Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 21, 22 Mei 1875 — Page 4
This text was transcribed by: | Craig Howes |
This work is dedicated to: | Alan MacGregor |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
HE HIMENI!
COMING NEARER.
Royal Diadem, p 119.
1.
Ke hookokoke mai la
Ka Aina lai mao,
Hoea ke kahakai la
Mawaena o na ao;
Ikea ka lama nani,
Poha na mele lai,
Lelele na uhane,
I ini e komo ae.
Ref. Kokoke no e komo, komo, komo,
Kokoke no e komo
Ia Aina lai mao.
2.
Pa ahe na makani,
Moani ala mai
Mai kela aina nani,
A make ole ae,
Ka Aina maha loa,
Ka Aina oli mau,
A hui pu na hoa,
A ike ia Iesu,
Ref. Kokoke no e komo, &c.
3.
Ke hookokoke mai la
Ia home lai ma o,
Hoea ke kahakai la,
A ane pae kakou,
A noho a mau loa,
Me Iesu nana e kai
Ia kakou, e na hoa,
I kela aina lai.
Ref. Kokoke no e komo, &c.
HAWAII
HAAWINA KULA SABATI
HELU @10. SABATI, IUNE 6.
KUMUHANA—Samuela ka Lunakanawai.
PAUKU BAIBALA. 1 Samuela 7:5-12.
5 Olelo aku la o Samuela, E houluulu i ka Iseraela a pau ma Mizepa, a e pule aku au ia Iehova no oukou.
6 A houluuluia’e la lakou ma Mizepa, a hukihuki lakou i ka wai, a ninini aku la imua o Iehova, a hookoai lakou ia la, i aku la, Ua hana hewa makou ia Iehova. Hooponopono aku la o Samuela i na mamo a Iseraela ma Mizepa.
7 A lohe ae la ko Pilisetia i ka akoakoa ana o na mamo a Iseraela ma Mizepa, pii aku la na haku o ko Pilisetia e kue i ka Iseraela. A lohe ae la na mamo Iseraela, makau iho la lakou i ko Pilisetia.
8 I aku la na mamo a Iseraela ia Samuela, Mai hooki oe i ka hea ana aku ia Iehova, i ko kakou Akua no makou, i hoopakele mai ai oia ia makou i ka lima o ko Pilisetia.
9 ¶ Lawe aku la o Samuela i ke keikihipa omo waiu, a kaumaha aku la ia mea a pau i mohaikuni ia Iehova; a kahea aku la o Samuela ia Iehova no ka Iseraela, a hoolohe mai o Iehova iaia.
10 A ia Samuela i kaumaha aku ai i ka mohaikuni, hookokoke mai ko Pilisetia e kaua mai i ka Iseraela: hoohekili mai la o Iehova me ka hekili nui maluna o ko Pilisetia ia la, a hoopuehu ia lakou; a pepehiia iho la lakou imua o ka Iseraela.
11 Hele aku la na kanaka o ka Iseraela mawaho o Mizepa, a hahai aku la i ko Pilisetia, a luku aku la ia lakou a hiki ma Betekara.
12 Lawe aku la o Samuela i pohaku, a kukulu iho la mawaena o Mizepa a o Sena a kapa aku la i kona inoa, o Ebenezera, i iho la, Ua kokua mai o Iehova ia kakou a hiki ia nei.
PAUKU GULA. “Ma ka hoomaikaiia mai o ka poe pololei, e hookiekieia ke kulanakauhale.” Solomona 11:11.
Mele Him. 116. 7-8 Leo Mehul, C Saera p 206.
1
Hamau ! Kani mai na lira
O na kini oluna’e,
Iesu ke Lii lanakila,
Iesu ke Lii e ola’i.
Cho: @: Haleluia ! Haleluia ! Haleluia !
Amene :@ !
5
Lawe i na lila gula,
A hookani nui ae,
Nani, nani, haleluia
Ia Iesu ke Lii maikai.
Cho @: Haleluia ! Haleluia ! &c.
Pule I hiki wawe mai ke aupuni o Iesu a piha ka honua i kona @i.
