Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 27, 3 July 1875 — HOIKE A KE KOMITE. [ARTICLE]

HOIKE A KE KOMITE.

I KA PERES!DF.NA, Hon'. C, K, Bihop, o sa Papa Hoonaauao. Ale ka mahalo O makou, ke Komite Hoike o na Kula La Hawaii i kohoia oo ka Apaoa Kula o Koua, Mokupuni o Oahu, ke waiho aku uei i ka makou Olelo Hoike imaa o ko oukou Papa Hanohano : Ua ooho ko oukou Komite Nana Iloike kula oo oa la eha, ka nana aoa, a me kalioike akahele aoa i na kala la Hawaii o Kooa'Oahu oei, me ba ninaninau pa ana hoi i oa mea hoonaauao i aoia itoko o na kofa, a wa hiki kopono ia lakou ke haawi •ku i ko lakoa mahalo ma kekahi maa mea, a e (ft*bfclo ole boi ma kekahi mau mea, e like aae ia maUIo nei: kaoit ikb. : ' Ua'mahalo ke Komite i ko nakama h»o--ikaika lo ana oi m fcnmc*maa o ka ike, n» ka mea, na ikew -ke ano bolo»oa o na pokii,—me ke koho pololei ana i na hua pak*hi, paia*. pakolo, a peia aku ; a me ka neo ga|>apu o ke aoia *fra oi oa mo a pau e ai aa kauoalii a ike i ke aoo oai bua palapaha, a me k» heluūela maikai aaa. Ua hiiinai ia keia holomua ma ia »oo ma o oa paipai ° aa ** < hala, a me na hooikaika aoa o ke Kahu, a ine aa Luoakala e hooholo aua ia aoea. No ka mea o ka puana puaiu ana mai t ka heluhela kaaheie aoa, oa haoaia ia mau mea ae ka elea nui t a peU soe ka hoomaa aoa e boopaaoaao i na ra!a o ka' heluhela «oa —§ o ka hoopii p&kahi aoa i oa huahelu, palua, pih», a palima, mai ke kahi • hiki i ke kaoalima', a

huotOQi SBA» m* i* aa»u aou, ua paaai bu» fa mai oo i» e o* pokii ro«k» bik*w»we lo» NOUIU U4 ike» m»ī*a* o bootksik« •»*, *I#P° o0 ** a» ao »ss peU ta* 'wp* »ko. 5o *S PIHLA ASA--I 3fA HUA. ps* ike ke Ko«&iU it» tet e ca kamilii ku » m» ke pe-U »o* ®ai i oa boa me k» bikt**we ; ioeh«Uw oi *ko ko Ukou holoaoa ike pel« mamoa ok» j beiubeltf mna ; no k* roe#, n» pe-U»i k» poe | jx>fcii <u» na haa pakolu a pa-hi, m» n» hua j paooo, »01 »ka. Aole i m»h*U> to» k» j tn;te « kei» haa«i ana i Qt p«-U maw»bo 3S j 0o» haawioa t'belah«)oia. Maloko ibo o □a paiena o ua haawiua i helohelaia e poao ; ai ioa kooiu e haawi aku i oa pe-U ana. | EiA kekah», ao!e oo Ukou i mahalo i ke pc-!a bnohoi ana mai i oa mamaU-oUln elu» | a ekolo iloko oka wa book*bi, e like me ' ka kekahi man kooiu » hoom*a ai i ka lakou J mau haumaua ma ta aao. He aUkai bema- j hem* ana keia, a e līlo aoaoei «a he mea e | hoohuikau wal» ai i na mamaU-olelō kek«-! hi i kekahi; a malia hoi, e M» ananei ia he j mea e hoohuikau pu ai» na mamali-olelo ma ] ke kakau ana e line me na kakau»ima hai- j kau afta"*a"kekab» poe haumana i ikeia—E j hooki loa ia na hoomaa pe-U ana o keia aoo. Aka, no kekahi poe kuinu keia hemahema, a ma o lakou no e kalai akn ai. O ke pL-la ana mai o kekahi poe haumana i n* ! huaolelo Beritauia ua makaukau kekahi, a | makaukau oie kekahi; aka, aote nae ia i lilo | he kumu e hoahewa aka ei ke Komite no j ia hemahema. No ka uie», ua maopopo no, he mea paakiki i ke kuaiu i ike ole » ka puana aaa o ua huaoielo Berititiia, ke aoa'<o ; 1 ka lakou mau haumuua 1 ka puaoa pololei aua i ko lakou mau aoo leo ; aka hoi, ma ua makaakau kup<"-uo kekahi kumu e hoomaa aku i ua hanmana i ka puana pololei ana oua huaolelo Beritania oa pooo no ia ia ke haiia aku e hke rae ka htki. No k» mea, he uian kula oielo Uawuii keia ma ko lakou uno nui, nolaiU, o na ieo Uawaii a pau ka ke Komite i hilinai nui »i. No ka Meluhelu a.va. Ua makaukau ka hapauui lo» o na haumana ika helnheiu, (ka poe i hki e heluhelu) ua puaua pololei ia na hua a pau a me ua hopuna olelo me ka pahumahema ole, a he kakaikahi ka poe i puaua pulolei ole inai. Aka, aole i mahalo ke Komite ika heluheiu aua mai o kekahi pue, uo ka mea, ua hoomaa ia lakou e hoala kiekie loa i ka leo ma ka palena o na kiko hoouiaha pokolo a pau, a kohu hoopuiwa no ika hoolohe aua, —ma ke kiko kahi wule oo i kuu iiio ai ka leo ilalo, Ikc heluhelu ana mai me* aeia, ua kulike ole me ke kaooailio maikai uua ma ka olelo Hawaii. Noluila, ua muuao ke Komite, e pouo i na kumu e kala» maikai aku i ka leo heluhelu o nakeiki, i kulike ai ko lakou heluhelu ana me ke kamailio maoli ana. Aiko ke &o<nite inakaikai ana i na papa i aoia ma ka buke Aoheluhelu, aole uo i holomui loa ke ao aua ma ia buke, he kakaikaln na kula i m«»kaukau lea, a o ka hōpa nui, aole i makaukau loa i oa rula a me na loina o la huke. Akft, ua mahalo nae Ke Komite i kekahi mau ku-

