Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 12, 20 March 1875 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XIV.  HELU 12.   HONOLULU, POAONO, MARAKI 20, 1975.  NA HELU A PAU 694.

E Pau na Pupupu Kahiko!

E pani me na Hale Laau!

PAPA, PAPA, PAPA

O KELA ME KEIA ANO,

A ME

NA LAKO KUKULU HALE

O KELA ME KEIA ANO, MA KA

 

PA-PAPAO S.G. WAILA MA!

KIHI O

ALANUI PAPU me ALANUI MOIWAHINE, no ke Kumukuai HAAHAA LOA! Se like ka nui me ka makemake.

LAAU NOUAIKI!

NA LAAU KAOLA,

            NA PAPA MANOANOA,

                        NA PAPA HELE,

                                    NA KUA,

                                                AAHO,

                                                            AAHO LIILII, &c

LAAU ULAULA!

NA LAAU KAOLA,

            NA PAPA MANOANOA,

                        NA PAPA HELE,

                                    NA KUA,

                                                AAHO, POU,

                                                            AAHO LIILII,

                                                                        MOLINA, &c

Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,

Na Puka Hale, o na ano a pau,

Na Puka Aninni, o na ano a pau,

Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.

Pepa Hale me na lihilihi.

NA LAKA PUKA

NA AMI-PUKA,

            NA AMI-PUKA LIILII.

                        NA KUI NAO

PENA, AILA-PENA, VANIKI,

WAI HOOMALOO.

PAAKAI Helu 1,

O PUULOA.

            E lawe wale ia no na mea i kua ma ai keia Pa Papa aku a i kahi o ka mea kuai mai, ina me ke keone nei, a me na Awa o keia Panaina e like me ka aalike.

Aia maanei ke Keene o ka

MOKUMAHU “KILAUEA,”

L. MARCHANT, Kapena.

S. G. Waila ma.

683 3m 696

KE KANAKA ILHUNE A ME KE

KANAKA WAIWAI.

            I kela wa kahiko, i ka wa a na anela e hele ana ma ka honua nei ma kea no o ke kanaka, aia hoi, ulia mai la maluna o kekabi o lakou ka popilikia ma ka auwana hele a maluhiluhi loa, hiki e mai la ka napoo ana o ka la mamua o ka loaa ana iaia o kahi e hooluolu ai. Aka, aia nae ma kahi kokoke i ke alanui elua mau hale e ku like ana, huli aku la kea lo o kekahi i kekahi.  Hookahi o keia mau hale, ua nui a maikai, a o ka lua, ua hele a apulu.  O ka hale mua, no ke kanaka waiwai ia, a o ka hale hope no ke kanaka ilihune. No ko ka anela manao he mea kaumaha ole i ke kanaka waiwai ka hookipa ana aku in a malihini mamua o ke kanaka ilihune, nolaila, hele aku la ia a kikeke aku la i ka puka o ka hale o ke kanaka waiwai.  Wehe mai la ke kanaka waiwai i ka puka, a ninau mai la i k aka anela mea e imi ana, Pane aku la ka anela, “e imi ana au i kahi e moe ai o keia po.”  Halo mai la na maka o ke kanaka waiwai mai luna a lalo o ka auela, a ike mai la i ko ianei komo i ka aahu ekaeka, me he la he kanaka “ini pakeke ole,” luliluli ae la ia i kona poo, a pane mai la, “aole e hiki ia ʻ u ke hookipa mai ia oe; ua piha loa ia ko ʻ u mau keena in a anoano a me na launahele, a ina au e hookipa mai ana in a kanaka a pau e kikeke mai ana ma ko ʻ u ipuka, alaila o ko ʻ u lawe okoa ana mai no paha ia iloko o ko ʻ u lima i ka puali o ka poe makilo. E hele aku no oe e imi e aku i wahi e malumalu ai oe.”