NA NINAU A NA KUMU
Lohe kakou ma kela pule i ka lawe pio ia ana o ka pahu berita, a me ka make ana o Eli ke kahuna nui me ka lunahooponopono, me kana mau keiki hewa elua. Pehea ka loihi o ka waiho pio ana o ka pahu berita me ma Pilisetia ? Mok. 6: 1. Pomaikai anei lakou ma ia mau malama 7 ? Hai mai i na pilikia i hooiliia maluna o lakou. 5:2-1, 6. Mahea keia pilikia mua ? Mahea ka pilikia elua? p 8, . Mahea ka pilikia ekolu ? p 10-12. A no keia mau pilikia kuka pu maluna Pilisetia a hooholo o hoihoi aku i ka pahu berita; maluna o ke aha, a me ke aha hoi e hoihoi aku ai ? mok 5:11. 6:2-8. 10, 11. Nawai i alakai i na pipi kauo kaa ? Hiki anei i ke Akua ke alokoi i na pipi? Heaha ka ke Akua @na i ka boki o Balaama ? i na manu koraka i ka wa ia Elia? I na liona iloko o ka lua me Daniela? a hiki ka pahu berita ihea? Pehea hoi kanaka o Betesemaka? p 12-15 Heaha hoi ko lakou hewa a me ka hoopai ana? p 19. A hooho lakou pehea 7 p 20. A kena ia wai e kii i ka pahu berita p 21 Aia mahea Betesemaka me Kirietialima? Aia ma ke komahana hema o Ieresalema. Nawai i malama i ka pahu berita ma Kirietiarima? Pehea hoi ka loihi ? mok. 7:1, 2
Samuela ka Lunahooponopono. Heaha kana kauoha mua ? p 3. Hoolohe anei na kanaka? p 4.
P 5 Kauoha Samuela e houluuluia na kanaka mahea? No ke aha? Mahea Mizepa? Aia maloko o Beiamina ma ka aoao akau, e pili ana ia Silo, a ia Gihea. Elua anei oihana ia Samuela, he kahunapule, a he lunakanawai?
P 6 Pehea hoi na kanaka, ka lakou hana, huki wai, a pela’ku? He wai aha keia ? He wai inu paha, he wai mohai paha, pohihihi no ke ano o keia wai. He hookeni kanawai anei keia? e like me kela Oihanakahuna 23:27? Aole paha. He hookeai ku i ka wa no ka mihi ana. Mahea ko Samuela hooponopono ana?
P 7-8 Pehea ko Pilisotia ? Pehea hoi ka poe Iseraela? Heaha ka lakou kena ana ia Samuela?
P 9 Heaha ka Samuela i hana ai ? me kona kahea ana ia Iehova ?
P 10 Pehea na Pilisetia, ia Samuela e kaumaha ana i ka mohai kuni? Heaha ka Iehova hana kupanaha ? A ua aha ia na Pilisetia ? Pihoihoi paha lakou i ka hekili, a auhee aku io ia nei, a oluolu na Iseraela, a luku nui aku?
P 11, 12 A pau ka luku ana o kanaka i na Pilisetia, heaha ka Samuela i hana ai ? Kapaia keia pohaku owai ? Heaha ke ano? Pohaku hoomanao ehia keia?
Mele. S-7 Leo
1. Samuela, Samuela,
Lunakanawai maikai;
E Manuela, E Manuela,
Oia ke Lii oi ae.
2. Ebeneza, Ebeneza,
Ka pohaku hoomanao ;
Iehova ke Kokua
Ka Pohaku oia mau.
NA NINAU A KE KAHU.
Na Makua. Heaha kumuhana o keia Haawina ? Samuela, ka lunakanawai ehia keia ? Helu mai mai a Oteniela mai. Gideona, me ke aha oia i lanakila ai? Samesona, ma ke aha kona luku ana i na Pilisetia? Samuela, ma ke aha kona lanakila ana ?
Na keikikane. Pehea ka loihi o ka noho pio ana o ka pahu berita me na Pilisetia ? 7 malama. A lilo ka pahu berita i mea aha ia lakou ? I mea hoopilikia a luku’ku Owai ka inoa o ko lakou akua nui? Dagona. Mahea kona kii i ku ai? Pehea keia kii i ka wa i hookomoia ai ka pahu berita ma kona heiau ? Hina, moku ke poo, me na lima. Mana ole, ea, na akua kii. Pela akua kii a pau loa? Ma ke aha e hina’i lakou? Ma ke aha e hina ai lakou? Ma ka mana paha o ka ke Akua olelo.