mu ma ka ikaika i ke ao an:i, i na rula o ia buke 0 liko la mo ke kumu o lioma k., a me keitubi mau kumu e ac ; uolaila, ua manaolaua ke Komite e holomua aua oa ao aua o ia buke keia hope aku. No ka Helukamalii u mc Hei>unaau. U* uiahalo ke Komito i ke ao oeo pap«pu ia aoa o ka Uapanui o na haumaoa ma keia mau buke, a he kakaikahi wale oo ka poe i auo paheuiahema ; a ua maopopo oo hoi ia lakou, aole i ao kikokikoi waie.ia, a aole oo hoi i maa paauaau walo i na haumaua, aka, ua hiki oo ke oooooomaoli iho. He kakaikahi nae ka poe i huli ka Heluaaau ; a he aneaae hookahi hapakolu o na | haumana i huli ka HeUi-kamalii, < a o ke | koena ako i ka hapa o ka boke, a i ka hoo. maka aoa o kekahi. | No ka Arimatjka. Hoū. Aole i huio loa k« ao aoa tna keia bake, aka, ua makaukau oae kekahi mau haumana iiapa ma na wahi i aoia ia lakou. O ke | kiekie toa i aoia ma kei.i buke, ua hiki aka | i ka mokuna 6, a he kakaikahi loa oa hiu- ! mana i hiki aku ilaiia. 1 ka manao o ko I Komite na aoo lohi ioa ke aoia aoa ma keI ia boke, me he la ua hoopaakiki ia ko oa I kamalii ooonoo ana ma ia buke, oiai. o ke i kiekie i loaa i kekahi mau haomana ma ka [ Helunaao, oa oi loa aku >a mamua o ka | mea i ioaa ia lakoo ma ka Arttt»atiks. No kx Hoikero*ua Ma kela buke aote be kala i huli ka buke ma ke so ana, aka, oa rn»hafo oae ke I Komite no k« makaokao ma oa wahi i aoia, a oa manao makoo e holomoa anaia boke j i ke loihi aku ke ad aoa. No ka m#i he bu-1 ke maikaī ia, ua hoomoakaka l«a la ke aoo i | aui o oa mea a pau i ptlt i ko ka lleNioa oei.! Ma kekahi oiau kai», «a boolho*a ia be bu. i ke ao heluhelu oo kekahi mao papa. Aole! i ®*b*lo loa ke Komiie i kooa boolik}ia aoa be buke heluhah) oo oa haueoaoa 6 ao* ai, oUiualawa oa bukc ao heluhelo oo q% haomaoa. Aka boi f i ka 000000 aoa ma kekahi aao, aa maoao ke Komitc be pooo «o e baaaia pela i kahi wa, a e kike i» hoi oa ao aoa miwaeoa ooa a me ka boke ao heluhelo, e like me ka mao»o aoa o ke kumu be pooo ; t mea e hookomo moa aka ai iā ike iloko o ka haumoa ; aole nae ma ke