            I ka pau ana o keia mau olelo, papain mai la kela i ka puka, a haalele iho la i ka anela maikai e ku oia wale no.  Hoohuli ae la ka anela i kona kua i hope, a hele aku la ia i ka hale uuku e ku koke mai ana.  Maanei, aohe ia i kikeke lea aku, hemo an aka puka, a kahea mai la ke kanaka ilihune i ka anela auwana, e kipa me ka pakui ma ii ka olelo ana, “e moe maanei i keia po me a ʻ u, ua poeleele loa, a ma keia wa aku, aole e hiki ia o eke hele hou aku.”  Ua oluolu loa ia keia hookipa ana i ka anela, nolaila, komo aku la ia iloko o ka hale, a ia wa no i heahea mai ai ka wahine a ke kanaka ilihune, a me na lima ohaoha, pne leo mai la ia, “e hookamaaina iho oe e like me kou wa ma kou hale,  a e manao iho hoi, aohe a maua mea nui e haawi aku ai, o na mea wale no iloko o ko maua mau puuwai.”  O ko ka wahine pulehu aku la no ia i kekahi mau uala iluna o kea hi, a in a uala e kau la i kea hi, hele aku la no ia e uwi waiu kao i mea e inu pu ai.  I ka wa i halii ia mai ai ke pakaukau, noho iho la ka anela ilalo, a noho pu iho la me laua.  Mahope o ka pau ana o ka Manawa paina a hiki mai ka wa  moe, kahea aku la ka wahine i ke kane, “e moe kaua ilalo o ka moena, a no ka malihini ae kahi moe i loaa ai kahi hooluolu kupono no ka mea i auwana hele a maluhiluhi.”

            “O kuu naau a pau,” wahi a ka pane a ke kane; “kea e aku nei au i ko kaua moe nona;” a pii aku la ia imua o kea lo o ka anela, nonoi aku la, e moe iho maluna o ko laua wahi moe, i hoomaha iho ai kona mau lala.  Hoole mua ka anela i ka lawe ana mai i ka moe o kona mau kamaaina, a no ke koikoi loa o laua, ae aku la ia, a moe iho la.  I kekahi kakahiaka nui ae, ala ae la laua, a hoomakaukau iho la i  paina kakahiaka nani no ka laua malihini.  I ka puka ana ae o ka la, a papa pono mai la ma ka ipuka aniani, ala ae la ka anela, a paina pu iho la me na kamaaina, a maona ae la ia, hoomakaukau no ka hele.  Iaia ma ka paepae o ka puka komo ma keia la e hele ai, huli mai la oia i hope e ike i kona mau kamaaina, a pane aku la, “no ko olua hoopono a oluolu, e noonoo pono olua i ka olua mea e makemake ai no na Manawa ekolu, a na ʻ u no e haawi pakani aku in a mea ʻ a olua e noi pakahi mai ai.”

            Pane aku la ke kanaka ilihune, “Heaha auanei ka ʻ u mea e ae e noi aku ai, o ke ake wale no e loaa ke ola mau loa, a o maua a elua e ola loihi me ka oluolu a me ka ikaika a me ka loaa mau o ka mana a ii na la a pau.  No ke noi akolu, aohe au i ike i ka mea e noi aku ai.”

                “Aole anei ou makemake i hale hou nou i kiolaia ae ai keia hale kahiko?” wahi a ka ninau a ka anela.

            “Ae,” wahi a ke kanaka ilihune, “ina au e malama mau aku ana i keia wahi, pela e makemake ia ai.”

            Hooko aku la ka anela i kkona mau manao, a hoolilo ae la i ko laua hale apulu i hale nani; a haawi aku la i kona hoomaikai hope loa, a puka aku la ia mawaho o ka hale.