Na Kaikamahine. No ka nui o na pilikia i ili mai maluna o na Pilisetia no ke kaohi ana i ka pahu berita me lakou, ua aha lakou i ka pahu berita? Ua hoihoi aku ma ke kaa hou, me na bipi waia elua, me na makana gula, &c. Mai hea aku a ihea? Mai Akeroua a Betesemeka, Ekerona no Pilisetia ia. Betesemeka, no Iuda ia, ma ke komohana hema o Ierusalema. A laweia malaila aku a ihea ? mok 7:1.
Ke Kula a pau. A hiki ka pahu berita i Kiriatiarima nawai i malama? Ehia makahiki malaila? Heaha ka hana mua a Samuela ? Kauoha e hoolei aku i na akua e, a pela aku. Heaha ka hana elua ? Ka houluulu ana i kanaka ma Mizepa. A aha lakou ? Heaha ka hana ekolu? Ka pule ana, a hoohekili mai ke Akua, a lukuia na Pilisetia. Heaha ka hana elima ? Ke kukuku ana i na pohaku nui, Owai ka inoa ? Heaha ke ano ? Owai ko lakou Pohaku nui ?
Na manao pili. 1 E hoohalike na lunakanawai i keia wa me Samuela. E paipai i na kanaka e haalele i ua hewa, &c. 2 E hoohalike na kanaka oonei me ka poe Iseraela, e mihi, &c. 3 Mana ka pule. 4 Kukulu i na pohaku Ebenesa no ko Iehova kokua ana mai. 5 Maea ka olelo a ke Akua, he mea e hiolo ai na akua ku, he mea hoola i ka poe manaoio; he mea luku i ka poe hoomaloka.
Mele 8-7 Leo.
1 Hoohekili mai Iehova
A olai na aina e;
Pau na kii hoomanamana,
Pau pu me na enemi.
2 Mana ka ke Akua olelo,
Me ka pule hoahanau ;
Ola no ka poe paulelo,
Make nae na hoomalau.
Pule ikaika no na hoomanakii, i @ na kii, i hoomanaia o Iehowa wale no, &c.
HAAWINA KULA SABATI no Iune 13. 1 Saml. 8:4-9. PAUKU GULA. Hal. 118:9.
HAWAII.
KA PEPEHI KANAKA MA KAILUA,
KONA AKAU. HAWAII.
“I ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii a me kou Luna Hooponopono;” Me ka mahalo. Ke noi aku nei au i ko olua ahonai a me ko olua lokomaikai piha. E oluolu olua e hoomanawanui mai ia’u e hoike ae ma ke akea i ka moolelo o ka hana a ka mea lima kakauha e kau ae la maluna.
--O ka inoa o ka mea lima kakauha makau wale, o Wahineaea k, ia. A o ka mea hoi i pepehi ia, o Kamaka k. Mahope iho o kona pepehi ia ana, na waiho oia me ka eha ma kona puhaka e paa mau ia ai iloko o na la eono a make aku la oia.
Eia ka moolelo, ma ka Poaha o kekahi pule i hala aku nei, Oia hoi ka la 15 o keia malama o Aperila, oia ka la i hana ia ai o keia hana pepehi kanaka ma Puaa, ma kahi o Kapana k, he mea malama aina oia no Apigaila Maikai mamua.
