Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 13, 27 Malaki 1875 — Untitled [ARTICLE]

A hiki mai i keia manawa, aule no i paneia msi ka olelo houlaha • ke Komieiua Ku i k» wa no ka hoikeiko noi o Amerika lluipuia, e ka poo e makemake aoa la hoi e haawi aku » wahi inoa no liawail ma kelahoikeike oui o malamaia mai i ke kulanakauhalo nui o Piiadelapia i ka maUma o Mei o keia makahiki ae. Aole hoi he mau manao hoolanalana i hoounaia mai e olelo ana la hoi ko hoouluia aeoei, ke pulamaia nei, a pela aku a pela aku la hoi. He hapa loa ka poe i ae mai, a he me« hilahila hoi no kakou oo Uawaii nei ka piha ole o ko kukou wahi keeoa i hookaawaleia ai oiamuli o ko kakoo palaleha iho. £ naoa ae ! i ka hoolaha a na Koonwioa i ka papa helu 0 na mea i makemakeia, a maha hoi o hiki 1 ka poe uala moeua pawehe o Nīihau ame ka poe kuku kapa o Molokai a me ka poe ulaoa papale o Lalmina a me na ttea e ae : ma ia wahi aka ia wahi aku, ke haaa, ano no ka wa. Vl lohkia m*. ka waha o ka lehuleho a ma ka hakilo aoa oo hoi kekahi, ka leo e : pae aoa, he manawaoki !o» keia ma llawa- ; ii nei oo na moa a pau. Nelo mai ka hana, j loaa ole ke dala f a pilikia ke ola kino ana. | I ka poe a p&u c olelo aua pela, ko hai aka nei makoa, aele valc ma Hawaii aei ka nele, aka na aa wtbi e ee oo kekahi o ko ao nei. Ma na nopepa i loaa mai ia makou mai na aim e mai, ua ike iho makou, o na aokoaina komohana kekahi o Acnerika Hoipnia i makanaia i keia haawina he neo. Ke hoike pe ia mai oei no hoi, ma ke knlanai kiahale hookahi o Nu loka, ua hoolimalej walewaia milalo o ka U, be kaoahiko taoJ 1 aani a oi »ku o kona poe paahanl, i aia

( Ukoa ma ke koiāoa kupilikii ioa oke ela | ana. Ma kek&hi paiapaia mala hoi c:a; Bzseton* mai i k&kaai* mt ka ia 22 o Fcberaari, ke bai mai nei ia penei: "Ca oki foa aa hana oea ano a pso, aooa manao haooli keia o kekahi poe, aa komohia ibo la ekm hookoekee maka oai a me ke ao omamalu. Ke laweia oei ka oihana kalepa ne kahi paka oie, aka he hoooou wale ; aku oei no o ke kuaiia niai ; a o ka ih j aua keia o oa knmukuai u ua kuiuu waiwai o na (ole a rae oa hoopaa a mo ko na aina, aa lilo ia i mei e Luīhol ai no ka poe kaai. O ka pakiko, oia «aie ao ka Laawiua o ka la <J na ano *natna a pau e hahai aku ai. Maiia paha o iehuiehu wale kekahi mau h:ilc h"ōi e hooki aoa i na hoolimaiima a hoopua ioa hana, ke maoao iakoo i ko iakou hunohaoo. He mau iauaaui ona poe uialawa Boke, Kakaooieio ame na kanaka hana akamai i hooueleia i na hana maloko o keia kulanakauhale, <ftai hoi e pii mm ana ka mahuahua o na poe iiiiiuae e hooili hou iho aoa i auhau kaumaha malooa onaioaao ka pee waiwai. Aole paha he wa eae i ike kumaka i ka hi<>hicna oka ne!c a me ka pilikia e like me ka mea e ikeia iiei maanei." Nolaila I§, hookahi wale no a kakon haawina e lawe ai iloko o keia wa ueie a oki loa, o ka huolilo pakiko a me ka iioopalaleha ole ika maluma ana ika haua e paa ana uia ka liaia, a i ole, o ka mahi i ko oukon mau uina iho, aole ka noho palaualelo. E haua kakou, oiai nta ka lua kopapau kshi a kakou e hele aka ai, aole hana malaila. iie wa liaua, ahe ao luhi keia, no ka rr.ea, aia me ka boa o kou lae e ai oe i ka ai. Aole p&ha i ike:a mamua ako ka lona haakei loa Bua oua kuaaioa aku nei o kakou ma keia hana hope ole he hula liuwaii hapai kuko a hoonioni kioo hiluhila ole, e like me keia wa a kakou e hele nei. Ma kekahi painpaia e puka aka net ma ka aoao mua o ko kakou pepa o keia 1«, i k:ikuuia ma ka pea hema loa mai o ko kakou aupuni, e ikeia ibo, ma kahi kaona uuku o Waiohiou i Kau, aia ke ku la, he akolu mau pa hula Uawaii, a i mea e pololei loa ai, ke lawe inai nei makou e hoolaha hou aku maeuei i ka palapala i haiia aialuna, oia keia : " Ma keia apana o Kau nei, eha pa hula penei : Kkolu pa hula mn Wolohina nei • hookahi ina Makaka, a ma keia m<*u pa hulai he poe epioi'io walu no ka nui, ua kupono wale no keia poo i ka naua oku i m.\u MAKUA N0 KEIA. LAIIUI, m» ke ano lIoOULU I kA laiiui. M.i ko'u iko ia lakou, ua hiua hilahila ole lakou, kuhi na lima a walaau ka waha, palu hoi ke alelo me ka oni pu hoi o ke kioo ; ua like ua keikikaue me ua kaikamahine oia keia hana, me ka poe aea haukae, ke kai hele i ko hai ipuka hale e lwiua ai. Ma ka lakoa ole!o, oka lakou ai ia ame ka lakou i-a, ola ka la pololi o ka palaualelo o ka hana keia, haalele ia ka hana lima, oiai he hana ia ue ka oiwi ponoi iho. Ama ka Poaono iho nei o keia malama, Man»ti ma ka hale o J. Kaauakapu, ua kuupau iho ka hula ma ia ahiahi Poaono mai ka hora ahiahi a hiki i ka hora 10 0 ke aumoe.'' Aole keia he olelo wahahee, no ka mea, na maa kakou i ka kakou ano hula, ua like loa iho la me ka mea i hoikeia maluna. 0 ka mea miuamina, e lilo euakela uiau kaikamahiue ame na kamalii kane ui, i mau poe kolohe, aea haukae, palaualelo, uaaupo, loaa iua mai iuo, ao ka hopena, he j make opiopio. Oka poo a pau i hoomaaia : ma keia hana, ua lilo iakou he poe haua ino a pepehi ika lahui, a o ka hopena he awahia ame ka lapuwale. Oka hoohoihoi aua ona makua i ka-lakou mau keiki ma keia hana, he kokua ana ia i ka pepehi i ka ! lahui. Nolaila, hookahi wale uo a makou | olelo i ko makou poe oka ili hookahi e hoomahui ana i keia hana, e oki ; a oka | mea oi aku i keia, no ka ino mai ia. ! Ke h®oik<vk;a hou nei o Beritania nui i !ka hoomakaukau no ka hoouna hou ana eku i ona puali Imi Wellau Akan. oka holomua ana o ka huakai a Auseturia Uunegari i hoouna aku uei mamua a hoi mai ai, ua hoeueu hou mai ia i na manao ake imi aina, me ka hoomanuo pu mai hoi i na moolelo kaulaua o kona mau kanaka wiwo | 010 ika aa ana e hele a make ma ke kai ioa e hooko i ke ake a ka manao, oo lakou hoi na ola, na waiwai a me na pomaikai i 1 kanuia ma kaluakupapau puanuanu. Nolaila la, ma ka hoi ai>a mai nei o kela poe e hoolaha i ka lakou mau mea i ike ai, "ua | puiwa e hoi ka manu, eena i ke k«nak&" o na poe ake imi aina o Beritania. Ke ma* kaukan nei kekahi o kona mau kanaka akamai e hele, a ua huli aku ia kona alo i ka welau akao. Eaa anei hoi o Beritania ma a me oa mana e leo Europa e hele e imi i ka aioa, to!e hoi o Ameiika ? No keaha ko Auienka poe, huli ole aku a loaa ouaaiuapuni ole a mokupuni paha malona aku o ke Kai Kohola o Kamika, o liko lamo ka huakai Auaeiona i hele ako nei a loaa ma ka hikiaa akau ako o Ainahao 2 Fa aku nei o Kauka Pohakuola, kela Kahunapule makaikai kaulana iwaena o o« Utita wela o Aferika, i ka make, aka o kona ike nui a me km hooko ana i kona mau makemake i ke ao holookoa, aole i make. Ua hala ako nei o Mr. Kaoale ilaīla, (Aferika), a ke Uwelawe la i oa hana o ka huli aoa i o a iaoei e like me ka Pohakoola imi ana me he kamaaioa la i kaua mau . hana, ame ho U)b la aa heiaia paulehia i; ■ i