            A kahi ku ae la ka la, ala mai la ke kanaka waiwai, a i kona kiei ana aku ma ka ipuka aniani, ike aku la ia he hale uinihepa ulaula hou loa e ku ana ma kahi o ka pupupu apulu o ke kanaka ilihune. No keia hiohiona ano e, lena loa ae la ia i kona mau maka, a kahea aku la i kana wahine e pii mai iluna, a ninau aku la, “e hai mai oe, heaha iho nei ka mea hou o ka ulia ana ae nei inehinei, e ku ana ma o mai o ko kaua hale, he wahi hale apulu ekaeka, aka i keia la, ke ku mai nei he hale uinihepa ulaula nani! E holo aku oe i waho, a e hoolohelohe, pehea la i ulia mai ai keia pomaikai.”

            Puka aku la ka wahine, a hele aku la imua o ke kanaka ilihune, a ninau paka aku la i ke kumu o keia hale i hikiwawe ai ka paa ana.  Hahai mai la kela i ka i ana, “ i ke ahiahi mamua iho nei, ku mai la ma ko maua ipuka kekahi kamahele, e imi ana i wahi e moe ai, a i ke kakahiaka nei, iaia i haalele iho a ii ka hale no kona hele, manawalea mai la i keia mau makana ekolu – ka oluolu mau loa, ke ola a me ka hoolakoia i ka a ii ka wa e ole aua, a ma kahi hoi o ka pupupu hale kahiko i hale hou nani,  I ka wa i pau ai keia kaao ana, hoi akula ka wahine a ke kanaka waiwai, a hoike aku la i ka moolelo holookoa.,  Ia wa i puoho ae ai ke kanaka waiwai a hoopuka ae la i keia mau leo, “Ina au i ike e i keia mea! Ua kipa mua mai ka malihini ianei, a mai moe oia me kaua i ka po nei, e ole wale no kuu kipaku ana.”

            “E wiki ae oe!”  wahi a ka wahine, “kau ae maluna o k olio, a holo mama aku, malia o loaa aku ia oe, nonoi aku no ka oiwi e haawi ma ii kau mau mea ekolu e noi aku ai nou iho.”

            Ae mai la ke kanaka waiwai i ke alakai a kana wahine, holo aku la ia me ka mama, aohe i liuliu loaa koke aku la no. Hoomalimali aku la ke kanaka waiwai i ka anela mai hoomauhala ia no kona kipaku ana iaia i ka hele mua ana ma ii kona hale, aka ina e hoi  hou mai ana oe, e oluolu no au e hookipa ia oe ma ko ʻ u hale.  Ae mai la ka anela e hoi mai ana ia a kipa i kona hale ke huli hoi mai, no ia mea, mioi e aku la no ua kanaka nei me ka olelo aku, hehea la, aole paha e loaa ana ia ʻ u ka ʻ u mau mea ekolu e noi aku ai e like la me ka ko ʻ u makamaka i makana wale ia aku ai.

            “Ae,” wahi a ka anela, “e loaa ana no paha ia oe, aka, aole kupono nou, a mai oi loa aku ka pono ina aole oe i manao iki no ia mea.”

            No keia mea i manao iho ai na kanaka la, e loaa ana iaia ka pomaikai, a nolaila pane aku la ka anela, “o hoi, a o ua makemake au ekolu e lia la e haawi ia aku no ia.”