A o keia mau kanaka hoi elua, o Wahineaea ka mea pepehi a me Kamaka ka mea i pepehi ia. Mai Kekaha mai laua, no ka aina hookahi no o Kaloko, a o ke kumu o ko laua hele ana mai ma kahi o keia kanaka o Kapaoa, no ka inu uala awaawa. Aole o laua wale no na mea o Kekaha mai i kipa ma kahi o Kapaoa no ka inu uala awaawa, he poe okoa no kekahi, oia hoi o Pipi k, Kaholi k, Kewe k, Kekapa w, Namakahiki w, Kapa k, Nahale k, Lima k, a me Ahana k. (He keiki hapa ia no ka lahui Pua o Kina). Ma na hoike ana a kekahi o keia poe imua o ka Aha i na la elua i hookolokolo iho nei, ua kipa mua lakou ma keia wahik, a mai laila aku hiki ma kekahi hale ma Puaa 2, a mai laila mai hoi hou i kahi o lakou i kipa mua ai, oia ka hale o Kapana ma Puaa 1, ua ai hou no lakou i ka uala awaawa. O keia manawa a lakou e ai nei, ua aui ka la makai. Eia ka poe ma ka hale e ai ana ia wa, o Pipi, Keawe, Kekapa, Kaholi, Lima, Namakahiki, Nahale, Kapa, Kalua, Ahana, Kaha a me Kamaka, a me ke kamaaina no hoi nona ka hale, i keia manawa e ai nei keia poe, aole o Wahineaea malaila, aia no oia ma Puaa 2, a e hoi mai ana paha oia ma ke alanui a hiki ma keia wahi, ma kahi o Kahaule maluna no o ka lio, oia a me kekahi keiki me Oniula. A ia nae ia laua i hiki ai malaila, ua ike koke laua i keia puulu kanaka e lulumi ana, ua holo koke aku la laua malaila. A ua lele koke o Wahineaea mai kona lio iho, a holo aku la a hiki ma kahi o kela poe e lulumi nei. Maanei e waiho kakou ia Wahineaea, e hoike aku au i ka hana e lulumi nei keia poe ma kahi hookahi. Iloko o kela wa e ai ana kela poe ao i hoike ae nei maluna. Ua honi aku la o Nahale ke keiki a Kamaka i pepehiia ia Namakahiki, ke kaikuahine ia o Kaholi.
Nolaila, ua huhu o Kaholi, na lele koke oia e pai a hehi, ia wa holo o Nahale, a ee iluna o kona Kekake, oia kona lio mai Kekaha mai, a ua holo aku ia, iaia e holo la, aole i mamao aku mai kona wahi i hoomaka aku ai e holo, ua loaa aku la oia ia Kaholi, lalau ia’ku la ma ka lima a huki ia iho la i lalo, a ua haawi ia iho la he mau wahi pai kuala-pa o Molokai ia wa, pau ia, hoi aku la ka mea huhu a holo aku la kahi pio. Ia Kaholi i hiki ai mawaho o ka pa o Kapana, ma ka aoao makai, aia hoi o Kamaka ke ku mai la maloko o ka pa ma kai, ma kahi e hele aku nei o Kaholi. Ia wa, pane aku o Kamaka, ia Kaholi. Heaha hoi ka mea i pepehi ia aku la ia keia o olua ?
Pane mai o Kaholi, kulikuli mai pane mai oe o ike oe. Ia manawa no ua hopu koke aku la kona mau lima i ke poo o Kamaka a huki aku la ma ka lauoho e ko ana i waho o ka pa, ia wa no hoi ua lalau aku o Kamaka i ka lauoho o Kaholi, a o ko laua hoomaka no ia e hakaka, huki aku a huki mai, aia mawaena o laua ka papohaku. O keia ka mea i lohe ia ma na la mahope iho o keia hakaka ana. Mamua o ka make ana o Kamaka no keia wahi o ka moolelo, aka uae, ua hoike ia no e Kaholi imua o ka Aha, oia no na hoomaka ana o ka haunaele hakaka oia la. Eia na mea i hiki mua ae e uwao, o Keawe ua holo a paa ia Kaholi, o Pipi ua holo aku a paa ma ka puhaka o Kamaka a huki i hope, a pela no hoi o Keawe e huki ana mahope, a o Kekapa w aku. O keia ka wa i ike mai ai o Wahineaea ma kahi o Kahaule a holo mai ai a hiki ma kahi e aumeume nei o keia poe. Pela i hoike mua ia maluna, aole i hemo ia wa o Kamaka, ua hina kamee nae oia iluna o ka pa, ke paa ia la no kona lauoho.