■i, -11, - ; ' .„0 c hoolilo ai he buke betabefo <n™ ao ; Ko n Kas»bum». Aole I m»k»kw k. h»p««> o »* k»n--».o» m» k<f» !•»» *»> o*» ike - b, !>» »• kol. i (Dik»ak*u. »o k» ooi b( bem>h era ,. 0» ma**o keKo»>«e e booik»ik» ooi i* ke «« ini i ke k»k»uii!u» moloko o o» ku!«, a c lioom»»i» hoi m» ke k.k.o »m iloio o o» pep* me k» mik». E hoom»k«ok»oi» ke- ! k»hi » rn»l«ra» i» i'oko o a» buke k»k»oliI m» 00 o» «> hoike koU. io» p»h* he m.o ( bake k»o»B» i k»h»ia u» h«» komu k»k»o ! lima ma ke kele»we. » i ole u. he m»o buike k»n»ti» pab» i k.k.o m.ik.i i» o» hu. ! aUk.i kak.ulim* e ke kuoiu. i. N« *A Masao HA*O. ! Ua emi loa UU hooul« noonao iwieoa oo« koU, be kak»ik%hi loa o« kuU i I ikeU ka m»kaokaa »• ke«a fne» : o ka ha- { paooi he oele loa. Ma kekahi kula, na ke * ' koenu no i hkku oa manao a haawi aku i ka ; haumana e heluhela mai. Mo he U, hooka- . ; hi, a ©Ua pah» k*U i »kea k* makaukao o j : kahi poe haumaoa unku oia keia mea. U* ; | muuao ke Komite e hooulu mahuahua ia 1 aku na hana o keia auo iwaena ona kola ; | ma keia hope aku, no ka mea, he hana hoo- i f ulo HOOOOO »•« : Na Haioi.elo a me kik* Aole i mahalo ke Komite i ka hapanai o lua haumana i haiololo mai. Aole maikai j !o ko »U'u» mai, ke kohi ana ooa limn, ; a me na onrna o ke kino, a pila me ka leo. Aka, hookahi a elua paha knla i ikea ka makaukau ina loīna oka haiolelo ana. 0 _ ua numumanao i haawiīa. ua maikai uo. Ooa paio a me na olelo irike i haawiia, na wiahalo ke Komite no U rn«d Ua j waeia mau kuoiu paio kupono i ha- | kuia na olelo, a ua hoike«a mai me ka maik|i| mo U e paia io apa *•# me kb kamiUioniaoli i(i. • EW uo ¥ ho6tfea\Tfa ak(i m han» fioa ola ano. | No NA HfMENL XJa mahnlo ke Komile i m himeni i meU | ia mai eua pokii maUlo oke aUkai ana a ! Mr. D. Keaweamahi, a me ua olelo i haku- | : ia ma kekahi mau mele. Ua ku ika hoe- j lanalana ana ika manao, ame ka hoohnuolj

