ke Akua e aloha mai oe ia l makou, a i ko makou kahu hoi, no k« mea, j he oaaupo loa « he iiawawa hoi a hemahe- [ m« Ke I ka pau aoa o ka na pule, olelo ( ako U ke kahu, aole pono, oo e me« e po'e , 1 ko'o naaopo, a mea a mea, kai no hoi, i hoonoho ia mai au i k«ho t oo kou naauio, aole oo kou oiaopo Scc. lua i ike oe uou ka hewa a oo Ukoa hoi kekahi hewa, eta ka pooo, e onhi ako 00, inoa o oa ek»!es<« mai hiiahila t koo aoo kaha, • oia oo ka hem®hem« oui iwaeoa o o* kahu • pao no iakou keia pihkia. A ike mai o» hoahaoao i koo niihi, aiaila, e «e iakou ia oe, e hookau i kou pahi, a opa, e »ko i ko Ukou bula. A e oiuolu oo ee me lakou, a e mare b«o ia oe ote ka wabio« i ooho pooo «I «UiU, eia ka olelo, nao no e hoopiha i koo waihoa» & ho. A pebe«, aa haoa anei oa i na mea a'u i hai ae 1« malnoa M ni oi haoa e ae m«i, • hoole hoi &c, A ioa io «ou kekahi hewa

0 ke*a %se o'»«, *UiU. e hvK»tn»hA ke *e, j 1 mea e u«i loe »1 kei» Peb»e i» j k>o m*n»o, in* i ike o« e ū\ »o» koa mok«, » ; e heeiele omi ce i k« hoe. a e oUiIo »e, e bo: | »o emoe oyn, e oui Io« »o*oei ki i»i »»* o \ kt moku, kti &ot, e Iloao oe e ioii i ha mei ; e pikeie li koo eooko, io» lo«» iol« hoi oi» | oo» A pei* oo keie, ka ekahesi* he ili *o» ; kei«, he * e hooiu»t>» oe, i eeoi »i ko U ; koa hilioti »q« i» oe, » • like aie kei* ol«». ; 10, »te * ka»w*l« k» popoki, p»*o» n» iol«. j PeU no koi. I koa U i hooooho»» »», »* ; Uoohiki ia oe, e maUm» i» ek*iesi» ei* n*e, | ke Uud* «ko oei oe i wahioe m»ao»hi, oo- | Ui'.a, huho oi» l* » *ca i k* waiu, oi* kao j e t«e oei.—E»* ho». E pooo »nei e hooma- » ba ae ke k»ho, a ka* k»bi aie uuku, » o»» ; •* hooai»h» o»e k» w» i m»k»uk*a »i o ke j Diab»lo e k*ou i k o* aooauo ioo e* ? i Kupooo auei e waiho i k* euaoelio e o!» ) ai na uhaoe a kaa ia aie, oiai, o ka uhane ka mea oai ? A e blo aoei oa a»e llii», i | paoi e hoopaa ai i ka eaaoeiie oaui, i aia- ' oao mai ai oa ekaleeiA kahu pooi dal* a eoea ho». «scc. Eia ka Paulo : " Auwe au ke hai ole aku i ka euaoelio, * roe keia, ; He pobo ia'u oa niea a pau i loa» »i o Kr sto ia'u. He pooo auei e hoooa- ! ; ukiuki ina hoahaoau oo oa wahi apaua ; | d4la mailuila lilo «ale ii n» welo \oie 1 \ | Nolaila, eia ka w& e»e inai ai i»'u e pa- j I ne »e uo keiA nlele. iHe pooo aaei ike j i ELahu e Wih;» oo ka aie o ka eka-1 ltsi*iaia? Pane. Aole ! ! Kolaila. oa pooo no i na Kaha ke 000- | 000 pouo, i ole ai e hlo ka Ukou bdua i i mea e paumaele ai ka laahia o ka oihana. j A mai iuqī oe i oihana ouu, oiai oe ma ke:a | oihana kiekie a pookeU. Scc. loa