Maanei e kamailio hou kakou no Wahineaea, ia ia i hiki aku ai ma kahi o ka hakaka, aole oia i hoomaka e hana maikai aku i na mea hakaka e uwao ae, aka, kui la ia no na hehi ana i ekolu me ke kamaa iho buti hila nui, o keia mau kui ana, aia wale no ma ke kua, a pela no hoi i na hehi ana aia no malaila. Oia ka olelo ike akahi a ka aoao o ke’lii. Ia wa, ua hiki aku la o Kaha malaila, komo ae la oia mawaena o na mea hakaka a elua, a u-e ae la me kona ikaika, a ua hemo ae la laua. I ka hemo ana ae, a mahope iho, ua hoi o Kamaka mai keia wahi aku. Ua ike ia aku oia ua kekee kona kino, e paa ana kona lima hema ma ka puhaka, e noho hookapakahi ana a kalele iho i ka omuku o kona noho iluna o ka hoki, he ano nawaliwali oia ia wa, iaia i hoi aku ai a ke alanui, ua waiho oia ma ke alo ae o ka hale kuai o Greenwell, a ua hiki mai la kekahi makai, oia o Kaea a he mau mea e iho kahi. Ninau iho la oia, heaha kou e Kamaka, he on@? pana ae la oia, aole, e Kaea. Heaha la, i pepehi ia oe? Pane hou oia, aole o kuu wahi mai no. Kaualupe ia oia a ma kahi o Keaweleahi k, ma Kailua ponoi ua waiho oia malaila. Ua kii ia kana wahine mare o Ruisa, ka makuahine o Nahale, a ua loaa oia ma Honokohau, a ua hiki mai oia iloko oia po, e waiho ana kana kane, i kona ike ana, ua nawaliwali a pilikia oia, o na wawae ua koekoe me he la, aole ea maloko, e lewa wale ana i o a ainei a ma ka puhika hoi e paa mau ai ka lima i na wa a pau loa aole e hemo ka lima. Heaha la kela lewa wale o na wawae. Ua ku paha i ka hehi me ke kama a ma ua huamoa a paloke na hookuina pili oia mau iwi me ke kikala, a pela paha ka puhaka, ua hai paha kahi mau iwi aoao, a ua emi iloko a oe aku la iloko, oia paha kela mea e eha la.
Ma ke kakahiaka Poalima ae ua hoi laua a hiki ma Honokohau ma kahi o Kalua ma, a malaila oia iwaiho ai a make aku la iloko o ka eha ma ka puhaka a me kela mau wawae hanu ole e lewa wale ana i o a ianei, a me kauli ma kona kua a me kekahi mau alina paholehole maluna. Ma na la mamua ae o kona make ana, ua lohe nui au ma ka waha mai o kahi poe, aole e ola ana o Kamaka, e make ana. Ninau au ia lakou. Heaha ka mea e make ai o Kamaka, pane. I pepehi ia e Wahineaea, aole i hala he mau la ekolu aia hoi, hiki mai la ka lohe ua make o Kamaka, ua make oia no kela pepehi ia ana a Wahineaea, nolaila ua eleu koke ka Hope Makai Nui o keia Apana, oia hoi o Simona K. Kaai. Ma ke ahiahi Poalua ka make ana, oia ka la 20 of keia malama. Maia po no, ua noho kekahi Kiure Kolonelo ma kahi o ka mea i make. Ua makaikai a nana me ka huli ana i ke kino o ka mea i make i o a ianei ka hana mua a ke kiure K. Eia na mea i loaa ia lakou maluna o ke kino o Kamaka, ua uli ma ke kua, a ua pohole loihi ia maliala, a ma ka papakole hema, ua hu aku ia i waho, me he la he iwi ua hai aia iloko.—Ua ninau ke kiure K. i ka wahine noia mau mea iluna o kana kane. He mea mau no paha keia no kau kane? Pane a ka wahine, aole he mau mea hou wale no keia, mai keia hakaka ana ma Puaa a hiki i keia la, ua loaa mai keia mau pilikia. Ua lawe pu mai ke kiure kolonelo he mau hoike a ua ninaninau ia, a ua hoike mai ka hapanui o na hoike. O Wahineaea ka mea nana i pepihi ia Kamaka ma ke kui ana i ekolu a eha kui ana ma ke kua, a me na hehi ana ekolu me ke kamaa ma ke kua i kahi kokoke no i kikala, ua noho ke kiure e noonoo malalo o keia mau ike a me ka olelo a ka wahine, no ka mea i make ai o Kamaka. Ua hooholo ke kiure kolonelo, ua make o Kamaka mamuli o na eha i loaa iaia a me kona nawaliwali mai, o ka pau no ia o ka hana, ua loaa ae la na kumu i make ai o Kamaka ia lakou, Oia maluna iho. Na oukou e ka poe heluhelu e hoomaopopo iho, ke kupono a me ka ole, o ka hoike aku no ka’u i na mea i hanaia.