            Ae ia mai la ka makemake o na kanaka nei, a iaia e hoi ana ma ke alanui, noonoo iho la oia i kana mea e koho ai. Iaia e noonoo nui ana, hookuu aku la ia i ke kaulawaha o ka lio, ia wa i lelele ae ai ka lio, lilo i o a ianei, a o ka nalowale no ia o kana mea e koho ai. Hoopapa iho la ia i ka lio ma ka ai, a pane iho la, “mai hana ino oe e Bese!”  aka, aole ia i lilo i mea e luka ai ka lio. Nui loa ae la kona puiwa, a no ka hoonaukiuki loa o ke kahu, pane iho la, “mai pono loa ina e moku ana ko a-i ia ʻ u.”  Aohe i puka lea aku ka huaolelo o ka owala ae la no ia o ka lio a haule aku la keia i ka lepo, aohe oni ae. Nolaila la, ua hooko ia kona makemake mua. No ko ke kanaka waiwai kuko nu ii na waiwai o keia ao, aole ia i haalele i kona noho lio mahope, aka oki ae la kela mawaena, kau ae la ma kona kua a hoi wawae aku la i ka hale.  “He elua ona makemake i koe, aole i hooko ia,” noonoo nui iho la ia iloko ona me ka naue no o na kapuai i ka hele, a i kona maalo ana ae ma kekahi kahua one, o ke awakea kukonukonu ia o ka la; ano anapanapa mai la ka wela o ka la, kakahi mai la ka hou, ke oleole la ka noho iluna o ke kua, a o ka mea hope i puka ae mailoko ona, o ka ukiuki.  Olelo iho la ia iloko ona, “ina au e makemake ana e nui ko ʻ u waiwai, alaila, e ulia mai paha auanei kekahi poino maluna o ʻ u, aka, he pono paha au e noonoo e mamua, e haalele i ka manao ana no ka waiwai.”  Eeke ae la ia, a hoomau aku la i ka hawanawana ana oia wale iho no, “Ina ka paha au e lilo i ilihune loa a kohu lopa kuakea e like la me kela kanaka ilihune loa i loaa mai la na makemake ekolu, alaila pomaikai au, koho mua iho la ia e koho ma ka bia inu, a o ke kolu la e koho i pahu bia holookoa.”

            He nui loa na manawa ana i noonoo ai, aka, manao ia, ua liilii loa la ia mau mea e noi aku ai.  Komo mai la iloko ona kekahi manao hou, pehea aku la la kuu wahine, ken oho hakali la no paha, a owau wale no keia e hele nei.  Komo mai la iloko on aka huhu ke noonoo ae i kana wuhine i ka noho palaualelo iloko o ka bale, a me ka ike ole i kana mea e noonoo ana, hooho ae la ia me ka leo nui, “Nani ino ina eia iluna o keia noho lio kahi in oho ai kuu wahine, e aho la hoi ia mamua o keia noho e hoholo nei imua o ka a-i e kau ai.”

            I lawa no a pau keia mau huaolelo i ka  pane ia, o ka nalowale honua aku la no ia o ka noho lio, ike iho la nae ia, ua hooko ia ka lua o kona makemake.  Ia wa la pii ino mai la ka wela, a hoomaka aku la e holo a pee iloko o kona keena, a ilaila la ia e noonoo ai no kona makemake hope loa.  Aka, iaia i hiki aku a ii kauhale, loaa aku la kana wahine e noho mai ana iluna o ka noho lio mawaena konu o ke keena, e uwe ana a e walaau ana no ka hiki ole iaia ke lele ae mai ka noho lio ae.  No ia mea olelo aku la ke kane, “e noho malie oe, ke makemake nei au e pau loa ia kaua na waiwai a pau o kea o nei, e hoomanawanui oe i ka noho malaila.”

            Aka luliluli mai la ke poo o kana wahine a pane mai la, “Heaha ka pomaikui ke loaa ia kaua ka waiwai o kea o nei, ina e noho paa ana au maluna o keia no lio?  Me he la, ua makemake oe ia ʻ u e noho pela, a he pono oe e noonoo e hemo aku au.”

            No keia hoopaapaa o laua, nolaila, ua makemake ae la ia e hookuu ia kana wahine mai ka noho ana maluna o ka noho lio, a na hookoia e like pela.  Nolaila, aohe i waiwai iki ke kanaka waiwai ma  kona mau makemake ekolu i ae ia mai ai e noi aku, aka, o ka waiwai i loaa iaia, o ka inaina, ka puiwa makau, ka pilikia a me ka make o ka lio; aka o ka paa ilihune keia, e noho oluolu ana laua i k alai a hiki i ka hopena o ko laua mau la. – Pipi-holo-kaao.

KUMUMANAO.