ana. Aka, o na himeni i meleia niai e na i pokii malalo o ke alaksi aoa a Mr. Kaulula»u, ftolc i mab«lo loa ke uti keI lakoli ki leo» i Ue tnftle as» i keīihi, ua | kauo loa ma kekahi, a paewaewa hoi ma I kekuhi, a ho hap»» i n;a>kai. Ak:», no koua ! hou loa, e like me kaua lioike ana mai " he j 40 wale no la" o kona ao ana ; a me ka j " loihi o kahi i hele ia mai Wailupe a hiki j i Moanaiua," o—" aole i pau pono oa kula I i ka heleia iloko o ka la hookahi," nolaila, | ua maoao ke Komite, he rnao kumu iopaha ia i holomua ole ai kana ao ana. Malia, e loaa 10 oua no paha na hua maikai o kana ao ana īna e loihi iki aku ka manawa. Ua inahiilo ke Koimlo i na hiaeoli melo ia mai e Romo k., a noe Roma w,; a he pono uo e hoomauia oku na ao himeni kaokoa ! ana o ia mau kula noalalo p ko iaua mau i kumu i keia wa, oiai, ua ikeia no ka niakaukau. No ka Hanalima. Ua mahalo ke Komile no ko Mrs. Kilikina Uaua, (ke Kumukula kaikamahine o \ Romt) hoomau i ke ao ana i na hauaiana | uia ka humuhumu a nie ka ulana lihihhi, a | ua hoikeia mai makou i kekahi o na mea j humohumu i hanaia e lakoo. Ua hotke pa | ia mai no boi makon, iloko o ki wa I hala i ee, ua loaa mai he kadakola komamokahi i di»la mailoko mai o oa mea i hanaia e na haumana, a i ka la I hoike ai kaaa kula t ia | wa puunaue like ia ai ua mau dala nei ma- ! waena o oa haumana nana i hana. ; 0 n» mea i hoittei« ae ia maluoa, oia ke I kulana o na kula i keia makahiki, a i ke kaulike ana me ko ka makahiki i hala, ua ano oi ae ko keia. No ka mea, ua holomua kekahi mau kula, i he hapa na kuli i emī ■ '■ »;<. r, i hope. ' ~4 L y . » | Ui mlrtfao ke Konoiie, īie jJot»b e 1 waiho aku i kekahi knmu e hoala ia ai na ! mauao ake naauao iloko'o na haiimaua. ; A i kunia hoi'kekahi e hooakea hou ia aku ii na hponaauao ana ma ka olelo Hawaii : | 1 E haawi maka ia ia na haomaoa oi a pan o kela a me keia papa, maloko o na j knla, naauao o ke keiki, a pela hoi e boohauoli pq ka manoO 6 ki eiakoa* j 2 E hanaia i buke Piliolelo no ka olelo j Qawraii, a i buke « aMa ai ma oa kula au- I puni Hawaii a pso ; i kahua e hoomoikaka lea ia ai na ano a pati i pili i ka olelo ana. ; No ka piea, ,he |i«ai%h<|(Di o«»i k>%*keia, % be p<too e b«fc«i§V*i IwlWke oo qo ka oielo Uawaii. , 3. £ kukuluia i kula—wae no keia Apa- | n», kahi e aoia ai h*om«aa makaukao S o keU a me keia kuia i na mea hulo kiekie | ae, a m« Oi bok» b«oifti«iio of ae ; V!ft>o- ; mikiukao i» ai lakop oo ko kono aoi i oi j kula kiekie. No ka mea, ua poho waleka I mauawa kupooo o ke keiki i makankao'ma i na 90* h#l». no k» HW o ka bapa nui o ka | manawa o ke kumu mi ko ao ana i n« pokii lulii. O makou tne ka haahaa. E Mikalemi. ) G. Wr Kiwūha, p Kothite. D Honolola, lahfc $8. 1875/ Ke knlana o oa Kula i hoopooopoooii e ke Komite Hoiie. Komi k ( mikele ppia,), .. a©| a .... | I ••< ... 1 Waikiki kii \ J |

1 r*UAo U e | a o M»M« t# t 2 2 fcaravt»uli... 2 M «kiki g K*ocn»ktptli Kilihki: 2 9CfcQ«keU He*u 3 K»w»i«b«o v 3 M»emie 3 Panoa.. 3 W«i!ope ;j UoMiio» &jt&t 3 £*i*4ukfti. (atbele 4 Rojm 4 K«om«k*pi|i . 4 Ro!b» W. 4 Kiiihuk* 4 ki0«)to« 0 k*« kaim • ut Kuiao UioiMi. I' Hela.... I k:*«iwia 3 o He.u 3