Ma ka Poakahi iho nei, oia ka la 26, ua puka ka palapala hopu no Wahineaea, no ka pepehi kanaka, maia la no ua hopuia oia ma ka heluheluia ana o ka palapala hopu imua ona. He pepehi kanaka oia ma ka Pauku 1 o ka Mokuna ehiku o na Kanawai Hoopai Karaima.
Ka Aha Hookolokolo. Ma ka Poalua ae, la 27. Ua noho ka Aha hookolokolo o keia apana ma Keauhou kahi o ka mea mahalo ia, ka Lunakanawai J. G. Hoapili. Ua wehe ia ka hana o ka aha ma ka hora 10 a me 25 minute. Ua kukulu ia mai la ka mea i hoopii ia imua o ka Aha, heluhelu ia ka palapala hoopii imua ona, a ua ninau ka aha iaia no kona pepehi kanaka. Pane aku la o Wahineaea, aole au i hana keia hewa. Mahope oia wa ua ku mai o Kahulu ka loio o ka mea i hoopii ia e pale mai ma ke Kanawai, ma ka pili ole o ke kanawai i hoopii ia ai. O ka manao o ke kaoawai, o ka mea manaoino e mamua. Ua nee malie aku la ka Aha imua. Ua lawe mai la ka aoao o ke lii i kona hoike mua, o Kahaule k, o ke ano nui o kana ike. Ua ike mai oia ma kona hale i ka mea hoopiiia, eha kui ana ia Kamaka, ku no ma ke kua, aia no i lalo ke alo, e paaia ana no ke poo e Kaholi ma ka lauoho, a ekolu hoi hehi ana, ma ke kua, a mahope iho oia hakaka ana, ua ike oia ua ano nawaliwali no, i kona wa i hoi ai maluna o ka hoki. E nana i na mea i olelo ia maluna, ua kekee kona kino i ka wa i hoi ai, o Pipi hoike alua, oia kekahi mea uwao. Ua like no ka laua ike me ka Kahaule, he mau kui no a he mau hehi ana no. Eia nae na wahi like ole, hookahi kui a hookahi hehi a Kahaule i oi, hoike akolu, o ke Kapa w. aole ana ike, ua noho oia, aole i pane pololei mai i na ninau ana. O ka lio nuha kae holo ole kona hoa e like ai, hoike eha o Kaha ia. Ua hoike oia i ka wa i kui ai o Wahineaea ia Kamaka ekolu kui ana, elua kui ana aia oia ma kahi e aku, mai a Kaholi aku a me Kamaka, ma kahi oia mauka o ka pa o Apigaila, e kokoke ana me kela wahi e hakaka nei o Kaholi ma, ia wa ua holo aku oia a kau iluna o ka pa, oia ka manawa ekolu a Wahineaea i kui ai, ike oia ma ke kua no o Kamaka ke ku ana, a ua komo oia a uwao i na mea hakaka, aole oia i ike i ka hehi ana. Eia na ninau a ka Loio ‘lii. I kou wa e lilo nei na maka ilalo no ka uwao, Pehea, e ikeana anei oe i ka mea e hana ia ana ma kou aoao? Pane a Hoike, Aole. N-3. Pehea kou manao i na kui ana a Wahineaea elua mamua ku iluna owai, pane a H. ko’u manaoio iluna no o Kamaka, i ka hoi ana o Kamaka aole oia i ike, ua hoi e oia mamua i kona wahi, pau kana. Hoike elima, Kaimihala w, maluna oia o kekahi ahea mawaho o ka pa o Kapaua, ma ke alo pono mai o ka hale. O kaua ike ekolu kui ana a Wahineaea, ku no iluna o ke kua o Kamaka, ma kahi kokoke no i ke kikala, aole oia i ike i na hehi ana, no ka paapu loa o kanaka ma kahi ana e ike mai ai ia Kamaka, a ma ka hoi ana o Kamaka maluna o ka hoki, ua kekee ke kino me ka paa o ka lima hema ma kona puhaka, ua like ia me ke Kahaule. Hoike eono, Luika ka wahine ia a Kamaka. Ua laweia mai oia no na mea i ike ia ma ke kino