            Ke waiho haahaa aku nei au imua o ka lehulehu i keia mau kumu, “Hooulu Lahui,” ma ke kokua ana aku i ka leo aloha o ko kakou Moi, no ka imi ana in a kumu e ulu hou ai keia lahui, a n aka lehulehu e kokua mai ia ʻ u ma keia mea, oiai, he hana nui keia a he paakiki no hoi, aka, e like me ka mea hiki ia ʻ u pela no au e hana ai, a eia na Kumu a me na Wehewehe pokole ana no keia Kumumanao:

            1  E noi aku kakoou i keia Kau Ahaolelo e hiki mai ana e hookaawale ke Aupuni i aina a mau aina paha no ka Hooulu Lahui, e kapaia ka inoa o ia aina mamuli o ka makemake o ka Moi ka aina Hooulu Lahui.  2  E noi aku i ke Kau Ahaolelo e hookaawale i wahi puu dala no ka Hooulu Lahui.  3 E noi aku i ka Ahaolelo e hana hou in a Kanawai e pili ana in a makua mea keiki nui.  $ E noi aku i ka Ahaolelo e hooulu ka lahui Alii ia lakou, i kumu alakai no ka lahui.  5  E noi aku i ka Ahaolelo e hana i Kanawai no ka hookomo ana ma ii kekahi lahui ano like me kakou, no ka Hooulu Lahui.  Oia na kumu a ʻ u i manao ai e waiho aku imua o ka lehulehu.

            Ka wehewehe ana no ke kumu (1) Ua hana mai ke Akua i ka lani a me ka honua, a mahope ua hana ia in a mea a pau, a, ua hana hoi i ke kanaka i ku ia ia, ua hookaawale hoi i kihapai o Edena ma ka hikioa i wahi no ka hooulu lahui, a malaila Oia i hoonoho aku a ii na kumu hooulu lahui, oia hoi ke kanaka o Adamu a me kana wahine o Eva, na moakaka paha keia ia kakou, aole ke Akua i hooulu wale mai no ma o a maanei o ka aina i kona hooulu ana i ke kanaka i kinohi, aka, ua hookaawale ia no a hala ia hanauna, noho hou mai no kekahi hanauna a hiki i ka wa o Noa.  Ua haawi hou mai ke Akua in a kumu e hoemi hou a ii ka lahui, oia hoi ke Kaiakahinalii, aka, ua hookaawale hou no ke Akua i wahi e hooulu hou a ii ka lahui, oia ka Halelana a Noa i hana ai, a malaila ke Akua i hoonoho ai i na kumu hooulu lahui, ewalu lakou, ma keia mau wehewehe ana ua moakaka paha, nolaila e hana kakou i keia, e like me ka ke Akua, a pela e ulu hou ai ka lahui.  Eia paha kekahi rula e maopopoia:

            Rula 1 Ma Kin. 2-8:  Kanu iho la o Iehova i ka mahinaai o Edena ma ka hikina, a malaila oia i hoonoho a ii ke kanaka ana i hana ai, he oiaio keia ke hookoia.  Wehewehe no ke kumu (2)  E noi aku i ka Ahaolelo e hookaawale i puu dala no ka hooulu lahui.  He oiaio keia mau kumu, no ka mea, o ka Ahaolelo wale no kahi e hiki ai na mea pili aupuni, a me na mea pili lahui, aole i noonoo pono ko kakou mau Kuhikuhi Puuone i keia mau kumu.