' ke kanawa?. Ca akaka no ka poioo a ine : na pilikii e ukali aoa mahope ooa haakai | a ka poe imi welaa akao, aka, be maa raake okoa oo hoi ko Me. Kaoale e oaku heie oei ma oa !atito waie 0 Afer:ka. Ma kaoa hoike hope i hoooaa mai nei i Eoeiaoi, ua ikeia ibo, oa loaa iaia ke Kowa o waena o ! ka moliwai Kcf jii, ka moiiwai e kahe la a - hiki i ke kai, me he la he kan*hikti mile m» ka hema a*u o 7.4n ziba. O aa muliwai la, ; na kopono no na mokoahi holohoh» muliwai : 0 M iaia pi ke holoholo oo na miie he iwaka- ; loakumamaioa. Ma keia huakai a Mr. Ka- : naie, ua loaa iaia h«* eluamau aina hoo loa, | aole i kaoia maloko oka palapala aina, o | ia K;it3ogi a roe Kaso. gu. U.i ikaika oo • ke poo o ka haole i ka iuii. ( I keia manawa, ua inaopopo loa aeneī ; ko Sepania puaua ani mahope o ka make- : make i kekahi lala o ka ohauu, oiai he eo* > no a me ka hapa wale no makahiki i hala | aka, ua alualuia mai Sepania aku, a hoole i ia no ke kopono ole ke noho aiii mai. I ka i poe e makemake ana e ike ika moolelo o : loko a me waho o Sepania, e lilo ana paha | keia i mea waiwai ia iakou, no ka mea, ua hoi hou aenei o Sepania a noho malalo o ke aupuui alii. Aku, ia kakoo, ka poe e ku mamao aka aua mai waho aku nei, e lilo an;i paha he walii mea hoohala manuwa wale iho no ma ka ui ana ae, no ka mea, i me he mea la he pu&hiohio ona hooponopono aupuni kai maalo ae maluua o ia au- ! puni iloko iho nei o keia rnau rnakBhiki poaku nei i hali. Ke inau nei ka uluaoa o na mea hooponopono malaila me ke akaka ole o ka hopena, aka ke lana nei ko makou niinao, e hiki koke inai ka mauawa e pau »i ia mau uluaoa.