o kana kane, ua ninau ka aha iaia no na mea i ike ia ma ke kino o kana kane. Eia na mea ano nui, o ka uli i loaa ma ke kua, o ka hu ana o kela papakole hema, he mau mea hou ia i loaa i kana kane, ua loaa ia mea ma ka la i hakaka ai, oia Poaha. Ua hele mai oia i ke kakahiaka me ke kino ikaika maikai, aole ona mai, a ma kona halawai hope ana me kana kane ma kahi o Keaweiuahi i ka po oia la, ua ike oia i kana kane ua nawaliwali, o ka puhaka kahi eha loa, aole e hiki ke haalele ka lima ia wahi, a o na wawae hoi e lewa wale ana no, aole e like me kona mau mamua. A meia mau eha no oia a make aku la, pau ka paa ana o ka lima ma ka puhaka. Ua ninau ia oia no ka noho kue ana oia ohana, Pane mai oia, aole in oho kue lakou, ua noho oluolu wale no i na manawa a pau. Ua hoike pu mai la oia i ka hoike ana o kana kane, ua pepehi ia oia e Wahineaea, a ua oioia mau aku oia imua ona i na wa a pau, ua like ia me ka lapu Debolo, oia kana hoike ana i lohe ia.
Hoike 7 & 8, he mau kiure kolonelo laua. Eia ka laua ike. Ua ike laua i ke kino o Kamaka, ua uli ma ke kua ma kahi kokoke i na hoehoe, a ua hu ia iwaho ka papakole hema, me he iwi la ua hai e kokeke ana e hemo ae iwaho kona poo. Hoike 9, Kaholi, e nana ma kahi o ka honi ana o Nahale me Namakahiki kona kaikuahine, o kana hoike no ia, pau na hoike ma ka aoao o ke ‘lii. Na hoike o ka aoao pale o Kaea k, a me Keaweluahi, hookahi no ano o ka laua ike, helohe mai ka waha mai o Kamaka i ko laua wa i ninau aku ai ia ia, hai mai oia, o kuu wahi mai no, a o Kapa, a me Kekapa w, ao i ike laua, o ke pola uala ka mea nui, a o Lima hoi, he Kilauea ia, holo imua holo i hope, aole waiwai i loaa iloko o kana hoike, he keiki no oia, o ke ano mau no ia o kamahi, ua ai oe ? u, aole oe i ai? u, o ka kamalii hana no ia o ke u. Oia iho la ka olelo ano nui iloko o na hoike ma na aoao a elua. Ia wa ua hoomaka ka hoouka ana o na loio pale i kona aoao a pau, o ka no e hookuu ia ka mea ma kona aoao, ma ke kanawai a ma na olelo ike a na hoike, a ua lawe mai i kahi mau hoohalike i ike ia maanei a ma na aupuni nui. Pau ia, o ka loio aupuni iho hoi, nana i hoike mai i ka pili o ke kanawai ia Wahineaea, he pepehi kanaka makau wale oia, i ka wa e paa ia ana o kana mea i manao ai ai e pepehi, ua kui a hehi oia, ua ike ia kona manao ino e mamua aku mamuli o kana hana, oia ka hoounauna ana i kona mau lima e kui, a pela no hoi i ka hehi ana o na wawae, a ua nui aku na mea i huai ia mai iluna o na olelo ike a me kekahi mau hoohalike ana i ike ia. I ka pau ana o ka hooili ana o na olelo a na aoao a elua. Ua hoomaha ka aha no kekahi manawa, a i ka noho hou ana o ka aha, ua ku aku la ka mea i hoopii ia imua o ka L. K. a ua hoike mai la ka L. K. i kana olelo hoonohonoho ma na olelo ike a me ke kanawai, kahi i hoopii ia ai ka mea pepehi kanaka, pane moakaka mai la oia i keia mau hua olelo, Aole hoike iki i hele mai imua nei o ka aha a hoike mai, ua manaoino e oe mamua, nolaila, ua hookuu au ia oe.