            Eia paha keia kumu e akaka ai.  Ua olelo ka Palapala Hemolele, “o ke dal aka mea e hiki ai na mea a pau,”  a ina pela, e hana kakou e like me keia, a pela e ulu hou ai ka lahui.  (3)  E noi aku i ka Ahaolelo e hana hou in a Kanawai o na makua mea keiki nui, ma ka hookuu ana ia lakou i kekahi auhau pili aupuni, me ka imi no o ka Ahaolelo i pan ii paa ai ia hookuu ana, he hana naauao loa ia, a he kumuia e hoihoi ai na maka a pau, ka ike ana ua pau kekahi pilikia o ia poe keiki nui alaila, e hahai ma ia ala hookkahi, a e loaa hoi i ka makuahine hanau nu ii na keiki he wahi uku makana no loko mai o ka puu dala i hookaawaleia e ka Ahaolelo, no ka hooulu lahui, a he kumu e hoohoihoi ai i ko kakou wahinie e hanau keiki mai nei, e hana kakou i keia, a pela e ulu ai ka lahui.  Eia paha kekahi kumu e maopopo ai.  Ua olelo ka Palapala Hemolele, “e hoomaha aku, e hoomaha aku i kou poe kanaka.” Wehewehe no ke kumu (4) E hooulu ka lahui Ali ii ka ohana Alii, i kumu alakai no ka labui, he oiaio keia, no ka mea, o lakou ka papa mua a he hope ka papa kanaka, no ka mea, i ka wa kahiko, he hana i manao nui ia ka hooulu ana i na ʻ lii, no ka mea, aole hoahewa kekahi alii i kana kaikamahine ke hoonoho na kekahi alii pupuka, aia kona makemake o ka puka aku o ka pua alii, no lakou ke kauoha mua, e nana i ke kanaka nui, ke kanaka iki, ka iwikuamoo hoi, a pela no ka papa elua, oia hoi ka papakanaka, no lakou ke kauoha, e malama i kea lii, e hoolohe i ka leo o kea lii, a pela auanei e alu ai ka lahui, a eia ke kumu hope, e nnoi aku kakou i ke Akua, ka mea e hiki ai na mea a pau, a ma ona la no e ulu hou ai ka Lahui.   J W KRALO.

Kahana Kooluloa Mar 13, 1875.

            Ma keia kakahiaka i holo aku ai ke moku kaua Beritania “Reindeer” no Kapalakiko, me ka hoihoi aku i ka Pueli Ki@ Hoka.

NO KAULILUA.

Anoai ke Aloha – E Nalaiaehu,

Ka hiku o na Lani – Imi pomaikai,

I niau aku nei – Ma ka Benecia,

None aukai – O ia kai loa,

Ekolu oukou – I ha i ka Mikina

I alo i ka makani – I ke ehuehu kai,

Ale o ka moana – O ka Pakipika,

Iho mai e ka noe – Halii e ku ohu,

Auu o Kaleponi – He aina mamlihiai,

Kua pau lia mai – Na hoohiluhilu,

Hoike na moku – Me na Papu,

E nakolo na pu – Kowelo na hae,

Olehala na pele – Hone ana na pila,

E maki na koa – Ka elele na pelu,

Ulu wehiwehi lua – Na mea a pau,

Kahiko a oki – A mikihiline,

Lawe a linohau – A pa ihiihi,

Kenela Kopila – Hano na hookipa,

E ninau na hoa – Na wili akau,

Hoi hema me ka hoa – I ka hulei lua,

A heaha la ia – Ka Meia Otiki,

Hoonu ʻ a lia mai – N ono a pau,

Aohe mea imi – A ka maka i koe,

Ua ulua mai – A akoakoa,

Na hoohiehie – Aia Kapikala,

Ee aku o Kalani – Ma na kaa ahi,

He makana i lohia – A nani lua ole,

Oni na mea hana – Nome i kea la hao,

Ka mauna Pohaku – He wao kanaka ole,

He nahele anoano – Kai o Nekiko,

Hiki aku oukou – I Wasinetona,

Halelu me Kalani – Palewale na hoa,

Kipa aku i ka hale – Keia kupu lani,

Malihini kamabao – Ma ke Komohana mai,

Aole i ikea – Me nei mamooa,

O ke Kuhina ia – Maoli Ilihau,

Wai pa he wale – Na o lina leo.

Kuu i ke nanahe – Me ka wawali pu,

Ma Nu Ioka – E wawalo na leo

I ka oi ninau – Aubea o Kalani?