i pilikia j loa oe e ke kahu, a ina i kokua ole ruai ua : i hoahaoau ia oe, ea, e nooooo oe, a e ma- | ! aao hoi, aole oo i pokuie ko ke Akua iiina, ; e hiki ole ai laia ke kokua mai ia oe. Oi j ai, ina oo oa ekalesia ke kuuiu o kela kaa ole ana, e houpai mai ana uo oia ia lakou, oiai oo hoi, aia iaia oa mea a pau. Aka. ina nou ke kuiuu oia aie aoa, ea, aUilu, | aole oia e paui ia ee, o hoop.ii mai oia ia oe, iaa aole noo, makena ua pomaikai, he waipuna e pii aua i ke kumu o ka wai ola. A ioai imi oe i hana hoa uau, oiai oe m* keia oihana, a aiai ake aku oe e pii i ka mauua kiekie ae, m»lie o na dHgere o kau mea ana w«U, ua Uaule mau iUU». No ka mea, no ke Akua oe, a no ke Akua ia, e | haoa oe uie kau talena, e hana ia me kana ! talena, a na be Akua ka Oua e hoonui, a e hoouka hou iho, e lawe a e hoaoele Aooai lui paUa o kau pu, he pooo no ka pohaku paea, a o kela no ke kukae pele, eia n»e, m=» oi e oe.

£ lulu oe, e k«oo, book#h«» t wae'e, Kip»> i i 10, a e ID»0«0 ibo, o» leh»*» no « l»we mli i fc» m»o »o» »e. F«l» boi, e Uw tf l.weiK.i» b»n.,»« ko Ak.»e»l.«..Mr,a hepihkU, .heolaola, w.iw.i, » .l'h»nc, m.oa» . pololi, m.h.10 » 0.h.10 ole ... Ei. k» me» »k»k», e koo keik", pn <n»i Ilon» oei, ei» k. b« luoak.naw.i k'ekie oe. he ho» oo n» Moi. b« kohin. ; «k» e oe i me» » i n>e», »k», ° Aku», »Ulo iho, i «uwehekik». ooion» ae »oa «ole t hiki, he kamali» ike ole i k» k!e kow*li, e iuo»p«, • P«?** * ko - N" 1 » 1 '*. he roes makehewa ke k'ikoo »ko i o. * 0 n» mtk»n» m&ikai » p»o oo loa» in»i. E oiaoao pu boi lao», o ka oihaoa Kaha ekales»a he oih*na nui a kiekie. aole ooa !q» eu* ke »o oei. Ua hoola k» oihaoa lo io, kuhio», luoakaoawai kiekie, » peU'*o, \ ke kioo p*Uho w%le no ; aka o knu ia Uua elaa, ke kino » tne k» uhaoe. Maanei, ke waiho haaha» »ka oei aa i ko'u »loha i ke ake». Kai'aiiaao. [ E Kauahaao, aok? makou i i kau leia loloiahili » kakau l«ma popoka, » awle to» no hoi v»e i malama a hoolohe i ko ; m.kou rul« ( o«« ho». " ®° ,e e kakau m * j aoao e\u» oke k»uana. M £>a p*ha k» lo- ; ioa kopuuo nou uo kela paoe mua au ia ) Rev. J. Kaohaoe : Mai itn» hala oe i kou j hoa uoho," Sol. 3:25, oiai oia me o« ma i» I kuUn». PeU oo hoi oe e kamailio i»ei i jlo hii kee oku oe eh*. 44 Ma» h, op»»paa ! haia ole oe ke kauaka, In» ao»e oia i | haoa hew» aku ia oe." p 30. " Mai uana ; oe i k» pula iki,' ; e poao uo oe e hala ole, ja e akamai ike »o aku. Ulele.] j He Olai inai uei ma A»i» t r ukn, »u» : hoohinuia he mau hale, a kokoke paha e | »Ida tau3in> ola kino i p;»n i k;) inake.