O ka pau no ia o na hana a hookuu ia ka Aha Hookolokolo. O keia iho la ka moolelo piha o ka pepehi kanaka o keia mau la iho nei ma keia apana, a na oukou e ka poe heluhelu iho i keia moolelo e kaana a puunane iho no oukou, o ka inu ana i na mea awaawa rama, oia ka mea i hele ai o keia poe ma kela wahi a ulu mai ai keia hana ino. Pela no i make ai kekahi kanaka i ka pepehi ia ma Hamakua, o Ahuihala ia Kupeahi i Oahu, a he nui wale aku oia ano, aole e pau i ka helu ia.
O kela kanaka o Kamaka, he hoa aloha maikai oia no kekahi poe, ua aloha nui ia oia, ma Honokaupu i Honolulu Oahu, kona wahi mau, a ua holo mai oia i Hawaii nei me kana wahine mare me Luika, a noho ma Hawaii nei, o ka lua paha keia o na makahiki o kona noho ana, a o ka make koke no ka keia i ka pepehi ia, aole paha ia o kona hora hope, eia nae ua hala e.
Ke hooiki nei au maanei, ua loihi ka’u kamailio ana i ka moolelo o keia hana weliweli aloha ole. Ke haawi aku nei au i ko’u aloha i ka Luna Hooponopono, a me na keiki ulele hua kepau o ke Kilohana, a pela no hoi i kuu mau hoa puni mea hou mai ka la puka a ka la komo. Me ka mahalo.
T. N. S. KAHELO
Kona Akau, Hawaii, Apr. 31, 1875.
AHAHUI EUENELIO O KA PAE AINA.—E halawai ana keia Ahahui nui o na Kahu Ekalesia a me na Elele ma ka Poalua elua o Iune e hiki mai ana, Iune 8 ma Honolulu nei.
KO KALEPONI
LAAU KUNU OLA!
A ME KA MAI HANO.
He nui na Palapala mai na Haole e ae e hooiaio mai ana i ke
Ola io maoli o keia Laau Kunu a Hano
O KEIA KA LAAU OLA A MR. F. L@SUCH NO NA MAI
MA KE
Ake-Mama, ka Ha o ka Leo,
Ke Anu, ke Kunu, Kunu Kalea,
Na Eha a pau ma ka Puu.
E OLA NO HOI NA MAI HANO IKAIKA, KA UMII I KA HAUPO
A o ka poe Mai Ai-ake e loaa no ka oluolu nui ia lakou, ke ai i keia Laau.
NO LOKO MAI O NA LAU NAHELE KEIA LAAU, AOHE MEA INO O LOK@
NA KA POE E LAWE ANA E IKE I KA OIAIO.
Na Rula o ka inu ana.
No Kanaka Makua—2 puni nui, i ekolu inu ana i ka la.
No Kamalii—1 puna nui, i ekolu inu ana i ka la.
No Kamalii Aiwaiu—1 puna ti, i ekolu inu ana i ka la.
A inu e mau ana no ke koii o ke K@a@, inu iki no mawaena o na inu ana ekolu.
No ka Hano—E inu i ka wa e hiki ai ka ho, a mahope iho.
No ke Anu—Aia no i ka wa e inu ai, o ka po a me ke ao.
No ka Puu Eha—E hoonui a e inu pinepine a hiki i ka emi ana o ka eha.
No ka Eheehe—E inu liilii me ka hana mau nae.
No ke Kuau Kalea—E inu no e like me ka ikaika o ke Kunu.
No ka Haniai Eha—He pono inu no, a aole e emi o ka pau no ia o ka eha, a poha maikai ka leo.
E loaa no keia laau lapaau ma ka Hale Kuai o
DILLINGHAM & CO.,
Ahikoe Ano hou.
Ma ka Hale Kuai Mea Hao o DILLINGHAM
& Co., e loaa ai keia Ahikoe maikai.
He Hookahi Tausani a me na Haneri keu no ka KENIKENI. Nani maoli no keia
Nuhou o ka Haole.
DILLINGHAM & CO.
@ 70@ Alanui Alii