O ka ike lihi aku – A he ma ʻ u no ia

Ma Nupepeki – Aina kaulana

Lawaia kohola – Ku i ka aiana

Ma ka opi mahamaha – Kaaniai kela

Keo aku ka pipii – Ka holo i ka makani

Ma Nuhavena – Na leo huro

He mama e kela – He pahee keia

Ma Bosekona – Papa Amerika

Kumu wai mapuna – Ma Hawaii nei

Huli hoi o Kalani – Ma o Niagara

Noe mai e ke auu – Hone ana i ka poli

Kupuni paa mai – Na kapa hulu dia

I mahana i ke ahi – Lala o ke kanaka

He eleu na hana – Na hookele kaa

Kuu pau lia aku – Na ki a pau

I ka holo i ka lele – Hiki ana i Kikako

Ma Sana Luika – Kenela Kelemana

He inoa kaulana – No ia Kapitala

Ma Kipikona Kike – Luana i Omaha

Ma Okekelana – Hiki ma Kaleponi

Hoanu na ili – Hoolele na kii

Kakau i ka peni – Noho e ka mikioi

Makaukau mai – Adimarala Aime

Me kona moku lahi – Holo lai malia

He peawini mai – Ka makani mahope

O Iki kau liki – Sau wesi e ka iha

Huli hoi o Kalani – I ke One Oiwi

Ua ike na lani – A me ka moana

Ua ike na kai – Polohua a Kane

Ua ike ke Kaupu – Au o ka moana

Ua ike na Iwa – Noio au kai

Ua ike ka oila – E lalapa i ka lewa

Ua ike na pola – Opua i ke ao

Ua ike ka onohi – Me ke anuenue

Ua ike na ale – Me ke aumiki

Ua ike Molokai – Mokupuni o Hina

Ua ike e ka ua – A me ka makani

Ua ike e ka la - Me ka mahina

Ua ike Makapuu – Lae o Kawaiihoa

Ua ike Ihiihi – Lauakeae

Ua ike Laeahi – Hae o Kaimuki

Ua ike na kolu – O Puowaina

I ka welo haaheo – A ka Hae Kalaunu

I ka ili o ke kai – O Haaluea

Hoole ke taona – Ike ole na kilo

Kuhikuhi puuone – Olelo hewahewa

Kela kauwa – O ka mooalualu

Keia kumuhea – Awaawa Ahana

Holo pee ke kahuna – Na hooiloilo

Hoi me ka puolo – Puolo alamihi

Hopu hewa i ka loli – I ka ia maka ole

Hamo i ka laau – Hoolehelebekii

Pae i kapua – I ka palu la ʻ i

E aho ia la – Oia na noho hale

Kahana anaana - Me ka hoopiopio

Na hoounauna – Me na apo leo

Na kaha alanui – Kauoha i la la

Hailona apu awa – Hele pela

Loaa i ka mai nui – Hiiahila pau ole

Pep@e i ka hale – Ua moa auha

Pula nae na maka – I ka ikemaka ana

I ka hoi ana mai – A Kalani lanakila

Kau aheahe ana – I ke ili o ke kai

Hookomo i ke awa – Nuku @ Mamala

Pulu i ka huna kai – Ki he a i ka ili

Ma ke awa o Kou – Puluheka na boti

Kuiloa na pu – Pae mai o Kalani

Me ke ola maikai – Lanakila oi loa

Huro, huro, huro – Ka leo o na kupa

Pae kuhihewa - O ake aimoku

Mai hooni oe – I ke au malie

O Kalani Ilihia – Kalani o na Iani

He inoa keia – No Kaulilua

D  MAOLI.

Pannui Mar 5 1875.

            I keia wa o ke kaona nei, na ane pau loa ka pee hana waiona malu mawaena o na kanaka maoli, aka, aole nae i pau ka ona mawaana o kekahi poe, no ka mea, ke ikeia aku nei no na hoohihina ana mai, a me na mea ano like.